België neemt een tweeden aardschok waar Londen over de houding van Praag tevreden Rechtschen trekken Albocacer binnen Oorsprong van de aardschokken Optimisme is nu misplaatst" Het sawto£mammtti5P4 ENKELE SLACHTOFFERS BRITSCHE WAARNEMERS BIJ INCIDENTEN nieuws van heden DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) vooi Haarlem 25 cent per weekper kwartaal f 3.25. Bij onze Agenten 27Vi ct. per week, per kwartaal f3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM ZONDAG 12 JUNI 1938 - OCHTENDBLAD VIER EN ZESTICSTE JAARGANG No. 21218 Ook in Engeland, Frankrijk en Duitschland toerden de schok ken waargenomen Merkwaardige reacties bij de dieren Auto's in Londen begonnen te rijden Dienstplicht in China algemeen In Frankrijk en Duitschland Het Weer Vijftig vliegtuigen uit Amerika ontvangen In Zuidwest-België bij de Fransche grens De Poolsche minderheid in Duitschland Ontevredenheid over het Duitsche communiqué HET IS KALM OP JAMAICA Het Duitsche Nieuwsbureau ont kent, dat de eischen der Sudeten als basis der besprekingen zijn aanvaard Wat wil Berlijn? 14 DAGEN LOURDES f 59.50 INT. REISBUREAU „HOLLAND" isaiüm De besprekingen met de Sudeten Het Juliana-Bernhard-monwinent te Voorburg, dat officieel is onthuld TORNADO IN TEXAS Verrassend snelle opmarsch van het leger van generaal Aranda Noorsch vaartuig aan gehouden Eden houdt in zijn kieskring een rede over den inter nationalen toestand Geen duurzame vrede door concessies Goering op inspectie langs den Rijn DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN „Verdwijningen" in de Sovjet-Unie Ook onder het personeel van de Gepeoe wordt een zuivering gehouden WAAROM NOG ELDERS ERGERNIS WANNEER DE ROEMER PRIMA IS? NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen- Pei lossen regel 50 et., Ingez. mededeelingen 50 cent. Idem op pag één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek BRUSSEL, 11 Juni (Belga)Om 14 uur 8 (Belg. tijd) is in B.elgië opnieuw een lichte aardschok gevoeld, welke eenige seconden aanhield. De nieuwe schok werd omstreeks 14 uur 10 gevoeld door het personeel van het observatorium te Ukkel, alsmede te Etterbeek, Vilvorde en Koekelberg. Het epi centrum van dezen tweeden schok bevindt zich op 60 Kilometer afstand van Brussel, waarschijnlijk in Westelijke richting. De aardschokken welke zich in België hebben voorgedaan, hebben aanleiding gegeven tot in teressante waarnemingen, welke gedaan zijn door den eigenaar van den dierentuin te Ber- chem. Eenige minuten voordat het verschijnsel ontstond, gaven sommige dieren duidelijke tee ltenen van ongerustheid. De leeuwen brulden biet meer op hun gebruikelijke wijze. .Hun ge tuid kreeg een klagenden klank. De pauwen Uitten abnormale klanken, in plaats van hun êebruikelijken scherpen kreet. Alle runderen, thinocerossen, bizons, antilopen, gazellen en herten draaiden in het rond en drukten hun hop tegen het hekwerk, alsof zij zich in veilig heid wilden stellen. De eigenaar van den dierentuin meende toen dat een der beesten ontsnapt was en riep al zÜn personeel bijeen, om de angstige dieren tot halmte te brengen. Op dat oogenblik werd de aardschok gevoeld, en terstond kwamen de bees- hui tot rust. Merkwaardig is, dat alleen de kat achtige en runderachtige dieren het verschijn sel van tevoren schijnen te hebben gevoeld, ter wijl b.v. de beren en apen geen enkel teeken van zenuwachtigheid vertoonden. Het blijkt, dat te Brussel als gevolg van de aardschokken geen ernstige schade werd aan gericht. Wel werd onder de bevolking eenige beroering te weeg gebracht. In het parlements gebouw constateerde men eenig gerommel, ge volgd door doffe slagen. De grond begon te trillen en vervolgens voelde men de schokken. Th de Wetstraat zetten de menschen het op een loopen. Te Heysel op de renbaan, waar juist een wed- strijd zou beginnen, begonnen de paarden door het trillen van den grond mee te reageeren alsof ZÜ in draf wilden gaan. De tribunes, waarop zich veel toeschouwers bevonden, bewogen. In het gebouw zelf is een thazenwasscher van een ladder gevallen. Op de nieuwe beestenmarkt en in de dokken te Gent hebben twee arbeiders steenen op het hoofd gekregen. Zij moesten, daar zij ernstig Sewond werden, naar een ziekenhuis worden overgebracht. In de Wondelghem-straat is een steenen bruis van ongeveer 300 kg., dat op de St. Jo- sephskerk was geplaatst, op straat terecht ge- bomen. Een groot gedeelte van den muur werd Vernield. Op verscheidene plaatsen zijn muur- Versieringen in stukken gevallen. Een brand, welke naar men meent, veroor- zaakt is door een kortsluiting, die door de Aardbeving was ontstaan, heeft een gedeelte Van eenige gebouwen verwoest, terwijl ook ar tikelen in een cartonnagefabriek een prooi der Vlammen zijn geworden. Het vuur heeft zich ook medegedeeld aan ®en buizenfabriek, waar een schade van naar Chatting 200.000 franken werd aangericht. Te St. Amandsberg heeft een man, die hoor den aardschok van de wijs was gebracht, zich onder een wagen geworpen. Hij werd op slag gedood. Te Kortrijk zijn tal van daken vernield. De straten liggen er bezaaid met dakpannen. In het Begijnenhof zijn bijna alle huizen ge scheurd. Een man, die voor zijn vensterraam stond te kijken, werd op straat geslingerd. Met een gebroken been werd hij opgenomen. Te Kruishouthem werd een man, die zich in een in aanbouw bevindend huis bevond, ten gevolge van het instorten van een muur ge dood. Naar nog uit Moeskroen wordt gemeld, is °ok daar ernstige schade aangericht. Volgens öit bericht zouden te Moeskroen drie en te Kortrijk tien personen gekwetst zijn. Het observatorium van West-Bromwich in ®hgeiand heeft om 12 uur 09 Ned. tijd een Voor de Britsche eilanden „vrij krachtigen" Aardschok geregistreerd, waarvan het epicen trum op 200 mijl afstand was. De schok werd duidelijk gevoeld in de Lon- densche voorstad Woolwich, waar tegen het voetpad geparkeerde auto's in beweging kwamen. De aardschokken, welke heden aan weerszij den van het Kanaal zijn waargenomen, worden door het observatorium te Kew gekenmerkt als „een plotselinge hevige aardbeving". Te Kew werden de schokken gedurende bijna vijf mi nuten waargenomen. Vooral in de Londensche city schijnt men de stooten te hebben gevoeld. Er ontstond eenige opschudding onder de tal rijken, die zich van hun kantoren huiswaarts begaven. In Ramsgate kwamen verscheidene schepen in beweging en in Ipswich was de telefoonverbinding eenige minuten gestoord. In Frankrijk zijn de aardschokken gevoeld van Duinkerken tot Kamerijk. De beving was vrij sterk, want de instrumenten van het mete orologisch instituut te Rijssel werden buiten werking gesteld. In sommige wijken van Rijssel ontstonden scheuren in de muren. Te Aken werden twee tamelijk ernstige aard schokken geregistreerd. Er werd geen schade aangericht, doch in verscheidene huizen kwa men de meubelen van hun plaats. Ten gevolge van een mijngas-ontploffing in een steenkolenmijn in de omgeving van Scranton (Amerika) werden zeven mijnwerkers gedood en werd een even groot aantal gewond. Het stoffelijk overschot der omgekomen mijnwerkers wordt uit de mijn te voorschijn gébracht 3 Verwachting: Zwakke tot matigen, ver- j| anderlijke wind, toenemende bewolking, aanvankelijk weinig of geen, later toe- nemende kans op regen, iets warmer. Verdere vooruitzichten: onzeker. HANKAU, 11 Juni (Reuter). De Chineesche Jtiinister van Oorlog heeft aangekondigd, dat in tiet vervolg de dienstplicht zal worden doorge- v°erd zonder aanzien des persoons. Ook de zonen ti't rijke en invloedrijke families moeten onder dienst, een tot nu toe ongekend feit in de Chi- tieesche geschiedenis. Naar uit Hongkong wordt gemeld, heeft de Chineesche luchtmacht uit Amerika vijftig jacht vliegtuigen, ontvangen. De aardbeving, die Zaterdagmiddag in een groot gedeelte van ons land en zeer sterk in België is gevoeld, werd in het Meteorologisch Instituut te De Bilt geregistreerd om twaalf uur 18 min. en 3 seconden Ned. tijd (10 uur 58 min. 3 sec. Greenwichtijd) De richting van den ooi-sprong dezer tec- tonische aardbeving was ongeveer Zuid 40 graden West, dit is iets bezuiden Zuidwest. De afstand was ongeveer 200 K.M. Dit geeft als oorsprong Zuidwest-België, bij de Fran sche grens (de streek van Doornik). WARSCHAU, 11 Juni (Havas) De Poolsche pers maakt zich ongerust over het memoran dum van de Poolsche minderheid in Duitschland aan minister Frick. De „Ilustrowany Kuryer Codzienny" is ver ontwaardigd over de zinsnede in het Duitsche communiqué, waarin wordt gezegd, dat de Duit sche autoriteiten reeds de Poolsche minderheid genoegdoening hebben gegeven, door een Poolsch lyceum te openen te Marienwerder en dat verder de Polen profiteerden van de toenemende wel vaart in Duitschland. Het lyceum is volgens het blad niet voldoende en er bestaat geen Poolsch meisjeslyceum, terwijl de Duitsche autoriteiten verbieden Poolsche scholen te bouwen. Boven dien staan de Poolsche arbeiders die weigeren lid te worden van het arbeidsfront en hun kin deren niet toestaan lid te worden van de Hitler- jeugd voor de werkloosheid. LONDEN, 11 Juni. Het Britsche ministerie van Koloniën deelt mede, dat volgens een van den plaatsvervangend gouverneur ontvangen telegram de toestand op Jamaica thans rustig PRAAG, 11 Juni (Havas). De Tsjecho- Slowaaksche minister van Buitenlandsche Zaken, Hodza, heeft den Engelschen gezant, Newton, ontvangen. Zij hebben onderhan deld over het nationaliteitenstatuut. Besloten werd, dat majoor Sutton Pratt, de nieuwe medewerker van den Britschen militai ren attaché te Praag en de Britsche consul te Reichenberg, Peter Spares, als waarnemers zou den optreden, telkens wanneer zich een inci dent voordoet. De Tsjechische autoriteiten moe ten hun alle faciliteiten verschaffen om hun taak te vervullen. In Britsche diplomatieke kringen heeft men met de grootste voldoening de berich ten uit Praag ontvangen, inhoudende dat de Tsjechische regeering heelt toegestemd te onderhandelen met de leiders der Su- deten-Duitschers op basis van het memo randum, dat de eischen der partij van Hen- lein bevat. In dit besluit ziet men een nieuw verzoenend gebaar van het Praagsche kabinet, waardoor een aanmerkelijke ontspanning wordt gebracht in den toestand van Centraal Europa en wordt bijgedragen tot een bevredigende regeling van het Sudeten-Duitsche vraagstuk. Nader wordt gemeld, dat de onderhandelingen over het nationaliteitenstatuut en het memo randum binnen enkele dagen, waarschijnlijk Woensdag, worden geopend. De ministerraad te Praag blijft in zitting tot aan het begin der besprekingen. In tegenstelling met deze berichten ontkent het Duitsche Nieuwsbureau, dat de Tsjechische regeering de eischen der Sudeten-Duitschers als basis van onderhandeling heeft aangenomen. Volgens dit Duitsche bureau heeft de Sudeten- Duitsche partij wel haar eischen ingediend. 14 dag. R.K. Jeugdreis 25 Juli, 1, 8 en 15 Aug. 14 dg. Vogezen-Zwitserland 59.50 - 18|7, 1-15-2918. 9 daagsche fietstocht België en Engeland 35.— 16 Juli, 30 Juli, 13 Aug. LAAN VAN MEEBDEEVOORT 176, DEN HAAG i maar nog geen antwoord van de regeering te Praag ontvangen. Het antwoord wordt de vol gende week verwacht. Indien de regeering niet de voorstellen der Sudeten-Duitsche partij, maar het nationali teitenstatuut als grondslag van onderhandeling zou aanvaarden, dan zou, naar men aanneemt, de Sudeten-Duitsche partij zich haar standpunt voorbehouden, daar zij den inhoud van het sta tuut niet kent. t Behoudens enkele incidenten is over het al gemeen de toestand in Tsjecho-Slowakije niet ongunstig. Te Warnsdorf in Noord-Bohemen wilden een vijftigtal aanhangers van Henlein in een parti culier huis vergaderen, hetgeen de eigenaar weigerde. De Sudeten-Duitschers weigerden te vertrekken, waarop de eigenaar de hulp der politie inriep. Met groote moeite slaagde deze er in de Sudeten-Duitschers, waarvan velen met knuppels en revolvers gewapend waren, te ver drijven. Eenigen werden gearresteerd. Er ont stond daarop een protestbetooging tegen de arrestaties. Op last van de Sudeten-Duitsche partij bleven vandaag verscheidene zaken ge sloten. Nader wordt gemeld, dat twee Sudeten-Duit schers, die uit het raam wilden springen toen de politie aankwam, hun been gebroken hebben en naar het ziekenhuis vervoerd zijn. Inmiddels zijn 47 arrestanten weer vrijgelaten. Het Duitsche Nieuwsbureau vermeldt verder nog eenige incidenten van minder beteekenis en houdt daarmede haar reputatie als verzame laar van Tsjechische incidenten hoog. Wanneer pten evenwel de uitlatingen der Duitsche pers leest, komt men onwillekeu rig tot de vraag: „Wat wil Berlijn van Tsje cho-Slowakije." Vooral de „Boersen-Zeitung" spreekt over de Tsjechen in termen van een heftigheid die zelfs in den wereldoorlog niet tegenover vijanden ge bruikt werden. In 'n artikel getiteld „Beschuldi gingen" worden de Tsjechische soldaten aange duid als „canaille en bandieten." „Leden van een natie van een duizendjarige cultuur, aldus het blad, moeten zich een dergelijke behande ling laten ondergaan van een stam, die het stadium van den primitieven bruut nog niet te boven is. Achter een klein vernisje van bescha ving ontdekt men het ware gelaat van den Tsjechischen barbaar, van den primitieven Tsjech, ja men zou kunnen zeggen van den Tsjechischen „Untermensch." Deze beschuldiging gaat het geheele Duitsche volk aan. 75 millioen menschen doen eens te meer een beroep op het geweten van Europa." De raad dér ministers van de politieke depar tementen is vandaag bijeen geweest onder voor zitterschap van Hodza. Hij heeft definitief het besluit der regeering bevestigd als basis voor de onderhandelingen met de Sudeten-Duitschers te nemen eenerzijds het door de regeering uitgewerkte nationalitei tenstatuut, anderzijds het op 8 Juni door de gevolmachtigde afgevaardigden van Henlein, Kündt, Peters en Roche aan den ministerpresi dent overhandigde memorandum. Gezaghebbende kringen verklaren, dat alle andere door de buitenlandsche pers versprei de geruchten niet in overeenstemming zijn met de waarheid. De onderhandelingen zullen de volgende week beginnen. Zij verklaren, dat het zelfs mogelijk is, dat de eerste besprekingen op de nieuwe basis tusschen den minister-president en de ver tegenwoordigers der Sudeten-Duitsche partij reeds Dinsdag zullen plaats vinden. De regeering heeft voorts de vertegenwoor digers der Poolsche en Hongaarsche groepen en partyen uitgenoodigd de volgende week te ko men praten over d? kwesties der nationaliteiten. Intusschen wordt te bevoegder plaatse het memorandum van Henlein nader bestudeerd. CLYDE, 11 Juni. (Reuter) Bij de tornado, welke de stad Clyde heeft geteisterd, zyn der tien personen gedood en veertig gewond. Nog steeds worden sommigen vermist. SARAGOSSA, 11 Juni. (Havas) De troepen van Franco zijn vanmorgen in de vroegte de stad Albocacer binnengetrokken. De troepen stonden onder bevel van gene raal Aranda. Andere colonnes bemachtigden de om de stad liggende stellingen. De op marsch is verbluffend snel in zijn werk gegaan. De rechtschen vorderden vanmorgen ruim vyf K.M. en sneden den weg af tusschen Costur en San Juan, waarbij zy de hoogten beklommen tusschen Villafame en Borriol op 10 K.M. van Castellon. Het aantal gisteren en vandaag ge maakte gevangenen bedraagt ruim 20.000. Bo vendien viel een groote hoeveelheid wapenen en munitie den rechtschen in handen. Gesteund door 46 vliegtuigen, aldus wordt uit Barcelona gemeld, hebben de troepen van Franco een aanval gedaan op de stellingen van de 43ste divisie in de Pyreneeën ten Noorden van Boltana. Zij konden slechts een weinig hun linies verbeteren. De aanval werd voorbereid door de artillerie, welke 4.000 granaten afschoot. De regeeringstroepen hebben een vliegtuig met mitrailleurschoten omlaag gehaald. Het Noorsche stoomschip „Rinda" is gister avond in de Straat van Gibraltar aangehouden door gewapende rechtsche sloepen, die het vaartuig dwongen zich naar Ceuta te begeven, waar het zich vanmorgen nog bevond. De „Rin da", die eenige passagiers aan boord heeft, kwam van Noorwegen en was op reis naar Cal cutta. LONDEN, 11 Juni (Reuter). Oud-minister Anthony Eden heeft vandaag het woord gevoerd in zijn kieskring, Leamington, waar hij ten aanzien van den internationalen toestand verklaarde, er van overtuigd te zyn, dat er voor het oogenblik geen grond is optimistisch te zijn. Eden zeide, dat de vooruitzichten op politiek, noch op handelsgebied, noch op het gebied van het bedrijfsleven een dergeiyk optimisme recht vaardigen. Indien wij onze vryheden willen behouden zonder langdurigen strijd, moeten wü in het eigen land een veel grootere krachtsinspanning ontplooien dan tot nu toe is geprobeerd. De toekomst zal voor een belangrijk deel af hangen van de vraag, of wij onze nationale eenheid in de volgende paar maanden zullen kunnen voltooien en in hoeverre wy op de basis van die eenheid geestelijk en materieel zullen kunnen herbewapenen. Indien wij een ramp willen voorkomen, kan dat slechts door een reusachtige en vereenigde krachtsinspanning, die voldoen de groot moet zijn om dien naties, welke nog steeds gelooven in een machtspolitiek, te toonen, dat geweld een wapen is, dat den gebruiker er van niet ten goede kan komen. Niemand, aldus vervolgde Eden, zal den wensch der regeering, een bevrediging van Europa te bewerkstelligen, dwarsboomen, maar dat mag niet zijn ten koste van vitale belangen van onze nationale reputatie of van onze op vatting over een behoorlijk optreden. Deze bevrediging zou noch werkelijk noch duurzaam zijn. wanneer zij tot dien prijs zou tot stand komen. Zij zou een werkelijke pacifi catie later veeleer moeilijker maken, aldus Eden. Door een politiek van concessies tegenover geweld kan men tijdeiyk een bevrediging be reiken, doch op die manier zal de vrede niet van langen duur zijn. Het is een ernstig zelfbedrog te veronder stellen, dat dat zou kunnen. PARIJS, 11 Juni. (Havas) Le Temps publi ceert het volgende uit Straatsburg ontvangen telegram: „Goering, de Duitsche rijksminister van Luchtvaart, is vanochtend om half elf on verwacht te Keh! aangekomen op de Duitsche Rijnbrug tegenover Straatsburg. Komende van Karlsruhe begaf Goering, die vergezeld was van verscheidene generaals, zich direct naar de Rynbrug, waar hy geruimen tijd de onlangs door de rijksweer aangebrachte versterkingen inspecteerde. Van Fransche zijde kon men zien. dat Goe ring en zyn gevolg zich weer naar hun auto's begaven om den inspectietocht voort te zet ten." In België werd nog een tweede aardschok waar genomen; ook in Frankryk, Engeland en Duitschland was de aardbeving voelbaar. De oorsprong der aardschokken ligt in Zuid- West België, bij de Fransche grens. Londen toont zich voldaan over de houding van Praag; de toestand in Tsjecho-Slowakije over liet algemeen niet ongunstig. Het leger van generaal Aranda is Albocacer na een verrassend snellen ppmarsch binnengetrok ken. Rede van mr. dr. Verschuur, voorzitter der R.K. Staatspartij, over de politieke situatie in ons land. Mr. A. de Vries, oud-lid van den Raad van State, te Den Haag overleden. Het nieuwe gebouw van de A.N.V.V. (Vreemde lingenverkeer) is door minister Steenberghe geopend. Beurs van New York: Stemming prijshoudend. Voor de zieken Op het Intern. Euch. Congres is een bijzondere zorg ook voor de zieken besteed om deze te doen meevieren in den geest van den eucharistischen jubel. En op den Nederlandschen avond heeft een Nederlander, pastoor Willenborg, daarover zijn groote blijd schap geuit. Deze ijveraar voor gees telijke bemoediging aan de zieken heeft Boedapest tot voorbeeld gesteld. Het is nuttig met een enkel woord nog eens aan dit voorbeeld te herinneren. Want wie heeft meer bemoediging noodig dan de zieke in zorg en lijden en wie kan afdoender troost en bemoediging en hoop brengen dan de Trooster van alle leed? De zomer zingt, de zon noodt, de vacantie lokt.' Denkt nu ook aan de zieken, die van zooveel verstoken zijn. Een der wer ken van barmhartigheid, door Chris tus zélf aangeprezen, is: zieken troos ten Brengt hun de zon van Gods naastenliefde. MOSKOU, 11 Juni. (Havas) In de aige- loopen drie maanden is onder het hooge personeel van de Gepeoe een aanzieniyke zuivering gehouden. Zelfs oude politierotten zijn er niet aan ontsnapt te worden aange klaagd van „vyandschap jegens het volk" en veelal zijn zy op geheimzinnige wijze verdwenen. De volkscommissaris voor Binnenlandsche Zaken en voorzitter van de contróle-commissie der partij, Nicolas Jejof, wil zijn geheele depar tement verbolsjewiseeren. Te Moskou gaat het gerucht, dat nog niet be vestigd is, dat Zakofski, die in November van het vorig jaar werd benoemd tot vice-volks- commissaris, van Binnenlandsche Zaken, ge arresteerd is. Verder lijdt het geen twijfel, of oude Tsjekis- ten, zooals Berman, die commissaris van Bin nenlandsche Zaken van Wit-Rusiand is ge weest, en Leplefski, commissaris voor Binnen landsche Zaken van de Oekraine, zijn verdwe nen. Het schijnt niet, dat men in het verdwenen van deze oude Tsjekisten een wijziging in de politiek van de Gepeoe moet zien. De zuivering in de hooge kringen duurt voort, zooals blijkt uit de wijzigingen, welke on langs zijn aangebracht in de regeering van de Oekraine en uit het verdwijnen van den vroegeren voorzitter van het opperste gerechts hof, Vinoekoeroeff. Heiligeweg 39-45, A'dam. A. J. v. d. MADE OOR VOOR INDISCHE RIJSTTAFEL I cb I i l I 1 II I n I I I I II) 11 11 I I 1 JIJ é/y? Stand op Zondag 1 uur v.m. 764.9 Vorige stand 765.8

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1