Een zekere ontspanning is
merkbaar
De internationale toestand
minder gespannen
DE HUISMOEDERLIJKE
REGEERING
Zeventien dooden
bij vloedgolf
Kard. Pacelli te
Boedapest
BRITSCHE DEMARCHES
TE BERLIJN
m
DE ENGELSCHE DRUK
OP BERLIJN
MAANDAG 23 MEI 1938
Ernstig grensincident in
het Verre Oosten
Noorwegen erkent het
keizerrijk
De regeering te Londen zal pogin
gen blijven doen om tot een
vreedzame regeling
te komen
Ook te Praag is men
meer gerust
Diplomatieke drukte
Verdere bijzonderheden over de
aardbevingsramp te Donggala
Onderscheiding van prof. Brouwer
I
ff
x
Plechtige ontvangst van den
Kardinaal-Legaat op het
Eucharistisch Congres
Een hartelijk welkom
van de bevolking
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Isolement van het
Derde Rijk
Nederlanders vertrokken
Ned. Tuinbouwraad
Aan Z. Exc. minister de Wilde van
financiën zelf danken wij de ka
rakteristieke typeering van het
fmancieele beleid der regeering als dat
van een zuinige huismoeder, die ook
onder de meest moeilijke omstandig
heden haar huishoudboekje zoo goed
mogelijk wil laten kloppen of althans
bmnen een afzienbaren tijd kloppend
wil kunnen maken. Indien iets ons Ne-
derlandsche volk bijzonder sympathiek
is dan is het wel het beeld van een be
zorgde en zorgzame huismoeder, die in
de dubbele beteekenis van het woord op
de kleintjes past nJ. op de kleintjes in
haar huishouden en de vragende en
wenschende kleintjes om haar heen.
Nu is het echter voor de huismoeder
lijke regeering de groote moeilijkheid,
dat de kleintjes, die haar voortdurend
en steeds dringender aan den boezelaar
trekken, meer behoeven en noodig heb
ben dan met het gewone huishoudgeld
en zelfs met extra-toelagen, die het
huishoudelijk budget niet overbelasten,
valt te verschaffen. Doet zij een radi
cale keuze ten behoeve van haar kin
deren en ten koste van een binnen af
zienbaren tijd kloppend te maken huis-
huiskas, dan helpt zij wel de kinderen
van dit oogenblik, maar moet schulden
maken, waaronder haar toekomstige
kinderen min of meer gebukt zullen
gaan. Wij kunnen haar huismoederlijke
benardheid begrijpen en tot op zekere
hoogte zelfs waardeeren, al zijn wij van
meening, dat het verkieselijker is met
schulden te leven dan zonder schulden
te sterven. Wanneer 'n gezin door 't ma
ken van tijdelijke schulden van den
endergang gered kan worden, zullen zij,
die uit dit gezin voortkomen, later ze
ker gaarne een deel van die lasten dra
gen, omdat door die lasten hun eigen
zelfstandig bestaan, zij het ook niet ge
heel onbezwaard, werd mogelijk ge
maakt.
Gezien den huismoederlijken aard
van onze regeering moeten wij be
wondering hebben voor hetgeen zij
blijkens de Memorie van Antwoord in
zake 't wetsontwerp tot verhooging van
't crediet voor het Werkfonds wil gaan
doen. Toen zij besloot het contingent
werkloozen, dat in werkverschaffing te
werk gesteld wordt, met rond 50 pCt. te
verhoogen, hebben wij dat een goed be
gin genoemd, dat hoop en vertrouwen
gaf voor de toekomst, mits het niet bij
dit goede begin en dus bij het halve
werk zou blijven. Dat goede begin wordt
thans in deze belangrijke Memorie van
Antwoord voortgezet en uitgebreid met
te nemen maatregelen, welke voor
een zuinige en voorzichtige huismoeder
bepaald stoutmoedig mogen heeten,
maar gelukkig ook door de regeering
zelve niet als afdoende worden be
schouwd. De regeering heeft in deze
Memorie van Antwoord in zake werk
verruiming en werkverschaffing, in zake
arbeidsspreiding en coördinatie van
werkloosheidsbestrijdingsdiensten en
het aanvragen van de daartoe benoo-
digde gelden opnieuw 'n lofwaardig blijk
gegeven van niet doof te zijn voor de
stemmen van hen, die uit den afgrond
van de werkloosheid tot haar roepen.
Het geluid dier stemmen en van hen,
die den in den afgrond gestorten willen
te hulp komen, moge de regeering al
eens al te verontrustend in de ooren
hebben geklonken, het lijkt ons toch
niet geheel onwaarschijnlijk, dat juist
het verontrustend karakter van dat
noodgeschrei de regeering een aanspo
ring is geweest om in deze Memorie
van Antwoord verder te gaan dan wel
licht eenigen tijd geleden in haar voor
nemen lag. Zij, die met één geweldigen
veldslag de werkloosheid meenen te
kunnen overwinnen, zullen zeker
teleurgesteld zijn door de guerilla-tac-
tiek, waaraan de regeering nog altijd de
voorkeur blijkt te geven. Maar uit een
stelselmatig gevoerde en zich noodza
kelijk uitbreidende guerilla-tactiek kan
eenmaal een beslissende groote oorlog
met een grandiozen veldslag en over
winning voortkomen. Zulk een oorlog
en zulk een veldslag zouden wij voorbe
houdloos toejuichen ter wille van den
vrede en de vrijheid, het sociale heil
en de welvaart van ons door de werk
loosheid nog altijd in zijn bestaan
ernstig bedreigde volk.
ZWANENBERG
TOKIO, 3 Mei (Domei) Volgens een uit
Hoentsjoen ontvangen telegram is Zondagmor
gen nabij de grens een gevecht geleverd tus-
schen Russische en Mandsjoekwosche troepen.
Volgens dit telegram zouden de Sovjet-soldaten
de grens bij Hoentsjoen overgetrokken zijn en
met loopgraafmortieren op Mandsjoekwosche
soldaten hebben geschoten. De Mandsjoekwo
sche soldaten beantwoordden 't vuur. Het ge
vecht zou verscheidene uren hebben geduurd;
omtrent de verliezen is niets bekend.
LONDEN, 23 Mei. (Havas). In
politieke Engelsche kringen heeft men
den indruk, dat zich een zekere ont
spanning voordoet in den diplomatie-
ken toestand, welke indruk vooral
zijn oorsprong vindt in een onder
houd van Zondagmorgen tusschen
Halifax en den Duitschen ambassa
deur te Londen, waarbij Sir Robert
Vansittart aanwezig was.
In een bericht uit Berlijn wordt, naar aan
leiding van het gevoel van lichte ontspanning,
gemeld, dat geen nauwkeurige oorzaken voor
die ontspanning bekend zijn. Het is niettemin
een feit, dat een groep Engelschen uit de krin
gen van de ambassade en het consulaat, die
met vrouwen en kinderen vandaag naar Enge
land zou terugkeeren, het vertrek heeft uit
gesteld op officieel advies.
De Britsche ambassadeur te Berlijn is giste
ren tweemaal bij Von Ribbentrop geweest, doch
er is geen enkele aanwijzing, dat Von Ribben-
trop's verzekeringen aangaande de Duitsche
troepenbewegingen te Londen als volkomen be
vredigend worden beschouwd, zoolang de be
staande spanning voortduurt.
Naar verluidt, heeft de Britsche ambas
sadeur Von Ribbentrop herinnerd aan
Chamberlain's verklaring betreffende de
mogelijkheid van Britsche interventie. Men
legt er den nadruk op, dat de Duitsche re
geering zich er ten volle van bewust is, dat
Engeland zich aan de zijde van Frankrijk
zou kunnen stellen.
In diplomatieke kringen gelooft men, dat
Duitschland, hoewel het een vreedzame rege
ling wenscht, langzamerhand zijn vertrouwen
verliest in de bereidheid der Tsjecho-Slowaak-
sche regeering tot het nemen van positieve
maatregelen om de Sudeten-Duitschers tevre
den te stellen
Het verluidt verder, dat de Britsche re
geering pogingen in het werk zal blijven
stellen om een vreedzame regeling van het
Sudeten-Duitsche geschil te bevorderen.
Onafhankelijk van elkaar doen de regee
ringen van Frankrijk en Engeland dringen
de stappen te Praag en Berlijn.
Minister-president Chamberlain zou he
den in het Lagerhuis een verklaring over
den internationalen toestand afleggen, even
als Lord Halifax in het Hoogerhuis.
De Britsche minister van Buitenlandsche
Zaken, Halifax, is Zondagmiddag door
Chamberlain ontvangen.
De bijeenkomst van het Britsche kabinet,
waaraan door alle ministens is deelgeno
men, heeft geduurd van 5 tot 6 uur.
Men verneemt, dat op het oogenblik geen
nieuwe bijeenkomst van het Britsche kabinet
is vastgesteld.
Halifax is uit Downingstreet vertrokken na
een bespreking met Chamberlain en Sir John
Simon. In Whitehall en Downingstreet heersch-
te vanmiddag een aanzienlijke drukte. Talrijke
persoonlijkheden kwamen en gingen. Admiraal
Sir William James, toegevoegd aan den gene-
ralen staf der vloot op de admiraliteit, heeft
een bezoek gebracht aan Financiën, waar hij
een bespreking had met Sir Warren Fisher den
permanenten secretaris en den chef der civiele
diensten. Ook in de ministeries van Koloniën
en Dominions heerscht drukte.
De Fransche ambassadeur is uit Leeds, waar
hij aanwezig was geweest bij het congres van
de Alliance Frangaise, te Londen teruggekeerd.
Hij had voor de bijeenkomst van het kabinet
nog een bespreking met Halifax.
In den loop van den middag had het be
richt, dat het Londensche kabinet om vijf uur
bijeen zou komen, te Parijs groote sensatie ver
wekt. Men kent te Parijs de Engelsche gebrui
ken te goed om niet de beteekenis van een der
gelijke bijeenkomst ten volle te beseffen
De Fransche minister van Buitenlandsche
Zaken, Bonnet, heeft Zondagmiddag den
internationalen toestand uitvoerig met Da-
ladier besproken. Daarna ontving hij den
ambassadeur der Vereenigde Staten. Ook
met den Poolschen ambassadeur heeft hij
zich over de Tsjecho-Slowaaksche kwestie
onderhouden.
In buitenlandsche diplomatieke kringen te
Berlijn werd de toestand Zondagavond als zeer
ernstig beschouwd. Men gelooft, dat ieder in
cident de grootste gevolgen kan hebben. Hoe
wel men gelooft, dat de Duitsche regeering een
vreedzame regeling wenscht, beseft men, dat
Hitier reeds zoover gegaan is, dat hij moeilijk
werkeloos kan blijven, indien zich weer een ern
stig incident zou voordoen.
Men verneemt, dat Von Ribbentrop naar
Berchtesgaden vertrokken is, om een bezoek
aan Hitier te brengen.
En te Praag
De Tsjecho-Slowaaksche ministerraad is
Zondag bijeengekomen ter bestudeering van
den toestand.
De Britsche gezant te Praag heeft een
bezoek gebracht aan den minister van
Buitenlandsche Zaken, Krofta, om infor
meel van gedachten te wisselen over den
toestand. In officieele kringen toont men
zich zeer voldaan over de Britsche bedrij
vigheid. Als resultaat daarvan acht men
den toestand te Praag gunstiger.
De leider van de Sudeten-Duitschers, Hen-
lein, is Zaterdagmiddag te Praag teruggekeerd.
Hij heeft zijn intrek genomen in hotel Reglna.
Zaterdag is tusschen den Sudeten-Duitschen
afgevaardigde Frank, den plaatsvervanger van
Henlein, en minister-president Hodza overeen
gekomen, dat de Sudeten-Duitsche partij
zich belast met de handhaving der orde in het
Sudeten-Duitsche gebied.. Frank stelde daarbij
den eisch, dat ongehinderd van post en tele
foon gebruik zou kunnen worden gemaakt, het
geen toegezegd is.
Zondag heeft Hodza Frank en twee andere
Sudeten-Duitschers ontvangen. Dezen stelden
hem zekere voorwaarden van administratieven
aard. In den loop van het onderhoud werd vast
gesteld, dat de bereidheid der regeering tot
handhaving van de rust volledig succes heeft
gehad. Het oproepen van een reservelichting
is in kalmte geschied. De rust der bevolking
in de steden en op het platteland bewijst, dat
deze maatregel heeft bijgedragen tot het her
stel van de orde in den geheelen staat, en niet
het karakter van een mobilisatie had.
De partij van Henlein publiceert een lange
juridische uiteenzetting, welke beoogt de on
wettigheid aan te toonen van de oproeping van
een lichting reservetroepen.
Nog een incident
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat vol
gens mededeeling van de gendarmerie te Mis-
telbach Zaterdag tien Tsjechische soldaten
hebben getracht op Duitsch gebied de houten
brug, die over de Thaya naar Tsjecho-Slowa-
kije leidt, in de lucht te doen springen. Er 'va
ren reeds dynamietpatronen en lonten aange
bracht. Toen twee Duitsche grensbeambten na
derden, vluchtten de Tsjechische soldaten over
de grenzen.
Naar aanleiding van dit bericht deelt Ceteka
na een officieel onderzoek het volgende mede:
Inderdaad hebben Tsjechische soldaten
Zondag beproefd over de brug op Duitsch
gebied te komen, natuurlijk zonder de be
doeling de brug in de lucht te doen vliegen.
Toen zij Duitsche douanebeambten zagen,
namen zij de vlucht; een hunner verloor op
Duitsch gebied zijn kepi.
De Tsjecho-Slowaaksche autoriteiten brach
ten hét geval onmiddellijk ter kennis van het
ministerie van Buitenlandsche Zaken en veroor-
deelen de fout van hun ondergeschikten. De mi
nister van Buitenlandsche Zaken, Krofta, heeft
reeds Zondagmorgen verontschuldigingen aan
geboden bij den Duitschen gezant, zelfs voor
deze van het betreurenswaardige incident op
de hoogte gebracht was.
Van officieuze zijde te Warschau wordt ver
nomen, dat de Poolsche regeering haar gezant
te Praag, Papee, heeft opgedragen, bij de Tsje
chische regeering opheldering te vragen over de
troepenbewegingen, welke in Tsjecho-Slowakije
langs de Poolsche grens werden opgemerkt.
Met betrekking tot dezen stap is een officieele
mededeeling gepubliceerd, waarin gezegd wordt,
dat de Tsjecho-Slowaaksche regeering den ge
zant heeft uiteengezet, dat de betreffende mili
taire maatregelen slechts de handhaving der
orde ten doel hadden, en in het geheel niet te
gen Polen gericht waren. De regeering verklaar
de verder, dat slechts de douaneposten wat
versterkt zijn langs de grens ten Oosten van
Cieszyn.
Zondagmiddag zijn de ambassadeurs van En
geland en Frankrijk door den Poolschen minis
ter van Buitenlandsche Zaken, Beek, ontvan
gen.
Men veronderstelt, dat vooral over de Tsje
cho-Slowaaksche kwestie is gesproken.
Van gezaghebbende zijde te Boedapest wordt
medegedeeld, dat de sluiting der grens tusschen
Hongarije en Tsjecho-Slowakije, waartoe de re
geering te Praag bevel had gegeven, Zondag is
opgeheven, na een Hongaarsch diplomatiek pro
test.
Het bericht, dat de grens tusschen Saksen en
Tsjecho-Slowakije gesloten was, wordt door Ce
teka volkomen onjuist genoemd.
Menschen, die met trein of auto door de aan
Tsjecho-Slowakije grenzende deelen van Oos
tenrijk zijn gekomen, deelen mede, dat onder
de bevolking de grootste kalmte heerscht. Zij
hebben geen enkele troepenverplaatsing waar
genomen, en zagen zelfs verscheidene verlof
gangers.
MENADO, 23 Mei. (Aneta). De resident
van Menado bevestigde de gebeurtenissen, wel
ke reeds eerder omtrent de aardbeving te Dong
gala zjjn gemeld. Ook de plaats Rinombo in
de Tomini-bocht is zeer zwaar geteisterd. Een
vloedgolf drong honderd meter het land in,
waardoor zestig woningen zijn ingestort. Eeni-
ge personen worden vermist. De waarnemende
resident is met een kleine hulpbrigade naar de
Tomini-bocht vertrokken.
Tot dusver zijn te Parigi negen volwas
senen en acht kinderen door de vloedgolf
omgekomen. De verbinding tusschen Ta-
waell en Parigi is verbroken.
Prof. dr. B. Brbuwer, hoogleeraar in de neu
rologie aan de universiteit van Amsterdam, is
tot correspondeerend lid van de „Koenigliche
Gesellschaft der Aerzte in Boedapest'-' benoemd.
i
mi;
v':
Koning Leopold van België begeeft zich naar de St. Maartenskerk, te
Y per en, om er een gedenkraam te onthullen, door het Britsche leger ter
herinnering aan zijn vader geschonken
(Van onzen specialen verslaggever).
BOEDAPEST, 22 Mei 1938.
Hedenmorgen om half elf uur is de Kardi
naal-Legaat, Z. Em. Kardinaal-staatssecre
taris Pacelli, plechtig te Boedapest ontvan
gen en door den Hongaarschen rijksbestuur
der, admiraal Horthy, als hoofd van den
staat officieel begroet.
Zooals men weet, is de echtgenoote van den
rijksbestuurder beschermvrouwe van het Con
gres.
De hoofdingang van het centraal station was
ter gelegenheid van de begroeting van den af
gezant des Pausen met groen en bloemen ge
tooid en met kostbare tapijten versierd. Voor
den hoofdingang was een reusachtig baldakijn
uitgebouwd, terwijl op het plein vlaggenmasten
zijn opgericht, omkransd door bloemen.
Bij de ontvangst waren aanwezig de nieuwe
minister-president, Imrédy, met verscheidene
regeeringspersonen en den burgemeester van
Boedapest, Szendy, de voorzitter van het Per
manent Comité der Eucharistische Congressen,
Z. H. Exc. Mgr. L. Th. Heylen, de voorzitter
van het plaatselijk comité te Boedapest, de
oud-premier dr. Karl Huszar, en tal van andere
burgerlijke en geestelijke autoriteiten.
ROME, 21 Mei. (Stefani.) Vanochtend heeft
de Italiaansche minister van Buitenlandsche
Zaken, graaf Ciano, den gezant van Noorwegen
te Rome ontvangen, die hem mededeelde, dat
de Noorsche regeering haar gèzant te Rome
thans beschouwt als te zijn geaccrediteerd bi)
den koning van Italië en keizer van Ethiopië.
Het is Zaterdag een buitengewoon critieke
dag geweest voor den vrede der wereld.
De toestand was angstig. Het incident
van Eger, waarbij twee Sudeten-Duitschers om
het leven kwamen, deed in Duitschland een
verhitting der gemoederen ontstaan, welke het
karakter van oorlogspsychose aannam. De ka
binetten der groote mogendheden vergaderden
in speciale zittingen. De geheele Europeesche
diplomatie werkte onder hoogspanning. In de
wereldpers schalde de echo van dit alles Vol
bangheid wachtte men af, of de onstuimige in
vloeden in de Duitsche regeering de overhand
zouden krijgen. Onder de Engelschen en Fran-
schen te Berlijn heerschte reeds paniek. Vrou
wen en kinderen van leden der legaties zouden
vertrekken. Een extra-trein werd besteld. Elk
oogenblik was er gevaar voor nieuwe inciden
ten, die Berlijn tot ingrijpen zouden kunnen
verlokken. De berichten over troepenconcen
traties der Duitschers aan de Boheemsche
grenzen, zwak door Berlijn gedementeerd, ver
meerderden de algemeene onrust. In Londen
was men op z'n qui vive. Wel bewust nam En
geland de zaak in handen. Aan de regeering te
Praag liet de Etritsche regeering weten, dat deze
in de Sudeten-Duitsche kwestie tot het uiter
ste moest gaan. President Benesj hield zijn
rede te Tabor, die vastberaden, maar bewonde
renswaardig kalm was. Hij onderstreepte nog
eens de verzekeringen der Praagsche regeering,
dat het minderhedenstatuut zoo spoedig moge
lijk tot stand zal komen en dat de verschil
lende nationaliteiten van den Tsjecho-Slowaak-
schen staat alle als gelijken, met de Tsjechen
in de toekomst zullen worden behandeld. Hij
gaf toe, dat er in het verleden groote fouten
waren begaan en beloofde, dat deze niet her
haald zouden worden.
De grootste druk werd echter uitgeoefend
te Berlijn. De Britsche ambassadeur,
Sir Neville Henderson, bezocht den Duit
schen minister van Buitenlandsche Zaken Von
Ribbentrop en toen deze verklaringen gaf, die
Londen niet voldoende toeschenen, verscheen
de Brit nog tweemaal in de Wilhelmstrasse. Hij
stelde den eisch, dat Berlijn geen plotselingen
stap zou doen (als ten opzichte van Oostenrijk),
opheldering zou geven over de troepenverschui
vingen en liet, zonder eenige onklaarheid, we
ten, dat een „oplossing der meeningsverschillen
met geweld" den strijd niet zou lokaliseeren,
maar tot een algemeen conflict zou leiden, En
geland zou niet neutraal blijven. De londen
sche correspondent van de Temps heeft de
toen ontstane situatie treffend juist geteekend
met de verklaring, dat de Engelsche regeering
als eerste zorg heeft gehad, Duitschland niet
opnieuw de tragische vergissing te laten be
gaan, die het onder leiding van Von Bet-
mann-Hollweg, den toenmaligen Rijkskanselier
van Wilhelm II in Augustus 1914 beging,
door de Engelsche politiek verkeerd op te vat
ten. Berlijn scheen Zaterdag nog te meenen, dat
een conflict in Midden-Europa zou worden ge
lokaliseerd, thans weet het, dat Engeland er
anders over denkt. Maar Berlijn werd nog over
andere dingen ingelicht. De Wilhelmstrasse
kreeg te hooren, dat Polen trouw zou blijver,
aan zijn bondgenootschap met Frankrijk en
dat Rusland zijn militaire verplichtingen tegen
over Tsjecho-Slowakije zou nakomen. Dit alles
werkte natuurlijk matigend. Waar nog bijkwam
de wetenschap, dat Italië wegens het Sudeten-
vraagstuk Berlijn niet ter hulpe zal komen, wijl
dit niet van plan is wegens deze zaak zijn pas
verworven imperium in de waagschaal te stel
len. Rome zeide zoo iets van: Tsjecho-Slowakije
is onze zaak niet. Berlijn stond dus voor een
volkomen klare situatie. Waagde het het
Sudeten-avontuur, dan stond het alléén. Dan
zou het Derde Rijk er erger voor komen te
staan dan het Keizerrijk van Wilhelm II in
1914, ztonder eenigen bondgenoot. De overwin
naar van Zaterdag was Engeland.
Het voltallige Britsche Kabinet kwam Zondag
bijeen en Chamberlain kon zijn collega's er
mededeeling van doen, dat de geweldige op
Berlijn uitgeoefende druk voorloopig had ge
holpen. Er was dus ontspanning ingetreden.
Londen stelde zich direct, zooals altijd, op
reëel standpunt. Men moest vooral niet meer
terugblikken op het incident van Eger, niet de-
batteeren over de eventueele schuldvraag, maai
alles doen om een kalme, redelijke atmosfeer
te scheppen. Dit is inderdaad het voornaamste.
De atmosfeer moet ontladen worden. Voorloopig
heeft het feit, dat de eerste étappe der gemeen
teraadsverkiezingen in Tsjecho-Slowakije zonder
incidenten is verloopen, daartoe reeds op geluk
kige wijze bijgedragen.
Wanneer nu Praag met bekwamen spoed
met zijn nieuw minderhedenstatuut
komt en ook werkelijk de nationalitei
ten als gelijken gaat behandelen van de Tsje
chen en wanneer er te Berlijn goede wSl tot
vrede en overeenstemming ontstaat, dan is er
kans, dat de oorlogsbeker aan de wereld voor
bijgaat. Bijna alles hangt van Berlijn af. Het
Derde Rijk heeft tot dusver geweldige successen
gehad van het verscheuren van het dictaat
van Versailles af tot de inlijving van Oostenrijk
toe. Duitschland is grooter dan ooit. Het is te
begrijpen, dat de mannen, die dit rijk regeeren
en op schier wonderbaarlijke wijze letterlijk
van niets tot bijna onbegrensde menschelijke
macht zijn opgeklommen, veel moeite zullen
hebben, zich in bedwang te houden, vooral op
het stuk van de Sudeten-kwestie. Bohemen is
als een wig in het Duitsche Rijk. Het zou er zoo
goed en afrondend in passen. Millioenen Duit
schers zouden weer aan het Rijk worden toege
voegd. Het verdrag van Versailles is weliswaar
zéér gehavend, maar op geenerlei wijze op zijn
vitaalste punt, op het territoriale. Daar is het
nog ongeschonden. Zou Duitschland een stuk
van Bohemen nemen, dan zou de territoriale
kwestie worden aangesneden. Duitschland weet
thans, dat de overige mogendheden dit niet zul
len dulden. Het staat alleen en kan tegen een
wereld niet op. Evenmin en nog veel minder
dan in 1914. Het heeft geen bondgenooten en
zou reeds op den eersten dag van den oorlog
de broodkaart moeten invoeren. Het is een hard
gelag voor de huidige Duitsche machthebbers
voor de eerste maal een internationaal échec
te moeten lijden. De druk van Engeland was
er de oorzaak van. Het is te hopen, dat men
zich in het onvermijdelijke zal schikken. Zeker
is dit intusschen nog lang niet. Er zijn meer
onstuimige dan matigende elementen in de
Duitsche regeering. Moge de Führer, die van
zich zelf verklaart, dat hij „handelt met de on
feilbaarheid van een slaapwandelaar", den kant
van het zich schikken in het onvermijdelijke
uitgaan. Leven en dood van millioenen zijn er
mede genoemd. Een wereldoorlog ontketenen
zou de grootste misdaad zijn, die denkbaar is.
En hij zou zeker en gewis het einde van het
Derde Rijk beteekenen, wat toch onmogelijk iri
de Duitsche bedoeling van heden kan liggen.
De innemende gestalte van den Kardi
naal-Legaat heeft onmiddellijk de sympathie
der Hongaren gewekt, die Hem een enthou
siaste ontvangst hebben bereid.
Aan de grens werd Kardinaal Pacelli reeds
vanwege de regeering van Hongarije officieel
begroet.
Langs de hoofdstraten van Boedapest, welke
feestelijk bevlagd zijn, reed de Kardinaal-
Legaat in een gala-koets naar de Kroningskerk
van St. Matthias in de oude stad te Boeda. De
weg daarheen was spaarzaam en meest alleen
door vlaggentooi versierd. Maar de duizend
koppige menigte riep den vertegenwoordiger
des Pausen een hartelijk welkom toe. En het
kenmerkende van deze ontvangst was zoowel
het enthousiasme der begroeting als de offi
cieele eer van het staatshoofd en van de regee
ring, welke den gezant van den Paus hier, even
als indertijd te Buenos Aires,, ff,beurt viel.
In de Kroningskerk van St. Matthias volgde
de officieele kerkelijke begroeting, volgens het
Pontificarium Romanum, door Kardinaal
Szerédi, Aartsbisschop van Esztergom en Pri
maat van Hongarije, aan het hoofd der geeste
lijken, en van verscheide Kardinalen, Bisschop
pen en Prelaten, geestelijke en wereldlijke hoog
waardigheidsbekleders.
Twee leege zetels
BOEDAPEST, 23 Mei (Havas). Ann den
vooravond van het Internationaal Eucharistisch
Congres is Zondagmiddag onder leiding van
Kardinaal Serédi, Primaat van Hongarije, te
Boedapest een bijeenkomst gehouden, waaraan
door twintigduizend Hongaarsche Katholieken
werd deelgenomen. Rondom den troon van den
Kardinaal-Legaat waren zeventien zetels vrij
gehouden voor de Kardinalen, die aan het
Congres zouden deelnemen. Die van de kardi
nalen Faulhaber en Innitzer zullen ledig blij
ven.
Op de bijeenkomst van Zondagmiddag heeft
de Hongaarsche oud-minister president Husza)
een rede uitgesproken, waarin hij onder meet
zeide:
„De Tirolers hebben hier in 1930 een kruis
gebracht, dat sedertdien in het klooster
onzer Dominicanen bewaard wordt. Toen zi)
in hun land terugkeerden, verweet men hen
dit kruis te Boedapest te hebben gelaten,
maar men ziet, dat het hier veiliger is dan
in Oostenrijk. Het kruis is onder ons; dé
Oostenrijkers zijn helaas afwezig.
Men heeft veertigduizend Duitschers en
Oostenrijkers het vertrek naar Hongarije ver
hinderd; zij zullen thuis het Eucharistisch®
feest vieren en zoo aan deze international®
plechtigheden deelnemen".
De Hongaarsche afgevaardigde Kruger,
der regeeringspartij, zeide:
„De vijanden van Christus zijn niet alleen
zij, die de kerken verbrandden, of op pro
cessies hebben geschoten, maar ook zij, die
de kerk belasteren en de kinderen en jonge
lieden verhinderen tot Christus te komen.
Na de zware aanvallen van liberalisme,
marxisme en vrijmetselarij hebben wij geen
avonturiers noodig, maar heiligen en hel
den.
De tegenwoordige toestand gelijkt veel °P
dien uit den tijd van den Heiligen Stephanus-
die den moed had de heidensche altaren omv®
te werpen en de ware altaren Gods op te rich
ten."
Hedenmorgen om 10.38 uur vertrok uit Utrecl^-1
de eerste trein van de reeks, die naar het EU
charistisch Congres te Boedapest gaan.
Aan deze eerste reis nemen een honderd1*
Hongaren benevens 60 a 70 Hongaarsche kino_
ren onder leiding van mej. Baritta uit
Haag, deel. Wanneer de trein het Nederlands
grondgebied verlaat, zal het aandeel deelneme
tot 420 gestegen zijn.
Onder de aanwezigen in den trein bev:
zich o.m. deken Rengs uit Alkmaar, alsmede
geestelijken. Bovendien neemt een deputatie v
12 verkenners, vertegenwoordigers uit de
bisdommen, deel aan deze reis.
Van de hand van jhr. dr. J. C. MollerUS^
een overzicht verschenen van het wel en 0
van den Nederlandschen Tuinbouwraad in
dertig jaren van zijn bestaan. Belangrijk
tenmateriaal is in dit boekje verzameld.
