1
Volkenbond hoort Del Vayo's
uiteenzetting
Spaak formateur
in België
Kabinet-Daranyi
afgetreden
Het nieuws van heden
Dankbetuiging van het
ÊRinselijk paar
m
Henlein vertrekt
heden uit Londen
SPAANSCHE RESOLUTIE
VERWORPEN
DE BAROMETER
I
VEREEMIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 14 MEI 1S38 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTS EN ADMINISTRATIE :-
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
)voor
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling)
Haarlem 25 cent per weekper kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21172
Wat aan het aftreden van het
kabinet-Janson voorafging
Nieuwe drie-partij en-
regeering mogelijk?
Imredy, op voorstel van Daranyi,
als kabinetsformateur
aangewezen
Nieuwe regeering reeds
gevormd
FINSCHE GEZANT TE ROME
Nation van Soetsjau
gebombardeerd
Officieel stilzwijgen
omtrent zijn bezoek
Heden komt Chineesch
beroep op de agenda
Lord Halifax antwoordt
Amerika's invloed in de
Stille Zuidzee
,Het ijzer waarborgt
onze vrijheid"
Vliegtuig brandend
neergestort
De strijd bij Teruel
Amerika handhaaft het
wapenembargo
AARTSHERTOG ALBRECHT
WIL HABSBURGER BLIJVEN
Het Weer
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
BRUSSEL, 13 Mei (Belga). De Belgische
Koning heeft den minister van Buiten
landsche Zaken uit het afgetreden kabinet,
Spaak, opdracht gegeven een nieuwe re-
keering samen te stellen. Spaak heeft deze
opdracht aanvaard.
Omtrent de gebeurtenissen, die het kabinet-
aiison tot aftreden noodzaakten, heeft Janson
"a afloop van den kabinetsraad een verklaring
oorgelezen, waarin gezegd wordt, dat Pierlot,
b Bus de Warnaffe en Desmet Donderdag
morgen het voornemen te kennen hebber, ge-
»even af te treden, doch dat zij hiermede wil-
wachten tot hun collega Marck er zijn po-
wefee vrienden over had kunnen raadplegen, of
het
voor hem gewenscht was, zich al of niet.
h zijn katholieke collega's te voegen. Marck
eoft Donderdagavond met zijn fractie overleg
®eMeegd welke tot de conclusie kwam, dat- hij
an de regeering-Jansan deel moest blijven
""maken.
h>e premier heeft hierop hedenmorgen der.
°°rzitter van de traditioneele rechterzijde van
eh Senaat, Leyniers, gevraagd of hij kon re
bben op de medewerking van de leden van
J2® rechterzijde, en van hun collega's in de
j amer, voor het geval hij zou worden gemach-
gh, aan (je leden dezer fractie portefeuilles
vah te bieden. Leyniers antwoordde, dat in een
Nadering, die de traditioneele rechterzijde
j ^ermiddag in den Senaat had gehouden, alle
den eenstemmig hadden verklaard, niet toe
4.a4-^i. 3
hez,
zullen treden tot de regeering, zonder dat
:e grondig zou zijn gewijzigd en het poli-
'ieke programma opnieuw zou zijn aangepast.
Nadat Marck door den premier van den
'bestand op de hoogte was gesteld, ver
klaarde deze zich aan te sluiten bij zijn
katholieke collega's, daar hij als voorwaar
de voor zijn deelneming aan de regeering
de toetreding van vertegenwoordigers van
de rechterzijde had gesteld.
Onder deze omstandigheden is Janson, die
Xlch slechts bereid verklaard had tot het aan-
Vaarden van het voorzitterschap eener drie-
^rtijen-regeering, waarin alle richtingen der
Eerderheid zouden zijn vertegenwoordigd, na
2ich ervan te hebben vergewist dat de liberale
Etij in haar geheel dit standpunt deelde, tot
de cbnclusie gekomen, dat hij de taak, die hij
aanvaard had, niet kon voortzetten.
Na afloop van den kabinetsraad heeft Janson
zich daarom naar het paleis begeven om den
Koning het collectief ontslag van het kabinet
aan te bieden.
De Koning heeft o.m. den voorzitter van de
Kamer, Huysmans, geraadpleegd.
Om zeven uur hedenavond verliet Huysmans
het koninklijk paleis.
De Kamervoorzitter was van meening, dat
't technisch niet onmogelijk is, dat de nieuwe
regeering zich Dinsdag reeds aan de Kamers
zou kunnen voorstellen. De vorming van een
nieuwe regeering, op de basis der drie partijen,
hangt hoofdzakelijk af van het Katholieke
Blok.
Een verklaring van Spaak
Spaak heeft aan de pers de volgende ver
klaring verstrekt:
„De Koning heeft mij de eer bewezen mij
te belasten met de vorming van de nieuwe
regeering. Ik heb die opdracht aanvaard. Ik
heb gemeend niet met de traditioneele formule
te moeten antwoorden: „Ik zal mijn vrienden
raadplegen".
De huidige toestand eischt, dat men zuinig
is met langdurige besprekingen. Ik ben bereid
zware verantwoordelijkheden op mij te nemen.
Ieder moet in dit opzicht hetzelfde doen. Ik
zal trachten een regeering te vormen, die alle
richtingen van de vroegere meerderheid om
vat, maar die toch uit minder ministers zal
bestaan dan de vorige kabinetten.
Ik heb een program, ik zal het voorleggen
aan de persoonlijkheden, wier medewerking ik
onontbeerlijk acht. Ik zal geenerlei houding
van exclusiviteit aanvaarden, van welken kanc
ook. Ik moet heel vlug handelen, want, wan
neer ik slaag, moet de nieuwe regeering zich
Dinsdag voorstellen aan de Kamers."
Spaak
BOEDAPEST, 13 Mei (Havas) Het
kabinet-Daranyi is afgetreden.
Rijksbestuurder Horthy heeft Imredy, den
minister van Nationale Economie in het
demissionnaire kabinet, opdracht gegeven,
een nieuwe regeering te vormen.
Het is op voorstel van den afgetreden pre
mier Daranyi dat Horthy tot eersten minister
benoemd heeft den president der Nationale
Bank Imredy, die tot dusverre minister voor
Economische Zaken was. Imredy heeft den
rijksbestuurder de volgende ministeriijst voor
gesteld:
Premier en minister van Handel, Imredy;
minister van Buitenlandsche Zaken: von
Kanya; Onderwijs en Eeredienst: graaf Paul
Teleki; Landbouw: Sztranyavszky, die tot dus
verre Rijksdagpresident was; Binnenlandsche
Zaken: Keresztas-Fischer; Defensie: generaal
Ratz; Justitie: Mikecz; Financiën: Remenyi-
Schneller; Industrie: Bornemisza; minister
zonder portefeuille: Homan.
Morgenochtend wordt de nieuwe regeering
beëedigd. Men verwacht tal van nieuwe benoe
mingen tot staatssecretaris enz. De staatsse
cretaris van Binnenlandsche Zaken zou ad in
terim de leiding der Nationale Eiank voeren.
Over de oorzaken, die geleid hebben tot het
aftreden der regeering-Daranyi, is een officieel
communiqué uitgegeven, waarin o.a. gezegd
wordt, dat Daranyi, toen hij zich met de re-
geeringszaken belastte, zich een reeks taken
had gesteld, die thans als uitgevoerd beschouwd
kunnen worden. Daartoe behooren de consti-
tutioneele en sociale hervormingen, de voor
het handhaven van de staatsorde noodige po
litiemaatregelen ten aanzien van de pers, de
wet op de beveiliging van het maatschappelijke
en economische evenwicht (d.w.z. de z.g.n
jodenwet) en het groote beleggingsprogram.
HELSINKI, 13 Mei. (D.N.B.) President Kal-
lio heeft thans definitief een gezant benoemd
aan het hof van den „koning van Italië en
keizer van Abessinië".
Nog geheel onder den in
druk van de vele bewijzen
van medeleven en van har
telijke belangstelling, bij de
geboorte en den Doop van
Onze dochter ondervonden,
betuigen Wij langs dezen
weg daarover Onzen diep-
gevoelden dank.
Voor de talrijke gelukwen-
schen, welke Ons langs
schriftelijken en ielegrafi-
schen weg bereikten, is het
Ons helaas niet mogelijk
ieder afzonderlijk Onze er
kentelijkheid ie betuigen.
Het is Ons echter een be
hoefte, hier uit te spreken,
hoezeer ook deze door Ons
op prijs worden gesteld.
1 JULIANA EN BERNHARD
lllllllllllllllllllUfttllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
tüeehonderd personen bij Japan-
schen luchtaanval gedood
^•lANGHAI, 13 Mei. (Havas) Uit Hankau
Vj. gemeld, dat gisteren vijf Japansche
gtu'gen de buurt van het station Soetsjau
nf, en gebombardeerd waarbij 200 slacht-
ffera vielen.
stadsdeel Tietsjeng werd geheel verwoest.
cje 0lh is terecht gekomen op de kapel van
fciem.^kyteriaansche missie en heeft een aan-
1Jlte schade aangericht
bg °rrespondent van Havas, die onlangs nog
k heeft gebracht aan deze missie, heeft
A(nerj°econstateerd, dat op alle daken groote
V0] aansche vlaggen waren aangebracht.
^hqPrhs Chineesche frontberichten zouden he-
vah 5o g veertien Japansche vliegtuigen meer
;STietlt„?ware bommen hebben geworpen op
i '°nvr.JaU' het knooppunt van den Loenghai-
bc-iV en de lijn Peking-Hankau. Meer dan
°hen werden gedood of gewond.
Üjf, Sehs niet-bevestigde berichten uit Amoy
Ör;, j,.^1 f Japansche oorlogsschepen bij de ver-
^°epe aVetl Swatau geconcentreerd. Zij zetten
les6tlen aah land op het in de nabijheid ge-
eiland Namtans.
Het pinguin-verblijf in Hagenbeck's dierenpark bij Hamburg
Hij komt zich op de hoogte stel
len van de Britsche open
bare meening
LONDEN, 13 Mei (Reuter). Henlein heeft
den ochtend in zijn hotelkamer doorgebracht
met een vriend, die als secretaris optreedt.
Tegen half twee kwam hij bij de woning vati
Churchill aan, met wien hij het noenmaai ge
bruikte.
Bij het verlaten van Churchill's woning ver
klaarde Henlein, dat hij Londen verlaat, doch
binnenkort terug denkt te komen.
Na afloop van het noenmaal ten huize van
Churchill verklaarde deze, dat, nu Henlein een
bezoek aan Engeland bracht, wederzijdsche
vrienden het goed hadden gedacht, eens samen
te praten over den toestand in Midden Europa.
Daarom werd een afspraak gemaakt voor een
noenmaal, waarop de beide andere gasten
waren de liberale afgevaardigde Sinclair en
professor Lindemann van de universiteit van
Oxford. De besprekingen droegen een strikt
particulier karakter.
Sinclair deelde Reuter mede, dat het de eer-
i ste keer was. dat hij Henlein ontmoette
Naar Reuter verder verneemt, schijnt Henlein
niet te hebben geprobeerd eenige afspraak te
maken met officieele kringen. Het is nimmer
de bedoeling der Britsche regeering geweest
zich rechtstreeks met Henlein in verbinding te
stellen.
De gezant van Tsjecho-Slowakije heeft van
daag een bezoek gebracht aan het Foreign Of
fice, waar hij geruimen tijd met Britsche des
kundigen heeft gesproken over het minder
hedenvraagstuk
Zoowel op de Duitsche ambassade als op het
gezantschap van Tsjecho-Slowakije zegt men
niet te weten, wat het doel van Henlein's be
zoek is.
De zeer groote discretie, die in acht geno
men wordt met betrekking tot het bezoek van
Henlein, heeft, wellicht begrijpelijkerwijze, ge
leid tot een groote hoeveelheid geruchten over
het doel van dit bezoek.
Vernomen wordt echter, aldus Reuter,
dat het voornaamste motief voor Henlein's
komst naar Londen is de sfeer te Londen
na te gaan en zich op de hoogte te stellen
van de openbare meening hier sinds zijn
laatste bezoek en meer in het bijzonder se
dert den Anschluss.
Terzelfdertijd wilde hij ongetwijfeld van de
gelegenheid gebruik maken om zijn standpunt
uiteen te zetten en dat van zijn partij in het
licht van de door de Sudeten Duitsche partij
tot de Tsjecho-Slowaaksche regeering gerichte
eischen.
Was Henlein ook in
Duitschland?
Volgens de Praeger Mittag zou Henlein reeds
Woensdag uit Asch (Nbord Bohemen) per auto
zijn vertrokken. Hij is pas Donderdag op
Croydon aangekomen.
Het blad maakt hieruit op, dat Henlein een
nolitiek eesnrek in Duitschland heeft gehad.
De Koningin van Engeland bracht dezer dagen een bezoek aan 'n kinderspeeltuin
in Londen
Slechts de Sovjet-Russische ver
tegenwoordiger Litwinof
steunt Del Vayo's
voorstel
GENèVE, 13 Mei. (Havas) Om kwart
voor vijf is de Volkenbondsraad weder bij
eengekomen, teneinde de behandeling te
hervatten van het beroep der Spaansche
regeering.
Naar vernomen wordt, is de redactiecommis
sie van den Volkenbondsraad niet voor den
aanvang der raadsvergadering gereed gekomen
met het opstellen der ontwerp-resolutie, die het
debat over het beroep der Chineesche regeering
moet sluiten en is deze kwestie tot morgen aan
gehouden.
Na den aanvang der vergadering nam direct,
de Spaansche gedelegeerde Del Vayo het woord.
Hij begon met te protesteeren tegen de uit
drukking „burgeroorlog", die in den raad is
gebruikt om de gebeurtenissen in Spanje weer
te geven en verklaarde, dat Duitschland en
Italië het gewicht van hun militaire macht aan
de zijde der rechtschen hebben geplaatst. In
dien, zoo ging spr. voort, de raad besluit, ten
aanzien van de Spaansche kwestie en haar in
ternationale gevolgen werkeloos te blijven, zal
de Spaansche regeering haar taak, het Spaan
sche volk naar de uiteindelijke overwinning te
voeren, voortzetten. Voor deze houding zouden
in 't bijzonder twee staten verantwoordelijk zijn
die twee jaar geleden het initiatief tot de po
litiek der niet-inmenging hebben genomen en
thans nog haar vurigste verdedigers zijn.
Daarom, aldus Del Vayo, veroorloof ik mij
den geachten vertegenwoordigers van het Ver-
eenigd Koninkrijk en Frankrijk de volgende
vraag te stellen: Aangezien Duitschland en
Italië, met of zonder Britsch-Italiaansch ac-
coord. de agressie tegen de Spaansche republiek
voortzetten en noch het Vereenigd Koninkrijk
noch Frankrijk in staat gebleken zijn, haar te
verhinderen, op welke beginselen van moraal of
rechtvaardigheid kunnen deze beide regeerin-
gen zich dan baseeren om jegens de Spaansche
republiek een verbod te handhaven, dat vol
komen in strijd is met het internationale
recht?
Bij gebreke van een bevredigend antwoord,
zoo ging spreker voort, zal niemand er zich
over kunnen verwonderen, indien het Spaan
sche volk in de houding dezer beide mogend
heden iets monsterachtigs ziet, waarvan het
slechts een verklaring zal kunnen vinden in
den weloverwogen wensch het in den strijd voor
de onafhankelijkheid te worgen door het ge
boeid aan den overweldiger over te leveren.
Del Vayo stelt resolutie voor
Del Vayo besloot met den raad voor te stel
len, een resolutie aan te nemen, waarin er aan
herinnerd wordt, dat de zesde commissie in de
achttiende zitting een motie heeft voorges te,d
waarin o.a. gezegd wordt, dat de Assemblee
wenscht, dat bepaalde onlangs genomen diplo
matieke' initiatieven de onmiddellijke algeheele
terugtrekking zouden kunnen verzekeren van
de niet-Spaansche strijders, die aan den oorlog
in Spanje deelnemen. Indien dit resultaat niet
binnen korten termijn kan worden verkregen,
zullen de Volkenbondsleden beëindiging van de
non-interventie-politiek overwegen. Del Vayo
stelde vast, dat de in dit ontwerp bedoelde hy
pothese werkelijkheid is geworden, daar geen
enkele buitenlander het Spaansche grondgebied
heeft verlaten. Hij noodigde derhalve de staten
leden, die gestemd hebben voor de ontwerp
resolutie inzake den toestand in Spanje, die de
zesde commissie op 2 October 1937 aan de As-
semblée heeft voorgesteld, uit, thans beëin
diging van de niet-inmengingspolitiek te over
wegen.
Lord Halifax, die vervolgens het woord nam
zeide de rede van den Spaanschen vertegen
woordiger niet zonder verwondering te hebben
aangehoord, aangezien Del Vayo het had voor
gesteld, alsof de interventie eenzijdig geweest
zou zijn, hetgeen niet in overeenstemming was
met de inlichtingen, waarover de Britsche re
geering beschikt.
Vervolgens verklaarde Bonnet nog eens, dat
Frankrijk aan de niet-inmengingspolitiek trouw
zal blijven.
Litwinof verklaarde daarop, dat de regee
ring der Sovjet-Unie de door den Spaanschen
gedelegeerde ingediende resolutie goedkeurt.
In zijn antwoord aan Lord Halifax verklaar
de Del Vayo, dat er aan de zijde der regeering
6000 vrijwilligers strijden en meer dan 100.000
Italianen en Duitsche technici aan de zijde
van Franco. Hij was bereid, een formeele en
quête omtrent het aantal vrijwilligers by de
internationale brigaden te aanvaarden.
Na een slotwoord van den voorzitter,
stemde de raad over de Spaansche ont
werp-resolutie, die met vier tegen twee
stemmen en negen onthoudingen verwor
pen werd.
Behalve Spanje stemde slechts de Sovjet-
Unie voor. Engeland, Frankrijk, Polen en Roe
menië stemden tegen. China, Ecuador, Iran,
Peru, Zweden, Letland, Nicuw-Zeeland, België
en Bolivia onthielden zich. De gedelegeerden
van Ecuador, China en Nieuw-Zeeland zetten
uiteen, dat zij zich van stemming moesten ont
houden, omdat zy niet voldoende tijd hadden
om de resolutie te bestudeeren en met hun re-
geerifgen overleg te plegen.
Na de verwerping der resolutie werd de zit
ting opgeheven.
De eilanden Midway en Wake
worden versterkt
WASHINGTON, 13 Mei (Reuter). De
eilanden Midway en Wake in den Stillen
Oceaan zullen, naar van officieele zijde
wordt vernomen, versterkt worden.
In de komende twee jaren zal de haven-
aanleg aldaar verbeterd worden en een basis
voor burgeriyke en militaire vliegtuigen worden
gebouwd. Beide eilanden worden op het oogen-
blik gebruikt als tankstation voor den Ameri-
kaanschen Juchtdienst over de Stille Zuidzee. Bij
het vlootverdrag van Washington was de ver
sterking verboden. Deze bepaling is thans ver
vallen.
Goering spreekt te Linz
LINZ, 13 Mei. (D.N.B.) Generaal-veldmaar-
sclialk Goering heeft te Linz den eersten steen
gelegd voor de „Hermann Goering-Werke" en
bij deze gelegenheid een rede gehouden, waarin
hij o a. zeide, dat naast de levensmiddelen geen
grondstof zoo belangrijk is als ijzer. Anderen,
aldus spr., mogen al goud bezitten, wij zijn ge
lukkig, dat wij yzer bezitten. Met het goud
handelt men, het yzer echter waarborgt de vry-
heid der natie. Ijzer en kolen zyn de grond
stoffen, waarop al het andere wordt gebouwd
Met hen zal ons economisch leven zich in de
wereld weten te handhaven.
Een der inzittenden wist zich
met een parachute te redden
LONDEN, 13 Mei. (D.N.B.) In de nabijheid
van Bristol is een toestel van de Royal Air Force
tydens de vlucht in brand geraakt. De bestuur
der wist met zijn valscherm veilig den grond te
bereiken, de tweede inzittende stortte met het
toestel neer en verbrandde. Het vliegtuig was
voorzien van speciale installaties. Het bevond
zich op een oefenvlucht.
DANKBETUIGING VAN HET PRINSELIJK
PAAR.
Koning Leopold belast Spaak met de vorming
van een nieuw kabinet.
Het Hongaarsche kabinet is afgetreden; Imredy
vormt een nieuwe regeering.
Del Vayo zet het standpunt der Spaansche
regeering te Genève uiteen.
Henlein zal Londen heden verlaten.
Aangehouden chauffeur legt in verband met
den moord te Rotterdam een volledige beken
tenis af.
Beurs van New York: Stemming lusteloos, han
del beperkt.
O
Weet wat ge wilt
Weet wat ge wilt maar wil dan ook
wat ge weet. Want niets is stuurloo-
zer dan een willoos mensch, en mis
schien is ook niets fnuikender voor
uw toekomst en uw geluk dan niet te
weten, wat ge wilt. Sterk uw wil en
bezin u goed wat ge kiezen, wat ge
willen moet. Indien ge u bezonnen en
wanneer ge gekozen hebt, wil dan
ook dit gekozene met alle kracht.
Weet eerst wat ge wilt, doch zoodra
ge weet wat ge wilt, wil dit dan ook
naar geheel vermogen. Kies het goede,
wil het goede, doe het goede.
Barcelona opnieuw
gebombardeerd
SARAGOSSA, 13 Mei (Havas). Het leger van
Varela biyft oprukken in den middensector van
het front van Teruel en Castellon. Het heeft
het dorp Fortanete, aan den weg van Teruel
naar Albocacer, bezet. De rechtsche troepen
hebben dezen weg thans over de geheele lengte
bezet.
De vroegere president van de rechtsche ver
dedigingscommissie, generaal Cabanellas, is vol
gens berichten uit Malaga zwaar ziek. De be
handelende geneesheeren vreezen voor zyn
leven.
Rechtsche vliegtuigen hebben vanochtend om
half elf opnieuw Barcelona gebombardeerd Zij
wierpen verscheidene bommen op de buiten
wijken der stad. Zeven personen kwamen om
het leven en een dertigtal werd gewond. Sedert
gisteren zijn thans meer dan zestig personen
gedood en meer dan 150 gewond.
WASHINGTON, 13 Mei. (Reuter) Het Ame-
rikaansche ministerie van Buitenlandsche Za
ken heeft vandaag de Senaatscommissie van
Buitenlandsche Zaken medegedeeld, dat het ge
kant is tegen opheffing van het embargo op
wapenzendingen naar Spanje.
De commissie heeft daarop met 17 tegen 1
stem besloten de resolutie-Nye, welke opheffing
van het embargo beoogt, voorloopig niet in be
handeling te nemen.
BOEDAPEST, 13 Mei (Stefani). Aartshertog
Albert van Habsburg, die door het hoofd der
familie wegens zijn morganatisch huwelijk als
lid van het Huis Habsburg is geschrapt, heeft
een mededeeling gepubliceerd, waarin hij vol
houdt, tot het Huis Habsburg te blijven behoo
ren, aangezien de tegen hem getroffen maat
regel indruischt tegen de Hongaarsche wetten,
en het statuut der Habsburgers den leider niet
het recht geeft een lid der familie uit te slui
ten.
§j Verwachting: Zwakke tot matigen,
H Zuid-Westelijke tot Zuidelijken wind, half
H tot zwaar bewolkt, weinig of geen regen,
weinig verandering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Nog weinig
verandering.
ir^i v vAuvAUiitmm\\\t)])iz2>
Stand op Zaterdag 1 uur v.m. 764.1
.Vorige stand 763.9
