Hodza ontvangt van Henlein bezoek fiwfmm De ontploffing te Rotterdam Een grootsche inzet van het Eucharistisch Congres EEN COMPLOT TEGEN STALIN? Auto tegen boom gebotst Het nieuws van heden GEEN BOMAANSLAG 'S PAUSEN GEZANT TE BOEDAPEST DE BAROMETER VEREENIGDE katholieke pers »Wij zijn op alles voorbereid" BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:' NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per weekper kwartaal ^3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week, per kwartaal f3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM DINSDAG 24 MEI 1938 - OCHTENDBLAD VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21187 geheel Tsjecho-Slowakije is de rust weergekeerd Duitsche pers over Londen ontevreden besprekingen gunstig verloopen? Het Ween Groote overwinning der rechtschen in Catalonië Verklaringen van Lord Zetland in het Britsche Hoogerhuis De golflengte van Radio Luxemburg - "V Hi r~ m. j Een Japansche tank. die door het Chineesche artillerie-vuur of een bom onbruikbaar is gemaakt Gedacht wordt aan een ongeluk met ongeoorloofd vervoerde explosieve stoffen De gedoode man een Tsjech? De kwestie-Tiben Het slachtoffer BOMAANSLAG TE FREDERIKS- HAVN Bestuurder op slag gedood; mede- inzittende dame gewond De slag was hevig Gezeten naast Rijksregent Horthy rijdt Kardinaal Pacelli door de versierde stad, toegejuicht door de menigte De Pausen en Hongarije Legaat en burgemeester Er zou een samenzwering in het Roode Leger zijn ontdekt Kind onder vrachtauto Kort daarop aan verwondingen overleden Het proces tegen Codreanoe NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Vooi de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek PRAAG, 23 Mei (DNB) Konrad Henlein Is vanmiddag- om vier uur te Praag aange komen. Om zes uur heeft hij aan den minister-president Hodza op diens uitnoo- diging een bezoek gebracht. Na den terug keer van Henlein zal de Sudeten-Duitsehe partij een officieel bericht omtrent het onderhoud publiceeren. In het geheele land is het rustig. Na de ge bannen atmosfeer van gisteren is een werke lijke ontspanning merkbaar. De leiding der Sudeten-Duitsehe partij heeft haar leden opdracht gegeven te Praag geen kledingstukken te dragen, welke de aandacht Seuden kunnen trekken, zooals witte kousen, lyroler kleeding e.d. De beide slachtoffers van het incident te ®ger zullen Dinsdag ter aarde worden besteld. Hitier heeft een krans gezonden. Havas meldt uit Eerlijn: Adolf Hitler ver blijft op het oogenblik nog te München. In zijn böigeving wordt gezegd, dat men thans af moet ^achten wat Praag zal doen na de verkiezingen van gisteren, welke te Berlijn beschouwd wor den als een soort volksstemming. Verder wei gert men iets te zeggen over de geruchten, *elke in het buitenland de ronde doen over taeeningsverschillen tusschen Hitier en zijn v°ornaamste politieke en militaire raadslieden. Alleen wijst men er op, dat op het oogenblik de wereld haar kalmte moet bewaren. Men verwacht, dat de Fuehrer morgenavond haar Berlijn zal terugkeeren. De zeer levendige belangstelling, die in Frankrijk en Groot-Brittannië aan den dag gelegd wordt voor de vreedzame oplossing Van de Sudeten-Duitsehe kwestie, heeft zichtbaar de openbare meening in Duitsch- land verrast. Hoewel de pers geenerlei melding heeft ge blaakt van de herhaalde bezoeken van den Hritschen ambassadeur aan den rijksminister Van Buitenlandsche Zaken in den loop van Saterdag en Zondag, schrijven de Duitsche hladen, o.m. de Angriff, vandaag op zuren toon, dat „de in deze zaak door de diplomaten van Londen en Parijs getoonde drukte geken merkt kan worden als lichtelijk overdreven". Dver het algemeen wijst de pers er op, dat de °hgerustheid in deze beide hoofdsteden over bodig is, mits Praag de noodige concessies doet. Wat den omvang van die concessies betreft, findt men geen spoor van matiging te Berlijn, ^ïen blijft het te Karlsbad afgekondigde pro gram op den voorgrond stellen. De bladen komen ook terug op het incident fan de brug over de Taya. Volgens het Berli ner Tageblatt, het orgaan van Goebbels, vormt hit incident „een misdadig spelen met vuur, dat Seen twijfel meer laat over de werkelijk ver antwoordelijken". De Londensche correspon dent van hetzelfde blad merkt op, dat de sym pathieën van Engeland nog steeds uitgaan haar Tsjecho-Slowakije. „De kernkwestie is thans de vraag hoe Engeland zich zal gedra gen in geval van een ernstige toespitsing dei hfisis. in de eerste plaats moet men te dien h^hzien opmerken, dat de Fransch-Engelsche ^menwerking nauwer is dan ooit. Het schijnt, dat een lid van de Fransche ambassade voort durend aanwezig is op het Foreign Office. Wat ®hgeland in het bijzonder betreft, overheersent hier de meening dat een politiek van afzij digheid onmogelijk is in geval van een con flict". Sudeten-Duitsehe kringen verklaren, dat de besprekingen van Hodza en Henlein niet ehgunstig zijn geweest en dat Hodza zich een verzoenend licht heeft laten zien. iiiiiHiiiiiiHHiiiiiniiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiniij! Verwachting: Meest matige Zuid-Weste- lijke tot Noord-Westelijken wind, aanvan- keiijk zwaar bewolkt tot betrokken met eenige kans op regen of onweer, later op- EÏ klarend, koeler overdag. Verdere vooruitzichten: koel weer. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH LONDEN, 23 Mei. (Reuter). In het En- kelsche Hoogerhuis heeft Lord Zetland hamens de regeering de sprekers geant woord, die tijdens de debatten over de kwestie of een ministerie voor de voorra- denvorming zou worden ingesteld het Woord gevoerd hadden. v Hij verklaarde, dat de opdrachten voor alle t 'egtuigen, die noodig zijn voor het versnelde ^Seeringsprogram, thans geplaatst zijn. Bo- ®hdien zijn de aankoopen van tarwe, suiker, dlvischtraan en soortgelijke reserves van an- fe wezenlijk belangrijke grondstoffen thans erzekerd. Voortgaande zeide Lord ZelIand: „Wij hcbben onze plannen ontworpen. Mocht 't ""Senblik komen voor het ondernemen van snelle, drastische actie, dan zal blijken, wy gereed zijn. De machinerie bestaat er is weinig meer dan het drukken op knop noodig om haar in beweging te SteUen„ y^et voorstel tot instelling van een ministerie voorradenvorming is verworpen met 54 s h ia stemmen. SALAMANCA, 23 Mei (Havas). In een officieel communique wordt medegedeeld, dat de troepen in Catalonië groote over winningen hebben behaald. In den sector van Tremp werden verscheidene vijande lijke aanvallen afgeslagen. In den sector van Balaguer heeft de vijand aanvallen ondernomen, welke evenwel werden afgeslagen. De vijand heeft 350 gesneuvelden op het slagveld moeten achterlaten, terwijl twaalf Russische tanks werden buitgemaakt. Ook op andere plaatsen werd de vijand te ruggeslagen met name in de Sierra Monsaic. Ook hier heeft hij 390 lijken moeten achter laten. De rechtsche troepen hebben 96 gevangenen gemaakt, o.w. een commissaris voor politieke aangelegenheden. De Luxemburgsche Kamer heeft een wet aangenomen, waarbij Luxemburgs toetreding tot de internationale omroep-conventie, welke de golflengten toebedeelt, wordt geratificeerd. Dit besluit zou beteekenen, zoo meent men, dat Radio Luxemburg bereid is haar huidige golflengte van 1293 meter op te geven. De ge heele kwestie van de toebedeeling der golf lengten zal evenwel een punt van bespreking vormen op de in September te houden inter nationale conferentie. De Chineesche troepen blijven tegenstand bieden aan het oprukkende Japansche leger. In allerijl worden versterkingen aangelegd 's' Omtrent de ontploffing op den Cool- singel te Rotterdam tast men momenteel nog geheel in het duister. De verklaringen van de diverse getuigen, die begrijpelijkerwijs nog in de war waren, hebben het onderzoek aanvankelijk zeer bemoeilijkt, omdat de verklaringen op tal van punten niet overeenkwamen en dikwijls zelfs zeer belang rijke verschillen opleverden. Bovendien moest de politie de talrijke wilde geruchten, die op doken, alle nagaan, omdat zij over weinig of geen gegevens beschikte. De geschiedenis van den koffer of de acte- tasch, welke het slachtoffer bij zich zou heb ben gehad, is het eerste geval, dat men heeft moeten nagaan. Nergens op den Coolsingel heeft men een spoor hiervan gevonden. Naarmate het onderzoek vorderde, bleek, dat de getuigen, die van een koffertje had den gesproken, zich moesten vergissen en dat er van een actetasch, en wel een groote gele actetasch, sprake moest zijn. Deze tasch behoorde echter aan den bij de ont ploffing zwaar gewonden heer Westra. De tasch is naar het ziekenhuis gebracht, waar de heer Westra zijn eigendom ook heeft herkend. Zij was geheel intact en bevatte alleen reclameteekeningen. Getuigen heb ben deze tasch eveneens herkend TOen kon men op het politiebureau al spoedig vaststellen, dat het slachtoffer zelf niets in de handen gehad moet hebben. Voorts vroeg men zich af, wie na het onge luk heeft geroepen: „mijn vriend is dood" Er werd algemeen verondersteld, dat deze woor den op het slachtoffer hadden geslagen, maar in het ziekenhuis bleek, dat de heer Pats, die daar ook zwaar gewond is opgenomen, deze woorden heeft geroepen, maar met betrekking tot den heer Westra. ■De heer Westra was n.l. bij den heer Pats in de Van Oldenbarneveltstraat op kantoor ge weest om over reclameteekeningen, die in de actetasch zaten, te spreken. Na afloop van de besprekingen zouden zij op den coolsingel een kopje koffie gaan drinken. Hun aandacht werd evenwel getrokken door de reclamebiljetten van het theater Lumière. Zij zijn deze gaar, bekijken en toen is de ontploffing achter hen gebeurd. Dat een onbekende in gezelschap van het slachtoffer is geweest, is dus niet juist. Tenslotte is er nog de kwestie-Tiben. Deze vertelde aan de politie, dat hij al een paar dagen door iemand zou zijn gevolgd. Daar de heer Tiben tal van avonturen aenter den rug heeft, meende men eerst aan zijn ver klaringen waarde te moeten hechten, maar later bleek, dat Tiben zulk een merkwaardige beschrijving gaf van de explosie, dat het waar schijnlijk werd, dat hjj er heelemaai niet bij geweest was. Het feit, dat Tiben op den Cool singel woont, wekte bij de politie de veronder stelling, dat hij op het geluid van de ontplof fing is komen toeloopen en toen het vernaai daar heeft opgedischt. Dit wordt bovendien nog gestaafd door het feit, dat, voor zoover thans is na te gaan, het slachtoffer pas Zondag, misschien zelfs pas Maandagmorgen in ons land is gekomen en er dus van dagenlang vol gen van den heer Tiben geen sprake kon zijn. Het staat vast, dat niemand het slacht offer heeft zien gooien. De veronderstel ling van den bomaanslag komt dus te ver vallen en meer en meer helt men over naar de veronderstelling, dat men hier heeft te doen met een ongeluk met ongeoorloofd vervoerde explosieve stoffen. In het bijzonder denkt men daarbij aan een fleschje met zeer licht ontvlambare vloeistof ot iets dergelijks. Deze explosieve stof zou da^ bij ongeluk tot ontploffing zijn gekomen, hetgeen den ver voerder het leven heeft gekost. Op den man is een pas gevonden, ten name van Joseph Novack, die in 1882 in Duitschlano geboren zou zijn. De foto op den pas klopt, maai de Vreemdelingendienst schijnt gegronde rede nen te hebben om aan de echtheid van den pas te twijfelen. Op het slachtoffer zijn verschillende papieren gevonden, meest afrekeningen van hotels, ge legen in plaatsen in Griekenland, Oostenrijk, Frankrijk, Duitschland en Italië; daarom ver onderstelt men met een internationalen terro rist te maken te hebben, waarschijnlijk Tsjech van geboorte. Er zijn nog eenige getuigen gekomen, die heb ben medegedeeld, dat zij op de Kruiskade een man hebben gezien, wiens signalement overeen komt met dat van het slachtoffer. Hy was toer in gezelschap van een tweeden man. zy zijn den Coolsingel opgegaan, maar daar hebben zij afscheid van elkaar genomen. In verband hiermede acht men het nog waarschijnhjk, dat de man voor dezen twee den vreemdeling het pakje heeft moeten vervoeren en Novack aldus een schakel is** geweest in een wydvertakten smokkel handel. Om de identiteit van het slachtoffer alsnog vast te stellen, zijn naar alle mogelijke plaat sen telegrammen en foto's van vingerafdrukken van het slachtoffer afgezonden. Naar den tweeden vreemdeling wordt even eens een onderzoek ingesteld. In de buurt van de plaats, waar de explosie zich heeft voorge daan, zijn een Mexicaansch en een Duitsch geldstuk gevonden. De Coolsingel is in den loop van den middag voor het verkeer vrijgegeven. De plaats van het ongeluk is nog met hekken afgezet en staat on der politiebewaking. Het theater Lumière heeft Maandagavond nog geen voorstellingen mogen geven in ver band met een aan te brengen hulpplafond. De stukjes blik, die ten slotte zyn gevonden, acht men afkomstig van de vernielde fittingen n lampbeschermers van het theater Lumière. KOPENHAGEN, 23 Mei. (D.N.B.) Onbekend gebleven personen hebben een bomaanslag ge pleegd op twee in do haven van Frederikshavn liggende stoomschepen van 900 ton elk. Deze schepen werden indertijd gebouwd op bestelling der reederij Pysbe te San Sebastian. De recher che stelt een onderzoek, in. Op den rijksstraatweg HeinoZwolle heeft zich Maandagavond omstreeks zeven uur een ernstig ongeluk voorgedaan, waar bij een inwoner van Enschede werd gedood en een dame uit Ommen verwondingen op liep. Tweehonderd meter voor de Ganzenpanne- brug is door nog onopgehelderde oorzaak een personenauto uit Zwolle, bestuurd door den 31- jarigen heer H. F. J. Menko, wonende Olden- zaalschestraat 216 te Enschede, plotseling de linkerweghelft opgereden en vervolgens met een hevigen slag tegen een boom gebotst. De heer Menko was op slag dood. De mede-inzittende van den auto, de 30-jarige mevrouw Terhorst uit Ommen, bekwam een beenbreuk. Op advies van den geneesheer Doyer uit Heino, die de eerste hulp verleende, is zij naar het Sophiaziekenhuis te Zwolle overge bracht, waarheen ook het stoffelijk overschot van dén heer Menko is vervoerd. (Van onzen eigen redacteur) Omtrent de ontvangst van den Kardinaal- Legaat te Boedapest seint onze redacteur nog de volgende bijzonderheden: Boedapest, 23 Mei. Wij hebben zoowel de plechtigheid in de kerk als de ontvangst van den Kardinaal-legaat aan het hoofdstation te Boedapest van nabij kunnen volgen. Door de welwillendheid van de Hongaar - sche autoriteiten, hebben wij op het geheel afge zette perron, op slechts enkele meters afstand, de hartelijke en eerbiedige begroeting door den Rijksregent admiraal Horthy kunnen gadeslaan. Het geheele station was voor deze ontvangst gereed gemaakt: er reden geen treinen meer in of uit en over de rails aan de stadszijde was 'n houten vloer gebouwd, belegd met tapijten. Langs de wanden en muren hingen de Hongaarsche en Pauselijke kleuren. Op het eerste perron stond een militaire eere- wacht opgesteld. Het muziekkorps speelde, toen de Rijksregent met zijn gevolg zeven minuten voor half elf uur op het perron verscheen, het Hcngaarsche volkslied. Hierna inspecteerde de Rijksregent de eerewacht, waarna hij zich ovei het plankier begaf om vervolgens op het tweede perron de komst van den trein met Kardinaal legaat Pacelli af te wachten. Precies om half elf reed deze het perron bin nen. De locomotief was versierd met een reus achtig gouden kruis door kransen van groen om geven. Het eerst stapte de Kardinaal-legaat uit den trein. Admiraal Horthy schreed onmiddellijk den vertegenwoordiger van Z. H. den Paus tegemoet om hem te begroeten. Hierna inspecteerden zij tezamen de eerewacht, terwijl het muziekkorps het Hongaarsche Volkslied en de Pauseiyke Hymne speelde. Doordat heel het station tot één groote feest zaal was gemaakt, droeg deze begroeting een grootsch en plechtig karakter. Vervolgens begaf het gezelschap zich naar de hall, waar Kardinaal Serédi, Aartsbisschop van Esztergom en Primaat van Hongarije, den mi nister-president, in zijn karakteristieke Hon gaarsche statie-kleederdracht, en tal van we reldlijke en geestelijke hoogwaardigheidsbe- kleeders aan Kardinaal Pacelli voorstelde. Het was een wemeling van pittoreske unifor men, evenals dit later het geval was in de Kro ningskerk. Buiten was heel het plein in verren omtrek en een groot gedeelte van de stad door de politie afgezet. Op het Stationsplein stonden de politietroe- pen opgesteld. Militair vertoon was hier in het geheel niet aanwezig. De Kardinaal-Legaat nam aan de rechter zijde van den rijksregent plaats in een open groenen gala-auto. De stoet zelf bestond uit een tiental auto's en was zeer eenvoudig. Langs den weg, welken de stoet volgde, ston den duizenden opgesteld. Talrijke groepen schoolkinderen de scholen hebben twee we ken vrij vormden een eerewacht langs den weg. Burgemeester Szendy had zich in groot Hongaarsch ornaat vooraf naar het Mussolini- plein begeven, om den Kardinaal-Legaat offi cieel namens de stad te begroeten. De stedelijke autoriteiten hadden zich bij hem gevoegd. Toen de menigte van schoolkinderen, wuivend met hun vlaggetjes, en het „Eljen"-geroep der me nigte de komst van den Legaat en den Rijks regent aankondigden, trad de burgemeester naar voren, om staande voor den inmiddels stilstaanden open auto van den hoogen Gast in het Latijn den afgezant van den Paus te ver welkomen. „Ik verwelkom Uwe Eminentie met de grootste hoogachting en eerbied namens de stad Boedapest. Iedere burger en inwoner HELSINGFORS, 23 Mei. (Reuter). Vol gens een plaatseiyk blad is op het laatste oogenblik een complot in het Sovjet-Russi sche leger en bij de luchtmacht ontdekt, dat de omverwerping van de regeering van Stalin en Worosjilof, den volkscommissaris voor de Verdediging, beoogde. Onder de garnizoenen in het eigeniyke Rus land, in Wit-Rusland en in de Oekraine, zou ontevredenheid tegen deze leiders tot uiting zyn gekomen. Volgens berichten uit Leningrad, Kief en Rostof, aldus het blad, zijn talrijke arrestaties verricht. De krijgsraad te Moskou zou reeds een bekend vliegtuigbestuurder, een commandant van een militair vliegveld en een ambtenaar van het departement van Defensie ter dood veroordeeld hebben en het vonnis doen voltrekken. is erover verheugd, Uwe Eminentie binnen de veste der stad te kunnen begroeten als Legaat en vertegenwoordiger van den H. Vader, den Oppersten Herder der geloovi- gen. Ik spreek de hoop uit, dat U zich binnen onze stad zult thuis gevoelen. God zij ge loofd. Eljen!" Nadat de burgemeester zijn korte toespraak beëindigd had, wisselde Kardinaal Pacelli met Rijksregent Horthy enkele woorden en het scheen,alsof de Kardinaal onmiddellijk den burgemeester wilde antwoorden. Plotseling wendde de Kardinaal zich opnieuw tot Admiraal Horthy, overlegde met dezen, stond toen onverwacht op, om vervolgens met den Ryksregent den auto te verlaten en op den burgemeester toe te treden In een tamelijk lange I.atijnsche toespraak dankte Kardinaal Pacelli den burgemeester voor zijn welkomstwoord, prees de schoonheid der Hongaarsche hoofdstad en sprak zijn groote voldoening erover uit, dat het 34ste Interna tionale Eucharistische Congres in deze won dere stad zal worden gehouden. Hij dankte den burgemeester en alle bestuurderen voor de moeizame voorbereidingen om het Congres in alle opzichten te doen slagen. (Vervolg op pag. 2) In de Hoendiepstraat te Amsterdam is Maandagmiddag om half vijf een driejarig meisje onder een vrachtauto geraakt. Het kind bekwam zeer ernstige verwondingen aan het hoofd en is naar het Onze Lieve Vrouwegast huis vervoerd. Kort na aankomst in het zie kenhuis is het meisje overleden. BOEKAREST, 23 Mei (Havas) In het proces tegen Codreanoe stond deze heden alleen terecht, zyn helpers zullen later terechtstaan. Het proces begon heden met het vaststellen van de identiteit van den beklaagde. De drie verdedigers verzochten het proces hit te stel len, aangezien volgens hen de instructie on volledig is geweest, doch de rechtbank verwierp dit verzoek. Bij het proces zijn 1117 getuigen gedagvaard, een door den aanklager en 1116 door den be klaagde, meest politici, generaals, professoren e.d. Slechts 27 waren evenwel verschenen. Co dreanoe verzocht, dat ook zijn luitenants als getuigen zouden worden verhoord. De recht bank besloot dit verzoek voor te leggen aan den minister van Binnenlandsche Zaken. Vervolgens werd de acte van beschuldiging voorgelezen, waarna de debatten werden ver daagd tot vanmiddag half vijf. Henlein heeft een bezoek gebracht aan Hodza; in geheel Tsjecho-Slowakije is de rust weer gekeerd. Ondanks het uitstel van de crisis in Midden- Europa ziet Londen nog geen reden voor een overmatig optimisme. De Chineesche legers hebben zich bij Soetsjau vereenigd. De aanhangers van generaal Cedillo in Mexico zijn nog meester in een uitgestrekt gebied. Bondsraad van den Ned. R. K. Bond van Trans portarbeiders „St. Bonifacius" vergadert te Rotterdam. Groote heidebrand bij Ruinen. Ernstig auto-ongeluk onder Terheyden; één doode en drie gewonden. Auto tegen boom gebotst te Heino; bestuurder gedood. Beurs van New-Yorkstemming prijshoudend. c I No. i i u n uiiinMimn) li n»); 4#y Stand op Dinsdag 1 uur v.m. 758.3 Vorige stand: 753.6

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1