VAN BREEMEN'S
ANTH RACLET
Ftm
De Engelsche luchtmacht is
sterker dan velen vermoeden
ealohiseAe,
-toaahde.
Het nieuws van heden
Franco nadert
Sagunto
HERLEEFT IN MEXICO DE
GODSDIENSTSTRIJD?
SCHERPE KRITIEK KAN
VAN NUT ZIJN
VOORJAARSPRIJZEN
Botsing tusschen katholieken en
de politiemacht
Talrijke arrestaties
te Weenen
Kardinaal Verdier naar
Tsjecho-Slowakije
Geestdriftig door de Slowaken
toegejuicht
Dienstplicht of geen
dienstplicht?
Chamberlain zal vandaag een
verklaring afleggen
Samenwerking tusschen
Amerika en Canada
Betere verbinding te water met het
gebied der groote meren
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
De reorganisatiewet in
de Ver. Staten
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voot
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten UVi ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM
WOENSDAG 1 JUNI 1938 - AVONDBLAD
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21201
Onzin omtrent „eerste
linie-sterkte"
STAKING TE DAMASCUS
Hoeioel de spanning rondom Tsjecho-Slowakije door de diplomatieke stappen der
groote mogendheden in de laatste weken eenigszins is geluwd, heeft toch de re
geering der Tsjecho-Slowaaksche republiek alle maatregelen getroffen om een
plotseling binnenvallen van vreemde troepen te verijdelen. De vier exclusieve
foto's, die wij hier reproduceer en, geven een duidelijk beeld van deze maatregelen.
Hoofdwegen en spoorwegwerken staan onder strenge bewaking; de grenswegen
zijn gebarricadeerd, zoodat het verkeer zig-zagsgewijze slechts langzaam mogelijk
is;- langs de geheele grens zijn mitralleurnesten opgericht, terwijl overal troepen
in kampementen gereed liggen chn op het eerste teeken tot militaire actie over
te gaan.
Het Weerifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiii£
Valencia's eerste verdedigings
linie gevallen
O.-
MEXICO-STAD, I Juni Te Villa Her-
mosa, de hoofdstad van den Mexicaanschen
staat Tabasco, is gisteren een ernstige
botsing ontstaan tusschen katholieken en
de politiemacht.
Deze botsing doet vreezen, dat in Mexico een
herleving te wachten staat van den bitteren
godsdienststrijd, welke de laatste twintig jaar
zulk een ernstige verdeeldheid in het land heeft
gebracht. Bij deze botsing vonden vier katho
lieken den dood en hebben een katholiek, als
mede een politieman verwondingen opgelorpen.
De botsing zou volgens de New York Times
zijn veroorzaakt, doordat de politie een betoo
ging van Katholieken voor de heropening der
plaatselijke kerken uiteenjoeg.
Uit San Luis Potosi wordt gemeld, dat pre
sident Lazaro Cardenas er van overtuigd is,
dat de plattelandsopstand onder leiding van
generaal Saturnino Cedillo is bedwongen. Hij
heeft gisteren last. gegeven, dat verscheidene
luchteenheden en infanterie-regimenten zullen
terugkeeren naar hun bases, vanwaar zij waren
opgeroepen om deopstandige beweging te hel
pen onderdrukken.
WEENEN, 1 Juni. (Reuter). Er wordt de
laatste paar dagen te Weenen een groot aan
tal arrestaties gemeld. Officieele getallen zijn
niet te krijgen, maar in semi-officieele kringen
verluidt, dat het aantal ongeveer 2000 is. De ge
arresteerden zijn hoofdzakelijk in arrest ge
steld, naar verder verluidt, wegens het maken
van inbreuk op de deviezenbepalingen. Zoowel
joden als niet-joden bevinden zich onder de
arrestanten.
De troepen gaan thans heuvelafwaarts en
naderen in snel tempo Sagunto.
BARCELONA, 1 Juni. (Reuter). Het
ministerie van Defensie te Barcelona deelt
mede, dat republikeinsche vliegtuigen
Palma de Majorca hebben gebombardeerd,
waarbij drie schepen der nationalisten in
brand geraakten.
Uit Madrid wordt gemeld, dat de Britsche
matroos Jaffre, die Maandag gewond werd bij
het bombardement van de „Stanborgh" te
Valencia overleden is.
Bij een luchtgevecht aan het Oostelijk front
zijn vanmiddag 14 Fiat-toestellen en een Mes-
ser-Schmidtmachine door de regeeringslucht-
macht neergeschoten. Zijzelf verloor drie toe
stellen.
Onder de puinhoopen te Alicante worden nog
steeds dooden gevonden. Het aantal dooden be
draagt thans 327, het aantal gewonden 1050.
PRAAG, 31 Mei.(Havas)Z. Em. Kard. Ver-
dier, Aartsbisschop van Parijs, is hedenmiddag
bij het verlaten van Hongarije de Tsjecho-
Slowaaksche grens gepasseerd. Bij deze gele
genheid. werd hij te Ostrikom begroet door den
Bisschop van Nitra, Mgr. Kmetko. Nadat Z. Em.
een plechtigheid ter eere van St. Stephanus
had bijgewoond, begaf hij zich, in gezelschap
van Mgr. Kmetko, naar Nitra. Langs den ge-
heelen -weg werd de Kardinaal door de Slo-
waaksche boeren geestdriftig toegejuicht-, te
Nitra vormde het stedelijk garnizoen en de
plaatselijke jeugd-organisatie een haag rot aan
het bisschoppelijk paleis, waar Z.Em. tot mor
gen zal verblijven. De Kardinaal zal morgen
één bezoek brengen aan Olomoek, waar hij de
gast zal zijn 'van den Slowaakschen Aartsbis
schop Mgr. Precan.
Donderdag reist de Kardinaal naar Praag,
waar hij de gast zal zijn in het Aartsbisschop
pelijk Paleis. Kardinaal Verdier zal door den
president der republiek Benesj en voorts door
minister-president Hodza en andere leidende
•figuren ontvangen worden,
LONDEN, 1 Juni (Havas) Chamberlain
zal heden in het Lagerhuis een verklaring
afleggen over het vraagstuk van dienstplicht
in tijd van oorlog.
Het schijnt dat Inskip bij zijn verklaring van
eergisteren niet het oog had op een dienstplicht
in den klassieken zin van het woord, maar op
mobilisatie van alle hulpbronnen der natie. Ver
scheidene leden der oppositie zijn voornemens
een debat over deze kwestie aan te vragen, in
dien de verklaring van Chamberlain niet vol
doende opheldering zal brengen.
In het Lagerhuis heeft het Labourlid Benn
Chamberlain gewezen op de verklaring van
Inskip, die, aldus Benn, „verklaarde, dat een
conscriptiewet gereed ligt". Chamberlain ant
woordde, dat Inskip niets dergelijks verklaard
heeft.
WASHINGTON, 1 Juni. (Reuter). De re
geering der Vereenigde Staten heeft aan de
Canadeesche regeering een zeer gedetail
leerd verdrag voorgelegd, dat beoogt de
ontwikkeling en het'ten nutte maken van
de groote meren.
Dit verdrag draagt den naam van „verdrag
voor het stroomgebied van St. Laurens.'' Op
grond van dit verdrag stemt de regeering der
Vereenigde Staten er in toe, den bouw te finan
cieren van een hydro-electrischen dam, terwijl
Canada een kanaal van meer dan acht metei
diepte zal aanleggen om de Rapids heen. Door
dit kanaal zullen oceaanschepen kunnen varen
en beide landen tot ver in het binnenland kun-
•nen bereiken.
Te Villa Hermoso in Mexico kwam het tot ern
stige botaingen tusschen katholieken en de
politiemacht.
Franco's troepen maken zich meester van de
eerste verdedigingslinie van Valencia.
o
WASHINGTON, 1 Juni Na een conferentie
met president Roosevelt hebben de leiders uit,
het Congres medegedeeld, dat in deze zittings
periode geen poging zal worden gedaan om de
reorganisatiewet der regeering te doen herle
ven, maar dat spoed achter de wet zal worden
gezet als het Congres in Januari opnieuw bij
eenkomt.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., tngez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
er bestaan geen doelmatiger bommenwerpers van
middelmatige capaciteit dan de Britsche. Hier
mede kunnen zich de Duitsche, Italiaansche,
Fransche en Amerikaansche niet meten.
De Britsche luchtmacht zal opgevoerd wor
den tot 1750 machines in eerste linie en
hiertegenover stelt men dan cijfers, die
hu en dan uit Duitschland doorsijpelen, vol
gens welke de sterkte der Duitsche luchtmacht,
in eerste linie varieert van 3000 tot 10.000.
Hierbij maakt men twee fouten.
He eerste is, dat vele gegevens, of eigenlijk
schattingen, betreffende de sterkte der Duit
sche luchtmacht en de productie van nieuwe
Machines, door-en-door fantastisch en belache
lijk zijn. Zoo was er één schatting, volgens wel
ke de Duitschers elke zes weken een aantal
Machines konden bouwen, gelijkstaande aan de
sterkte der heele Britsche luchtmacht in eerste
linie.
De tweede fout berust hierop, dat niemand
schijnt te beseffen, dat de zoogenaamde sterkte
in eerste linie eigenlijk niets anders is dan een
sdministratieve kwestie. Zij heeft hoegenaamd
Mets uit te staan met het aantal machines, dat
effectief werk in de frontlinie zou kunnen ver
richten in een modernen oorlog.
(Van onzen Londenschen correspondent)
Men is licht geneigd onjuiste gevolgtrek^
kingen te maken uit de dezer dagen in
het Lagerhuis gevoerde debstten over
de Britsche luchtverdediging en uit de beroe
ring, welke sinds eenige weken teweeggebracht
wordt door den achterstand in de uitvoering van
het militaire luchtvaart-program. Diegenen, die
in het parlement kritiek uitoefenen op het be
leid der regeering, meenen het ongetwijfeld
ernstig, en velen hunner komen goed-gedocu-
menteerd te voorschijn.
De Labour-mannen laten zich zeer zeker niet
Uitsluitend en zelfs niet op de eerste plaats
leiden door oppositiegeest; aanhangers der re
geering, zooals Winston Churchill, sparen trou
wens het departement van Luchtvaart hun kri
tiek evenmin.
De twijfel aan de doelmatigheid van het be
leid van het departement van Luchtvaart is
zeker niet ongegrond; dit blijkt wellicht nog
duidelijker uit de manier, waarop de regeering
op de uitgebrachte kritiek gereageerd heest
dan uit de kritiek zelf.
Maar men zou veel te ver gaan, indien men
hieruit afleidde, dat het met de Britsche lucht
macht ongeveer gesteld is als met het Fransche
leger in 1870. Een verdedigingsmiddel, dat jaar
lijks milliarden verslindt, staat uit den aard der
zaak bloot aan scherpe controle, en dus ook aan
scherpe kritiek van het parlement, dat „waar
voor zijn geld verlangt"; die kritiek is boven
dien nuttig omdat zij het departement voor „in
dutten" behoedt. Er heerscht achterstand en er
hoeft klaarblijkelijk hier en daar laksheid ge-
heerscht of misschien is het juister te zeg
gen: overmaat van bureaucratischen ijver, het
geen vaak op hetzelfde neerkomt.
Maar welke fouten ook begaan zijn, het is
duidelijk, dat in de hoogste regeeringskringen
geen eigenlijke bezorgdheid heerscht; wat er
ook aan de industrieele organisatie ontbroken
Moge hebben, men kan er niet aan twijfelen,
dat Engeland thans reeds beschikt over een ge
weldige luchtmacht van den allereersten rang
Het zou gevaarlijk zijn, indien landen, die een
agressieve politiek voeren of tot een agres
sieve politiek geneigd zijn, uit de Engelsche
„luchtcrisis" der laatste weken onjuiste gevolg
trekkingen maakten. Het is evenwel onwaar
schijnlijk, dat zij dit zullen doen, want zij heb
ben hun deskundigen, die volkomen in staat
zijn de formidabele kracht van het Britsche
luchtwapen te beoordeelen.
Zelfs buitenlandsche dagbladcorrespondenten
te Londen worden geregeld en vrij goed ingelicht
omtrent de vorderingen, welke Engelands be
wapening in de lucht maakt, omtrent de hoe
danigheden van nieuwe machines, omtrent de
Prestaties van vliegers, omtrent den aanleg van
Militaire vliegvelden, omtrent de aanwerving en
ppleiding van personeel der luchtmacht en die
inlichtingen, welke zich natuurlijk beperken tot
datgene, wat niet onder de rubriek „militaire
geheimen" valt, zijn van dien aard, dat men er
Piet aan twijfelen kan, dat voortdurende en
snelle vorderingen gemaakt worden op elk ge
bied van militaire luchtvaart al hadden dan
die vorderingen nog sneller moeten zijn. Nie-
Mand, die ook maar oppervlakkig op de hoogte
is, kan verrast geweest zijn door Chamberlain's
verklaring, dat Engeland de beste bommenwer
pers ter wereld heeft.
Een ieder weet verder, dat de sterkte dei
luchtmacht in eerste linie gebracht zal worden
°P 1750 machines. Een lid van het parlement
heeft echter aan de hand van cijfers aange
toond hoe onvoldoende dit is, vergeleken bij de
Piacht, waarover 'Duitschland beschikt. Ook dit
Weet nu een ieder.
In werkelijkheid spreekt men elkaar veel on
zin na.
Een blad, dat zeker geen reden heeft om de
regeering en het departement van Luchtvaart
aangenaam te zijn, maar welks functie het is
zooveel mogelijk oppositie te voeren en dus kri
tiek uit te brengen, namelijk het Labour-orgaan
de „Daily Herald", wijst op de dwalingen, wel
ke gepiaakt worden door diegenen, die zich het
Meest ongerust maken over den achterstand.
In het buitenland produceert men bommen
werpers van geweldige capaciteit. Maar in Enge
land Ook, Wij hooren nu en dan, zoowel hier als
elders, van nieuwe machines, die wonderen zullen
verrichten, maar twee of meer jaren moeten ver-
loopen alvorens een luchtmacht toegerust kan
zijn met een heele vloot van zulke machines. De
belangrijkste vindingen zijn trouwens die, waar
omtrent wij niets te hooren krijgen en waarvan
wij het bestaan zelfs niet vermoedén. Tegen dat
een ander land een nieuwen bommenwerper in
grooten getale gefabriceerd en ingevoerd heeft,
zijn Britsche eskaders toegerust met nieuwe vin
dingen en nieuwe wapenen, waarvan het geheim
streng bewaard gebleven is.
Hieruit volgt niet dat de Britsche luchtmacht
superieur is, want ook andere landen h' bber, hun
militaire en technische geheimen, die in den loop
van den tijd in toepassing' gebracht worden.
Maar evenmin behoeft men aan te nemen dat
de Britsche luchtmacht minder strijdvaardig en
minder goed toegerust is dan de Duitsche of
welke andere ook.
Vooral moet men geen gevolgtrekkingen ma
ken uit het feit, dat kritiek, en voor een
deel zeer zeker gegronde kritiek, uitge
bracht is op het ministerie van Luchtvaart en
op de Koninklijke Luchtmacht. Want. juist op
dit punt is elke vergelijking met Duitschland
onmogelijk.
In dat land immers kan en mag geen kritiek
worden uitgebracht, hetgeen niet wil zeggen,
dat er geen redenen tot kritiek zijn Als de
Duitsche regeerders zeggen dat de Duitsche
luchtmacht de sterkste en de volmaaktste ter
wereld is, mag geen krant aan de juistheid
hiervan twijfelen, of wijzen op tekortkomingen.
De „Daily Herald" herinnert aan het volmaakte
fiasco, dat de Duitsche tanks een jaar geleden
in Spanje geleden hebben een fiasco dat
leidde tot een herziening van het heele Duit
sche militaire mechanisatie-program. Welk een
storm zou in Engeland niet opgegaan zijn, in
dien Britsche tanks aldus tekort geschoten had
den; heel de wereld zou geweten hebben, dat er
iets ernstigs haperde aan de mechanisatie van
het Britsche leger en in het parlement zou men
gewezen hebben op de superioriteit der
Duitsche tanks.
Er zijnrin. Duitschland. geen afgevaardigden,
die den ministers lastige vragen kunnen stel
len; er bestaat in Duitschland geen oppositie
die controle uitoefent op de regeering; er be
staat in Duitschland geen pers, die alarm kan
blazen wanneer zij meent dat op eenig punt van
herbewapening niet met de noodige voortvarend
heid te werk gegaan wordt.
Den gang van zaken in Engeland te verge
lijken met dien in Duitschland op grond van
de openbare kritiek en de openbare beroering,
is ongerijmd.
Daarentegen geldt voor Engeland hetzelfde
als voor Duitschland, namelijk dat datgene wat
er het meest op aankomt, streng geheim ge
houden wordt; niemand kan met eenige moge
lijkheid beoordeelen, welk land in dit opzicht in
het voordeel is. De „Daily Herald" maakt de
opmerking dat sommige van de feiten, die zoo
zorgvuldig geheim gehouden worden, in werke
lijkheid van gering belang blijken te zijn
hetgeen ongetwijfeld nu en dan blijkt als zij in
praktijk gebracht en dus bekend gemaakt wor
den. Hetzelfde komt trouwens in andere landen
voor. De werkelijke reden hiervan schijnt te
zijn, dat indien alle onbelangrijke geheimen
openbaar gemaakt werden, de spionnen en agen
ten van vreemde mogendheden zich zooveel
gemakkelijker zouden kunnen concentreere-n op
die geheimen, welke wèl van groot belang zijn.
DAMASCUS, 1 Juni. (Havas). De vakver-
eenigingen te Damascus hebben besloten de
staking te proclameeren, daar naar hun mee
ning te lang getreuzeld wordt met 't tot stand
brengen van een arbeidswetgeving. Een de
monstratie, die verscheidene duizenden arbei
ders wilden houden, werd door de autoriteiten
verhinderd.
In een historisch vehikel langs statige
heerenhuizen. Cees Laseur en Ank v. d.
Moer tijdens de opnamen te Amsterdam
voor de nationale film „40 jaren"
Hoogste barometerstand 765.9 te Wee-
nen.
Laagste barometerstand 748.3 te Sku- |E
desnaes. =j
H VERWACHTING: Zwakke tot ma-
tigen, tijdelijk weer krachtige, Zuidelijke
tot Westelijken wind, betrokken tot =j
zwaar bewolkt, later opklarend, waar-
schijnlijk eenige regen, koeler overdag.
i STORMWAARSCHUWINGSDIENST jf
Geseind van De Biltvanochtend 9.25 j=
uur aan alle posten: „Attentiesein neer."
Zon op v.m. 4.47 onder n.m. 9.10. Licht s
op n.m. .0,40 Maan op v.m. 8.02, onder
n.m. 11.42 Eerste kwartier 5 Juni. EE
SARAGOSSA, 1 Juni (Reuter). De troe
pen van Franco in den sector van Teruel
hebben zich na een heftigen strijd meester
gemaakt van krachtige versterkingen, die
beschouwd worden als de eerste verde
digingslinie van Valencia.
He luchtmacht beschikt over byna 10.000 pi
loten, die opgeleid zijn of thans opgeleid wor
den; hieruit blijkt hoe belachelijk het cijfer van
1150, behalve voor administratieve doeleinden
eigenlijk is.
Erkend wordt dat Engeland een tekort heeft
aan groote bommenwerpers. Het hoopt dit te
kort in Amerika en Canada aan tc wiljen. Maar;,
