Rustige verkiezingen
jecho-Slowakije
Tsj
Ernstige bezorgdheid te Londen
13 25*Bi' otzTa ente^ """"""if V I LIJ IV Li I Ifllll I LLIllWUB |L (lUUIIMIl I
BETERE HULP
Bom ontploft te
Rotterdam
in
GEEN INCIDENTEN VAN
BETEEKENIS
„SINT PETRUS"
De Japanners tot
staan gebracht
„RADICAAL" HAARLEM
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
BRITSCHE GEDULD KAN
UITGEPUT RAKEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 23 MEI 1938 - AVONDBLAD
DU I TE [HE
R UK
SLOWAKIJE THANS BEGRENSD LS
W/p
Volgens Duitsche berichten kreeg
Henlein 88 pet. stemmen in de
Duitsche gebieden; volgens
de Tsjechen 70 pet.
Benesj' partij wint in
Praag
Praag verregend
Britsch schip door bom
getroffen
Drie opvarenden te Valencia
gewond
Amerika versterkt zijn
luchtmacht
Dertien zware jachtvliegtuigen
besteld
Hitier te Muenchen
N.V. VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
Levensverzekering Studieverzekering
Lijfrente Collectieve Pensioenverzekering
Abonnementsprijs (bil voorui,beta lin9)voo, MlFl |WP H A R f M ^1] f 0 DA UÏ
kwabaal f3 58 DACBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
Het WeeriiHimtiiHiiiiiiiHmiHiiHwiiiiiiiHiHiiiiij
BIJ BESTRIJDING VAN
ALLE ONGEDIERTEN
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Duitsche militaire raadgevers
zouden uit China zijn
teruggeroepen
Geheimzinnige gebeurtenis
op den Coolsingel
Een doode en twee
gewonden
Nog een minderheid
die klaagt
Öe Polen in Duitschland hebben
het steeds slechter
Men gelooft, dat Berlijn de Tsje
chische regeering met 't pistool
op de borst tot capitulatie
wil dwingen
Berlijn en Londen meten
hun krachten
Schot gelost in een
parlementszitting
Twist tusschen linksch en rechtsch
in het Chileensche parlement
De koning van Italië te
Tripolis
z/rtAu
BRE5 L AU
OCHEMNITZ
MAT! B;on
nCGE Nu 5
BURG
L INZ
komentAu
SAATZ
NACHOD,
©PRAAG
PILSEN
TROPPAU
ZWITTAU
DEUTSCI
BROD
jSTERNBG
OLMÜ?Zd
>NEUTITSCHE/N
MHUTTENHOFEN
■NEUHAUS
IRÜNN
ZNAIM
[LUBDENBB.
KREMI
IUTAu£/I
IATISLAVA
ENGEL
H O N G ARIJE
.HONGARljf
BOEDA
FRANKRIJK
=i STREKEN IN TSJECHO-SLOWAfiUE
WELKE DOOR DU/TSCHERS WORDEN s
BEWOOND
-/ROEMENIE
JOEGO-
JSLAVIÊ
De Tsjecho-Slowaaksche Republiek, beleeft in verband met de actie der Sudeten-
Duitschers tijdens de gemeenteraadsverkiezingen spannende dagen. President dr.
Benesj brengt te Praag zijn stem uit
PRAAG, 23 Mei. (Havas). De gemeente
raadsverkiezingen in Tsjecho-Slowakye
hebben een rustig verloop gehad. Er heeft
zich geen enkel incident van beteekenis
voorgedaan.
Het Tsjechische persagentschap Ceteka ver
spreidt het volgende bericht:
„Om een indruk te geven van de verhou
dingen op nationaliteits- en politiek gebied in
het Boheemsche land, waar de meerderheid der
bevolking Duitsch is, vermelden wij het re
sultaat van de verkiezingen in 20 voor de hand
uitgekozen gemeenten. Van de 513 zetels in
deze gemeenten werden er 359 verworven door
de Sudeten-Duitsche partij, 51 door de Duitsche
sociaal-democraten en 103 door de Tsjechische
Partijen.
Dit beteekent, dat de Sudeten-Duitsche
partij slechts 70 procent van de bevolking
vertegenwoordigt, en dat 30 procent raar
verwerpt."
Wat de resultaten in andere streken betreft,
breidt Havas o.a., dat Mgr. Hlinka in Ruzom-
berok 18 zetels verkregen heeft, even veel
ais de andere partijen te zamen; dit beteekent
Voor Mgr. Hlinka een verlies van drie zetels
'n zijn eigen district.
Volgens het D.N.B. heeft Henlein in 33
gemeenten in het Sudeten-Duitsche gebied
84.132 stemmen (88.56 procent) verworven.
Het stemmenaantal der Sudeten-Duitsche
party is dus gestegen met 44.5 procent.
Te Praag hebben de Tsjecho-Slowaaksche
hationalisten 142.000 stemmen behaald; de
communisten 89.500; de Tsjecho-Slowaaksche
sociaal-democraten 87.000; de nationale unie
64.000; de volkspartij 37.500; de handwerkers-
Partij 33.000; de nationale liga 29.000; de agra
riërs 19.500; de Sudeten-Duitsche partij
15.350 stemmen. De drie eerstgenoemde partijen
V'innen resp. 35.000, 21.000 en 10.000 stemmen.
He nationale unie verliest 5500 stemmen, de
volkspartij en de handwerkers winnen ieder
10.000 stemmen. De nationale liga verliest
2( 000 stemmen; de agrariërs winnen 11.000
stemmen, en de Sudeten-Duitschers 10.000.
Onophoudelijk sedert Zaterdagavond en ge
durende den geheelen Zondag is een zware
•"egen in Praag gevallen, zoodat de straten even
'eeg waren als op een gewonen Zondag by
biooi weer, wanneer een ieder de stad heeft
Verlaten.
Volgens het D.N.B. is het buiten Praag in
Verscheidene plaatsen tot incidenten gekomen,
ui Presburg zouden volgens deze berichten
Tsjechen, die roode banden om den arm droe
gen, leden der Sudeten-Duitsche partij hebben
aangevallen. In Gablonz zouden gewapende
Tsjechische leden der nationale garde voorbij
gangers het insigne der Sudeten-Duitsche partij
hebben afgerukt, Sudeten-Duitsche jonge gym
nasten hebben aangevallen en hen hebben mis
handeld.
De Duitsche bevolking van het Sudeten-
Duitsche plaatsje Hermannshuette zou Zondag
nacht geterroriseerd zijn door communisten.
Het huis van een schrijnwerker en een hotel
werden door communisten belegerd. Vensters
werden ingeworpen en schoten gelost. Een Su
deten-Duitsche senator heeft bij de autoritei
ten geprotesteerd.
Uit den uitslag der gisteren gehouden verkie
zingen is naar nader gemeld wordt, de volgen
de les te trekken;
Er is een algemeene verschuiving naar
linksch. De rechterzijde, de uiterste rechter
zijde vooral, welke gevormd wordt door de
nationale democraten, is het meest getrof
fen. De overwinnaars van den dag zijn de
socialistische nationalen, waarvan Benesj
de figuur was, de sociaal-democraten, com
munisten en landbouwers, die voordeel heb
ben gehad van het verval der partijen van
de rechterzijde.
Te Praag hebben de partijen der iinkerzyde
67.000 stemmen gewonnen, terwijl de rechter
zijde ongeveer 5000 heeft verloren.
VALENCIA, 23 Mei. (Havas.) Zondagmorgen
hebben drie watervliegtuigen, komende van
Majorca, gepoogd boven Valencia te vliegen.
Zij werden echter tegengehouden door het
luchtafweergeschut, zoodat zij hun bommen in
de omgeving van Grao neerwierpen.
Eén der bommen viel neer in de nabij
heid van de haven, waar brand veroorzaakt
werd aan boord van een Engelsch koop
vaardijschip de „Penthames" uit Londen,
die een lading graan aan boord heeft. Drie
leden der bemanning werden gewond; twee
hunner bevinden zich in ernstigen toestand.
Er was een Weensch waarnemer van de niet-
inmengingscommissie aan boord. De kapitein
verzekert, dat de vliegtuigen van Duitsch fa
brikaat waren; hij heeft een protest-telegram
naar Londen gezonden. De derde officier ver
klaarde, dat men het schip blijkbaar heeft wil
len treffen: een bom heeft de verblijven van
officieren en machinisten vrijwel geheel ver
nield. Een begin van brand werd gebluscht.
HANKAU, 23 Mei (Reuter) Volgens
Chineesche berichten is de Japansche op-
marsch langs den Loenghai-spoorweg defi
nitief tot staan gebracht. In een verwoeden
tegenaanval hebben de Chineezen Lai-
hoeang heroverd.
Een deel der Chineesche troepen, die van
Soetsjau naar het Oosten gedreven werden, is
er in geslaagd door de Japansche linies naar het
Westen te breken, langs den spoorweg Tient-
sin-Poekau.
Chineesche guerillatroepen, ter sterkte van
10.000 man, hebben een aanval gedaan op Pau-
tingfoe, de hoofdstad van Hopei.
Uit goede bron wordt vernomen, dat de
Duitsche regeering gisteren allen Duitschen
militairen raadgevers, die in China vertoe
ven, bevolen heeft naar Duitschland terug
te keeren.
Men gelooft, dat verscheidene raadgevers, die
geen aanhangers van het nationaal-scoialisti-
sche regiem zijn, in China zullen blijven. Vol
gens berichten uit dezelfde bron zou Duitsch
land in het vervolg in het geheel geen materiaal
meer naar China zenden.
Volgens een communiqué, dat is uitgegeven
door de Japansche vlootautoriteiten, hebben
Japansche Marinetroepen Lienyun bezet, een
Chineesche zeehaven bij Haitstjoe.
Verklaringen van den Japanschen opper
bevelhebber Hata wijzen er op, dat de hui
dige gevechten aan de Loenghai-spoorlijn
de ihleiding vormen tot operaties tegen
Hankau.
Hata verklaart n.l., dat de verovering van
Hankau reeds een vastgestelde zaak is. De
uiterste vleugelgroep van het Zuidelijke Japan
sche leger rukt reeds op naar Tsjengsjien, het
belangrijke knooppunt van de Peiping-Hankau-
spoorlijn en de Loenghai-lijn. Deze Japansche
groep komt uit het Zuidoosten; dé voorhoede
staat reeds op minder dan 100 K.M. afstand
van de stad.
WASHINGTON, 23 Mei. (Havas). Het Ame-
rikaansche departement von Oorlog heeft der
tien gevechtsvliegtuigen van het type „Ayra-
cuda besteld. Dit zijn tweemotorlge eendek
kers, waarbij de schroeven achter de vleugels
zijn geplaatst. De toestellen hebben een pla
fond van 9000 meter en zün bewapend met zes
mitrailleurs, waarvan twee van zwaar kaliber.
MUENCHEN, 23 Mei. (D. N. B.) in aanwe
zigheid van Hitier, Von Ribbentrop en minister
Dorpmueller is Zondag de eerste spade in den
grond gestoken voor de Muenchensche Metro
en de verbouwing van Muenchen, die in zeven
jaar gereed moet zijn.
MALIEBAAN 50 UTRECHT
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE-
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
jË VERWACHTING: Meest matige naar
West of Noordwest ruimende wind, aan-
vankelijk toenemende bewolking, later
weer opklarend, weinig of geen regen,
overdag iets koeler.
Hoogste barometerstand 772.9 te Riga
Laagste barometerstand 757.7
te Sey disfjord
/on op 4:56 - onder 8.58 - Licht op 9.28 =j
Maan op v.ir. 1.51 onder nam. 1.35
.5 29 Mei Nieuwe Maan 5
llttlMIWtHttfflWIHtlHIlimHHIHIIHHIHIIHIIHIHHItHHmittHttWli
2 jaar schriftelijke garantie
Geen beschadiging van Uw huis
Meubelen, kleeren, tapijten enz.
worden door ons blijvend motvrij
gemaakt.
GEN. CRONÏéSTRAAT 135 - TELEF. 11657
De Japanners zün aan den Loenghai-spoorweg
tot staan gebracht. Duitschland zou zün mili
taire raadgevers in China terugroepen.
Te Valencia werd een Britsch schip door recht,
sche bommen getroffen.
Z. Em. Kard. Pacellï, Pauselijk Legaat op het
Eucharistisch Congres te Boedapest, is plechtig
in de congresstad ontvangen.
De verkiezingen in Tsjecho-Slowakije hadden
een betrekkelijk rustig verloop.
Bomontploffing te Rotterdam? Een doode en
twee gewonden.
Te Utrecht is overleden de heer A. H. Smul
ders, oud-wethouder dier gemeente en vooraan
staande figuur in de R. K. Vakbeweging.
De hoogeerw. heer Th. v. d. Marck, kanunnik
en secretaris van het bisdom Roermond, is var.
de H. H. Sacramenten der Stervenden voorzien.
Benoeming in het bisdom Haarlem.
Holland wint den missiewedstrijd var, Brabant.
D. O. S. bezorgt Utrecht weer een eerste-klas-
ser.
O
Stand op 3Iaandag 1 uur n.m.: 753.6
Vorige stand: 765.1
Vanmiddag omstreeks kwart over
twaalf heeft op den drukken Coolsin
gel te Rotterdam vlak voor het bios
cooptheater „Lumière" een geheim
zinnige ontploffing plaats gehad.
Voor zoover tot dusver kon worden
vastgesteld, zijn ten gevolge hiervan
een persoon gedood en twee gewond.
Hoewel hieromtrent nog geen en
kele zekerheid bestaat, schijnt men
met een bomaanslag te maken te heb
ben.
Volgens de tot dusver ontvangen inlichtin
gen liep op de plaats van de ontploffing een
man met een koffer. In dezen koffer moet
zich een bom hebben bevonden, welke be
stemd zou zijn geweest, om een aanslag te
plegen op den te Rotterdam vertoevenden
Duitscher Tiben.
De bom ontplofte met een geweldigen slag,
die tot ver in de omgeving werd gehoord Ee.i
dikke stofwolk steeg op en de vensters van
eenige groote magazijnen in de directe omge
ving sloegen klaterend in stukken.
De stormbrigade van de Rntterdamsche po
litie, die juist aan het hoofdbureau was terug
gekeerd van een oefening, begaf zich onmid
dellijk naar de plek van de ontploffing De
Coolsingel werd tot op grooten afstand afgezet.
Op de plaats zelf vond men het vreeselijk
verminkte lijk van den man, die waarschijnlijk
den koffer heeft gedragen en daarin het hel-
sche voorwerp heeft vervoerd Op straat wer
den nog twee personen opgenomen De beide
gewonden en ook het stoffelijk overschot van
den gedooden man, wiens identiteit nog niet
bekend is, zijn naar het ziekenhuis aan den
Coolsingel vervoerd.
Koning Leopold van België %n Koningin-Moeder Elisabeth hebben Zon
dagmorgen een bezoek gebracht aan de St. Maartenskerk te Yperen, waar
zij een gedenkraam onthuld hebben, dat het Britsche leger ter eere van
wijlen Koning Albert heeft aangeboden
Onze Londensche correspondent schrijft ons
d.d. 22 Mei:
In den loop van den dag van gisteren
Zaterdag. nam te Londen de bezorgdheid,
veroorzaakt door de ontwikkeling der Tsje-
chisch-Duitsche crisis, voortdurend toe.
Tegen den avond erkende men algemeen
dat de toestand zeer ernstig was ernsti
ger dan ooit sinds den wereldoorlog.
wy hopen van ganscher harte en in strijd
met wat een journalist gewoonlijk hoopt dat
deze correspondentie als hij u onder de oogen-
komt, iets van zijn actualiteit verloren zal heb
ben dank zij een verdere gunstige ontwikkeling
der Europeesche gebeurtenissen. Maar in ieder
geval meenen wij dat het voor u van eenig be
lang is te weten, hoe op dit kritieke oogenblik
de stemming in Engeland is, en wat men hier
denkt, hoopt of vreest.
Men hoopt het beste, en gelukkig vreest
men het ergste nog niet, maar wat men voelt
is dat thans het oogenblik gekomen is, waarop
de krachten gemeten moeten worden. De diplo
matieke krachten, wel te verstaan. Weigert
evenwel een der partijen in dit geval een voor
haar minder gunstig resultaat dier krachts
meting te aanvaarden, dan zal ook de kans op
een oorlog, waarin de grootste landen van Eu
ropa betrokken worden, zeer aanzienlijk zijn.
Dit klinkt somber, maar wij kunnen de zaken
niet beter maken door ze gunstiger voor te stel
len dan ze zijn.
Deze gedrukte stemming in Londensche di
plomatieke kringen is vooral hieraan toe te
schrijven, dat men sinds eenige dagen niet meer
gelooft, dat Hitler's bedoelingen ten aanzien van
Tsjecho-Slovakije vredelievend zijn. Evenmin
neemt men aan, dat hy oorlog wenscht. In
tegendeel: men is ervan overtuigd dat hij dezen
vermijden wil, maar alleen dan wanneer hy ten
volle bevredigd wordt. En hierdoor zou hij dat
gene verkrijgen, wat Engeland noch Frankrijk
hem goedschiks zullen gunnen: de politieke
dictatuur over Europa en de macht om door
middel van bedreiging en intimidatie alom zijn
wil door te zetten.
Men gelooft niet, dat de Duitsche troepen
de Tsjechische grens zullen overtrekken,
maar men gelooft wel, en zegt openlyk, dat
de Duitsche troepenbewegingen aan deze
grens beoogen de Tsjechische Regeering te
intimideeren en haar als het ware met. het
pistool op de borst te dwingen tot conces
sies, die de waarde hebben van een alge-
heele capitulatie.
Lukt dit, dan is Hitier dictator van
Europa.
Lukt het niet, dan zal Hitier zijn eerste
internationale nederlaag geleden hebben,
en dit kan op zichzelf een niet minder groot
gevaar zyn voor den Europeeschen vrede.
Berlijn, 23 Mei (Havas) Vijf bladen van
Poolsche minderheid in Duitschland publi
ceren een artikel, waarin de Duitsche minder
heid in Polen verweten wordt beweerd te heb-
ph, dat de Polen in Duitschland het uitste
kend hebben. Volgens deze bladen zijn de om-
handigheden der Poolsche minderheid sedert
p Duitsch-Poolsche overeenkomst steeds slech-
or geworden De bladen zeggen tot dusverre
kezwegen te hebben, maar dat niet lang meer
J* zullen doen, omdat men misbruik daarvan
^aakt.
SANTIAGO, 23 Mei (Havas) De opening
van de parlementszitting in Chili is geken
merkt door incidenten. Linksche afgevaardig
den hadden debatten verzocht over de houding
van den president der Republiek. De voorzitter
der vergadering weigerde hun echter het
woord, waarop de linksche afgevaardigden de
zaal verlieten. Er ontstond gedrang tusschen
hen en de rechtsche vertegenwoordigers, waar
op een der afgevaardigden een revolverschot
loste. Korten tyd later werd hy, evenals zijn
collega's, die zijn arrestatie wilden verhinderen,
in' arrest gesteld.
ROME, 21 Mei. (Havas.) De koning van Italië
heeft zich gisteren te Syracuse aan boord be
geven van een schip, waarmede hij intusschen
te Tripolis is aangekomen. De koning zal de
belangrijke manoeuvres bijwonen, die in het
Westelyk deel van Libyë zuilen worden gehou
den, en die drie dagen zullen duren.
Aan het Foreign Office hecht men geen
waarde aan de
Britschén ambassadeur te Berlijn gegeven be
treffende troepenbewegingen bij de Tsjechische
grens, dat deze deel uitmaken van het gewone
„routine-werk" van het leger. Zelfs indien dit
waar was (aldus meent men) dan zou de
Duitsche regeering, zoo het niet in haar bedoe
ling lag Tsjecho-Slovakije te intimideeren, dat
„routine-werk" onder de tegenwoordige om
standigheden afgelast of uitgesteld hebben.
Verkrijgt Henlein met de „routine werk"-ver-
richtende Duitsche troepen aan de grens alge-
heele autonomie voor de door Sudeten-Duit
schers bewooonde districten, dan zal dit prac-
tisch reeds gelyk staan aan inlyving dier dis
tricten by Duitschland. Zy zullen v.an Berlijn
uit geregeerd worden.
Engeland heeft geen direct belang by het
Tsjecho-Duitsche geschil, evenmin als het di
rect belang had by de positie van Oostenrijk.
Maar wél heeft het groot belang bij de hand
haring van een vrede, die berust op iets anders
dan vreesaanjaging door Duitschland.
Men is er algemeen van overtuigd, dat in
dien Hitier de intimidatie iets te ver door
roerde, indien hij troepen over de Tsjechi
sche grens liét rukken, en indien Frankrijk
dit met een oorlogsverklaring beantwoordde,
heel de macht van Groot-Brittannië dien
zelfden dag aan de zijde van Frankryk zou
staan niet uit liefde voor dat land, maar
onidat een aanslag op Tsjecho-Slowakye 't
einde zou zijn van de diplomatieke kracht
meting en Engeland niet zou kunnen dul
den dat door een militaire krachtmeting
Europa onderworpen zou worden aan de
dictatuur van Hitier.
