De rede van Adolf Hitler en T sjecho-Slowakije Spanje staat geen gebied af HOTEL DEN HOUT Het nieuws van heden SPREKEND ZWIJGEN POLENS HOUDING WEKT VERONTWAARDIGING Zocht Engeland contact? Polens eischen ingewilligd DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f 3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week, per kwartaal f3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM ZATERDAG 19 MAART 1938 - AVONDBLAD DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21079 Decreet van Praag als gunstig antwoord Britsch-Italiaansch overleg Bevredigend verloop der besprekingen Verzet in Litauen tegen inwilli ging van ultimatum Oudheidkundige vondst De betrekkingen Peru- Barcelona verbroken m m Frankrijk in tijd van oorlog Belangrijke wijzigingen van de wet van 1922 De koloniale kwestie Berlijnsche jeugd gaat zich stich ten aan Italiaansche film v-aast elkaar, Het Het kleine ongewapende Luxemburg Versteviging van 't internationaal instituut Ecuadors nieuwe gezant bij de H. Stoel MASSAMOORD DOOR FANATICI De stand van zaken in de Middel- landsche Zee zal niet gewijzigd worden, verklaart Franco Aantal vrijwilligers verminderd Onderzoek naar misdrijven Opgravingen te Alfen aan den Rijn Duitsch schip op een mijn geloopen Britsche luchtdienst versneld OOK ZWEDEN BEWAPENT DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Samenwerking met andere landen tegen agressie bepleit Poolsche oorlogs schepen kiezen zee Britsch journalist uitgewezen NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek De Duitsche Führer en Rijkskanselier heeft gisteren in den Rijksdag over ver schillende elementen gesproken, die, na de gebeurtenissen in Oostenrijk, in het mid delpunt staan der algemeene politieke belang stelling, maar over één element heeft hij ge swegen, een element, waarvoor juist de belang stelling het brandendste was: de toekomstige verhouding van het Derde Rijk tegenover Tsjecho-Slowakije. Hij heeft daarover gezwe- Ben en toch weer niet. In de rede van Hitier zijn namelijk twee passages, die kennelijk op Tsjecho-Slowakije betrekking hebben: „Er zijn staatsbouwsels, die het karakter van opzette- Ujk en bewust nationaal onrecht zoo diep in Zich dragen, dat hun handhaving op den duur elleen mogelijk kan zijn door brutaal geweld'' dan later: „Duitschland is weer een wereld- hiogendheid geworden. Welke mogendheid ter Wereld zal er op den duur genoegen mee ne lhen wanneer voor haar poorten een massa van hiillioenen van haar eigen staatsvolk bitter Wordt mishandeld? Er zijn oogenblikken, dat, bet voor een zelfbewust Duitscher, die zijn eer hoog houdt, onmogelijk wordt dit nog langer San te zien." Het valt niet te loochenen, dat deze twee Passages een „Wink met dem Zaunpfahl" aan President Benesj en zijn regeering bevat, den drie en 'n half millioen Sudeten-Duitschers auto nomie te verschaffen. Of dit op den duur Hitier er van af zou kunnen brengen, alle Duitscher;; buiten de grenzen en vooral de Sudeten met bet Rijk te vereenigen, blijft de groote vraag. In zijn voorlaatste Rijksdagrede heeft Hitier Zich vooral opgeworpen als de beschermer van de tien millioen Duitschers in Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije. Na de gelijkschakeling van Oostenrijk blijven dus de Sudeten over. Zooals men weet, heeft Tsjecho-Slowakije militaire Verbonden gesloten met Frankrijk en Rusland. Beide landen hebben plechtig verklaard, dat Zij hun verplichtingen ook zullen nakomen. Het is wel niet duidelijk, hoe dit snel zou kunnen gebeuren, want geen van beide hebben ge meenzame grenzen met Tsjecho-Slbwakije frankrijk zou alleen door een oorlogsverklaring aan Duitschland naar het land zijner bescher ming kunnen oprukken, terwijl Rusland zich een doortocht zou moeten banen door Polen of Roemenië. Men ziet, dat de zaak allerminst eenvoudig is. Toch schijnt dat de plechtige ver klaring van Frankrijk en Rusland meer indruk beeft gemaakt te Berlijn dan men wil toegeven aldaar. Een nieuwen wereldoorlog riskeert ook öuitschland pas in het alleruiterste geval na tuurlijk. Het is een machtig land, machtiger Wellicht dan in 1914, maar zijn positie is wat bondgenooten betreft veel slechter dan in dat laar, want toen had het nog als vrienden de Seheele Donau-monarchie, Bulgarije en Turkije. Ru staat het alleen. En al weigert Engeland tot dusver hardnekkig, een verklaring af te geven, dat het Tsjecho-Slowakije zal helpen, mocht het worden aangevallen, Duitschland Weet heel goed, dat Engeland, wanneer de Sudeten-kwestie aanleiding zou geven tot een hieuwen wereldoorlog, aan de zijde van Frank- tijk zou staan. Intusschen heeft de Tsjecho-Slowaaksche Vegeering reeds een kloek en wijs besluit ge nomen, dat voorloopig veel zal kunnen bij dragen tot de rust in Midden-Europa. Presi dent Benesj, die overtuigd pacifist is, wil blijk baar in zijn concessies zóó ver gaan als maar eenigszins in overeenstemming is te brengen met de souvereine onaantastbaarheid van den staat, dien hij zelf mét Masaryk heeft gesticht. United Press meldt namelijk, heden, dat de regeering te Praag een wetsontwerp -heeft aan genomen, waarbij de Duitsche minderheid het recht zal krijgen, bestuurd te worden door ambtenaren, die tot deze volksgroep behoo- ren. Het ontwerp bepaalt, dat de Duitsche min derheid in eiken tak van bestuur aanspraak kan maken op een aantal ambtenaren, dat overeenkomt met hun percentage in dé bevol king van Tsjecho-Slowakije. Derhalve zullen de Duitschers aanspraak kunnen maken op 22 procent van de posten in de centrale lichamen, aangezien de Duitschers volgens officieele tel ling 22 procent van de totale bevolking uit maken. Dit is ook van toepassing voor de provin cies, de districten en de gemeenten. Zoo zou de provincie Praag voor 33 procent en een reeks districten in Noord-Bohemen zelfs voor bijna honderd procent Duitsche ambtenaren krijgen. De „Daily Telegraph" teekent hierbij nog aan, dat het decreet zeker overeenkomt met de wenschen van alle Sudeten-Duitschers. In dien dit wetsontwerp ten uitvoer wordt ge legd zal het de Sudeten-Duitschers in een po sitie plaatsen, die geen andere Europeesche minderheid geniet. Het is te hopen, dat het Derde Rijk, wan neer dit decreet loyaal wordt uitgevoerd, te vreden zal zijn gesteld. ROME, 19 Maart (Reuter) De Britsch- Itallaansche besprekingen zijn gisteren voort gezet met een onderhoud tusschen Lord Perth, den Britschen ambassadeur, en minister Ciano. Niettegenstaande de strikte geheimhouding, welke in acht wordt genomen, verluidt dat het stadium van voorbereiding thans voorbij is en dat men de vraagstukken zelf bespreekt. Zoo zou heden gesproken zijn over de anti-Brit- sche propaganda in de Arabische landen. In officieele Italiaansche kringen laat men doorschemeren, dat de besprekingen in een hartelijken geest worden gevoerd. De chef van de afdeeling voor Middelland- sche Zee-vraagstukken van het Foreign Office, die Lord Perth heeft geholpen, is weer naar Londen teruggekeerd. KAUNAS, 19 Maart. (Havas.) De Litausche bevolking geeft openlijk uiting aan haar verontwaardiging over de methoden, die Polen gebruikt. Ook de berichten, volgens welke te Vievis, op 60 K.M. van Kaunas, Poolsche divisies zijn samen getrokken, hebben overal een geest van ver zet teweeggebracht. He openbare meening zal het ultimatum niet Gemakkelijk aanvaarden en het schijnt, dat het 'b binnenlandsch opzicht ernstige gevolgen Zal hebben. Een der eerste gevolgen zou zijn het Streden der regeering. Talrijke delegaties heb ben zich tot de overheid gewend en, soms op Neigenden toon, geëischt dat het ultimatum kortweg verworpen wordt. Men doet opmerken, dat hervatting van de diplomatieke betrekkingen tusschen Polen en latauen, behalve dat dit gelijk zou staan met ^'kenning van het feit der verovering van Wilna, gevolgen zal hebben, die nog niet te overzien zijn, en waardoor de Polen in staat ge beld zouden worden, zich voordurend te mengen ip de binnenlandsche aangelegenheden van Hitauen. He regeering heeft het volgende manifest uit gevaardigd: „Zonen en dochters van een edel v°lk. Leest met verbazing het communiqué daarin u de eischen, die door Polen gesteld zijn, R°rden medegedeeld. In dit zoo ernstige uur eischen het vaderland de toekomst van Litauen, dat wij volledig 0ftze koelbloedigheid bewaren. Eensgezind en duidelijk is ons aller wil. Een aantal reservisten is onder de wapens Beroepen teneinde over te gaan tot een ®oncentratie der Litausche strijdkrachten, Bij het uitgraven van fundamenten voor een nieurw hotel te Budva, in het zuiden van Dal- matië, hebben werklieden een gouden ring, ver scheidene urnen met asch, goud en halskettin gen en broches en verscheidene ivoren voorwer pen gevonden. De vondst schijnt te wijzen op een nederzetting uit de 4de eeuw vóór Christus. Een groote hoe veelheid aardewerk op nog grootere diepte is wellicht afkomstig van de z.g. Illyrische inwo ners van het Balkan-schiereiland. Men heeft voorgesteld, de gevonden voorwer pen in een speciaal museum te Budva onder te brengen ter bevordering van het vreemdelingen verkeer. LIMA, 19 Maart. (Havas). Aangezien de re geering te Barcelona niet voldaan heeft aan eischen, welke de regeering van Peru had ge steld, heeft deze laatste de diplomatieke be trekkingen met de regeering van het linksche Spanje verbroken. IMMMBMg;— ha m-m De zitting van den Duitschen Rijksdag. A delf Hitier tijdens zijn rede van Vrijdag avond. Rechts de Oostenrijksche vertegenwoordigers PARIJS, 19 Maart (Havas) Het wetsont werp in zake de organisatie van de natie in oorlogstijd zal Dinsdagochtend in de Kamer in behandeling komen. Verscheiden belangrijke wijzigingen worden voorgesteld in de oorspron kelijke wet, die in 1922 met overgroote meerder heid was aangenomen, doch in den loop van den tijd verschillende veranderingen heeft onder gaan. Thans wordt voorgesteld: 1. De minister-pre sident zal zelf de functies van Minister van Landsverdediging uitoefenen en de drie depar tementen van Oorlog, Luchtvaart en Marine coördineeren, daarbij bijgestaan door de perma nente commissie voor de landsverdediging, 2. De organisatie van de Luchtverdediging wordt verzekerd door den Minister van Landsverdedi ging. De wet gaat uit van twee principes: 1. alles en allen moeten samenwerken aan de lands verdediging: 2, De oorlog mag geen bron van winst zijn. BERLIJN, 18 Maart. Ongeveer 1200 Ber lijnsche schoolkinderen zullen de eersten zijn om een Italiaansche film over de-verovering van Abessinië, getiteld: „Mannen maken ge schiedenis", te zien. Volgens de Duitsche pers zal deze film sterk spreken tot de jeugdige toeschouwers, omdat zij den brandenden wensch naar Koloniën van een groeiende jonge natie tot uiting brengt en een levendigen indruk geeft van de organisatie, noodig voor het slagen van een dergelijke campagne. De film wordt beschreven als „een prachtig document van den wil van een natie om te leven." Pr' Het drukke verkeer in Londens nauwe straten maakt 't noodig, dat de electi ische tram door trolley-bussen wordtvervangen. Op de foto de beide vervoermiddelen VERWACHTING: Matige tot krachti- gen, Zuidwestelijke tot Zuidelijken wind, H aanvankelijk licht tot half bewolkt, later toenemende bewolking, weinig of geen H regen in het Noorden en Westen, in het Ei Zuiden en Oosten droog weer, weinig EE verandering in temperatuur, later wei- licht iets kouder. Hoogste barometerstand 773.9 te Miinchcn Laagste barometerstand 740.1 te Vardö Zon op 6.08 uur Zon onder 6.09 uur Licht op 6.39 uur Maan op n.m. 10.32 Maan onder v.m. 6.59 24 Mrt. L.K. illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllli LUXEMBURG, 19 Maart Het spreekt van zelf, dat de gebeurtenissen van de afgeloopen week, in midden-Europa, niet nagelaten heb ben diepen indruk te maken in het kleine, neu trale en volstrekt ongewapende groothertogdom Luxemburg, dat tusschen Frankrijks Maginot- linie en de Belgische en Duitsche grensverdedi- gingswerken is gelegen. Naar aanleiding van een interpellatie-aan vrage op dit punt heeft de Minister van Buiten- landsche Zaken, Jos. Bech, in de Kamer een verklaring afgelegd, behelzende, dat hij de commissie voor buitenlandsche aangelegenheden uitvoerig had ingelicht omtrent de besprekin gen, die door hem met de groote mogendheden gevoerd worden in verband met den volken rechtelijken status van het groothertogdom. De commissie heeft het optreden der Regee ring eenstemmig goedgekeurd. De besprekingen nemen een gunstig verloop en de tegenwoordige stand ervan geeft de Luxemburgsche regeering de gegronde hoop, dat zij weldra ten einde zul len zijn. Men hoopt, dat het internationale statuut van het groothertogdom daaruit dan verdui delijkt en versterkt te voorschijn zal tre den. De geheele Kamer heeft deze verklaring met groote instemming ontvangen. Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d. 18 Maart: Z. H. de Paus heeft heden in plechtige audiëntie ontvangen Z.Exc. dr. J. Mcdesto Larrea Jijon, gezant van Ecuador bij den H. Stoel. De gezant heeft den H Vader zijn geloofsbrieven overhandigd. RIO DE JANEIRO, 19 Maart. (D.N.B.). Religieuze fanatici hebben een in het binnen land van den staat Bahia gelegen hacienda overvallen en twaalf personen, waaronder een zevenjarig meisje, vermoord en de lijken ver minkt. De moordenaars zijn te Bahia gear resteerd. PARIJS, 19 Maart. (Havas.) Generaal Franco heeft in het kwartier van den generalen staf aan het front in Aragon een vertegenwoordiger van Havas ontvangen. Franco heeft o. a. verklaard: „De stand van zaken in de Middellandsche Zee zal niet gewijzigd worden, geen duimbreed van Spaansch gebied zal na onze overwinning worden afgestaan." Verder verklaarde hij, dat er thans minder buitenlandsche vrij willigers in het rechtsche Spanje strijden dan een jaar geleden. Ook is niet juist, dat buitenlanders onderweg zouden zijn. Franco zeide, dat de onafhankelijkheid van Spanje en de onaantastbaarheid van zijn gebied nooit in gevaar zijn gebracht door de mogend heden, die z|jn beweging recht doen en hij ver wierp de geruchten, welke dienaangaande de ronde hebben gedaan als belachelijk. Zijn troe pen strijden juist voor een groot, eensgezind en onaantastbaar Spanje. Het aantal vreemdelingen, dat aan rechtsche zijde in Spanje strijdt, is sedert een jaar geleden met ongeveer twintig procent afgenomen, aan gezien zij, die zich voor korten tijd verbonden hadden, weer vertrokken zijn. Het aantal bui tenlandsche vrijwilligers in de rechtsche troepen omvat vijf procent van het geheele aantal. In de z.g. pijl-brigades strijden veertienduizend vierhonderd Spanjaarden. De bewering, dat nieu we troepen buitenlandsche vrijwilligers zijn ge land, noemde Franco een dwazen laster van de roode agenten en hij vroeg, waarom hij buiten landers zou laten komen, die hij niet noodig heeft. Hij heeft meer dan genoeg menschen om den vijand te verpletteren. De kwaliteit van zijn soldaten is beter dan van de Spaansche „infan tes" in hun besten tijd. Tenslotte verklaarde Franco, dat in het Noor den de oorlog gewonnen is en in Aragon zich verder ontwikkelt. Door de overwinning in het Noorden is de militaire, industrieele en econo mische macht van de rechtschen aanmerkelijk toegenomen. Men meldt uit Alfen aan den Rijn aan de N. Rott. Crt.: In deze gemeente is heden een groote beroe ring gewekt door opgravingen, welke onder lei ding van den officier van justitie in Den Haag, den rechter-commissaris en den politie-deskun- dige dr. Hulst uit Leiden, zijn verricht op het R. K. kerkhof aan de Paradijslaan. Nadat een aantal rijksveldwachters het terrein had afgezet, is met de opgravingen begonnen, welke zich niet bleken te beperken tot het kerk hof zelf, waar verscheidene kisten met stoffe lijke resten werden blootgelegd, doch die zich eveneens uitstrekten tot den boomgaard en den tuin van de R. K. pastorie, waar verschillende planken werden opgegraven. Het werk werd verricht door doodgravers, ge assisteerd door eenige werkloozen. Een en ander zou in verband staan met de instructie tegen den juwelier S. M. alhier en den nachtwaker L. uit Leiden, die onlangs we gens diefstal en meineed zijn gearresteerd en nog steeds in bewaring worden gehouden en tegen wie ernstige verdenking wordt gekoesterd in verband met andere tot dusver onopgehel derde misdrijven. In den loop van den middag heeft het parket, dat vergezeld was door rijks- veldwacht en gemeente-politie, een bezoek ge bracht aan het pand van den juwelier aan de v. d. Mandersloostraat. Dit bezoek, dat waar schijnlijk een huiszoeking en verhoor van mevr. M. ten doel had, duurde ongeveer een uur. Eerst tegen den avond werden de opgravingen stop gezet en is het parket naar Den Haag terug gekeerd. KOPENHAGEN, 19 Maart. (Reuter). Het Duitsche s.s. „Clauboege" is vannacht in de Noordzee op een mijn geloopen en binnen tien minuten gezonken. Het Zweedsche s.s. „Sverre" was spoedig ter plaatse en wist de geheele uit 21 koppen bestaande bemanning, behalve den kapitein te redden. LONDEN, 19 Maart De Britsche luchtdienst op Britsch-Indië, die op 10 April versneld moet zijn, zal dan even snel zijn als die van eenig ander land op deze route, aldus de Britsche draadlooze dienst. De afstand Londen— Karatsji zal in twee-en-een-halven dag in plaats van in vier dagen worden afgelegd. Het door de Zweedsche regeering te vragen buitengewone crediet voor de nationale ver dediging zal minstens 50 millioen en hoogstens 75 millioen kronen bedragen. Voor het vloot- program zullen speciale credieten noodig zijn. v/h. ROOZEN EINDE DREEF HAARLEM TELEF. 15407 HET MODERNSTE HOTEL-PENSION VOOR LANGDURIG VERBLIJF Groote en kleine zalen voor feestmaaltijden, bridge drives, vergaderingen, etc. De openbare meening in Litauen verzet zich tegen het inwilligen van de Poolsche eischen. Mededeelingen over den zomerdienst van de K. L. M. Voordracht van Vincent Cleerdin over „Het Brabantsche landschap", voor de Ver. tot Be houd van Natuurmonumenten. Weerverwachtingen voor den komenden zomer. O LONDEN, 19 Maart. (Havas). Het liberale Lagerhuislid Mander zal Woensdag a.s. tijdens de debatten aan den minister-president de vraag stellen, of deze nog niet den tijd geko men acht omiddellijk met verschillende lan den, o.a. ook Nederland, in contact te treden ten einde te weten te komen, tot op welke hoogte deze staten bereid zijn met Groot-Brit- tannië samen te werken in den strijd tegen de agressie. Als middel in dezen strijd vermeldt Mander een plan, dat gebaseerd zou zijn op militaire overeenkomsten en op waarborgen krachtens het Volkenbondshandvest. TALLINN, 19 Maart. (Reuter.) Naar men meent te weten, heeft de Litausche regee ring de voorwaarden van het Poolsche ulti matum ingewilligd. Men heeft, volgens een Havasbericht uit Warschau, vastgesteld, dat verscheidene Poolsche oorlogsschepen hun basis te Puck, nabij Gdingen, verlaten hebben en in N.O. richting zijn opgestoomd, terwijl zij op volle kracht varen. Verondersteld wordt, dat de schepen zich in de richting van Memel begeven. Het regeerings-persbureau meldt, dat den geheelen nacht en ook vanochtend nog afdee- lingen infanterie, cavalerie, artillerie, en ge motoriseerde troepen door Wilna zijn getrok ken in de richting van de Litausche grens. In de geheele pers wordt de meening ver kondigd, dat de Poolsche nota een „ultimatum" van vrede is, en dat Polen slechts dan tot uiterste maatregelen wil gaan, ingeval het on mogelijk zou zijn, Litauen te bewegen tot het openen van normale diplomatieke betrekkin gen. De Poolsche bladen meenen te weten, dat de Poolsche gezant te Boekarest gisteren een on derhoud met den Roemeenschen minister van Buitenlandsche Zaken heeft gehad en dezen op de hoogte heeft gesteld van het standpunt der Poolsche regeering in het conflict met Li tauen. LONDEN, 19 Maart. (Havas.) De „Daily Te legraph" meldt, dat haar Weensche correspon dent, Geyde, van de Gestapo het verzoek heeft ontvangen, Oostenrijk te verlaten. Geen enkele reden is voor dit besluit opgegeven. Geyde trad sedert dertien jaren als corres pondent van het blad op en hij is de schrijver van verscheidene werken over Oostenrijk. Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 767.5 Vorige stand: 767.8

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1