Langdurig confereert Hitier
met Mussolini
m
De H. Vader over
Hitler's bezoek
r
Stabilisatie van
den franc
Bergmassief bij
Teruel omsingeld
Arabische boeren
vragen wapens
Corbin bezoekt
Lord Halifax
mmm
GEEN NIEUW VERDRAG
TE VERWACHTEN
CARL VON OSSIETZKY
OVERLEDEN
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
J
V
Koning Leopold
peetvader
- ïf
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
DONDERDAG 5 MEI 1938 - OCHTENDBLAD
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21156
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per weekper kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM
„Op het feest van Kruisvinding
richt Rome een kruis op,
dat niet het Kruis van
Christus is"
Een waarschuwing van
l'Awenire d' Italia
Zij worden voortdurend door ge
wapende benden bedreigd
schijnt nog geen overeenstem
ming te bestaan
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiniiiiiiiiiiiii
Op een basis, die de Fransche
regeering tot een doel
treffende verdediging
in staat stelt
Beraad met Londen en
Washington
De raad der Kleine
Entente
Ook de generale staven houden
besprekingen
Hitier schijnt het koloniale vraag
stuk op den voorgrond te
willen plaatsen
Toenadering tot Parijs
niet onmogelijk
Rede voor de Ausland-
Deutsche
500 conducteurs en
chauffeurs staken
Bij het ^ombardement op Madrid
werden 13 personen gedood
Een verklaring van
Del Vayo
Winnaar van den Nobelprijs
voor den vrede
Nieuw Britsch militair
vliegtuig
Een groot aantal dezer
toestellen besteld
Een raad van Londen
en Parijs?
Zij zouden de regeering te Praag
aansporen haar houding
tegenover Henlein
te herzien
Onder tram gedood
Jongen te Utrecht verongelukt
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., tngez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voot
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
CASTEL GANDOLFO, 4 Mei. (Havas). Ter-
Wijl de Osservatore voortgaat geen woord te
schrijven over de reis van Hitier naar Rome,
heeft de H. Vader een toespeling vol droefheid
gemaakt over de aanwezigheid van Hitler in
"n rede, die hij heden heeft uitgesproken tegen
over 436 jonggetrouwde paren, die Z. H. tege
lijk met kardinaal Lavitrano heeft ontvangen,
waarbij ook een aantal deelnemers aan het
Congres te Florence voor het Christelijke Oos
ten aanwezig waren.
Na den zegen des hemels voor de aanwezige
geloovigen te hebben afgesmeekt, zeide de
H. Vader: „Gij moet dit goede, dat Wij u toe-
Wenschen, en dat Wii van de goedheid van
God verwachten, verdienen door uw trouw aan
het Christelijk leven en door uw gebeden.
Want droeve zaken doen zich voor, zeer
droeve zaken, zoowel ver van ons als nabij.
Ja, zeer droeve zaken en onder deze
droeve zaken moet men wel rekenen het
feit, dat Rome, op den dag van het feest
der H, Kruisvinding, de teekenen opricht
van een ander kruis, dat niet het Kruis
van Christus is. Ik zeg u voldoende, wan
neer ik u zeg, hoezeer het noodig is te bid
den, te bidden en te bidden, opdat ook de
barmhartigheid Gods in haar vollen om
vang geschiede".
Onze Romeinsche correspondent seint ons
d.d. 4 Mei:
De 1'Avvenire d'Italia, het dagblad van de
ïtaliaansche Katholieke Actie, waarschuwt de
journalisten collega's tegen overdrijving in de
Verslagen en commentaren over het bezoek van
Hitier aan Rome. Sommige bladen, aldus l'Av-
venire, hebben Germanendom en romanisatie
geïdentificeerd. Wij, Italianen, kennen de ver
goding niet van bloed en ras en wij blijven in
trouw verbonden aan het Roomsche geloof dat
rassen en volkeren verbindt en even hoog aan
slaat.
Het blad betreurt dat het bezoek van Hitier
aan Rome niet met een bezoek aan Z. H. den
Paus gepaard gaat.
JERUSALEM, 4 Mei (Reuter) Uit
vrees voor de voortdurende aanvallen
van gewapende benden op de Arabische
dorpen hebben de Arabische boeren aan
de autoriteiten verzocht geweren en muni
tie onder hen te verdeelen voor wettige
zelfverdediging.
De autoriteiten hebben beloofd dit verzoek in
Overweging te nemen. Het dorpshoofd van een
Arabisch dorp in de nabijheid van een der
steden heeft den autoriteiten van zijn dis
trict medegedeeld, dat het dorp bereid was te
helpen bij het vernietigen van de roovers,
Wanneer foto's en andere inlichtingen over
<-e bandieten werden verstrekt.
Vanochtend is in een koffiehuis te Haifa een
Arabier doodgeschoten, zekere Ahmed Tahar.
ïn totaal zijn in de afgeloopen week zes Arabi
sche burgers en zes politiebeambten door ter
roristen vermoord. Daarenboven zijn tal van
Arabieren ontvoerd.
Een nieuwe fase van wetteloosheid schijnt
te zijn ingetreden. Er zijn tal van gewapende
overvallen gedaan. Aanvallen op Arabische
dorpen is de voornaamste vorm van terrorisa-
tie der boeren. Dezen voelen steeds minder
heiging de opstandelingen te helpen en
Worden de voortdurende onrust beu.
LONDEN, 4 Mei (Reuter) De Fransche
ambassadeur, Corbin, die vanmorgen reeds
een bezoek had gebracht aan het departe
ment van, Buitenlandsche Zaken, heeft van
middag een bezoek gebracht aan Lord
Halifax.
Men meent te weten, dat de Fransche am
bassadeur de opvatting der Fransche regeering
aangegeven heeft betreffende de noodzakelijke
v°orwaarden voor de terugtrekking der vrij
willigers uit Spanje. Het schijnt, dat Frankrijk
hog steeds terugtrekking in categorieën eischt
eh herstel van de controle op de landgrenzen
alechts eenigen tijd na de aankomst van de
'efugtrekkingscommissies in Spanje. Het is nog
hiet zeker, dat men tot overeenstemming zal
hunnen komen op deze basis. Bijgevolg is nog
Been datum vastgesteld voor de bijeenkomst
her eerstvolgende vergadering van de niet-
"ihiengingscommissie.
'•V.
De Hongaarsche Rijksbestuurder Horthy bracht een bezoek aan de Internationale
Messe te Boedapest, waar hij door meisjes, volgens de Hongaarsche mode gekleed,
werd ontvangen
VERWACHTING: Meest matige O os te-
lijke tot Noordelijken wind, aanvahke-
lijk helder tot licht bewolkt, later wel-
licht toenemende bewolking; droog weer, s
koude nacht, zelfde temperatuur over- s
p dag. p
p VERDERE VOORUITZICHTEN: Weinig
verandering.
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllNIHIIIIIIIIIIIIIli
Politieke botsing in
Alexandrette
ALEXANDRETTE, 4 Mei. (Havas). In
Alexandrette is een botsing van politieken aard
ontstaan, waarbij verscheidene schoten werden
gelost. Er vielen zes gewonden. De wacht van
den Sandsjak herstelde de orde. In Antiochië
blijft de toestand eenigszins nerveus. Men is
daar bezig met voorbereidingen voor verkiezin
gen.
Naar he± Belgische Tele-
graafagenischap vemeeml,
heef± Koning Leopold de
uiinoodiging van Prinses
Juliana en Prins Bernhard,
peetvader ±e zijn van
Prinses Beatrix, aanvaard.
Koning Leopold zal de
doopplechtigheid op 12 Mei
ie Den Haag bijwonen.
PARIJS, 4 Mei (Havas) Hedenavond
heeft minister-president Daladier voor de
radio een toespraak gehouden, waarin hij
o.m. mededeelde, dat de regeering besloten
heeft den franc te stabiliseeren op een basis,
die de regeering in staat zal stellen hem
doeltreffend te verdedigen.
Dit besluit, aldus Daladier, is genomen in,
volledige overeenstemming met de Engelsche
en Amerikaansche regeeringen, wien spreker
dank zegde voor haar medewerking.
Daladier deelde niet mede, op welken koers
de franc gestabiliseerd zal worden. Hij stelde
zich er mede tevreden aan te duiden, dat men
den koers, dien hij voor morgen heeft vastge
steld, niet zal te boven gaan.
Tijdens de hedenochtend gehouden bij
eenkomst van den ministerraad hebben
Daladier en Marchandeau hun collega's op
de hoogte gebracht van de besprekingen
van den Franschen gezant te Washington
met minister Morgenthau omtrent een even-
tueele wijziging in de monetaire driehoeks
overeenkomst tusschen Engeland, Frank
rijk en Amerika.
Deze besprekingen hangen samen met het
onderhoud, dat de Engelsche gezant, Sir Ronald
Lindsay, met Morgenthau heeft gehad.
Indien de besprekingen gevolgd zullen worden
door een gemeenschappelijke verklaring dei-
drie mogendheden, zou het mogelijk zijn dat
gelijktijdig de emissie van een leening ten be
hoeve van de Autonome Kas voor de Defensie
wordt aangekondigd.
BOEKAREST, 4 Mei. (D.N.B.) Hedenmiddag
om 5 uur is de tweede vergadering van' den
raad der Kleine Entente begonnen. Vanavond
geeft de minister van Buitenlandsche Zaken,
Comnen, ter eere van de beide gasten een groot
diner, waaraan ook de leden van de Roemeen-
s'che regeering en het diplomatieke corps zul
len aanzitten. Op het diner volgen een concert
en een bal.
Tegelijkertijd is een Joego-Slavische en een
Tsjecho-Slowaaksche militaire afvaardiging te
Boekarest aangekomen, om met den Roemeen
schen generalen staf besprèMngen te voeren.
ROME, 4 Mei (Stefani) Hitier heeft
met Mussolini een onderhoud gehad in diens
werkkamer in het Palazzo Venezia, dat
duurde van twaalf uur tot half twee. In een
ander vertrek bespraken tegelijkertijd de
Duitsche ministers met hun ïtaliaansche
collega's d; verschillende vraagstukken,
waarbij de beide landen belang hebben.
Het D.N.B. meldt nog, dat de Fuehrer bij zijn
bezoek aan het Palazzo Venezia aan Mussolini
een Zeiss-observatorium heeft aangeboden,
waarvan hij de schenkingsoorkonde overhan
digde.
Voorts stelde Hitier den duce een fraai boek
met foto's van Mussolini's bezoek aan Duitsch-
land ter hand, alsmede een copie van de
Olympiadefilm „Feest der volkeren feest der
naties".
De Duitsche delegatie te Rome toont zich
zeer bevredigd en vol vertrouwen na het eerste
onderhoud tusschen den Fuehrer en den Duce.
In ïtaliaansche kringen he§ft men met ge
noegen gezien, dat de Fuehrer onder het ha
kenkruis op zijn mouw het insigne van korpo
raal der fascistische militie droeg en men ver
wacht, dat voor het vertrek van de Duitsche
gasten Hitier aan, Mussolini een hooge Duitsche
onderscheiding zal verleenen.
In Duitsche kringen wordt met nadruk ver
klaard, dat geen nieuwe verdragen tusschen
beide landen zullen worden gesloten. De erken
ning van de solidariteit tusschen Londen en
Parijs door Duitschland en Italië moet worden
vervolmaakt door de erkenning van de as
RomeBerlijn door Frankrijk en Engeland.
Het eenige vraagstuk, dat tusschen deze
beide groepen moet worden geregeld, is de
koloniale kwestie en men hoopt, dat dit
geen groote moeilijkheden zal opleveren.
Het schijnt, dat Hitier de koloniale kwestie
op den voorgrond wil plaatsen bü zijn be
sprekingen met Mussolini. Het Tsjechische
vraagstuk komt blijkbaar op de tweede
plaats.
Ook is men in Duitsche kringen van meening,
dat een overeenkomst tusschen Berlijn en Pa
rijs zeer wel mogelijk is, niettegenstaande het
Fransch— Russische verdrag,doch men schijnt
wel eerst een overeenkomst met Engeland tot
stand te willen brengen.
Even na vier uur hedenmiddag is Hitler met
Mussolini te Centocelle aangekomen voor het
bijwonen der demonstraties van de fascistische
jeugd.
Ongeveer een half millioen Italianen woon
den de oefeningen bü.
Om zes uur zijn Hitler en Mussolini in de
Constantijn-Basiliek aangekomen, waar de
Fuehrer een toespraak voor de in Italië wo
nende „Auslanddeutsche" heeft gehouden. Na
hen voor hun toewijding voor het Derde Rijk
bedankt te hebben, wekte Hitier de Duitschers
in Italië op, een volksgemeenschap in het klein
in den vreemde te zijn, zooals het de geheele
Duitsche natie in het vaderland is. Duitschland,
aldus de Fuehrer, vergeet ook u niet. Ik ben
overgelukkig dit te kunnen zeggen in een land,
dat ons de vervulling van deze zorg zoo ge
makkelijk maakt.
500 conducteurs en chauffeurs van de Schot-
sche autotransportmaatschappij te Glasgow zün
in staking gegaan.
De oorzaak van het geschil is het aan een
conducteur gegeven ontslag.
SARAGOSSA, 4 Mei. (Havas) De
rechtschen zün er in geslaagd büna het
geheele bergmassief ten Zuidoosten van
Teruel te omsingelen. Gisteravond hebben
zij den Sierra Elpobo bezet en de 28ste
divisie van de regeering gedwongen zich
terug te trekken op den Sierra de Gudar.
De tegenstander deed heftige tegenaanvallen
op het dorp Elpobo, dat eergisteren door de
rechtschen werd bezet, doch de regeerings-
troepen zijn er niet in geslaagd door het mitrail-
leurvuur heen te breken. Zij moesten zich
terugtrekken.
Naar Havas uit Madrid meldt, bedraagt het
aantal slachtoffers van het gisteravond door
de batterijen der opstandelingen op Madrid
gerichte bombardement vanmiddag om twaalf
uur 13 dooden en 28 gewonden.
Er zijn, volgens een vanochtend gehouden
telling, 446 projectielen neergekomen.
Alvorens naar Genève te vertrekken,
heeft de Spaansche minister van Buiten
landsche Zaken, Alvarez del Vayo, te Barce
lona de buitenlandsche pers ontvangen.
Hü zeide o.a., dat de kanselarüen van som
mige democratische landen tot de conclusie zijn
gekomen, dat de eenige oplossing van het
Spaansche probleem een overwinning van de
regeering kan zün. Hij herinnerde er aan, dat
in de dertien punten van de regeering wordt
voorgesteld een volksstemming te houden. De
regeering vreest de volksstemming niet, zy weet
welk resultaat deze zal hebben. Zij rekent op
het onafhankelijkheidsgevoel van de ware
Spanjaarden. Indien men in het rechtsche
kamp nauwkeurig wist waar het in dezen
oorlog om gaat, dan zouden alle ware Spanjaar
den voor de regeering stemmen.
De minister zeide verder, dat in de laatste
zes weken de Duitsche hulp aan Franco is toe
genomen. Hij weet, dat Duitsche hoofdofficieren
in Spanje zijn aangekomen en dat die van de
technische afdeeling door anderen zijn vervan
gen. Ook is het niet toevallig, dat deze offi
cieren optreden in het gebied van Bilbao en
in de Catalaansche Pyreneeën.
Ten slotte verklaarde hij dat de militaire
situatie op het oogenblik beter is dan in Maart
j.l. Het doorsnüden van de verbindingen van
Catalonië met het overige Spanje heeft, vol
gens hem, niet de door de rechtsche gewenschte
resultaten opgeleverd en nog iederen dag gaan
boodschappers van de regeering van Barcelona
naar Valencia en Madrid.
Een kijkje in een der feestelijk met
ja;
vlaggen versierde straten van Rome
BERLIJN, 4 Mei (D. N. B.) De schrij
ver Carl von Ossietzky, winnaar van den
Nobelprijs voor den vrede, is hedenmiddag
in een sanatorium te Berlijn aan hersen
vliesontsteking overleden.
Von Ossietzky heeft ongeveer twee jaar in
het ziekenhuis doorgebracht. Naar de genees-
heeren mededeelden, was hü lijdende aan een
algemeen geworden tuberculose, die, nadat
reeds een verbetering was ingetreden, onder
den ongunstigen invloed van het voorjaar
weer acuut is geworden en op de hersenen is
overgeslagen.
De Duitsche pacifist Carl von Ossietzky,
was op 2 October 1887 te Hamburg geboren.
Reeds vroeg kwam hü in contact met de
vredesbeweging. De wereldoorlog, waarin hü
als korporaal meestreed, versterkte hem m
zijn pacifistische overtuigingen. Als assistent
hoofdredacteur werkte hü na den oorlog aan
de Deutsche Volkszeitung, terwijl hü te zamen
met Beathold Jacob trachtte sün politieke
overtuigingen te belichamen in een partü, de
republikeinsche partü, die echter een misluk
king werd. Als pacifistisch publicist bleef hü
echter actief. Zelfs zag hü zich gedwongen
zün functie aan de Deutsche Volkszeitung neer
te leggen, aangezien hij daarin niet voldoende
ruimte vond voor het propageeren van zifn
pacifistische ideeën. Hü was een der stichters
van het blad „Nie wieder Krieg", waaraan hü
sinds 1924 regelmatig medewerkte.
Zijn pacifisme leidde er toe, dat hü een
krachtige actie voerde tegen de herbewapening,
hetgeen oorzaak werd, dat hü in 1929 van
hoogverraad werd beschuldigd, omdat hij in
het linksch georiënteerde blad „Die Weltbuhne"
een artikel had gepubliceerd, waarin hü licht
wierp op de zoo streng geheim gehouden mili
taire Duitsche activiteit op luchtvaartgebied.
Het proces duurde geruimen tijd en in 1931
werd hij schuldig bevonden en veroordeeld.
In December 1932 echter reeds herkreeg hü
zün vrüheid op grond van de toen afgekondig
de amnestie.
Toen de nationaal-socialisten het bewind in
Duitschland in handen namen, weigerde Von
Ossietzky uit te wijken. In den nacht van den
RÜksdagbrand werd hy dan ook gearresteerd
en naar een concentratiekamp overgebracht,
waar hü drie jaar zou blüven, om eerst ont
slagen te worden in verband met zün uiterst
zwakken gezondheidstoestand, die opneming
in een ziekenhuis te Berlijn noodzakelük
maakte. In hetzelfde jaar kende het Noorsche
Comité hem den Nobelprijs voor den vrede
toe, welke prüs hem door een oneerlük ver
trouwensman nog afhandig gemaakt werd,
Eén van de belangrijkste inzendingen van
het paviljoen van de militaire luchtmacht op
de tentoonstelling te Glasgow is het nieuwe
Hawker Hurricane éénpersoons jachtvliegtuig.
Met een dergelijk vliegtuig is de escadrille-
leider Gillan in een nacht van Edinburg naar
Londen gevlogen in 48 minuten. De afstand
tusschen beide steden bedraagt 327 mijl. Bü de
opening van de tentoonstelling heeft de minis
ter van Luchtvaart bijzonderheden medegedeeld
over het nieuwe toestel. Het toestel kan ge
makkelijk gehanteerd worden en heeft een
landingssnelheid van 60 mül per uur. De
maximumsnelheid bedraagt ongeveer 330 mijl
per uur. Het vliegtuig is een geheel metalen
laagdekker. De plaats van den bestuurder is
geheel ingebouwd. Het landingsgestel kan tü-
dens de vlucht geheel worden ingetrokken. De
motor is een Rolls Royce Merlin van 990 tot
1050 paardekracht met waterkoeling. De be
wapening bestaat uit een batterij van 8 brow
ningmitrailleurs, ingebouwd in de vleugels.
In de laatste maanden heeft de eerste esca
drille van deze vliegtuigen veel gevlogen en
alle proeven zün met succes bekroond. Der
halve heeft het ministerie een groot aantal
van deze toestellen besteld»
De H. Vader over Hitler's bezoek.
Daladier doet mededeeling van de stabilisatie
van den Franschen franc op een nieuwe basis.
Bij de besprekingen tusschen Mussolini en Hit-
Ier schijnt het koloniale vraagstuk op den voor
grond te staan.
De Fransche ambassadeur Corbin bespreekt
met Lord Halifax de kwestie van de terugroe
ping der vrijwilligers uit Spanje.
Carl von Ossietzky, de Duitsche schrijver en
winnaar van den Nobelprijs voor den vrede,
overledeij.
De rechtsche troepen omsingelen het bergmas
sief ten Zuid-Oosten ran Teruel.
De Arabische boeren vragen wapens, om zich
tegen de terreur van gewapende benden te ver
zetten.
Koning Leopold van België wordt peetrader
van Prinses Beatrix.
Het spellingdebat in de Eerste Kamer geëin
digd; een drietal moties verworpen.
Van 1 Januari af zijn de spoorwegontrangsten
reeds bijna 1.700.000 minder dan over het
zelfde tijdvak van 1937.
In verschillende gemeenten hebben Woensdag
vrij zware branden gewoed.
New-Yorksche beurs: na zwakke opening volg
de herstel.
O
Les eener dienstbode
Iemand moest een nieuwe dienst
bode hébben en had de keuze uit vele
gegadigden. Ze stelde ieder een aan
tal vragen o.a. ook naar vorige dien
sten. Eindelijk deed ze haar keuze.
„Waarom heb je juist die gekozen?"
werd haar gevraagd. En het antwoord
luidde dadelijk: „Omdat deze me
niets over haar vorigen dienst vertel
de! Wanneer ze geen verhalen op
hangt van de menschen bij wie zij
geweest is, zal ze ook mijn huishouden
niet op de straat brengen."
Wees voorzichtig met lieden, die
alsmaar over anderen kletsen; ze
zullen het achter uw rug ook over u
doen. Maar degenen die hun mond
houden over hun medemenschen en
vooral geen kwaad van hen spreken,
kunt u vertrouwen, ze zullen ook u
niet over de tong halen.
PRAAG, 4 Mei (D. N. B.) De Tsjecho-
Slowaaksche gezant te Parijs, Osoesky, is, naar
in welingelichte kringen alhier verluidt. te
Praag aangekomen met adviezen der West-
Europeesche mogendheden voor de regeling
der Sudeten-Duitsche kwestie.
Parüs en Londen zouden de Tsjechische
regeering willen aanraden, haar afwijzende
houding tegenover de door Henlein te
Karlsbad geformuleerde eischen te herzien
Te Praag verwacht men na beëindiging van
het bezoek van Hitier aan Italië een Engel-
schen stap. Engeland zou, volgens dit D. N. B.-
bericht voornemens zijn Tsjecho-Slowaküe den
raad te geven, een oplossing van de Duitsch-
Tsjechische kwestie op binnenlandsch-politiek
gebied met goeden wil na te streven.
Woensdagavond half acht is de 13-jarige fiet
ser Bronswijk, uit de Adriaan van Ostadelaan
te Utrecht, in de Julianalaan aldaar door een
tramwagen gegrepen en op slag gedood. Hij
wilde een tram links passeeren, waarbü hü een
van tegenovergestelden kant komende tram
niet opmerkte.
Het stoffelük overschot werd naar het Dia
conessen-ziekenhuis overgebracht.
Stand op Donderdag 1 uur v.m.: 768.6
Vorige stand: 765.8
