Laatste Nieuws
Wijziging der L.CX-wet 1920
M,
li
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
I Plaats dan een „Omroeper"
voor 80.000 gezinnen f
V00RL00PÏG VERSLAG
TWEEDE KAMER
DINSDAG 17 MEI 1938
'JOZEFGROEP TRINITEITS-
LYCEUM
Opening Hoofdkwartier
OVERHEID EN BEDRIJFS
LEVEN IN NED. OOST-INDIË
Voordracht door mr. G. H. C. Hart
Automatiseering telefoon
Zandvoort
Jubileum in het Provinciaal
Ziekenhuis
VOOR OUDEN VAN DAGEN
Jubileum H. H. Wesseling
Haarlems tiende autotocht
DIOC. R.K. VOLKSBOND
Voortzetting Centrale Raad
JUBILEUM K. TYSTERMAN
Jubileum bij de P. T. T.
WATERSPORT
Kanopagaai-betrouwbaarheids-
tocht door de Zaanstreek
WIELRENNEN
H.R.C. De Jonge Kampioen
DUIVENSPORT
De Snelpost
HEEMSTEDE
BLOEMEND AAL
SeniorTh,, Boelgeest noo^igdie aHe jongelui
Vreemdelingen in het
bedrijfsleven
Vergunning noodig voor het
kleedingbedrijf
Henlein te Asch terug
gekeerd
Tevreden over de resultaten
van zijn reis
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
Het spoorwegongeluk
te Ede
Beide sporen vrij; electrische
geleiding nog niet gereed
ZWEMMEN
NEDERLANDSCHE ZWEM
PLOEG NAAR LONDEN
PAARDENSPORT
Nederlandsche ruiters naar
ihet buitenland
Teleurstelling over 4-jarige
kweekschool met behoud
van afzonderlijke
hoofdacte
Positie der bijzondere
kweekscholen
Financieele gelijkstelling
De artikel
Schilderijen van Fef^'
Bol ontdekt?
Wilil!IIIIIIIIIIIIIIIIIIII!llll!llll!llllllllllllllllllllllUlllllilillllllllllilIlllillllllllflllll!llllllllllliilillllllllllllllllllllllllÏB
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiii
STAD
t Was een hoogtijdag voor de verkenners
toen gisterenavond het nieuwe hoofdkwartier
plechtig werd ingezegend. Een 60-tal aanwezi
gen, meest ouders der Verkenners, was bijeen
en reeds bij den aanvang van den avond ont
brak de gezellige sfeer niet.
Nadat pater Steinhauer O.E.S.A. den avond
geopend had werd het hoofdkwartier ingewijd.
Dan hield de pater een toespraak, waarin hij
een uiteenzetting gaf over het doel der Ver
kennerij en dank bracht aan de heeren Kimman
en Van Doorn met wier hulp dit hoofdkwar
tier tot stand was gekomen en ook pater Ter
Haar, door wiens financieele medewerking zoo
veel goeds was verricht en aan den vaandrig,
J. Stevens, voor zijn deskundigs leiding bij den
bouw der verschillende vertrekken.
De heer mr. van der Vaart uitte den wensch,
dat, mede door dit nieuwe centrum, het doel
der Verkennerij verwezenlijkt zal worden, zoo
dat de Verkenners flinke kerels zullen worden
voor kerk en maatschappij.
Pater Steinhauer werd hartelijk bedankt
voor zijn hard werken bij dezen bouw van het
nieuwe hoofdkwartier.
Nadat aan de heeren Kimman en Van Doom
uit dankbaarheid een eere-insigne was uitge
reikt en dokter TervOoren als groepsdokter was
geïnstalleerd, voerden de Verkenners een aardig
tooneelstukje en een klucht, getiteld „Wacht
kamer 3e klasse" op. Pater Rector Vlaar kon
helaas niet aanwezig zijn. In zijn plaats sprak
ten slotte pater Ter Haar de Verkenners recht
hartelijk toe.
Op Vrijdag 20 Mei, des avonds te 8.15 uur zal
in een der bovenzalen van café Brinkmann,
Groote Markt te Haarlem, het departement
Haarlem der Nederlandsche Maatschappij voor
Nijverheid en Handel een vergadering houden,
waarin mr G. H. C. Hart, hoofd van de afdee-
ling Handélspolitiek van het Departement van
Koloniën, een voordracht houdt over bovenge
noemd onderwerp.
Deze voordracht maakt deel uit van een actie,
welke de Nederlandsche Maatschappij voor Nij
verheid en Handel dit jaar heeft ondernomen om
in ons land de belangstelling en het bewust
zijn van saamhoorigheid met Nederlandsch-
Iudië te versterken. Reeds in véle departementen
zijn hierover lezingen gehouden en meermalen
is het mr. Hart geweest, wiens groote deskun
digheid en boeiende voordracht hierbij den toe
hoorders een levendig beeld gaf van het be
drijfsleven in Nederlandsch-Indië en van de be
langen die ons land daarbij heeft.
Het departement heeft voor dezen avond
ruime introductie toegestaan, zoodat ook niet-
leden, die belangstellen in Nederlandsch-Indië,
de lezing kunnen bijwonen, voorzoover de plaats
ruimte dit toelaat. Introductie kan aangevraagd
worden bij het algemeen secretariaat der Maat
schappij, Nassauplein 5.
Men kan ook en het bestuur van het
departement zal dit waardeersn lid worden
der Maatschappij, die zoo voortdurend werk
zaam is in het belang van ons Nederlandsche
volksleven en door deze actie terecht de be
langstelling voor Nederlandsch-Indië tracht te
vergrooten Voor inlichtingen omtrent lidmaat
schap wende men zich eveneens tot het alge
meen secretariaat.
Heden, Dinsdagmiddag, wordt, zooals reeds
gemeld, de automatische telefooncentrale te
Zandvoort in dienst gesteld.
Van pl.m. 13 uur 30 af zullen de aangeslote
nen op dit telefoonnet automatisch kunnen tè-
lefoneeren met en tevens automatisch bereik
baar zijn voor de abonné's behoorende tot de
telefoondistricten Haarlem en Amsterdam,
uiteraard voor zoover het de geautomatiseerde
netten in deze districten betreft.
De nieuwe telefoonnummers staan reeds ver
meld in de Januari-uitgaaf 1938 van de Naam
lijst voor den Interlocalen Telefoondienst
Het voor het automatisch interlocaal verkeer
te bezigen kengetal voor het telefoonnet Zand
voort luidt: K. 507.
Donderdag 19 Mei hoopt de heer Th. Bandsma
den dag te herdenken, dat hij 25 jaar ge
leden zijn werkzaamheden in het Prov. Zie
kenhuis te Santpoort als leerling-verpleger be
gon. Het zal dezen ijverigen ambtenaar, die in
den loop der jaren door zijn eenvoud veler
sympathie won, op dien dag zeker niet aan be
langstelling van meerdere zijden ontbreken.
uit naam der directie voor de uitnemende wijze,
waarop hy zijn verantwoordelijke werkzaamhe
den op de perforeerafdeeling by de perforatie
der postzegels heeft vervuld
Op de perforeerafdeeling 'geschiedt de laatste
bewerking aan de af te leveren zegels; spr. wees
in dit verband op de belangrijke en moeilijke
taak, welke de jubilaris dagelijks had te ver
richten.
Ten slotte bood de heer Van Riemsdijk den
jubilaris het gebruikelijke geschenk der N.V.
onder couvert aan.
Gisteren heeft de heer H. H. Wesseling,
werkzaam als drukkerij-binder op de afdeeling
bindery van Joh. Enschedé en Zonen Grafi
sche Inrichting N.V., den dag herdacht, dat hij
voor veertig jaar bij de firma Joh. Enschedé en
Zn. in dienst is getreden.
Op zyn afdeeling werd hij toegesproken door
den heer Van Tongeren, die hem met eenige
harteiyke woorden namens de mannelijke col
lega's van de afdeeling een sieriyk tapijt aan
bood.
De heer Van Riemsdijk dankte de jubilaris
VINCENTIUS VRAAGT,
WAT U NIET MEER DRAAGT,
HELP ONS VEEL NOOD TE KEEREN
MET BW GEBROIKTE KLEEREN.
NIEUWE GROENMARKT No. 22
OF TELEFOON 11018
Het Haarlemsche Comité voor den Auto
tocht voor Ouden van Dagen deelt ons mede,
dat het dit jaar zijn tienden tocht aan de oude
menschen uit de gestichten hoopt aan te bie
den. Dat is dus een jubileum en het is zeker
bijzondere aandacht waard, want de historie
van deze autotochten is wel een heel gelukkige:
nooit mislukte er een door slecht weer, nooit
had eenig ongeval plaats, steeds heerschte
blijde feeststemming bij de honderden gasten
van het comité en bij de autorijders, die mee
genoten van de vreugde van hun passagiers.
Ter viering van den tienden tocht wil men
daar een eenvoudigen koffiemaaltyd voor alle
deelnemers aan toevoegen. Het plan is op
Dinsdag 21 Juni ajs. den tocht te maken en
een bezoek aan Artis te brengen. Men zou dan
om elf uur dienen te vertrekken en in de Artis-
gebouwen eerst den koffiemaaltijd willen
houden, waarna de tuin zou worden bezocht.
Terugkeer vroeger dan andere jaren.
Het Comité doet een beroep op de autorijders
en ook op al diegenen, die het zoo vaak met
hun geldelijke bedragen hebben gesteund, om
tot de uitvoering van dit plan mede te werken.
Natuurlijk zal er ditmaal meer geld noodig
zyn dan anders, maar de zaak geniet zoo veler
sympathie dat het comité op voldoenden steun
meent te mogen rekenen. Het gironummer van
den penningmeester, den heer A. M. Duytshoff,
directeur van hotel Lion d'Or, Kruisweg, is
20365.
In de middagvergadering gaf de kernleider,
de kernen. Hy spoorde tot verderen uitbouw
van dit werk aan.
De voorzitter deelde een en ander mede
over het uitvaardigen van manifesten door het
R. K. Werkliedenverbond. Door geldgebrek kon
dit niet maandelijks gebeuren. Spr. zette uit
een, dat het platteland niet verwaarloosd
wordt door den R. K. Volksbond.
Het zou zeer toe te juichen zyn, als ook
vanwege den R. K. Volksbond een gezamenlyke
bedevaart naar Heilo wordt gemaakt. De vo
rige maal waren er reeds 1100 deelnemers.
De grondslagen voor de Volkscredietbank
zijn gelegd deelde spr. mede. Het is een zeer
moeilijke kwestie, die thans nog niet rijp is.
Zoodra de voorbereidingen gereed zyn worden
nieuwe mededeelingen gedaan. De afdeelingen
hebben dan een groote taak.
De moeilijkheden van het wederzijdsch lid
maatschap dienen de afdeelingen zelf op te
lossen. De verhouding met de standsorga
nisatie van den Werknemenden Middenstand
is goed. Die met de St. Joseph-gezellenveree-
nigingen is echter niet ideaal en al langen
tijd onbevredigend geweest. Het is niet te
handhaven, dat de vereenigingen als vreem
delingen tegenover elkaar staan (applaus).
Spr. had de verwachting, dat de toekomst
hierin verbetering zal brengen.
De aftredende bestuursleden P. Dekker,
Haarlem, Hi. J. H. Mouwens, Schiedam
en H. van Rooijen, Amsterdam, werden
herkozen. In de vacature H. J. Kuiper
werd benoemd de heer Fr. Schets te Vlis-
singen.
Het jaarverslag 1937 van den penningmees
ter, den heer W. Steinmetz, werd evenzoo
goedgekeurd. Het sluit met een voordeelig saldo
van ruim 153 op een eindcyfer van 39.304.
De balans 1938 lokte uitvoerige discussies uit,
want de financieele toestand van den Bond
is niet zoo heel erg gunstig. Mocht men dit
jaar goed kunnen „boeren" dan zal het be
stuur overwegen een bedrag te reserveeren
voor den Rome-tocht van werklooze leden. De
afdeeling Vlissingen stelde voor om bij de
daarvoor in aanmerking komende instanties
ernstig aan te dringen op een spoedige tot
stand koming van een verbeterde wettelijk ge
regelde ouderdomsvoorziening en pensionnee-
ring op 60-jarigen leeftijd.
Het bestuur was het met de gedachte van
dit voorstel eens en verwees naar het R. K.
Werkliedenverbond, dat dit in zijn adres aan
de regeering heeft bepleit.
Verschillende afdeelingen hadden wenschen
inzake de steunuitkeeringen. Het bestuur her
innerde eraan, dat de commissie Fockema An-
dreae de steunregeling nader zal onderzoeken.
Algemeen klaagde men erover dat werkloo-
zen, die zich verzekerd hebben bij een organi
satie, achtergesteld worden bij de ongeorgani
seerden, b.v. inzake den brandstoffentoeslag.
De voorzitter beloofde in dezen diligent te
zyn.
De Geestelijke Adviseur, Dr. Olierook, hield
een toespraak, waarin hij zeide, dat de woor
den, op dit feest gehoord, moeten worden uit
gedragen en de resultaten daarvan moeten in
de komende jaren getoond kunnen worden, wy
weten, dat we op den goeden weg zyn. Dus
vooruit in eendracht en werklust! Nieuwe ty-
den, nieuwe eischen, nieuwe strijd, maar als
we eendrachtig blijven, kan men niet meer
vernietigen, wat we in vyftig jaar hebben op
gebouwd. Op de arbeiders is de hoop en de
verwachting gevestigd, en al worden hun lei
ders verdacht gemaakt, toch dienen zy voort
te gaan in eendracht te strijden voor al het
goede, dat de R. K. Volksbond geeft. Door een
harmonieuze samenwerking van geestelijke
verdieping en sterke maatschappelijke actie
zal veel bereikt kunnen worden. Wij katholie
ken hebben de toekomst in handen!
Na de rondvraag, waarbij allerlei kwesties
werden besproken, sloot de voorzitter met
een dankwoord aan allen die medegewerkt
Jiebben om dit feest te doen slagen.
De heer K. Tysterman, opzichter biji het Ha
venwezen, was Maandag 25 jaar in gemeente
dienst.
Nadat hij des morgens ten Stadhuize gecom
plimenteerd was door den burgemeester, volgde
de huldiging op het kantoor. Daar werd hij
toegesproken en gecomplimenteerd door den
directeur van den dienst, den heer v. Driel, den
voorzitter van de Vereeniging van Ambtenaren,
den heer Goedhardt en den voorzitter van de
Haarlemsche Beurtvaartvereeniging.
De brugwachter Horuck bood namens de col
lega's een stoffelijk blijk van waardeering aan,
de beurtschippers schonken den feesteling een
fauteuil.
Des middags! recipieerde de heer Tysterman te
zijnen huize en het spreekt vanzelf, dat velen
hem daar de hand kwamen drukken.
De heer J. Schreuder, wonende Kleine Hout
straat 90, is 25 jaar in rijksdienst en wel als be
steller bij de P.T.T. Sinds 1930 verblijft hij in
onze stad en het laat zich dus begrijpen, dat de
belangstelling voor zijn feest ook kwam uit zijn
vorige standplaatsen Oude Pekela en Veendam.
De directeur van het postkantoor en eenige
hoofdambtenaren kwamen den heer Schreuder
in zyn woning persoonlijk gelukwenschen. Tal
rijke collega's lieten zich niet onbetuigd.
Zondag hebben de Haarlemsche Kano Ver
eeniging (HKV) en Kanovereeniging „Trekvo
gels" ingeschreven voor een betrouwbaarheids-
tocht vanaf Zaandam naar Purmerend, Jisp,
Wormer, Wormerveer en vandaar naar Zaandam
terug.
Reeds vele malen heeft de Zaanstreek de
aandacht opgeëischt voor deze bijzondere spor
tive verrichtingen. Ook ditmaal bleek ten dui
delijkste uit allerwege groote belangstelling, dat
de Kano-sport de aandacht weet te boeien.
Ondanks dat het parcours van 38 K.M. zwaar
is, kan de Kanovereeniging „de Geuzen", Zaan
dam, als organisatrice, terug zien op een zéér
geslaagden dag, daar geen enkele uitvaller ge
noteerd werd en de stemming en het verloop
uitermate voortreffelijk waren.
De Kanovereeniging „Trekvogels" heeft met 19
deelnemers beslag gelegd op den uitgeloofden
eereprijs. Het is de tweede maal dat deze ver
eeniging dit succes behaalde in twee opeenvol
gende jaren.
Bovengenoemde vereeniging heeft Zondag een
koppelrecordrit laten verrijden
A en B-klasse 37% K.M.:
1. J. RoodeA. de Vries, 1 uur 3 min. 14 sec.
2. G. PetersC. Byster, 1 uur 5 min 11 sec.
3. A. Veen—P. Peters, 1 uur 9 min. 8 sec
C-kia^se, 25 K.M.:
1. T v. d. HeijdeK. Neeft 46 min. 30 sec.
2. J. Keisers—Weyers 47 min. 10 sec.
Op de Halfwegsche wielerbaan reden 7 leden
mee aan verschillende wedstrijden. G. Peters
wist beslag te leggen op de eerste plaats by de
nieuwelingen
Woensdag 18 Mei eerste federatie-wedstrijden,
aanvang 7 uur, op de Heemsteedsche wielerbaan.
Bovengenoemde vereeniging van Postduiven-
liefhebbers hield een wedvlucht vanaf Lhone.
Afstand 290 K.M, Duiven los 6.35 uur.
De prijzen werden behaald als volgt:
J. A Hardenberg 1; P. J. R. Vergers 2, 4; Chr.
Hirs 3, 9; W. Bos 5; J. Kuperus 6, 8; F. Luikel 7.
Eerst getoonde duif 9 uur 52 min 51 sec.
Laatst getoonde duif 10 uur 7 min. 21 sec.
De leekenspelers van „Valkenburg" Zon
dagavond gaven de leekenspelers van de paro
chie Valkenburg een uitvoering in het gym
nastieklokaal van de St. Augustinusschool aan
de Molenwerfslaan.
Allereerst werd opgevoerd het twee-actertje
„De man met het litteeken", een echt detec-
tivenstukje.
„De 25000ste inwoner" was een kluchtspel,
waarbij de ambténaar van den burgerlijken
stand fouten begaat, omdat hij de uitgeloofde
som liever aan een baby wil laten uitreiken dan
aan een ouden man, die toevallig door zijn
vestiging de 25000ste is.
Dit geeft heel wat verwikkelingen, doch ten
slotte komt alles terecht.
Het eerste stuk werd in een vrij vlot tempo
gespeeld en vrij goed vertolkt, zoodat het pu
bliek vol spanning meeleefde. In het tweede
stuk ontbrak er veel aan rolkennis en vlotte
uitvoering, doch alles bijeen was het een avond,
die wel in den smaak viel van het publiek.
St. Josephsgezellen Zondag gaf de Bloe-
mendaalsche St. Josephsgezellen vereen, weer
een feestavond.
De avond werd geopend met een hartelijk
woord van welkom door den senior der Gezel
len. Hierna volgde de installatie van vier nieu
we leden door den vice-preases, den weleerw.
heer kapelaan Henning.
Na deze plechtigheid feliciteerde hij de nieu
we leden en medegezellen en spoorde hen aan
volledig Gezel te blijven en hun werk zoowel
uit godsdienstig, cultureel als sociaal oogpunt te
bezien.
De opvoering van de klucht „Het valsche
etiket", spel van Gerard Nielen, is een groot
succes geworden. Een uur van lachen hebben
alle medespelenden ons bezorgd; vooral de
vertolkers van Samson, Klaassen en vrouw
Radder maakten zich hierin bijzonder verdien-
steiyk. Een langdurig applaus en 'n hartelyk
dankwoord van den senior mochten de spelers
in ontvangst nemen. Speciaal dankte de senior
den heer G. Sweijen, die deze opvoering re
gisseerde. Ook in dit onderdeel van het pro
gramma komt de arbeid der Josephsgezellen
naar voren.
Reeds in één jaar is er een tooneelclub
gesticht en bij toename van het aantal leden
bestaat vanzelf de gelegenheid om nieuwe clubs
,te vormen.
uit zich te vereenigen in een tijd als deze,
waar ieder, van welke partij of richting hij ook
is, bij een vereeniging is aangesloten.
Het laatste „nummer" van 't programma was
een „gezellig samenzijn."
(Berichten reeds geplaatst in een deel
onzer vorige oplaag)
De regeeringspersdienst meldt:
De Wet van den 22sten April 1937 tot rege
ling van het zelfstandig uitoefenen van be
roepen en bedrijven door vreemdelingen
(Staatsblad no. 628) opent, gelijk bekend, de
mogelijkheid om te bepalen, dat vreemdelin
gen nader aan te wijzen beroepen en bedrijven
niet zelfstandig mogen uitoefenen, zonder dat
zij daartoe schriftelijke vergunning hebben ver
kregen.
Na onderzoek der verhoudingen in het
kleedingbedryf is gebleken, dat er aanlei
ding bestaat dit bedrijf onder de werking
der wet van 22 April 1937 te brengen.
De minister van Economische Zaken heeft
derhalve besloten totstandkoming van een
K.B. te bevorderen, waarbij voor de zelf
standige uitoefening door vreemdelingen
van het kleedingbedrijf een vergunning
verplicht wordt gesteld.
Onder kleedingbedrijf wordt hier verstaan
het bedrijf bestaande in het vervaardigen, ver
maken of herstellen van:
1. confectie- en maatkleederen en -kleeding-
stukken, daaronder begrepen alle gebreide en
tricot kleederen en kleedingstukken;
2. hoofd-, hals-, hand-, been- en voetbeklee-
ding, met uitzondering van schoeisel;
3. kleedingtoebehooren als bretels, jarretels,
kousenbanden, sokophouders, mouw- en rok-
ophouders.
Het bovenbedoelde Kon. Besluit zal dezer da
gen in de Staatscourant openbaar worden ge
maakt.
PRAAG, 16 Mei. (Havas). Zondagavond om 11
uur 40 is Henlein te Asch aangekomen.
In de kringen der Sudeten-Duitschers ver
klaart men, dat Henlein niet naar Praag
zal gaan.
Volgens het Duitsche Nieuwsbureau heeft
Henlein zich over het resultaat van zijn reis
naar Londen op zeer bevredigende wijze uitge
laten.
In den loop van Maandagavond heeft men
het spoor ArnhemUtrecht, dat door de trein
botsing was versperd, vrij gekregen. De ont
spoorde treindeelen zyn naast het spoor ge
plaatst.
De electrische leiding is, hoewel er met man
en macht wordt gewerkt, nog niet gereed. Dit
vindt mede zyn oorzaak in de beschadiging van
ondergrondsche verbindingen, welke moeilijk
worden opgespoord. Derhalve zullen oók heden
nog speciale dieseltreinen den dienst tusschen
Arnhem en Ede, waar men in of uit de elec
trische treinen overstapt, onderhouden.
Reeds in den loop van Maandagavond is de
vertraging van ongeveer drie kwartier aanzien-
iyk teruggebracht, toen het tweede spoor weer
open was en in gebruik werd genomen. Alhoe
wel het overstappen te Ede meer tijd zal vor
deren dan de dienstregeling toelaat, hoopt men
heden toch den dienst vrywel normaal uit te
voeren.
De technische commissie van den Koninklij
ken Nederlandschen Zwembond heeft de vol
gende zwemsters en zwemmers aangewezen, die
deel zullen nemen aan de internationale wed
strijden, welke 28 Mei te Londen worden ge
houden: Jopie Waalberg, Alie Styl, Nida Senff,
Cor Kint, Riet van Veen, J. C. Scheffer, H.
Smitshuyzen, D. van der Kuil en C. Hoving.
Op welke nummers deze zwemsters en zwem
mers zullen uitkomen is nog niet definitief.
Wel zal een estafetteploeg op de 3 maal 50 me
ter wisselslag worden samengesteld, welke bij
de dames zal bestaan uit Cor Kint, Jopie
Waalberg en Riet van Veen en bij de heeren
uit Scheffer, Smitshuyzen en Hoving.
Aan het internationaal concours hippique,
dat van 3 tot en met 6 Juni te Wiesbaden
wordt gehouden, zullen van Nederlandsche zy-
de deelnemen ritmeester G. P. de Kruyff, kapt.
C. Tonnet, luit. baron Van Heeckeren van
Brapdsenburg en luit. W. Kloppenburg.
Op het concours hippique van 16 tot 21 Juni
te Londen zal Nederland vertegenwoordigd
worden door ritmeester C. F. Fahud de Mor-
tanges en kapt. c. Tojinet.
Aan het voorloopig verslag der Tweede
Kamer over het wetsontwerp tot wyziging
van de L. O.-wet 1920 en daarmede ver
band houdende bepalingen der Pensioenwet
1922 is het volgende ontleend.
Vele leden gaven uiting aan hun teleur
stelling, dat wordt voorgesteld de invoering
van een vier-jarige kweekschool met be
houd van de afzonderlyke acte van be
kwaamheid als hoofdonderwyzer.
Zij achtten het hoogst ongewenseht dat
zou worden gehandhaafd de toestand dat
de jonge onderwijzer in de moeilijke jaren,
waarin zijn eerste optreden in de school
al zijn inspanning vordert, zich voor het
hoofdacte-examen moet bekwamen.
Verscheidene van deze leden zouden er in-
tusschen de voorkeur aan geven, indien de toe
komstige onderwyzers eerst een H.B.S. of gym
nasium doorliepen en eerste daarna door een
afzonderlijke vakopleiding' voor hun taak in de
lagere school werden bekwaamd. Zij wilden bre
ken met de kweekschoolopleiding, die zij een
ramp achtten.
In de homogene omgeving, waarin zij voort
durend verkeeren, verengt zich hun gezichts
kring. Dit geeft hun een gevoel van eigen voor
treffelijkheid, dat zij in een meer heterogene
omgeving nooit zouden krijgen.
Verscheidene leden hadden met verwondering
het beleid van den minister ten aanzien van
de kweekschoolopleiding gezien.
Zy vroegen, waaraan de snelle wisseling in
inzicht moet worden toegeschreven; zy vonden
het een onrustig beleid.
Ten slotte voerden deze leden als bezwaar
tegen dit wetsontwerp aan, dat verlenging van
de kweekschoolopleiding een zeer zwaren last
op de ouders der kweekelingen zou leggen.
Eenige leden merkten op, dat het hen had
teleurgesteld, dat de regeering het niet noodig
heeft geacht, een beperking der opleiding voor
te stellen, waardoor de werkloosheid onder de
onderwijzers aanzienlijk zou kunnen zyn ver
minderd. Stopzetting van de opleiding geduren
de een jaar zal op den stand der werkloosheid
nauwelijks van invloed zijn.
Wat betreft het pleidooi voor een vijfjarige
opleiding met als sluitstuk de eene onderwijsbe
voegdheid, meenden vele leden, van wie verschei
dene overigens niet ontkenden, dat aan de vijf
jarige kweekschool ook voordeelen boven de
vierjarige zijn verbonden, dat een zoodanige op
leiding van de schatkist aanzienlijk hoogere
offers zou vragen.
In de tweede plaats deden deze leden opmer
ken, dat waarschijnlijk tal van goede opvoe
ders door de hooge eischen, aan hun schoolsche
kennis gesteld, van het onderwyzersambt zou
den worden uitgesloten. Ten slotte meenden zij,
dat het belang van het onderwys niet vordert,
dat alle onderwijzers over de kennis beschikken,
die het doorloopen hebben van een vijfjarigen
cursus veronderstelt.
Dat aan de studie voor de hoofdakte, nadat
de onderwyzer reeds practisch als zoodanig te
werk is gesteld, ook nadeelen verbonden zijn,
ontkenden de hier aan het woord zijnde leden
niet, maar naar hun meening zal het in afzien-
baren tyd niet mogelijk zijn, daarvoor een sy
steem van onderwijzersopleiding in de plaats te
stellen, dat deze nadeelen wegneemt, zonder
tegelykertyd andere, wellicht grootere bezwaren
te doen ontstaan.
In tegenstelling tot de leden, die met de
kweekschool breken en deze vervangen wilden
door een afzonderlyke vakopleiding, vooraige-
gaan door gymnasium of H. B. S„ waren de
hier aan het woord zijnde leden van oordeel
dat de kweekschool juist een by uitstek gun
stige sfeer schept, waarin de aanstaande onder
wyzers niet alleen zich de noodige kennis en
bekwaamheid voor hun toekomstige taak kun
nen eigen maken, doch waarin ook aan de vor
ming van hun geheele persoonlijkheid tot een
goed onderwijzer bijzondere zorg kan worden
besteed. Dat hun gezichtskring in die omgeving
te eng zou worden, is zeker thans niet waar.
Uitbreiding van den cursusduur- tot vier jaren
achten zij een noodzakelijkheid.
Met betrekking tot de behartiging van de
practische oefening merkten de hier aan het
woord zynde leden op, dat de practische oplei
ding thans inderdaad zeer veel te wenschen
overlaat.
Verscheidene dezer leden waren echter van
oordeel, dat het ontwerp in deze richting nog
niet ver genoeg gaat, omdat noch by het onder
wijs, noch bij het examen aan de practijk der
opleiding een voldoende plaats is ingeruimd.
Ten aanzien van de financieele gelijkstelling
van bijzonder en openbaar kweekschoolonder-
wijs, die door de voorgestelde artikelen 156 e.v.
in de L. O.-wet 1920 wettelijk zal worden vast
gelegd, had artikel X van het ontwerp van vele
leden de bijzondere aandacht.
Het wordt zoo, dat het voldoen aan al de
voorwaarden, in artikel 156 genoemd, aan nieuw
op te richten en thans bestaande, doch niet
gesubsidieerde bijzondere kweekscholen geen
enkel recht op Rijksvergoeding geeft, doch deze
volkomen afhankelijk stelt van het subjectieve
oordeel van de Kroon, of de oprichting en in
standhouding van de kweekschool al dan niet
door de behoefte aan onderwijzers wordt ge
vorderd en of 's Lands financiën de Ryksver-
goeding van de kosten daarvoor gedoogen. Niet
kan worden ontkend, dat hierdoor het wette
lijk recht op Rijksvergoeding, in artikel 156 be
lichaamd, voor nieuw te stichten en thans niet
gesubsidieerde bijzondere kweekscholen volko
men illusoir wordt. Om dit te ontgaan, zouden
in de wet óf objectieve normen voor het bepa
len van de behoefte aan een bijzondere kwee15'
school moeten worden geformuleerd, óf zood®'
nige regelen voor de beoordeeling der behoef'®
moeten worden gesteld, dat de objectivite'1
daarvan voldoende is verzekerd.
Aangedrongen werd het eerste lid van &r"*
kei X zoo te redigeeren, dat het inderdaad be
karakter van een overgangsbepaling zal vef'
krijgen.
Vele andere leden meenden, dat de geleg""'
heid voor opleiding aan Rykskweekscholen, 1
tegenstelling tot die aan bijzondere kweeksch0'
len, niet voldoende is verzekerd.
Verschillende groepen van leden betwijfel'
den, of de kostenberekening in de memorie va
toelichting wel juist is.
Naar de meening van verscheidene led®1'
leidt dit wetsontwerp tot een verhooging de'
onderwijsuitgaven met meer dan een half
lioen gulden, een verhooging, welke in
Rijksbudget tot uitdrukking zal komen, Juli"
als na 1940 de verzwaarde defensie-lasten v°''
ledig op de begrooting zullen gaan drukken c
zal moeten worden voorzien in de gevolgen v9jl
den achterstand in de stortingen in somrni?e
Rijksfondsen.
Daarnaast legt het ontwerp op de ouders
de'
kweekelingen den last van een jaar langer
opleiding hunner kinderen te bekostigen.
schat op ƒ400 per jaar, krijgt de volksl®1^
houding dientengevolge 1600 maal ƒ400.—
640.000 per jaar te dragen, op te breng®
hoofdzakelijk door ouders met smalle beurs®
Vele leden meenden, dat in dit ontwerp v®.;
te veel aan de Kroon of aan den minister
overgelaten. t
Vele leden drongen er op aan, dat in de w
worde gewaarborgd het bestaan van een 9
zonderlijke inspectie voor de onderwijl®1
opleiding, rechtstreeks aan den minister ond®
geschikt.
Aan de bespreking der artikelen wordt
po?
het volgende ontleend:
Verscheidene leden achtten het noodzakel')
dat de wet de gevallen noemt, waarin op
akte van bekwaamheid als onderwijzer
aangeteekend, dat deze niet de bevoegdb®
geeft tot het onderwijzen van het vak li®*1
melijke oefening.
De wensch werd te kennen gegeeven, in
tweede lid van art. 135 den diensttijd als 0
derwijzer van ten minste drie op ten min
vyf jaren te stellen.
Verscheidene leden zouden het Staatsexa®
geheel willen afschaffen.
Vele andere leden kwamen tegen dit de"
beeld ten sterkste in verzet. Naar hun ®e
ning kan de vrije opleiding niet gemist
den als correctie op de vroegere beroepskeu^
welke de Kweekschool vordert. Bovendien me®
den zij, dat algeheele afschaffing van
Staatsexamen in strijd zou wezen met de Gto"
wet.
vele leden zouden het op prijs steil®®
indien het examen ter verkryging van d®
akte van bekwaamheid als hoofdonder'
wijzer volledig in de wet werd geregeld eJ1
de regeling daarvan niet voor een gedeel'
te aan een Algemeenen Maatregel van &e'
stuur werd overgelaten.
d«
Vele leden waren van oordeel, dat voor
bevoegdheid der leeraren hoogere eischen
den gesteld dan noodig is.
Vele leden waren van oordeel, dat de bi)
zondere escholen, die aan door de wet
stellen eischen voldoen, moeten worden aa"
geewezen als bevoegd om het schoole'"*^
examen af te nemen. Dit mag niet van be
goedvinden der regeering afhankelijk
den gesteld, zooals thans wordt voorgestel
Vele leden achtten de gebondenheid
v
de byzondere kweekscholen aan het leef
plan der openbare al te dwingend.
Hierdoor dreigt byvoorbeeld het
onderwys in het gedrang te komen. De bij
dere school moet de vryheid behouden om. 'f
inachtneming van het totaal aantal lesuren
klasse en per school, aan de openbare k^v .,i
school gegeven, ten minste drie van deze
aan dit onderwijs te besteden.
Vele leden hadden ernstig bezwaar teg®n t$
bedoeling van artikel 165. In de eerste Pe'
achten zij het niet consequent, dat de 1
ring van de bijzondere scholen een kep^f
bezetting vordert, hoewel het ontwerp een )t}
eenkomstigen eisch voor de Rijkskweeksch
niet bevat. sCp>'
Afgezien van dit bezwaar tegen het ve
in de regeling van het bijzonder en het
baar onderwys, gold als voornaamste bes
van de hier aan het woord zijnde leden he®
dat het recht op vergoeding geheel telo°
gaan, zoodra het aantal geslaagden bene®1
50 blyft.
Vele leden hadden er overwegend be«
tegen, dat door het voorgestelde tweede lm
art. 191 wordt gehandhaafd de toestand»
de „kweekeling met akte" zelfstandig ond®1
geeft, zonder dat hy de rechtspositie heef'»
de wet den onderwyzer waarborgt.
Men gaf tenslotte in overweging den
van in werking treding een jaar later te st®
De Diaconie van de Ned. Herv. Km* dÉii
Naaiden heeft eenigen tijd gelede®
kunstschilder A. Mulder opdracht
eenige oude schilderijen, ter grootte va®
60 bij 90 c.M., te restaureeren. jii®f
De heer Mulder meent thans, dat men
te doen heeft met werk van Ferdinan^deji.
Deskundigen zullen thans geraadpleegd
-eer dan ooit eischt de tijd
1 ons edelmoedigheid. Bedenk,
God zich in edelmoedigheid n'
laat overtreffen.
