De Zilveren Valk boven Praag
De kathedraal van Reims in
haar oude glorie hersteld
WESSELING
GYMNASTIEK EN POLITIEK
CHACO-OVEREENKOMST
GEPARAFEERD
Het nieuws van heden
Lederen jassen en jekkers
PL ECHTIGE VIERING
BEGONNEN
DE BAROMETER
„Fijne Oude Genever"
Merk „OLIFANT"
J. J. Melchers Wzn.
SCHIEDAM
ZATERDAG 8 JULI 1938 - AVONDBLAD
VIER EN ZESTICSTE JAARGANG No. 21265
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
Een felle brand heeft Vrijdag de Dominicuskerk te Tiel geheel verwoest. Een
overzicht tijdens het blusschingswerk
Het Tsjecho-Slowaaksche volk
houdt zich paraat voor alle
mogelijke gebeurlijkheden
Spel en ernst
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
Arabische vrouwen
protesteeren
Kioekiang en Koeling
bedreigd
Japanners dringen aan op eva
cuatie van buitenlanders
Heeft U dezen Zomer al een bezoek
gebracht bij
WAFELEN POFFERTJES
GROOTE HOUTSTRAAT 176
TELEFOON 10737
Wij verwachten U!!
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Nieuwe schoolwet in
Duitschland
in alle maten en kleuren voorradig
Prijzen vanaf f 17.50
J. J. VAN KOOTEN
Huwelijkswetgeving in
Oostenrijk gewijzigd
Locomotief ontploft
Vijf personen gedood en
vijftien gewond
Z.Em. Kard. Suhard over de les,
die de vernieling en het her
stel der kathedraal bevat
Frankrijks zending
Het vonnis tegen de
wed. Becker
Practisch krijgt zij levenslange
gevangenisstraf
Kerkelijk huwelijk niet meer geldig
en voor den staat ontbindbaar
Het nationaliteiten
vraagstuk
Commissie van zes heeft de studie
van het statuut beëindigd
Tijdens de Sokol-feest.en te Praag werd een groote betooging gehouden, waarbij
de vlaggen der nationaliteiten werden meegevoerd
N.V. Distilleerderij van
WETTIG GED.
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct'ngez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
NIEUWE HAARLEIfISCHE COURANT
(Van onzen eigen redacteur)
PRAAG, 7 JULI
De zilveren valk, symbool van moed en
embleem van de Sokols (sokol beteekent
in het Tsjechisch: valk) heeft zijn heral
diek gestyleerde vleugels over Praag uitgespreid.
In zijn klauwen houdt hij vreedzaam een gym-
hastiek-halter. Boven ieder rood schild met het
Romeinsche cijfer X prijkt hij en vormt zoo het
insigne voor dit tiende groote Sokolcongres. Tsje-
cho-Slowakije viert feest. Niet omdat het den
21en Mei alreeds vergelen is, maar juist omdat
het zich dien critieken datum zoo goed herinnert
en met dit grootsche volksfeest wil bewijzen, das
het evenals zijn kleine president Benesj onder
alle omstandigheden zijn kalmte, zijn zelfverze
kerdheid en zijn kracht bewaart. Wij hebben de
zer dagen president Benesj hooren vergelijken
niet een politieken kaartspeler, die misschien wel
geen groote winsten behaalt, maar ook nooit
verliest. Hij is geen gokker, maar speelt voor
zichtig. Hij legt met een soms verrassende open
hartigheid zijn politieke kaarten op tafel, maar
de troef houdt hij in zijn zak. Thans heeft hij
echter een troef voor de oogen van het corps
diplomatique, waaronder zich de Duitsche gezant
Eisenlohr en de militaire Duitsche attaché be
vinden, op tafel gelegd: die troef is de Sokol.
Hij laat hem echter alleen maar zien. Hij speelt
hem niet uit, maar iedereen weet nu, dat hij die
troef heeft, iedereen heeft nu kunnen zien, wat
die waard is, en iedereen begrijpt, dat hij die
troef uit zal spelen, wanneer het spel dat on
verhoopt zou oischen.
Praag, dat zich in den vloed der eeuwen heeft
gevormd tot een imposant barok koraalrif, waar
op een millioen menschen wonen, leven en vooral
werken, krioelt van menschen. Uit de uitgangen
der stations zijn zij als uit tubes geperst en zijn
als een dikke brei de met de nationale kleuren
versierde straten ingestroomd. De drukte is fees
telijk, maar ook verbijsterend. Zij is kleurig, niet
enkel door de bloembonte kleederdrachten van
de uit alle deelen des lands hier bijeen gekomen
feestgangers van het platteland, maar ook dooi
de duizenden en nog eens duizenden Sokols, die
hun smaakvolle uniform aan de Garibaldisten
ontleenden. Hun klaproosroode hemden kleuren
frisch bij het muisgrijs van hun uniform, waar
Van de jas gewoonlijk sierlijk los aan een ties
om den hals en over den schouder wordt ge
dragen als een Hongaarsche dolman. De zwarte
mutsjes met rooden bol en een steil parmantig
veertje staan coquet en martiaal tegelijk, even
als de zwarte kaplaarzen.
De vrouwelijke sokols dragen hetzelfde muis
grijze tenue met rok, maar haar blouses zijn
Wit. Haar feestkleedij bestaat uit een witte jurk
met rood gegarneerd en een roodgeborduurden
hoofdband. Vergeleken bij de nationale kleeder
drachten van de landlieden uit de verschillende
landstreken en dorpen van de Tsjecho-Slowaak
sche republiek, die als versch geplukte veld-
bouquetten zich tusschen de menigte bewegen,
doet de Sokol-uniform eenvoudig aan, maar zij
kruiden met het felle rood de volksmassa's als
met Spaansche peper.
De hoofdmomenten van het Sokolcongres
hebben zich buiten de stad op de hoog
ten van het. Hradschin afgespeeld in het
immense stadion, dat nu nog slechts proviso
risch werd gebouwd, maar eenmaal in duur
zame steen zal worden opgetrokken, geheel
bekostigd door de Sokols, die geen enkele sub
sidie van den staat ontvangen. Rondom en in
dit stadion, dat 450 M. lang en 250 M. breed
is, was de drukte nóg grooter dan in de stad.
Tijdens de Sokoldemonstraties was het geheel
Uitverkocht. Wat dit zeggen wil wordt duide
lijk, wanneer men bedenkt, dat er 180.000 plaat
sen zijn. De aanblik van het rhythmisch bin
nen marcheeren van 37000 Sokolgymnasten in
blauwe broek en wit turnershemd door drie
toegangen tegelijk, was indrukwekkend door
de volmaakte discipline. De onafzienbare me
nigte op de tribunes, die er vanuit de verte uit
zag als een wal van louter levende caviaar,
Juichte met de geestdrift van sterk ontwik
keld saamhoorigheidsgevoel. Binnen tien mi
nuten hadden de sierlijk zwenkende en uitbui
gende formaties geheel den leemkleurigen
rechthoek bezet en toen begonnen op de maat
van de door middel van loudspeakers uitgezon
den muziek de lichaamsoefeningen. Het was
alsof de rijen gymnasten witte bloemen wa
ren op donkeren stengel. De zich bewegende
bloote armen leken zonderlinge uitspruitsels.
Naarmate her blauw of Jret wit meer zichtbaar
Werd bij de bewegingen, trok er een donkere
schaduw of een lichtende glans over het veld
rtat een reusachtig groote vlindervleugel met
changeerendr tinten geleek. Na de mannen
kwamen de vrouwen, die met roode en witte
ballen eeu e.acieus massaal spel speelden, waar
van het effect van een verrassende bekoorlijk
heid was.
Alle o fittingen werden zonder afzonderlijke
hevelen uitgevoerd met de preclsiteit van een
feilloos werkend mechaniek, een mechaniek
evenwel vr.n levende materie. Hier trof ons
Weer het voelbaar verschil tusschen discipline
Uit overtuiging, inzicht en vrijen wil n die,
Welke men met dwang bereikt. De discipline
her Sokols bouwt de rhythmisch functionee -
rende massa's op uit individuen, wien men hun
individualiteit laat behouden. Zij worden niet
ais dood materiaal behandeld, maar als indi-
vidueele menschen. die met vreugde en over
tuiging in het bewustzijn van hun plicht en
he nood.n kelijkheid daarvan zichzelf uit vrije
hewegin; »ormen tot een innerlijk en uiterlijk
Sebondei gemeenschap. De Sokolbeweging su
blimeert de individuen tot een massale collec
tiviteit, inplaats van hen daartoe te verlagen,
kelken.', wanneer een oefening voltooid was.
©n de 37000 weder in de houding stonden,
barstte het enthousiasme op de tribunes los
Men s,rekte de beide armen omhoog, wuifde
ct zckdocken en vlaggen en als een storm
vlaag woei de Sokolkreet: „Na zdar!" (Heil)
VERWACHTING: Krachtige tot mati-
gen, meest Westelijke wind, gedeeltelijk
bewolkt, waarschijnlijk weinig of geen
regen, iets warmer.
Hoogste barometerstand 770.6 te Toulouse EE
Laagste barometerstand 751.7
te Wiek (Schotland)
Zon op v.m. 3.50, onder n.m. 8.19 uur.
j= Maan op nam. 5.51, onder v.m. 1.17 uur.
Licht op n.m. 8.49 uur. 12 Juli V. M.
IIIIIIIIIIIIIHIIIIIUIIIIlllll
BUENOS AIRES, 9 Juli (Havas) De
overeenkomst inzake het Chaco-conflict is
heden geparafeerd.
JERUZALEM, 9 Juli (D.N.B.) Het comité
van Arabische vrouwen heeft heden den
Hoogen Commissaris een krachtig protest over
handigd tegen de Joodsche aanslagen. De vrou
wen eischen o.m. een onmiddellijk en plotseling
onderzoek naar wapens.en springstoffen in alle
Joodsche huizen en nederzettingen: intrekking
van alle vergunningen aan Joden tót het dra
gen van wapenen; repressaille-maatregelen tegen
de Joodsche wijken van Haifa, Tel Aviv en Je
ruzalem; verbod van organisatie voor alle ver
dachte Joodsche organisaties; deportatie van
alle bekende Joodsche agitatoren en afschaffing
van de onverantwoordelijke hulppolitie, die meer
kwaad dan goed doet.
De „News Chronicle" wijst erop, dat zonder
twijfel de aankomst van een Britsch oorlogs
schip de orde in Palestina betrekkelijk spoedig
zal herstellen. Dit zal evenwel de kalmte zijn
van een vulkaan, welke elk oogenblik in wer
king kan treden. Men moet de oorzaken van de
ongeregeldheden, de animositeit tusschen Jo
den en Arabieren wegnemen. Beiden leggen op
hun manier de beloften uit, welke de Britsche
regeering tijdens den oorlog heeft gedaan. Deze
heeft thans tijd genoeg gehad om dit te zien,
en het is thans zaak een duidelijke politiek aan
te kondigen, welke doet er niet toe, als zij maar
nauwkeurig omschreven is. Men kan niet voort
gaan de Joden en Arabieren onder elkaar te
laten vechten. Het gebruik van geweld is geen
oplossing; een constructieve politiek is nood
zakelijk.
SHANGHAI, 9 Juli (Reuter) In de ver
wachting van 'n hevig bombardement op Kioe-
kiang en Koeling heeft het hoofdkwartier van
de Japansche marine er bij de buitenlandsche
consuls op aangedrongen, dat onmiddellijk allfc
koopvaardijschepen, oorlogsbodems en alle bui
tenlanders uit het gebied tusschen Hoekau en
Wang Sji Kang zullen worden teruggetrokken.
Een nieuwe schoolwet in Duitschland schakelt
het bijzonder lager onderwijs in de eerste vier
jaren uit.
De feesten ter gelegenheid van het herstel der
kathedraal van Reims zijn Vrijdagavond be
gonnen.
De plechtigheid der kroning van O.L.Vrouw van
Uden is waarschijnlijk 15 Augustus.
O
BERLIJN, 9 Juli (Havas) Vandaag wordt
een nieuwe wet op het onderwijs in Duitschland
afgekondigd, waarbij het schoolwezen geünifi
ceerd wordt. De eerste vier schooljaren moeten
worden doorgebracht op de „Volksschule" waar
door practisch de bijzondere scholen voor de eer
ste vier leerjaren worden uitgeschakeld. Deze
wet heeft ten doel de Duitsche jeugd een gron
dige nationaal-socialistische opleiding te geven.
Het onderwijs op de bijzondere scholen na
de eerste vier jaren blijft evenwel mogelijk.
GR. HOUTSTRAAT 140, TEL. 12349 en 12000
tegenover welke overmacht dan ook. Wie daar
aan nog mocht twijfelen, zal daarvan overtuigd
zijn geworden door het allegorische spel, dat
des avonds onder fantastische belichting in
datzelfde stadion werd opgevoerd en dat met
een bijna niet diplomatiek meer te noemen
duidelijkheid in schoon gecomponeerde tafree-
len uitbeeldde, hoe het hart van de Sokols klopt
voor vrijheid en zelfstandigheid en hoe het
werkzame en strijdbare volk der Tsjecho-Slo-
waken zich verzet heeft en verzetten zal tegpn
allen, die het willen belagen, hetzij met ge
weld, hetzij met verlokkingen, die de geest
kracht aantasten. Het stadionschouwspel had
ook in den helderen middag een donkeren po
litieken achtergrond, die weliswaar voor het
oog was weggewerkt, maar niettemin voelbaar
bleef voor hen, die de internationale situatie
van dit als een staalharde wig in het Duit
sche Rijk stekende land kennen. Wie vreezen
mocht, dat met Tsjecho-Slowakije ter eeniger
tijd wel eens zou kunnen gebeuren, wat met
Oostenrijk is geschied, kennen dit land en dit
volk en zijn Sokols niét. De Duitschers hebben
dit alles thans leeren kennen en dat is wel
licht van beteekenis voor gansch Europa.
MISSOUL, 9 Juli. Vrijdag is in de Hell Gate
Canyon, ruim veertig kilometer ten Oosten van
Missoula, een locomotief van een goederentrein
ontploft. Vijf arbeiders werden gedood en 15
anderen ernstig gewond.
REIMS 9 Juli (Havas) Vrijdagavond
zijn de plechtige feesten begonnen ter vier
ring van de voltooiing der restauratie van
de kathedraal van Reims. Zesduizend toe
schouwers woonden op het Kerkplein de
opvoering bij van een mysteriespel, de eer
ste vertooning van dezen aard op dit plein
sedert de vijftiende eeuw.
Immers Reims' katholieke kathedraal is te
vens de tempel van gansch Frankrijk, een na
tionale tempel bij uitnemendheid.
De feesten ter eere van deze in den wereld
oorlog zoo wreed verminkte en nu herboren
kathedraal mogen ons zijn tot een verheven
les, overeenkomstig' de vaderlijke lessen van
Z. H. Paus Plus XI en de roemrijke geschiede
nis van Zijn pontificaat. Zij mogen ons bezielen
tot een geestelijk herstel der wereld, en vooral
Van Frankrijk, in eendracht en vrede.
Frankrijks zending is het, en het vervult nog
steeds deze zending, de menschelijke persoon
lijkheid te verdedigen, maar de menschelijke
persoonlijkheid in gansch haar wezen, den geest
en de ziel niet uitgezonderd, tegen den uitwen -
digen dwang van dictaturen, doch tevens tegen
de innerlijke verslaving aan passies en grillen
en altijddurende tw'isten.
Moge het samenzijn van het hoofd van den
Franschen Staat, president Lebrun, en van Z.
H. den Paus in den persoon van Zijn Legaat,
van de eminente vertegenwoordigers van zoo
talrijke buitenlandsche mogendheden in deze
kathedraal, zoo wreed verminkt in den oorlog,
zoo koninklijk thans herrezen, ons de hoop
brengen op een steeds eendrachtiger en schoo
ner, zijn roeping in de wereld steeds trouwer,
een door Gods genade geheiligd Frankrijk".
William C. Bullitt, de ambassadeur der Ver-
eenigde Staten te Parijs, die tot eereburger var,
Reims is benoemd, heeft Vrijdag een redevoe
ring gehouden, waarin hij o.m. zeide:
„Sinds 1918 is de val van de internationale
moraliteit zoo snel geweest, dat zekere landen
zich er op het oogenblik niet voor schamen ge
bruik te maken van misdaden als luchtbombar
dementen als instrument van hun nationale
politiek. Doch zonder internationale moraliteit
cn ook zonder nationale moraliteit zou het leven
niet waard zijn geleefd te worden.
Meer dan vijfhonderd jaren geleden was
er geen eenheid en slechts weinig nationale
moraliteit in Frankrijk. Door de trouw en
den moed van Jeanne d'Arc is een eens
gezind Frankrijk ontstaan. Frankrijk en de
geheele wereld zullen er haar daar eeuwig
dankbaar voor zijn. Thans is de behoefte
aan moraliteit en internationale eenheid
even groot als zij vijfhonderd jaar geleden
in Frankrijk was.
Niet alleen Frankrijk, Engeland en alle lan
den van Amerika, doch ook vele andere landen,
w'enschen als goede buren te leven in een we
reld van buren. Niet alleen Frankrijk, doch een
groot aantal andere landen, bezield met een
kalmen moed en een zin voor de eenheid van
het menschelijke ras, zijn der vrijheid en den
vrede toegewijd.
Beschaafde menschen kennen sinds eeuwen
het beginsel volgens hetwelk de menschen en
de naties moeten leven, indien het menschelijke
leven op onze planeet eenige waarde wil heb
ben."
Het tegen de wed. Becker uitgesproken von
nis, de doodstraf, beteekent practisch levens
lange gevangenisstraf voor de gifmengster.
Hoewel de Belgische strafwet theoretisch de
doodstraf nog kent, wordt deze in de practijk
nooit ten uitvoer gelegd en door gratieverle
ning gewijzigd in levenslange gevangenisstraf.
BERLIJN, 9 Juli (DNB) Met ingang van
1 Augustus 1938 zal een nieuwe huwelijkswet
geving worden ingevoerd, waardoor in t bij
zonder de misstanden, die in het land Oosten
rijk uit de kerkelijke bepalingen van het daar
geldend huwelijksrecht waren voortgekomen,
tegengegaan worden, aldus meldt het Duitsche
Nieuwsbureau. Door de bepaling, dat staats
rechtelijk alleen de verbinding in den echt door
den burgerlijken stand geldig is, wordt in de
Ostmark een einde gemaakt aan den toestand,
dat het meerendeel der huwelijken zonder eeni
ge medewerking van den staat, alleen door den
priester werd voltrokken. (Bedoeld wordt:
voor een pastoor wordt gesloten. Red.).
Onder de huwelijksverboden nemen verschil
van bloed en ongeschiktheid voor het huwelijk
de eerste plaats in.
Voorts wordt 'n uniform echtscheidingsrecht
ingevoerd, waarbij de tot dusver voor Oosten
rijk geldende onontbindbaarheid van Katho
lieke huwelijken wordt opgeheven. Het nieuwe
echtscheidingsrecht gaat uit van het beginsel,
dat slechts die huwelijken ontbonden kunnen
worden, die voor het volk in zijn geheel waar
deloos geworden zijn.
Onder de vooraanstaande buitenlanders, die
de inwijding van de kathedraal zullen bijwonen
is ook mrs. Combes Tenant, een nicht van H.
M. de Koningin van Engeland.
Vannacht is een Britsche delegatie aangeko
men, w'elke de feesten zal bijwonen. Deze dele
gatie heeft den Kardinaal-Aartsbisschop van
Reims een copie van den standaard van Jeanne
d'Arc overhandigd.
Op den vooravond van de feesten ter eere
van het herstel der kathedraal in haar oude
glorie, heeft de Aartsbisschop van Reims, Z. Em.
Kard. Suhard, een vertegenwoordiger van Havas
ontvangen en dezen een uiteenzetting gegeven
over da» beteekenis der plechtigheden.
Het gebaar van Z. H. den Paus, om Zich
bij de plechtigheden door een legaat te doen
vertegenwoordigen, heeft, aldus de Kaïdi-
naal, een tweevoudige beteekenis. Het is
allereerst een hulde aan Reims, aan zijn
„kathedraal-martelares", aan den edelmoe-
digen zin van de gedurende den wereld-
krijg zoo wreed beproefde bevolking dezer
stad, om haar glorierijk heiligdom weer op
te wekken ten leven. En op de tweede plaats
is zij een hulde aan Frankrijk, de oudste
dochter der Kerk, gedoopt op deze zelfde
plaats, waar thans de torens van dit bede
huis oprijzen.
langs de stampvolle tribunes. Ofschoon de op
zet van de Sokolbeweging niet militair is, leidt
zij in de practijk toch tot een niet te onder
schatten defensieve militaire waarde.
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 758.7
Vorige stand: 758.00
Terwijl de Sokolarena vol was als een mie
rennest' en president Benesj in zij a elegant
grijs zomercostume rustig zat te keuvelen met
de hem omringende Sokol-autoriteiten, moes
ten wij er een oogenblik aan denken, hoe het
zijn zou, wanneer plotseling hier vijandelijks
vliegtuigen zouden verschijnen en een last van
bommen zouden laten vallen. Wij spraken deze
gedachte uit tegenover een vertegenwoordiger
van het ministerie van Buitenlandsche Zaken,
die ons vergezelde. Zijn intelligente oogen glim
lachten ociijk en geruststellend achter de flit
sende brilleglazen, toen hij ons verklaarde, da;
alle voorzorgsmaatregelen voor alle mogelijke
eventualiteiten waren genomen. De feestroes
heeft Tsjecho-Slowakije's waakzaamheid n.iet
verzwakt. Integendeel. Men is en blijft er op
alles voorbereid, want boven alles gaat de on
verzettelijke wil van dit vrijgevochten Slavi
sche volk om zich zelf te handhaven, desnoods
De Sokolfeesten te Praag zijn prachtig geslaagd. Hierboven een joto van de eere
tribune. Van links naar rechts: mevr. Pauline Zenkle, de echtgenoote van den
burgemeester van Praag; mevr. Hana Benesj, de echtgenoote van den president;
Eduard Benesj, de president van de Tsjecho-Slowaaksche republiek; Pierre Zenkle,
burgemeester van Praag; Stanislas Buckovsky, de leider van de federatie der Sokols
PRAAG, 9 Juli (Havas). De commissie van zes
vertegenwoordigers der Tsjecho-Slowaaksche re-
geerings-coalitie, belast met de bestudeering van
het nationaliteitenbeginsel, heeft Vrijdag haar
werkzaamheden voortgezet. Zij is thans m het
bezit van alle ontwerpen der regeering betref
fende de nationaliteitenkwesties: het eigenlijke
nationaliteitenstatuut, dat algemeene ePa 111
gen inzake de gelijkheid der nationaliteiten be
vat, de taalwet en de wet inzake de inrichting
van het bestuur.
De commissie heeft de bestudeermg van het
nationaliteitenstatuut beëindigd. Zij kwam over
een, aan de regeering eenigte wijzigingen voor te
stellen; heden zal de commissie van zes de taal
wet in studie nemen.
President Benesj heeft den gouverneur van
Sub-Karpathisch Rusland, Hrabar, ontvangen.
Heden zal Hrabar door minister-president Hoüza
ontvangen worden. In bevoegde kringen is men
van meening, dat Hodza met Hrabar de kwestie
der autonomie voor de Roethenen zal bespreken.
