Schoklands dagen zijn geteld
a
m
vicToria voor
COOPVAERT
10«
©ouwe €gbett$
r
HET HELDENDICHT VAN
EEN ARMZALIG EILAND
ftnno tT53
J
biscuit en chocola
ZATERDAG 23 APRIL 1938
Emmeloord en Ens komen midden
in den polder te liggen
Bewogen historie wordt
afgesloten
„HET OUDE LAND IN DE
GREEP VAN HET NIEUWE"
CHTE
„Katholiek Filmfront"
Fusie tusschen „Het Witte Doek
en }JFilmfront"
OMZETBELASTING OP
VLEESCH
Vrijstelling bepleit
VLIEGVELD WELSCHAP
Een groote hangar zal er
gebouwd worden
BRAND IN WASSCHERIJ
Bovenverdieping uitgebrand
Het zevende nationale
veiligheidscongres
Samenwerking tusschen werkgever
en werknemer
VOOR ROOKERS VAN OUD -HOLL. PIJPTABAK
PER Va ONS
GIFTÈh VOOR DEFENSIE
INBREKER NEERGESCHOTEN
Na achtervolging door de politie
gearresteerd
OFFICIEELE CRISIS
PUBLICATIE
Restitutie aardappelheffing
OFFICIEELE CRISIS
PUBLICATIE
Denaturatievergoeding erwten en
veldboonen oogst 1937
Generaal-majoor A. van de Water
overleden
Twee winkelhuizen in
vlammen
Felle brand te Coevorden
NATIONALE BEDEVAART
NAAR LOURDES
OVER EEN KEURING
TE BEILEN
Minister ontkent dat de arts belee-
digend is opgetreden
VLIEGVELD TE MEDAN
Weder-ingebruikneming te
verwachten
Banaan-meloen
Correspondentie voor Zuid-Afrika
(Speciale reportage)
Weer staan wij, dezen zonnigen
voorjaarsmiddag, hoog op den vuur
toren van ,,de kerk" en turen uit over
een blauwe, even gerimpelde zee
naar de kust van Overijssel, de torens
van Kampen, den Ketelmond en het
silhouet van Urk, flauw zichtbaar in
het Westen. Of Noordwaarts met den
blik over het lange, smalle eiland:
Schokland met zijn terpen, dichtbij
Zuidert, ginds de Middelbuurt en heel
ver weg Emmeloord. En rondom het
water, blinkend water overal, met
zonneschittering en windvegen. Hoe
vaak hebben wij hier gestaan en van
dit uitzicht genoten. Onvergetelijke
dagen komen in herinnering. Nu staan
wij hier voor het laatst: kijk nog eens
goed. Want als wij ooit op deze plek
terugkomen, zal dit alles veranderd
zijn. Geen water meer, geen schepen
en geen eiland. Want ver binnen den
N.O.-polder komt Schokland te
liggen.
Ja, die Zuidpunt van Schokland was een der
beste plekjes van Nederland. Althans voör wie
van ruimte hield, van eenzaamheid, van zee en
van schepen. Daarboven, van dien vuurtoren,
had men een uitzicht, zoo vol afwisseling, dat
de uren er niet telden. Wat was er
vooral op mooie zomerdagen, een vertier van
zeilende tjalken en klippers, op weg naar of
komende van dflh Ketel, van visschende botters
uit bijkans alle havens der Zuiderzee, die langs
het Kamperzand of op den „gouden bodem"
bij Kraggenburg hun geluk beproefden.
Nu staan overal in het water de roode en
witte vlaggen, die het beloop aangeven van
den dijk, welke van Urk beneden Schok
land om reiken zal tot Kadoelen aan de
Overijsselsche kust. En het zijn slechts
baggermolens, bakken en sleepbooten, welke
men ziet en die met hun gerucht de stilte
verstoren. Maar het vreemdst van al voor
den vertrouwden blik is het stuk dijk, dat
reeds gereed kwam, op luttel afstand van
Schoklands Zuidpunt, midden in zee. Aan
den Oostelijken kop van dezen dijk draaien
rusteloos de kranen, werken zuigers en
grijpers. Als hun taak beëindigd is, zal het
water, met Schokland ingesloten, zakken en
wijken tot rondom de donkergrijze modder
van het nieuwe land zichtbaar wordt. Dan
houdt Schokland op een eiland te zijn. Zijn
Schokland: de bovenste toto toont de
Middelbuurt (Ens), in het midden ziet
men hoe al op enkele plaatsen het
eiland is. Men kijkt er met gemak
overheen. De onderste foto geeft een
stemmingsbeeld van de Schokker kust
bij Emmeloord
De Oudekerker vuurtoren op de Zuid
punt van Schokland. Aan zijn voet zijn
rietwerkers bezig de zware zinkstukken
te vlechten voor den dijk van den
N.O.-Polder
contouren verdwijnen van de kaart en een
stuk bewogen, typisch Nederlandsche ge
schiedenis wordt voor altijd afgesloten.
Zoo vonden wij ook. Schokland niet meer
gaaf. Daar aan de Zuidpunt, onder den vuur
toren van de Oude Kerk, was veel veranderd.
De oude lichtwachterswoning op de terp bleek
afgebroken. Er stonden nu langs de loopbrug
woonkeeten voor een aantal rietwerkers, die bij
de kleine aanlegplaats, waar wij vroeger zoo
menigmaal ons schip hadden gemeerd, de
zware zinkstukken vlochten, bestemd voor den
nieuwen dijk. Groote voorraden teen en krag-
gen, rondom opgeslagen, hadden het voor ons
zoo vertrouwde beeld volkomen gewijzigd. Maar
Noordwaarts, op Ens en Emmeloord, was alles
nog bij het oude. Alleen de bijkans leege haven
van Emmeloord, waar het vroeger zoo gezellig
vol kon zijn met tjalken en visschersschepen,
deed wat onwennig aan. 'Eenzaamheid was
echter het laatste, waarover wij ons op Schok
land zouden beklagen!
(ui)
Het was een geheimzinnige aantrekkings
kracht, die ons telkens en telkens weer den
weg heeft gewezen naar Schokland. En steeds
opnieuw bleef de illusie volkomen. Misschien
wel, omdat wij ons hadden verdiept in de
héél merkwaardige historie van dit landje,
voelden wij er altoos die vreemde, weemoe
dige ontroering waarmee men een grond
betreedt, welken men verbonden weet met
lief en leed van lang verdwenen geslachten.
De herinnering hieraan hulde voor ons dat
armzalig strookje riet en gras in een waas
van romantiek.
Wie de atmosfeer van het oude Schokland
wil waardeeren, moet iets weten van zijn be
wogen historie. Ten dage van het Flevo der
Romeinen lag Schokland nagenoeg aan het
vaste land. Pas de groote stormvloeden der
middeleeuwen, waarbij het naburig Nagele (ook
Nakala genaamd, gelegen tusschen Schokland
en Urk) onder ging, gaven het eiland zijn
langwerpigen vorm, al was het toen nog be
duidend grooter dan nu.
Van oudsher onderscheidde men op Schok
land twee deelen: het Noordelijke Emmelwerth,
later Emelswaarde en eindelijk 'Emmeloord ge-
beeten, het Zuidelijke Enedsae, verbasterd tot
Nesse en eindelijk tot Ens. Elk deel heeft zijn
eigen geschiedenis, waarvan Emmeloord wel
de rumoerigste. Telkens verwisselde het van
heer en vooral de buitgieri/J Hendric van
Cuijnre maakte het, evenals Urk, tot een
kapersnest, van waaruit hij de Zuiderzee af
stroopte. In 1660 verkocht jonker van der
Werve, de laatste heer van Emmeloord, het
Noordelijk deel van het eiland aan Amsterdam.
Er is nooit een epos gewijd aan de
geschiedenis van Schokland. Maar als
er één plek in Nederland is, die ver
dient in een heldendicht te worden
bezongen en verheerlijkt, is het wel
dit armzalig, door paalrijen in den
bodem der Zuiderzee vastgepende
lapje grond. Want waar zal een dich
ter schooner stof vinden, dan in de
tragische heroiek van dit eenzame
eilandvolk, dat in een diep gewor
telde gehechtheid aan zijn armoedige
aarde, een strijd van eeuwen heeft
gestreden tegen de altoos dreigende
zee. Een strijd, die noodgedwongen
moest worden opgegeven, maar die
tenslotte toch gewonnen is. Want de
laatste nog levende Schokkers zullen
vanuit hun ballingschap 't eens over
machtige water voorgoed van hun
eiland zien wijken. Ook al zullen zij
het wellicht niet meer kunnen be
grijpen.
Voortdurend vermelden de kronieken stor
men, vloeden en overstroomingen, welke het
door geen dijken, maar slechts met wrak kist-
paalwerk beschermde eiland teisterden. Bij
eiken nieuwen stormvloed zagen de Schokkers
hun eiland met groote brokken afslaan en
wegspoelen, terwijl de overheid zich van het
armlastige landje niet bijster veel aantrok en
de bevolking in den strijd tegen de overmacht
der elementen practisch aan haar lot overliet.
Primitief en armzalig leefden de Schokkers
op hun smalle eiland. Vischvangst en
vrachtvaart vormden er de voornaamste
middelen van bestaan. Men telde er drie
dorpjes of buurtschappen: Ens of Middel-
buurt, ongeveer in het midden gelegen, was
het voornaamste, Emmeloord in het uiterste
Noorden het grootst. Halverwege Ens en de
Zuidpunt lag nog het kleine Zuidert of
Zuiderbuurt. Op de Zuidpunt zelf stond
heel eenzaam een vervallen middeleeuwsche
kerk, die tot begraafplaats der dooden
diende. Te Emmeloord, dat geheel katholiek
was, stond een katholieke kerk; de Protes
tanten, die in de Middel- en Zuiderbuurt de
meerderheid vormden, hadden op Ens hun
bedehuis.
De huizen der Schokker buurten waren alle
met den gevel naar het Oosten gekeerd en ge
bouwd Op terpen of werven, zooals men die ook
op Marken nog kent. Deze werven met hun
dicht opeen geklonterde huisjes waren onge
veer dertig meter breed en reikten gemiddeld
twee meter boven dagelijksch water. Bij storm
vloed joeg de zee er 'n halven meter overheen,
waarbij een palenrij in het Westen den al te
feilen golfslag moest breken. De eenige verbin
ding tusschen de buurten vormde een hooge
loopplank op palen, waarover de Schokkers
zelfs bij vliegend weer heel handig manoeu
vreerden. P;ij een ontmoeting tusschen twee
eilanders op de plank, grepen deze elkaar bij
de schouders vast en draaiden zoo om elkaar
heen.
De economische nood der Schokkers en
het altoos dreigend overstroomingsgevaar,
deden de regeering, ondanks den tegenstand
der bevolking, welker gehechtheid aan haar
grond, sterk en treffend was, besluiten, om
het eiland te ontruimen. Vooral na den
stormvloed van 1825', waarbij Schokland
zwaar werd geteisterd en 14 menschen den
dood'in de golven vonden, achtte men den
toestand hopelbos. Toch viel pas op 10
Juli 1859 de beslissing. De laatste burge
meester, G. J. Gillot, werd ontslagen, Schok
land bij de gemeente Kampen gevoegd en
den Schokkers aangezegd hun eiland te
verlaten.
In dat jaar telde Emmeloord nog 388 be
woners, Ens ongeveer 200. De Zuiderbuurt was
reeds enkele jaren tevoren ontruimd. De ka
tholieke Schokkers trokken grootendeels naar
Brunnepe bij Kampen, Volendam en Vollen-
hove, de Protestanten naar Urk. Ook de
Schokker visschersschepen gingen mee naar de
nieuwe havens.
Op het Schokland van heden herinnert nbg
veel aan den ouden toestand. De vier terpen of
werven zijn er nog. Nu de lichtwachterswoning
op de Zuidpunt was afgebroken, konden wij
bij ons laatste bezoek weer de zware funda
menten herkennen van het oude middeleeuw
sche Godshuis, waarnaar de visschers de Schok
ker Zuidpunt nog altijd „de kerk" noemen.
Noordwaarts langs riet- en grasveld, den la
gen dijk volgend, wijst al spoedig een k.eine
verheffing in den bodem, waar eens de huisjes
van Zuidert „als een hoopje verkleumde kie
kens" bijeen stonden. Dan nadert men Ens, als
een benting, besloten binnen een sterke
heining van paalwerk. Het voormalige Protes-
tantsche kerkje staat er nog en heft zijn gees
tig klokketorentje tusschen de kruinen der
hooge olmen. Het is een heel merkwaardig
plekje, dit beschut en schaduwrijk erf op het
smalle eiland. De eenige familie, die de Middel-
buurt bewoont, huist in de vroegere pastorie.
Te Emmeloord in het uiterste Noorden
wonen nog twee families, welker huizen uit
zien over de mooie vluchthaven, waar heel wat
botters en tjalken ligplaats konden vinden.
Hier resideert ook Harmen Smit, directeur van
't post- en telegraafkantoor en den vroeger wel
belangrijken vischafslag. Harmen Smit, zelf uit
een Schbkker geslacht op het eiland geboren,
is een der prominente figuren van de oude
Zuiderzee, bij allen, die er voeren en ooit de
Schokker haven aandeden, bekend en gewaar
deerd.
Het Centraal Bureau der Katholieke Filmactie
deelt ons mede, dat na eenige onderhandelin
gen besloten is een fusie tot stand te brengen
tusschen het half-maandelijksch orgaan „Het
Witte Doek" en het maandblad „Filmfront".
Tot dusver was „Het Witte Doek" het offi-
cieele orgaan der K. F. A., waarbij overigens
ook het maandblad „Filmfront" was aangeslo
ten. Van nu af zal het nieuwe orgaan, dat den
naam „Katholiek Filmfront" zal dragen, het
officieele orgaan der K. F. A. zijn.
Het halfmaandelijksch orgaan „Katholiek
Filmfront" zal worden geredigeerd door de hee-
ren A. van Domburg, Leo Hanekroot, S. P. van
't Hoff, H. Baron van Lamsweerde en Ber
nard Verhoeven. Het blad zal den eersten en
den zestienden van de maand verschijnen. Het
redactie-adres is Valeriusstraat 262, Amster
dam Z.
Tevens wordt medegedeeld, dat binnenkort
zal worden opgericht het adviesbureau der
Kath. Filmactie. Als secretaris van dit advies
bureau zal optreden de heer S. P. van 't Hoff
te 's-Gravenhage.
De Nederlandsche slagershond en de Neder
landsche Katholieke Hanzebond van slagerspa
troons hebben een adres aan de Tweede Kamer
der Staten-Generaal gericht, waarin zij verzoe
ken, bij de behandeling van het wetsontwerp
tot wijziging van de omzetbelasting, het vleesch
aan de lijst van vrijgestelde producten toe te
voegen.
Adressanten wijzen speciaal op den grooten
teruggang van het vleeschverbruik, dat als
volksvoedsel toch reeds zeer zwaar belast is door
den accijns op het geslacht en de winsten ge
maakt in verband met de uitvoering van de
vleeschkeuringswet.
De gemeenteraad van Eindhoven heeft in zijn
Vrijdagavond gehouden vergadering een crediet
gevoteerd van f 140.000 voor den bouw van een
grooten hangar op het vliegveld Welschap.
Wethouder Verhagen deelde bij de verdediging
van het voorstel van B. en W. mede, dat de
nieuwe hangar het mogelijk zal maken, dat de
K. L. M. een winter- en zomerdienst op Wel
schap onderhoudt, daar de groote verkeerstoe-
stellen dan des nachts op het Eindhovensche
vliegveld kunnen worden ondergebracht. Ook de
Fokkerfabrieken hebben reeds het vorige jaar
belangstelling getoond voor een grooten hangar
op het vliegveld. Voorts heeft het gemeentebe
stuur een verzoek van Soesterberg ontvangen,
om opgave te verstrekken van de hangarruimte,
die eventueel aan de luchtvaartafdeeling kan
worden verhuurd.
Ten slotte staat bet vast, dat Bata's vliegtui-
genfabrieken te Zlin op Welschap een verkoops
filiaal voor haar sportvliegtuigen zullen stichten.
Vanochtend om zes uur is brand ontstaan
in de wasscherij „De Oranjeboom" te Nigte-
vecht. Toen de machinist, de heer De Groot,
om zes uur in de machinekamer kwam, be
merkte hij, dat uit een der droogkamers rook
kwam. Hij begaf zich direct naar deze kamer
en ontdekte, dat een partij vodden, welke te
Den tweeden en laatsten dag van het zeven
de nationale veiligheidscongres, dat in Kras-
napolsky te Amsterdam is gehouden, heeft de
vraag, wat werkgevers en werknemers kunnen
doen ter bevordering der veiligheid in hun on
derneming, een onderwerp van bespreking uit
gemaakt.
De eerste inleider, ir. A. H. Ingenhousz, di
recteur van de N.V. Koninklijke Nederlandsche
Hoogovens en Staalfabrieken, wees er op, dat
het veiligheidsprobleem niet in de eerste plaats
betrekking heeft op het maken van technische
inrichtingen, maar een zaak is van aanvaar
den van verantwoordelijkheid. Het aanvaarden
van deze verantwoordelijkheid en het zich be
wust maken van mogelijke gevaren, is de taak
zoowel van den werkgever als van den werk
nemer. Daarbij hebben zij gezamenlijk tot taak
door innige samenwerking de veiligheid te die
nen.
De tweede inleider, de heer J. G. van den
Brink, voorzitter van den Nederl. R.K. Metaal-
bewerkersbond, bepleitte, dat veiligheidsmaat
regelen berekend moeten zijn om zoowel plot
selinge als zich langzaam voltrekkende geeste
lijke en lichamelijke verwoestingen te voorko
men.
In dit verband vestigde spr. de aandacht op
het nog onafgebakende probleem der beroeps
ziekten, dat tengevolge van de vervolmaking
der techniek steeds uitdijt.
Sommigen meenen, dat het minutieus opge
voerde arbeidstempo de werknemers niet deert.
Spr. nam tegen een dergelijke opvatting krach
tig stelling en betoogde, dat de meest rationeele
arbeidsmethode voor een onderneming voor de
gemeenschap irrationeel kan zijn, vanwege de
begeleidende gezondheidsstoringen der betref
fende werknemers.
Of en in welke mate dit het geval is, kan
liefst spoedig onderzocht worden door den
geneeskundigen dienst der arbeidsinspectie,
waaraan de werkgevers en werknemers hun vol
le medewerking dienen te verleenen.
Met kennis van zaken kunnen daarna de re
gelende normen worden vastgelegd ten aan
zien van tempo, selectie, rustpoozen, lichamelij
ke oefeningen, enz.
Alhoewel spr. bepleitte, dat de bedrijfsgenoo-
ten door middel van fabrieksveiligheidscom-
missies dienen samen te werken, meende hij
toch, dat de onderlinge concurrentiefactor de
regelende en controleerende taak der arbeids
inspectie blijvefid noodig maakt.
Er blijft een groot terrein over, waarop werk
gevers en werknemers kunnen samenwerken
ter vergrooting van de veiligheid in fabriek en
werkplaats, en wel door de kennis te vermeer
deren van de arbeiders, die onoordeelkundig
omgaan met vluchtige vloeistoffen, ondanks
voorschrift geen masker, bril of handschoenen
dragen, enz.
Die fabrieks-veiligheidscommissies dienen
vooral in te werken op de mentaliteit der be-
drijfsgenooten.
Er kan door samenwerking tusschen werkge
ver en werknemer nog veel worden bereikt op
het terrein van stofbestrijding, ventilatie, ver
warming, zindelijkheid in de werkplaats, wasch-
gelegenheden, e.d. Dat alles behoeft den on
dernemingen geen of weinig geld te kosten en
het schept, naast de meest beschavende sfeer
in de fabriek, de voorwaarde tot een goede en
hooge productie. Orde is het leidend beginsel
van een goede rationalisatie.
In één- of twee-mansbedrijven zal de over
heid stimuleerend en leidinggevend dienen op
te treden, evenals voor de initiatieflooze on
dernemingen, wier veiligheidsstreven zich be
perkt tot de verplichte ongevalspremie.
Ook zonder dat artikel 24 der Veiligheids
wet 1934 van kracht is, zouden de veiligheids
commissies in bepaalde fabrieken hun medewer
king kunnen verleenen, om arbeiders genees
kundig te doen onderzoeken.
De derde en laatste spreker, de heer C. H. J.
Küthe, arts bij den gezondheidsdienst der Phi-
lipsfabrieken te Eindhoven, behandelde de fac
toren, welke ongevallen beïnvloeden.
In 'een bedrijf aldus betoogde spr. dient
propaganda gemaakt en op ruime schaal gele
genheid gegeven te worden voor het organisee-
ren en volgen van EH.B.O.-cursussen. Nog
lang niet is overal het begrip van een goede
wondbehandeling doorgedrongen.
Spr. wees voorts op een goed contact tus
schen een bedrijfsleiding en een deskundigen
medischen dienst, waarbij van belang is, dat de
afdeelingschefs eenigszins op de hoogte dienen
te zijn met den graad van schadelijkheid van
de op hun afdeeling in gebruik zijnde stoffen.
Er bestaat bij sommigen de meening, dat
tempo-verhooging gelijk staat met minder vei
ligheid. Hierop zou spr. willen zeggen, dat in
een fabriek, waar orde en regelmaat heerschen,
en waar tevens voldaan is aan de gestelde
eischen, verhooging van arbeidsprestatie moge
lijk is zonder stijging van het aantal ongeval-
len.
In de namiddagzitting werden den inleiders
vragen gesteld en werd omtrent het besproken
onderwerp van gedachten gewisseld.
drogen lag, vlam had gevat. De heer De Groot
heeft nog geprobeerd den brand te blusscnen,
waarbij hij verwondingen opliep.
De bovenverdieping is uitgebrand, terwijl
beneden aan machinerieën veel waterschade
is toegebracht.
De oorzaak is niet bekend. Verzekering dekt
de schade.
Sinds de vorige opgave is bij het Departe
ment van Defensie een bedrag van f 1.808,30
binnengekomen aan vrijwillige giften voor de
versterking der weermacht. Totaal is tot nu
toe f 109.852,40 bijeengebracht.
De Vereeniging voor Nationale Veiligheid
heeft sinds de laatste opgave f 646 ontvangen.
Het totaal der bijdragen, sinds het begin der
inzameling ontvangen, bedraagt f 105.370,43.
Het gironummer der vereeniging is 287177,
Den Haag.
Vrijdagmorgen werd de politie te Venlo door
een bewoner van den Burgemeester van Rijnsin
gel telefonisch gewaarschuwd, dat in zijn wo
ning was ingebroken en de dader zich nog ver
moedelijk in huis bevond.
Onmiddellijk toog de politie naar het aange
geven adres en zag bij haar komst een man
wegvluchten uit den tuin der woning. De onbe
kende sprong op een fiets en vluchtte in de
richting van de binnenstad.
Daar de man op het aanroepen van de politie
geen gevolg gaf, begon men den vluchteling te
achtervolgen en werden waarschuwingsschoten
gelost. De onbekende wist echter te ontkomen.
De politie zette toen onmiddellijk de omgeving
af, met het gevolg, dat de vluchteling weer na
enkele minuten .te voorschijn kwam en opnieuw
trachtte te ontsnappen. Toen ook nu de man
aan het haltgeroep van de politie geen gevolg
gaf, maakte de politie gebruik van haar vuur
wapenen en werd de vluchteling in het boven
been getroffen. In gewonden toestand trachtte
hij nog te ontkomen, doch werd hierin belem
merd door een waker van den nachtveiligheids
dienst, die hem in den weg kwam. Geen uitweg
meer ziende, reed hij in den langs den singel
loopende greppel, waarna de politie hem kon
arresteeren.
Na door dr. Poulissen verbonden te zijn, werd
hij naar het bureau van politie getransporteerd.
Het bleek te zijn de 27-jarige H. uit Blerick, die
bekende bij den heer Van K. te hebben inge
broken. Bij fouilleering werden nog enkele al
daar ontvreemde voorwerpen gevonden. Uit het
onmiddellijk ingestelde onderzoek is gebleken,
dat vermoedelijk de hand is gelegd op den da
der die meermalen laat in den avond dames
handtaschjes ontrukte en zich eveneens aan een
Zondagnacht op den Herungerweg gepleegde in
braak schuldig maakte. Het onderzoek duurt
voort.
De Nederlandsche Groenten- en Fruitcen-
trale brengt ter kennis van houders van een
tuinbouwteeltvergunning voor vroege aardap
pelen en/of Eigenheimers, dat aanvragen tot
geheele of gedeeltelijke teruggave van betaalde
aardappelheffing of tot geheele of gedeeltelijke
ontheffing van een aangegane verplichting tot
betaling van aardappelheffing op grond, dat de
voor 1938 toegewezen vergunning niet geheel
wordt benut, om in behandeling te kunnen
worden genomen, vóór 1 Mei a.s. moete zijn in
gediend bij de Landbouw-Crisis-Organisatie,
afd. Tuinbouw, waartoe de vergunninghouder
behoort.
's Gravenhage, 22 April 1938.
De Nederlandsche Akkerbouwcentrale maakt
bekend, dat de denaturatievergoeding vooi
erwten van oogst 1937, welke zijn gedenatureerd
in het tijdvak van 19 tot en met 23 April 1938
1 per 100 kg. zal bedragen voor groene erw
ten, door handelaren gedenatureerd en voldoen
de aan het standaardmonster van kwaliteits
klasse C, en ƒ0.50 per 100 kg. voor voeder
erwten, door de telers gedenatureerd.
De steunvergoeding voor veldboonen van den
oogst 1937, welke aan de daartoe gestelde
eischen voldoen en door telers of handelaren
zijn gedenatureerd in genoemd tijdvak zal ƒ2.20
per 100 kg. bedragen.
's Gravenhage, 22 April 1938.
In 58-jarigen ouderdom is te 's-Gravennage
overleden de gep. generaal-majoor van het Ned.
Indische leger A. van de Water.
Generaal van de Water was drager van het
eereteeken voor belangrijke krijgsbedrijven Ko-
rintji 1903 en van den gesp MiddenJava 1903-07,
en hij was ridder zoowel in de Oranje-Nassau-
orde als in die van den Nederlandschen Leeuw.
Vanochtend om vijf uur is door nog niet be
kende oorzaak brand ontstaan in de rijwiel
zaak van den heer H. Kiigel aan de Bentheim-
straat te Coevorden.
De heer Kügel, die alleen thuis was, waar
schuwde onmiddellijk de brandweer. Het vuur
greep echter zoo snel om zich heen. dat aan
blusschen niet te denken viel en het vuur sloeg
dan ook over naar het aangrenzende perceel,
waarin een slagerij van den heer Vo6 was
gevestigd.
Niets kon worden gered. Beide winkelhuizen
brandden geheel uit.
Verzekering dekt de schade.
De Nederlandsche Nationale Bedevaart zal
dit jaar weer en dit voor de 45ste maal
haar traditioneele bedevaart naar Lourdes hou
den en wel van 27 Juli tot en met 5 Augustus.
Het ligt in de bedoeling ook dit jaar met
vier extra-treinen, waaronder een speciale
ziekentrein, naar 't genade-oord te gaan. Een
dezer treinen zal uit Nijmegen vertrekken en
via MaastrichtLuikJeumontParijs loopen,
terwijl de drie andere treinen hun beginpunt
hebben in Roosendaal.
Op een vraag van het Tweede Kamerlid
Weitkamp of het waar is dat te Beilen, bij de
aldaar gehouden keuring voor de militie, land
bouwers door een of meer der met de bedoelde
keuring belaste artsen zijn bejegend op een
wijze, die niet alleen voor de betrokkenen doch
voor het landbouwende deel der bevolking in
het algemeen als beleedigend moet worden be
schouwd, heeft minister Van Dijk ontkennend
geantwoord.
Vermoedelijk moet de aanleiding voor het stel
len van de vraag worden gezocht in een drie
tal bijzonderheden, die zich bij de te Beilen ge
houden keuring hebben voorgedaan. Deze zijn
de volgende:
a. de keuringslokalen lieten veel te wenschen
over;
b. deze lokalen maakten deel uit van een
hotel, waarin verkoop van alcoholische dranken
plaats had;
c. vele keuringsplichtigen gedroegen zich zeer
onbehoorlijk.
Wat de lokalen betreft, was voorts de kunst
verlichting zoo slecht, dat de keuringsarts zich
verplicht zag, zijn uiterste best te doen, de keu
ring bij daglicht te doen afloopen. Hiertoe
moest hij menigeen tot sneller handelen aan
zetten. Dit stuitte evenwel op moeilijkheden, daar
onderscheidene keuringsplichtigen te Beilen een
aan onwelwillendheid grenzende traagheid aan
den dag legden, ten deele nog verergerd door
onhebbelijke gedragingen mede als gevolg van
drankgebruik. Daar de aansporing tot sneller
handelen gedurig zonder uitwerking bleef, was
het noodig sommigen krachtig toe te spre
ken. Dat hierbij uitdrukkingen gebezigd zouden
zijn, welke „voor het landbouwende deel der
bevolking in het algemeen als beleedigend
moet (en) worden beschouwd", wordt zoowel
door den keuringsarts als door den voorzit
ter van den keuringsraad met de meeste be
slistheid ontkend. De voorzitter heeft integen
deel slechts woorden van lof voor het geduld
van den geneeskundige.
BANDOENG, 23 Aprü (Aneta). Het „AJD.
de Preangerbode" meldt, dat ten spoedigste
het weder-ingebruiknemen door de K.L.M. van
het vliegveld te Medan kan worden verwacht.
Bij de jongste besprekingen tusschen den
chef van het bureau Luchtvaart, den heer Van
Lent, en den chef van den vliegdienst der
K.L.M., den heer Aler, is besloten tot de weder-
indienstneming over te gaan zoodra de lan
dingsbanen vrij van boomen zullen zijn. Een
bezoek van den heer Aler aan het vliegveld ter
controle werd overbodig geacht.
De heer Aler vertrekt op 30 April as. naar
Nederland, als lid van de bemanning van de
„Nandoe".
Er is Vrijdag in het Westland iets nieuws ver
schenen, een product, dat den naam van „Ba-
naam-meloen" heeft gekregen.
De kweeker H. C. de Bruyn voerde deze nieu
wigheid op de veiling-Honselersdijk aan. Er
werd 42 cent per stuk voor betaald.
Met ingang van 28 April vervalt de gelegen
heid tot verzending van correspondentie voor
de Unie van Zuid-Afrika tot Kaapstad per boot
en vandaar met den luchtdienst Kaapstad-Dur
ban.
