Na den Umsturz in
Oostenrijk
Het nieuws van heden
STAKING BOUWBEDRIJF
IN DRENTE
DE BAROMETER
Linkschen wijken
steeds meer
Bloedige oorlog in
Australië
Slowaken willen
autonomie
Oostenrijk en het
vier j ar enplan
Léon Blum voor
den Senaat
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE-
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling)voor
Haarlem 25 cent per week per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM
VRIJDAG 25 MAART 1938 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21089
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
De patroonsbond heeft 't gestelde
ultimatum afgewezen
Sterkste locomotief
ter wereld
KOUDER WEER VERWACHT
Westelijke wind met regen
Op de openbare scholen zijn de
onderwijzers verplicht voor
en na de lessen met de
kinderen te bidden
Verordening van gouw
leider Bürckel
Proeven met „vliegende
torpedo's"
Uit Vaticaanstad
Goering zal Zaterdag een pro
gramma tot economisch
herstel uiteenzetten
Twee Duitschers zouden
gedood zijn
Franco's overmacht in Aragon
laat zich gelden
De vluchtelingen
Koning Wongo van de Balamoe-
moes in zijn positie bedreigd
Herbert Hoover weer
naar de V.S.
De meeningen over de
rede van Chamberlain
Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii™iiiinii|j
iiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuuiiiniiHiiiiiiiiiiiii
Een communiqué van de Slowaak
sche Volkspartij
Een Prinselijk sportsman en amateur-fotograaf. Z. K. ff. Prins Bejnhard,
die Donderdag de cross country der Kon. Militaire Sportvereeniging te Ede
bijwoonde, maakte bij deze gelegenheid verschillende opnamen
Polen slaags geraakt
met Duitschers
Tsjecho-Slowakije maakt zich paraat tegen een onverwachte overrompeling.
In het geheele land worden groote gasbeschermingsoefeningen gehouden
H. K, ff. Prinses Juliana en Z. K. ff. Prins Bernhard hebben Donderdag de cross
country der Kon. Militaire sportvereeniging te Ede bijgewoond. Het Prinselijk-
Baar. polgt vol interesse de verrichtingen der ruiters.
Financieel ontwerp in gewijzigden
vorm aangenomen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
De overmacht van Franco in Aragon laat zich
gelden.
De Slowaaksche volkspartij eischt autonomie.
De Fransche Senaat wijzigde den tekst van het
financieele ontwerp van Blum.
Tegen Dinsdag a.s. is een staking afgekondigd
in het Drentsche bouwbedrijf.
Op het terrein van het paleis Soestdijk komt
een zwembad voor het prinselijk paar.
Een match AljechinCapablanca om het we
reldkampioenschap schaken.
O
In een Donderdagavond te Emmen gehou
den vergadering van leden van den Alge-
meenen Nederlandschen bouwvakarbeiders
bond werd de mededeeling gedaan, dat de
patroonsbond Zuid-Oost-Drente het voor
deze provincie gestelde ultimatum heeft af
gewezen. Naar aanleiding daarvan werd
besloten, tegen Dinsdag 29 Maart de staking
af te kondigen.
Waar alle arbeidersorganisaties ten deze
samenwerken, zal het geheele bouwbedrijf met
ingang van Dinsdag stilliggen, tenzij de pa
troons nog op hun afwijzing mochten terugko
men, hetgeen niet valt te verwachten. De strijd
gaat hier, zooals in het geheele Noorden, om de
aanvaarding van de tusschen de landelijke pa
troons- en werknemersbonden gesloten collec
tieve arbeidsovereenkomst, die in het Noorden
de daar bestaande districtsovereenkomsten zal
moeten vervangen. De arbeiders-organisaties
hechten daaraan des te meer waarde, omdat de
minister van Sociale Zaken zich bereid heeft
verklaard tot bindendverklaring der collectieve
arbeidsovereenkomst, onder voorwaarde, dat de
sociale bepalingen voor het geheele land gelijk
luidend zullen zijn.
De P.L.M. is bezig door versterking der rails
het aantal langzaam te berijden trajecten op de
lijn ParijsMenton te verminderen en boven
dien zooveel mogelijk trajecten geschikt te ma
ken om te worden bereden met een snelheid
van 130 km. per uur. Een proef wordt genomen
met een nieuwe locomotief, welke zonder tus-
schentijdsche bijvulling van brandstof en water
groote afstanden kan afleggen.
De voortbeweging geschiedt door twee Sulzer-
Diesel-motoren, elk met twaalf verticale cylin
ders. Met deze machine moet op het traject
ParijsMenton, dat 1111 K.M. lang is, een ge
middelde snelheid van 100 K.M. per uur worden
bereikt. Het is de sterkste sneltrein-Diesel
locomotief ter wereld en ontwikkelt 4400 p.k.
De depressie trok verder naar het Oosten,
'n nieuwe kern ligt voor de Noorsche kust, waar
Röst met 728.5 m.M. den laagsten barometer
stand vertoond. Een secundaire ligt over de
Noordzee en reikt tot in de Golf van Biscaye. De
depressie wordt in het Westen op den Oceaan
gevolgd door een rug van hoogeluchtdruk. Het
gebied van hoogeluchtdruk over het vasteland
van West-Europa nam aanzienlijk in omvang
af. De depressie breidde haar invloed over ge
heel Engeland, onze omgeving en Noord-
Duitschland uit, waar matige tot krachtige
westelijke winden waaien met zwaar bewolkte
of betrokken lucht met regen. Ook geheel
Scandinavië ondervindt den invloed van de
depressie; langs de Noorsche kust waait een
storm uit het Westen. Op IJsland komt nog
matige vorst voor, overigens wordt geen vorst
meer gemeld.
Voor onze omgeving wordt matige, tijde
lijk toenemende Zuidwest naar Noordwest rui
mende wind verwacht met aanvankelijk
betrokken lucht met regen, later tydelijk
opklarend.
Voorts wordt lagere temperatuur verwacht.
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 756.2
yorige stand: 757.9
Onze Weensche correspondent schrijft ons:
In Oostenrijk wordt op alle openbare scholen
in iedere klas twee uur per week godsdienst
onderwijs gegeven door een officieelen gods
dienstleeraar, hetzij door een pastoor of kape
laan, hetzij door een dominee of een rabbijn.
Dit laatste natuurlijk als de school voornamelijk
door protestantsche of Joodsche kinderen be
zocht Wordt.
Nu heeft begin dezer week te Weenen een
incident plaats gehad, dat ernstige gevolgen
voor het katholieke onderwijs op de scholen had
kunnen hebben.
De nieuwe tweede president van Weenen
Stadtschulrat Fritsch (de eerste president is de
burgemeester, die schoolkwesties enz. door den
tweeden president laat behandelen) is vrij ra
dicaal, ofschoon van huis uit katholiek. Hij is
echter zeer verbitterd op de katholieken, omdat
hij wegens zijn nat-soc. gezindheid onder het
vorig regiem een zeer moeilijken tijd heeft mee
gemaakt. Een van Fritsch' eerste maatregelen
was dan ook te verbieden, dat voortaan op de
openbare scholen voor en na de lessen werd
gebeden.
Dit kwam echter gouwleider Bürckel ter oore,
die onmiddellijk bedoelde verordening van
Fritsch introk en verklaarde, dat de onderwij
zers der openbare scholen verplicht waren met
de kinderen voor en na de lessen te bidden.
Overtreding van dit bevel zou gestraft worden.
Dinsdag 22 Maart j.l. werd dan ook weer op
alle Weensche scholen gebeden.
uit het optreden van den Duitschen nat.-
socialistischen gouwleider Bürckel blijkt, dat men
de katholieken momenteel niet in hun dierbaar
ste gevoelens wil kwetsen. Bürckel's verordening
is des te meer toe te juichen, omdat hij hier
door een partijgenoot, die reeds jarenlang tot
de nat.-soc. beweging behoort, moest desavouee-
ren.
Te Mustin Field worden geheime proefnemin
gen verricht met een langs draadloozen weg be
stuurd vliegtuig, dat, geladen met ontplofbare
stoffen, in tijd van oorlog als een „vliegende
torpedo" gebruikt kan worden en met onfeil
bare zekerheid naar zijn doel geleid wordt van
een controleerend vliegtuig uit, dat zich op vei-
ligen afstand bevindt. De grondgedachte is niet
nieuw, maar de proefnemingen worden in Ame
rika op uitgebreider schaal ter hand genomen,
wegens de vorderingen welke met dit wapen in
andere landen, met name in Italië, reeds bereikt
zouden zijn.
Aan de groote verbouwingen in de Borgo-
Wijk zal ook een kerk, de S. Maria delle Grazie,
ten offer moeten vallen. In deze kerk bij de
Porte Angelica is een genadebeeld, dat door de
bevolking van Rome zeer vereerd wordt. De
H. Vader heeft nu bepaald, dat deze kerk op
Zijn kosten op een zeer gunstig gelegen plaats
in de nabijheid heropgebouwd moet worden.
In Polen worden zes groote pelgrimstochten
naar Rome georganiseerd, waaraan deelgeno
men wordt door duizenden Polen, die een be
zoek willen brengen aan de Eeuwige Stad ter
gelegenheid van de canonisatie van den Pool-
schen Jezuïet-martelaar Andreas Bobola.
Verder wees de minister op het groote belang
het evenwicht in de .Middellandsche Zee te
handhaven.
SALAMANCA, 25 Maart. (Havas). Het
groote hoofdkwartier van Franco meldt:
Wij zetten heden den opmarsch in Ara
gon voort. Ten Zuiden van Huesca bezet
ten wij Nueno, Elcaballo, Apies, Yequeda en
Banastas. Ten Zuiden van Huesca verover
den wü tien dorpen, alsmede de hoogten
Val de Hembras, Torremoro, Punta Aire,
Polison en den heuvel Dao.
De strijdkrachten, die gisteren de Ebro over
waren gestoken, hebben vandaag de dorpen
Pina en Velilla de Ebro bezet. In den sector
van Alcoriza bezetten wij belangrijke strategi
sche stellingen en acht dorpen.
Onze luchtmacht achtervolgde vijandelijke
colonnes, die op den weg naar Bujaralos vlucht
ten. Wij schoten vijf vrachtauto's in brand en
brachten den vijand zware verliezen toe. Tij
dens een luchtgevecht haalden wü zes vijande-
lükë- vliegtuigen neer.
Het ministerie van Landsverdediging te
Barcelonadeelt mede:
De gevecliten aan-het front van Aragon
zyn in:den-.loop;van den dag in hevigheid
BERLIJN, 25 Maart (Havas). Het „Ber
liner Tageblatt" maakt melding van verschei
dene vechtpartijen, die zich de laatste dagen
in Polen hebben voorgedaan tusschen Polen en
Duitschers. Nabü het dorp Neubriek zouden
Polen zelfs op Duitschers hebben geschoten,
waardoor twee der laatsten gedood werden en
verscheidene andere gewond. Het blad dringt er
krachtig bij de Poolsehe regeering op aan, een
eind te maken aan het „anti-Duitsche gestook."
De Amerikaansche minister van Buitenland»
sche Zaken, Huil, heeft vanwege het departe
ment van Staat telegrammen laten zenden aan
de regeeringen van Groot-Brittannië, Frankrijk,
België, Nederland, Denemarken, Zweden,
Noorwegen, Zwitserland en Italië en verder aan
alle staten van Latijnsch Amerika, waarin hü
de oprichting voorstelt van een speciale inter
nationale commissie, met het doel politieke
vluchtelingen uit Duitschland en Oostenrijk te
laten vertrekken.
Volgens de plannen van Huil zouden de kos
ten voor het vervoer van vluchtelingen uit
Oostenrijk en Duitschland gedragen moeten
worden door particuliere organisaties in de lan
den, welke er in toestemmen de vluchtelingen
op te nemen.
In een officieel communiqué wordt verklaard,
dat de Vereenigde Staten het initiatief tot deze
actie nemen met het oog op de noodzaak van
een snelle gezamenlijke poging onder regee-
ringstoezicht, wil men menschelük lijden op
breede schaal voorkomen. Geen enkel land
wordt gevraagd een grooter aantal vluchtelin
gen op te nemen dan op grond van de huidige
wetten wordt toegestaan.
DARWIN, 25 Maart (Reuter) In het
gebied aan de Caledonbaai in het Noor
delijk territorium van Australië wordt op
het oogenblik een bloedige oorlog gevoerd
tusschen twee inboorlingenstammen. Ver
woede gevechten worden geleverd en vol
gens de tot dusverre ontvangen berichten
zün er reeds op zijn minst zeven inboor
lingen gedood.
De berichten omtrent dezen laatsten oorlog
zijn hier binnengekomen met üe „St. Nicholas",
een logger van de methodistische zending. In
boorlingen, die op den logger dienst doen, ver
tellen, dat de moeilijkheden eenigen tijd gele
den ontstaan zijn, toen een inboorling in de
streek aan de Caledonbaai stierf na schildpad-
vleeseh gegeten te hebben. Zün stamgenooten
beschuldigden hierop den stam der eilander
van de Engelsche Compagnie van toovenarij,
en doodden bü wüze van weerwraak een in
boorling van dien stam. Deze stam ging on-
middellük over tot een snellen aanval, waarbü
vier inboorlingen van den stam der Caledon
baai sneuvelden. Nauwelijks waren de aanval
lers weer huiswaarts gekeerd; of de mannen
van de Caledonbaai overvielen hen op hun
beurt en deden twee hunner in het stof bijten.
De oorlogvoerende stammen worden aange
voerd door „koning Wongo", vorst der Bala-
moemoes in het gebied aan de Caledonbaai, en
door koning „Aalglad", een afvallig Balamoe-
moe die wegens wangedrag uit den stam ge
bannen was, twee jaar geleefd heeft bij de
methodistische zending te Milingimbi en ver
volgens terugkeerde. Hij slaagde erin andere
uitgeworpenen uit het stamverband om zich
heen te scharen, en was thans sterk genoeg
om de suprematie van den 60-jarigen koning
Wongo uit te dagen.
PLYMOUTH, 25 Maart Oud-president Her-
bert Hoover heeft zijn rondreis door Europa
beëindigd en is gisterenmiddag met de „Nor-
mandië" naar New-York teruggekeerd.
LONDEN, 25 Maart. (Reuter) De meeningen
over de rede van Chamberlain werden als volgt
gekenmerkt: officieel stilzwügen te Berlijn,
blijdschap te Parüs, gereserveerde voldoening te
Praag en Rome, verwarring te Washington en
teleurstelling te Genève.
Hoogste barometerstand: 768.2 te Biarritz
Laagste barometerstand: 728.5 te Rost.
1 VERWACHTING: Matige, tijdelijk j|
H krachtige, Zuid-Westelijke tot Noord-
westelijken wind, aanvankelijk betrokken jE
Ëj met nog regen, later tijdelijk opklarend, j|j
H kouder.
Zon op v.m. 5.54 onder n.m. 6.19 uur.
jÊ Licht op. n.m. 6.49. Maan op v.m. 2.46
Ej onder v.m. 11.30. Nieuwe Maan 31 Maart.
PRAAG, 25 Maart. (Havas) Het bestuur van
de autonomistische Slowaaksche partij, welke
onder leiding staat van Mgr. Hlinka, heeft te
Bratislava vergaderd om den toestand, welke
is geschapen door het uittreden van de acti
vistische Duitschers uit de regeering, te be
spreken. -
Na de besprekingen werd een communi
qué gepubliceerd, waarin wordt gezegd, dat
de Slowaaksche volkspartij, welke negen
tien leden in de Kamer telt, haar front
heeft uitgebreid met de Hongaarsche, Duit-
sche en Roetheensche minderheden in Slo
wakije.
Een uitvoerend comité is gekozen, dat voort
durend bijeen zal blüven. Na Paschen zullen
nieuwe vergaderingen worden georganiseerd,
waarop het Slowaaksche volk zün .-verlangen
naar zelfbestuur naar voren zal kunnen bren
gen.
Vervolgens heeft het partijbestuur het aan
bod van den Tsjecho-Slowaakschen nationalen
raad te Praag besproken, die de Slowaaksche
volkspartij heeft uitgenoodigd vertegenwoordi
gers te benoemen in de centrale commissie te
Praag en in de Slowaaksche afdeeling te Bra
tislava. Het partijbestuur heeft dit aanbod van
de hand gewezen.
Tijdens de besprekingen heeft Mgr. Hlinka
verklaard, dat het jaar 1938 voor de Slowaken
even belangrijk is als 1918 is geweest. Met ge
noegen heeft Mgr. Hlinka vastgesteld, dat ook
de Duitsche, Hongaarsche en Roetheensche
minderheden zelfbestuur verlangen en mede
willen werken, In de overtuiging, dat hun recht
zal worden gedaan.
BERLIJN, 25 Maart (D.N.B.) De
Pruisische minister-president Goering heeft
zich Donderdagavond naar Oostenrijk begeven
Hij zal hier o.a. het uitvoeren van het
vierjarenplan voorbereiden. Zaterdagavond
a.s. zal hü het groote programma tot eco
nomisch herstel van Oostenrük in een ver
gadering uiteenzetten.
Verder zal hü als opperbevelhebber van de
Luchtmacht een bezoek brengen aan militaire
instellingen, terwijl hij O0*1 een studie zal
maken van het bosch- en jagerwezen in Oos
tenrijk, in zijn kwaliteit van rqks-bosch- en
jagermeester.
De gevolmachtigde van den Fuehrer in Oos
tenrijk, gouwleider Buerckel, heeft in het
groote concertgebouw te Weenen een rede ge-
nouden in het kader van de verkiezingscam
pagne. Hü zeide o.a. dat in het Duitsche Oos
tenrük nog slechts vrüe Duitschers bestaan.
'Aan het slot van zün rede verklaarde hü. dat
het nationaal-socialisme zich moet bekomme
ren om de wereldlüke zaken en de Kerk om
het zielenheil. Wanneer beide van goeden wil
zijn, moet dit voeren tot het welzijn van het
volk.
Een afvaardiging van de Tsjechische, min
derheid te Weenen heeft den burgemeester, dr.
Neubacher, medegedeeld, dat de Tsjechische
minderheid voor den Anschluss zal stemmen.
toegenomen. Ten Noorden van Huesca nood
zaakte de door den vüand uitgeoefende
druk ons Nueno en Arasques te ontruimen.
In den sector van Pina slaagde een recht-
sche colonne, die door tanks en vliegtuigen ge
steund werd, erin, het kruispunt van de we
gen naar Gelsa en Saragossa te bereiken.
Ten Zuiden van de Ebro werd de opmarsch
der reehtschen tot staan gebracht. De troepen
van Franco konden alleen in den sector van
Alcorisa over geringen afstand oprukken. Om
half elf in den ochtend hebben twee escadril
les vliegtuigen der regeering een uit een hon
derdtal wagens bestaande gemotoriseerde colon
ne op den weg van Saragossa naar Lerida met
mitrailleurs beschoten. WÜ schoten verschei
dene wagens in brand en doodden talrijke te
genstanders. Twee andere escadrilles deden
kort daarop een aanval op drie driemotorige toe
stellen van den vüand, doch er verscheen een
honderdtal jachtvliegtuigen, die den strüd met
onze escadrilles aanbonden. Door de overwel
digende meerderheid van den vüand verliep
deze strüd in ons nadeel: wü verloren zes
toestellen.
De diplomatieke vertegenwoordiger van Hon-
garüe bij de regeering van Franco heeft gis
teren aan generaal Jordana, den minister van
Buitenlandsche Zaken, zijn geloofsbrieven over
handigd, waarbü hü de wenschen züner regee
ring voor een goede samenwerking uitsprak.
SARAGOSSA, 25 Maart (Reuter—A.N.P.)
Huesca is thans geheel bevrüd en het kerkhof
der stad, dat den belegeraars tot hoofdkwartier
diende, is door de reehtschen bezet. De troepen
van Franco zetten den opmarsch ten Oosten
van Huesca met nog grootere stuwkracht voort
'in de richting van de Catalaansche grens. Deze
sector is door de linkschen krachtig versterkt.
i t
PARIJS, 25 Maart (Havas). De Fran
sche minister-president Blum heeft in den Se
naat wel verzocht den tekst van het financi
eele wetsontwerp, zooals deze door de Kamer
was aangenomen, goed te keuren, doch hü
heeft niet de kwestie van vertrouwen gesteld.
De voorzitter van de financieele commissie
van den Senaat antwoordde, dat het moeilük
is onderscheid te maken tusschen de alge-
meene behoeften van de schatkist en van de
Landsverdediging. Caillaux verontrustte zich
verder over het steeds verminderen van den
goudvoorraad, welke noodzakelijk is voor de
Landsverdediging.
Na den door de Kamer goedgekeurden
tekst van het financieele -wetsontwerp te
hebben verworpen, heeft de Senaat met
156 tegen 137 stemmen den door zün com
missie van Financiën voorgelegden tekst
goedgekeurd.
De minister van Buitenlandsche Zaken,
Paul-Boncour, bevestigde in de Kamer, dat
Frankrijk zijn verplichtingen ten aanzien van
Tsjecho-Slowaküe zal. nakomen.
Ten aanzien van Spanje verklaarde de mi
nister, dat de regeering de politiek van haar
voorgangster zou voortzetten in overeenstem
ming met Engeland.Er zal geen sprake zijn
van inmenging van het leger. De minister wees
evenwel op het gevaar van de aanwezigheid
van niet-Spaansche militaire elementen aan
de Fransche grenzen.
