ST.WILLIBRORDUS
De moeilijkheden van Engeland en
Frankrijk in de Levant
Het nieuws van heden
Overplaatsing der
Ossche brigade
TURKIJE'S AANSPRAKEN
OP DEN SANDSJAK
DE BAROMETER
N.V NEDERL.VERZ.MU.
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
CATHARIJNESINGEL48UTRECHT
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DONDERDAG 30 JUNI 1938 - AVONDBLAD
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 2124,9
Het Weer
J. v. d. HAAK DE ZAAK
Kleine Houtstraat 43 - Telef. 10896
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
,,Wij zijn het thans
allen eens"
Seyss Inquart spreekt geruchten
over oneenigheid tegen
De onrust in Palestina
Uitgebreide protestbeweging over
het geheele land
Koning Kwiek zoekt een
woonplaats
Zigeunervorst over 16 millioen
onderdanen
De toestand blijft
gespannen
De Kathedraal-feesten
te Reims
Pater L. H. Perquin O.P.
Uit voorzorg bediend
Kardinaal Suhard tot Legaat
„a laterebenoemd
Cholera-epidemie in
Feest van de zee
in Polen
Britsch-Indië
Strijd aan de Noordwest-grens
De overstroomingen
in Japan
Reeds op 1 April had de minister
van Defensie zijn volle mede
werking toegezegd
Verklaring Raad van
ministers
Bemiddeling in het
Chaco-conf liet
Mogelijkheid van een vreedzame
regeling vergroot
LIFTKOOI OMLAAG GESTORT
VERZEKERINGEN TOT ELK BEDRAG
Vertegenwoordigers gevraagd
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiH
VERWACHTING: Meest matige, Wes-
telijke tot Zuidelijken wind, meest zwaar =E
bewolkt, weinig of geen regen, weinig 3S
verandering in temperatuur.
Niet straks besteld, maar nog vandaag
dat houdt Uw brandstofkosten laag
VERKLARING VAN DEN RAAD VAN MINIS
TERS INZAKE DE OVERPLAATSING DER
MARECHAUSSEE-BRIGADE TE OSS.
Aardbevingen en bandjirs in onze Oost; groole
schade aangericht.
i
Dc sultan van Boeioengan in Den Haag aange
komen ter bijwoning van het regeeringsjubiieum
van de Koningin.
De voorzitter van den K.R.O., pater L. H.
Perquin O.P., is uit voorzorg bediend.
Benoemingen bjj de Priesters van het H. Hart.
Bijzonderheden over dienstneming in het Neder-
landsch-Indische leger.
Uitspraak inzake de opzienbarende obligaties
affaire te Rotterdam.
O
KASSEL, 30 Juni (DNB). In een gisteren
avond gehouden rede heeft rijksstadhouder
Seyss Inquart tegen de verspreiding van „gru-
welverhaaltjes" geprotesteerd. Alle Duitschers,
en vooral ook alle arbeiders, aldus Seyss Inquart,
zijn met de ontwikkeling zeer tevreden. Voordat
een jaar voorbij is, zullen wij geen werkloozen
meer hebben. Er wordt, aldus spr., ook gekletst
over oneenigheid. Ik zou thans in het bijzon
der den man willen danken, dien de Fuehrer
ons gezonden heeft, gouwleider Buerckel. Hij Is
voor ons thans meer dan een vriend. Hij is
thans reeds onze lotgenoot geworden. Wij zijn
het thans allen eens. Het heerlijkste was de
terugkeer in ons Duitsche Rijk.
JERUZALEM, 30 Juni (Havas) De begra
fenis van den terechtgestelden jood Ben Joes-
sef is zonder incidenten geschied. Troepen zorg
den voor de handhaving van de orde.
Een uitgebreide protestbeweging ontwikkelt
zich over het geheele land. Alle joodsche onder
nemingen hebben de algemeene staking afge
kondigd. Te Tel Aviv is voor het stadhuis een
betooging gehouden, waarbij de politie moest
optreden om de orde te handhaven. Twaalf
personen werden gewond. Er is bepaald, dat
niemand zich tusschen 19 en 6 uur op straat
mag bevinden.
Tijdens een Joodsch huwelijksfeest in hotel
Tiberias is een bom geworpen, waardoor ver
scheidene Joden, waaronder een kind, gewond
werden. De toestand van het kind is ernstig.
De „Paris Soir" publiceert een onderhoud,
dat haar correspondent te Warschau heeft ge
had met Janus Kwiek, lid van de bekende zi
geunerfamilie Kwiek, die verleden jaar tot ko
ning der zigeuners gekloond is. Deze deelde
den interviewer mede, dat hij het voornemen
heeft, den Volkenbond te verzoeken hem een
landstreek aan te wijzen als woonplaats voor
zijn „onderdanen", te weten 16 millioen zigeu
ners. Ook zou koning Kwiek van plan zijn, een
dergelijk verzoek tot Mussolini te richten.
De zorgen om Spanje en Centraal-'Europa
mogen ons niet blind maken voor het
feit, dat ook in de Levant de vrede
allerminst geconsolideerd is. De mandaatsmo-
gendheden, Engeland en Frankrijk, hebben er
vraagstukken op te lossen, die aan het inzicht
en het beleid van de betrokken regeeringen de
hoogste eischen stellen. Engeland heeft voor
Palestina en het daarmee eng-verbonden Jood
sche probleem nog steeds geen regeling kunnen
vindén, die Arabieren en JOden beiden aanne
melijk achten. Het deelingsplan is niet van de
baan; te Londen hoopt men, dat de commissie,
die zich in het Jordaanland bevindt, te eeniger
tijd met practisch-uitvoerbare voorstellen zal
kunnen komen, maar de tegenstand van Joden-
en Arabieren tegen het Britsche deelingsplan
is geenszins verzwakt en de orde in het man.
daatsland blijft alleen gehandhaafd, omdat de
Britsche autoriteiten er met kracht excessen
tegengaan. Intusschen blijft het waarschijnlijk,
dat iedere poging van de mandaatsmoger.dheid
om haar deelingsplan te verwezenlijken rot de
meest-gevaarlijke troebelen leiden zou. Enge
land past daarom voor het oogenblik een ge-
duldspolitiek toe. Londen hoopt den tegenstand
te „verslijten", zonder zich daaromtrent overi
gens veel illusies te maken.
Even groot als de Britsche zorgen zijn die
van Frankrijk. De Fransch-Syrische en Fransch-
Libaneesche verdragen, die ongetwijfeld te
vroeg aan het Fransche mandaat over de
beide betrokken staatjes een einde maken,
wachten op ratificatie, maar een zeer ernstige
agitatie, waarvan een deel van Syrië, waar
Frankrijk, tot nader order, gehouden is de orde
te handhaven, het tooneel is, maakt die ratifi
catie onmogelijk.
Het gaat hier om den Sandsjak Alsxan-
drette, waarover reeds zooveel te doen
geweest is en die in de komende weken
nog maar al tè vaak van zich zal doen spreken.
Zooals men weet behoort de Sandsjak tot
Syrië, maar de bevolking er van is niet in de
zelfde mate als die van andere Syrische gewes
ten aan de landswetten onderworpen; de
Sandsjak bezit een .statuut, dat hem een zekere
mate van zelfregeering waarborgt. Men kan
over die zelfregeering denken zooals men wil,
feit is dat er in de gegeven omstandigheden
geen andere oplossing voor het Sands jak-vraag
stuk mogelijk was. Dit gewest toch wordt, be
halve door een aantal Alawieten, Armeniërs,
Koerden, Arabieren en Levantijnsche Joden,
voornamelijk door Turken bewoond. En het is
voor het lot en de vrijheden dezer Türken, dat
de regeering van de Turksche republiek zich in
hooge mate interesseert, in minstens even hooge
mate als Duitschland zich het lot en de toe
komst der Sudeten-Duitschers aantrekt. De
regeering te Ankara stelt in hetgeen er in den
Sandsjak voorvalt te meer belang, wijl Alexan-
drette vaak het toevluchtsoord van anti-Kema.
listische agitators geweest is.
Het statuut van Alexandrette vertrouwt de
wetgevende macht toe aan een vergadering, die
onder toezicht van een onpartijdige Volken
bondscommissie gekozen wordt. Maar de sa
menstelling dezer Vergadering heeft heel wat
voeten in de aarde. In het algemeen gaat het
bij verkiezingen in dit deel van de wereld altijd
Ietwat zonderling toe, maar ditmaal is het ge
val ingewikkelder dan ooit, omdat Ankara het
er op aanlegt, dat de Turken van den Sandsjak
de beschikking over een soliede meerderheid
krijgen. De regeering van het Kemalistische
Turkije beroept zich, om haar pretenties te
rechtvaardigen, op het Fransch-Turksche ver
drag van 1921, dat Turkije's politieke belangen
in den Sandsjak erkent. Frankrijk, dat zich
Turkije, den machtigsten staat van het Nabije
Oosten, zeker niet tot vijand wenscht, heeft
geen poging gedaan de rechtmatigheid van de
Turksche aanspraken te ontkennen, maar in
tegendeel, in Augustus 1937, een zoogenaamd
garantie-verdrag gesloten, dat niet alleen de
integriteit van den Sandsjak waarborgt, maar
Turkije ook het recht geeft, in bepaalde om
standigheden en onder zekere voorwaarden, de
orde in het gewest mede te helpen handhaven.
Toen dit verdrag gesloten werd ging men ook
te Parijs van de veronderstelling uit, dat de
Turken in de wetgevende Vergadering de vol
strekte meerderheid zouden verkrijgen.
Evenwel, deze veronderstelling blijkt thans
niet geheel juist. Zooals de zaken thans staan
hééft het er allen schijn van,dat de Turken,
ondanks de intensieve propaganda van An
kara, slechts over een minderheid in de Ver
gadering zullen beschikken. In tegenstelling
tot de algemeene verwachting blijkt namelijk,
dat de Alawieten, van wie men veronderstelde,
dat zij met de Arische Turken één lijn zouden
trekken, tot blokvorming met de semietische
elementen Armeniërs, Koerden en Arabie
ren gekomen zijn.
Dat dit alles tot troebelen en tot bloed
vergieten geleid heeft is gemakkelijk te
begrijpen, als men slechts bedenken wil,
dat de Sandsjak een staalkaart van nationali
teiten is en dat de verkiezingskoorts er tot-on
gekende hoogte gestegen is.
Het spreekt vanzelf, dat men in Ankara over
den gang van zaken hoogst ontevreden is. Over
de wijze, waarop de Volkenbondscommissie de
operaties leidt,' is men zelfs dermate verbolgen,
dat de Turksche regeering uittreding van Tur
kije uit den Volkenbond reeds binnen den
kring der mogelijkheden getrokken heeft. An
derzijds trekt zij aan de grens van den Sandsjak
troepen samen, die naar verluidt hedenmorgen
het Noordelijkste gedeelte van den Sandsjak
zouden binnentrekken.
Het spreekt vanzelf, dat de Fransche diplo
matie zich tot 't uiterste inspant om de spanning
in en om den Sandsjak te verminderen. Frank
rijk heeft-zich reeds bereid verklaard hét ga
rantie-verdrag van 1937 zekere wijzigingen te
doen ondergaan. Ook wil het zijn bemiddeling
verleenen voor het aangaan van een Turksch-
Syrischegrensconventie en, ten slotte, heeft
Parijs het verlangen te kennen gegeven onder
handelingen te openen, die tot het sluiten van
een Fransch-Turksch vriendschapsverdrag zou
den moeten leiden, een verdrag, dat niet al
leen op Syrië betrekking zou hebben, maar van
veel wijder strekking zijn zou.
Ten aanzien van Alexandrette evenwel kan
Frankrijk den Turken bezwaarlijk verder tege
moet komen dan het reeds gedaan heeft. Als
mandaatsmogendheid heeft Frankrijk verplich
tingen én tegenover den Volkenbond én tegen
over Syrië, en het kan er niet aan denken den
Sandsjak zonder meer aan de Turksch-Fran-
sche vriendschap op te offeren.
Zon oj> v.m. 4.43 onder n.m. 9.23 uur.
Licht op n.m. 9.53. Maan op v.in. 8.18 g
onder n.m. 10.41. Eerste kwartier 4 Juli.
Hoogste barometerstand 762.3 te Rochefort
Laagste barometerstand 736.0 te Andanes Eg
lllilllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIK
Naar we vernemen, is pater L. H. Perquin,
voorzitter van den K. R. O., wiens gezond
heidstoestand de laatste weken ernstig te wen-
schen overliet, uit voorzorg van de H. H.
Sacramenten der Stervenden voorzien.
Pater Perquin vertoeft thans in het St. Fran-
ciscus Gasthuis te Rotterdam, waar hij zich
onder behandeling heeft gesteld van den direc
teur, dr. C. Fehmers. Ongetwijfeld zal katholiek
Nederland met droefenis van dit bericht kennis
nemen.
Pater-lector J. Dito heeft hedenochtend voor
de microfoon tijdens het godsdienstig half
uurtje den luisteraars, vooral den zieken,
verzocht om hun gebed, daaraan toevoegende,
dat ofschoon hoop op herstel niet is uitgeslo
ten, de toestand van pater Perquin zeer ern
stig is.
Verzocht werd bovendien noch den K.R.O. te
Amsterdam, noch te Hilversum in verband
hiermede op te bellen, daar door middel van
pers en microfoon belangstellenden op de hoogte
zullen worden gehouden.
Het programma van den K.R.O. van 12.15 tot
2 uur, op welk tijdstip de uitzendingen van den
Katholieken Omroep heden eindigde, werd ge
wijzigd. In plaats van het in den K.R.O.-Gids
aangekondigde concert van het K.R.O.-Orkest
werd tot twee uur meerstemmige gramofoon-
muziek uitgezonden.
Naar wij vernemen heeft de H. Vader in
verband met de a.s. feesten bij gelegenheid van
de officieele ingebruikname van de gerestau
reerde Kathedraal van Reims Zijne Eminentie
Kardinaal Suhard, Aartsbisschop van Reims,
benoemd tot „Legaat a latere". Bij deze plech
tigheden, die op 10 Juli as. gevierd worden
zullen alle Fransche Kardinalen en Bisschop
pen tegenwoordig zijn. Onder de buitenland-
sche gasten, die verwacht worden noemen wij
slechts Kardinaal van Roey, Aartsbisschop van
Mechelen; Kardinaal Hinsley, van Westminster;
Kardinaal Hlond, Primaat van Polen en Kar
dinaal Tapp'ouni, die de Oostersche Kerk zal
vertegenwoordigen. Ook President Lebrun van
de Fransche Republiek zal aan deze plechtig
heid deelnemen.
WARSCHAU, 30 Juni (Pat) Ter gelegen
heid van het „feest der zee" is vandaag, in
tegenwoordigheid van den vice-premier, Kwiat-
kowski, te Gdynia een vlootparade gehouden.
In de hoofdstraten van Warschau is een op
tocht gehouden, waarin transparanten werden
meegevoerd, met opschriften, waarin koloniën,
toegang tot de grondstoffen en vlootbewape-
ning werden geëischt.
LONDEN, 30 Juni (D.N.B.). Volgens berichten
uit Allahabad heeft de in Britsch-Indië heer-
scheride cholera-epidemie in de afgeloopen elf
weken ongeveer dertienduizend menschenleveru
geëischt. Niettegenstaande alle tegenmaatrege
len, is men er nog niet in geslaagd de epidemie
tot staan te brengen.
Gisteren zijn in Britsch-Indië aan de Noord
west-grens hevige gevechten geleverd tusschen
Afghaansche troepen en inboorlingen. Meer dan
honderd leden van den stam Soeleman-khan
zijn gesneuveld.
TOKIO, 30 Juni (Reuter) Bij de over-
strooming'en in de omgeving van Tokio en
Yokohama zijn tot nu toe reeds meer dan ze
ventig menschen om het leven gekomen, waar
bij veertig, die door de aardverschuiving zijn
bedolven. Groote uitgestrektheden land zijn
veranderd in een modderig meer. Het spoor
wegverkeer is verbroken.
Op het bordes van paleis Soestdijk slaan H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins
Bernhard het défilé gade, dat de padvinders Woensdag voor hun Koninklijk
Commissaris hielden ter gelegenheid van diens verjaardag
De Nationale Landdag van den Bijzonderen Vrijwilligen Landstorm is Woensdag
te Roermond onder groote belangstelling gehoudenTijdens het défilé voor de
autoriteiten
De Regeeringspersdienst bericht:
Ter zitting van het Ambtenarengerecht ce
's-Gravenhage, gehouden in den namiddag
van Zaterdag 25 Juni 1938, zijn de procedures
behandeld, welke door de leden van het voor
malige personeel der brigade Koninklijke Ma
rechaussee te Oss zijn aanhangig gemaakt te
gen den inspecteur K. M. ter zake van hua
overplaatsing. In tegenstelling met de positie
in de andere reeks prccedures was in deze zaken
de minister van Justitie noch door zqn verte
genwoordiger, noch op eenigerlei wijze door va,-)
zijnentwege voorgebrachte getuigen betrokken.
Door verslagen, zcoals die in een deel der pers
zijn verschenen over hetgeen op voormelde zit
ting zou zijn verklaard, is de indruk gewekt,
dat de minister van Justitie in de vergadering
van de Tweede Kamer der Staten-Generaal var.
7 April 1938 ten onrechte, en zelfs in strijd met
de waarheid, zou hebben medegedeeld, dat
rf.eds van 1 April af tusschen hem en zijn
ambtgenoot van Defensie overeenstemming zou
hebben bestaan inzake de overplaatsing van
bet personeel van de brigade K. M. te Oss.
De Raad van ministers acht het
niet verantwoord, dat de mogelijk
heid van een indruk als vorenbedoeld
blijft bestaan. Gehoord onder meer
de volkomen overeenstemmende
mededeelingen ter zake van den
minister van Defensie en van Justitie,
stelt de Raad vast, dat het buiten
eiken twijfel staat, dat reeds op
1 April 1938 de minister van Defensie
zijn volle medewerking in zake over
plaatsing voor zoover .die mede
werking krachtens de bestaande voor
schriften vereischt was had toege
zegd. Deze toezegging is aanstonds
gegeven en is ten volle gehandhaafd-
Dat de uitvoeringsmaatregelen
voor de verwisseling van het perso
neel der Brigade (waartoe ook be
hoorde de door den minister van
Defensie te verleenen machtiging tot
het overbrengen van de inboedels
voor rijksrekening op voorstellen van
den inspecteur van het wapen, tot
wiens bevoegdheid het bevelen der
verplaatsingen behoort) eerst enkele
dagen later, op 6 April, zijn getroffen,
hield in geen enkel opzicht verband
met eenig nader beraad tusschen
beide ministers omtrekt de noodza
kelijkheid der verplaatsingen, slechts
over het tijdstip van de verplaatsin
gen van de marechaussees (niet-
onderofficieren) is nog nader overleg
gepleegd. Het overeenstemmend oor
deel van beide ministers stond op
1 April vast en is onveranderd ge
handhaafd gebleven.
Volkomen in overeenstemming met
de vaststaande feiten \kon en moest
de minister van Justitie in de ver
gadering van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal op 1 April 1938
in tegenwoordigheid van den minis
ter van Defensie verklaren, dat
het 0 tusschen zijn ambtgenoot van
Defensie en hem geen oogenblik ont
broken heeft aan de vereischte samen
werking in volledige overeenstem
ming en dat hij ook overigens den
minister van Defensie van niets on
kundig heeft gelaten en evenmin on
tijdig heeft ingelicht.
WASHINGTON, 30 Juni (Havas). Om
trent de door Paraguay voorgestelde for
mule tot het handhaven van den vrede in
den Chaco wordt in Amerikaansche diplo
matieke kringen vernomen, dat twee nieu
we factoren de mogelijkheid van een vreed
zame regeling hebben vergroot.
Op de eerste plaats zou Bolivia hebben toe
gestemd in een wijziging van de grens waarbij
inbegrepen een haven aan de Paraguay-rivier
meer Noordelijk gelegen, hetgeen door Para
guay meer aannemelijk wordt geacht.
Op de tweede plaats zou Paraguay hebben
beloofd deze concessies van Bolivia gunstig te
aanvaarden.
Naar verluidt is deze verbetering in den toe
stand een gevolg van de stappen, welke zijn
genomen door de regeeringen van Chili, Bra
zilië en de Vereenigde Staten bij de regeerin
gen van Bolivia en Paraguay.
De minister van Landsverdediging van Bo
livia heeft de in het buitenland verspreide ge
ruchten over militaire voorbereidingen van Bo
livia, aankoop van wapens en onderhandelingen
over een leening van een millioen pond sterling
tegengesproken.
TOKIO, 30 Juni. (D.N.B.) In een zilvermijn
bij -Kobe is 'n liftkooi omlaag gestort, tengevolge
van het breken van den kabel. Twaalf mijnwer
kers ziin hierbij om het leven gekomen.
Stand op Donderdag 1 uur n.m.: 758.1
Vorige stand: 757.8
