VOOR ZOMERAVONDFEESTEN
ALLE KWAAD STRAFT Z'N EIGEN
RECEPTEN
THEEKLEED IN FIJN HARDANGERWERK
A
v
V v~
A
**-
DRANKEN VOOR KINDEREN
MARIE CHAPDELAINE
ZONDAG 10 JULI 1938
Jeugdige avondjapon uit
2achtrose tule met afwerking van satijnlint en donkerder
bloem
ONDERHOUD VAN TUINPADEN
FLENSJES MET GEHAKTE HAM
ZWARTE-BESSEN PUDDING
ONS PRIJSRAADSEL
Een lastig probleem
Het maandelijksche kruiswoord
raadsel
Oplossing vorig raadsel
Prijswinnaars
Het nieuwe raadsel
Het Een-over-Een-systeem
Onnavolgenswaardige voorbeelden
A.
"V
BRABANTSCHE BRIEVEN
Werkloosheidsprobleem in een vingerhoed
Tule speelt, als materiaal, waaruit avondja
ponnen zijn vervaardigd een belangrijke rol en
sooals de foto toont, verleent de tooi aan den
Boom iets statigs aan een avondtoilet uit dit
Wolkige, luchtige materiaal. Het korte bolerootje
"iet een zelfde, iets smallere lintafwerking als
Ban den japonzoom maakt de robe ook voor min
der statielijke gelegenheden geschikt. Met der
gelijk tulen vleugelmouwen, wier charme juist
hun vleugel-allure is, is het niet raadzaam die
Ban den druk van avondmantel of cape bloot te
stellen. Dat is wel een bezwaar van een avond-
sleeding uit dit teere, broze materiaal, dat het
•oo'n uiterst voorzichtige behandeling eischt en
het ook ten eenenmale ongeschikt Is om bij een
vacantiereis in een koffer geperst te worden.
Haartooi viert dit seizoen hoogtij met wat
ook mogen we ons kapsel sieren: een bloem,
een tulen niemendalletje, een gevlochten band
van georgette; als we ons maar niet blootshoofds
toonen. Ben vrouw van donker uiterlijk zagen
we onlangs een witte orchidee in het haar dra
gen, wat geheel „af" stond.
Bijzonder flatteus mag de avondkleeding dezen
zomer genoemd worden en niet het minst de
tulen capes, die, mits met de vereischte élégance
gedemonstreerd, de draagster zéér flatteeren.
„Een beker melk is goed voor elk", vooral
ook voor het groeiende jonge lichaam. En kar
nemelk heeft het groote voordeel, dat zij nog
meer waardevol eiwit levert voor geringere on
kosten, terwijl zij in de heete maanden bijzon
der verfrisschend werkt. Over andere dranken,
die voor kinderen van belang zijn, moge hier
hog een en ander volgen.
In de eerste plaats noem ik het water. Ook
dat behoeft des zomers niet te worden opge
drongen, als broer of zus warm van het spelen
de keuken komt binnenvallen. Laat ze gerust
eens drinken, want dorst wijst op natuurlijke
behoefte. Waak alleen zoo noodig tegen over
matig gebruik, en wijs er op, dat al te veel
drinken vaak nog meer dorst geeft, en boven
dien slap en lusteloos maakt. Dit laatste is heel
goed te begrijpen: het bloedvolumen neemt toe,
het hart moet harder pompen dan gewoonlijk
en de nieren werken full speed om het overtol
lige vocht te verwijderen. Ook in dit geval moet
overdaad dus worden vermeden om reden van
lichamelijke en psychische gezondheid. Men be
denke verder, dat ons voedsel vaak al heel veel
Water bevat: tot 95 pCt. van het gewicht be
staat daaruit. Dit verklaart ook het merkwaar
dige feit, dat sommige dieren vrijwel nooit drin
ken en toch niet uitdrogen.
Om echter tot het onderwerp terug te keeren:
drinken tijdens het warme maal is meestal
overbodig. Bovendien zal minder drinken be
vorderen, dat de kinderen beter kauwen en dat
meer speeksel wordt afgescheiden, met als ge-
Volg: een betere voedselvertering. Ook hier zal
een verstandige moeder, in verband met de om
standigheden, vanzelf wel de juiste gedragslijn
Vinden.
Wat andere dranken dan water en melk be
treft: alcoholica dienen aan kinderen in ieder
geval te worden onthouden! Want alcohol
Werkt tijdens de groeiperiode bijzonder nadee-
Üg, vooral ook op zenuwstelsel en psychische
Vermogens. Het kind moet zelfs geen alcohol
Proeven, omdat het anders te gemakkelijk den
„smaak" daarvan te pakken krijgt. Suiker uit
bier- of likeurglazen is dus al evenzeer af te
raden als de werkelijk niet onschuldige rum-
boonen.
Thee is een goede drank, mits zij niet te
sterk is en met mate door het kind wordt ge-
dronken. Zij bevat geringe hoeveelheden caf
feine, die de activiteit prikkelen en daardoor
in beperkte dosis nuttig werken. Het aanwezige
looizuur wordt gebonden door toevoegen van
melk. Voeg deze dus steeds toe en zet de thee
niet sterk; goedgezette kwaliteits-thee wordt
trouwens het best genoten bij bruingele kleur.
Met koffie, die meer caffeine bevat, moeten
kinderen zeker voorzichtig zijn, omdat bij hen
hart en zenuwen nog gevoeliger daarop rea-
geeren. Toevoegen van veel melk kan hier ge
varen voorkomen. Cacao is een goede drank, die
bovendien vrij veel voedsel bevat. Daardoor
echter kan zij soms den eetlust bederven, even
als het eten van veel chocola. Bovendien brengt
cacao, die een aan caffeine verwante stof
(theobromine) bevat, soms nerveuze storingen,
hoofdpijn, humeurigheid en minder goeden
slaap teweeg. In dat geval is zoo noodig na
doktersadvies het beter om dezen drank in
mindere mate voor te zetten, of desgewenscht
van de lijst te schrappen. Zij kan trouwens des
zomers vaak zeer goed vervangen worden door
limonade en vruchtensappen, die zoowel sma
kelijk als gezond zijn. Op dit gebied is er tegen
woordig rijke keus.
Een goed onderhouden grind- of schelpen
pad, dat zich aanpast aan het geneele plan
van den tuinaanleg, draagt er zeker toe bij om
de bloemen des te beter tot hun recht te laten
komen. Maar ieder weet ook, dat paden gere
geld onderhoud vereischen. Er zijn nu eenmaal
vele inlandsche onkruiden, zooals straatgras,
muur en herderstaschje, die daar met groote
hardnekkigheid telkens weer opschieten. Zij
beschikken over een sterke levenskracht en
schieten snel in bloei, zoodat zij vaak hun
zaad reeds hebben uitgestrooid vóórdat de
schoffel ze ontwortelt. Bovendien bewaren
soms stukken wortels, die nog in den grond
bleven zitten, het leven, en loopen na enkele
dagen weer uit. Vandaar dat de strijd tegen
het onkruid met voortdurende volharding moet
worden gevoerd. Prettig is dat niet altijd, maar
U kunt zich al schoffelende misschien troosten
met de gedachte, dat het gezond werk is en
het resultaat de moeite loont. Zelfs zou u in-
tusschen kunnen nadenken over de gelijkenis
van dit werk met den strijd tegen onze fouten
en (on-) hebbelijkheden
Wat dat schoffelen betreft: ook dit is een
kunst! Noodig is een scherpe schoffel met ste-
vigen steel. Beweeg deze onder het grint door,
en houdt het platte ijzer daarbij vrijwel water
pas. Men snijdt het onkruid dan juist onder
den stengelvoet af en haalt toch géén of wei
nig aarde naar boven toe. Loop bij dit werkje
steeds achteruit, want anders zou men de
planten weer in den grond loopen. Droog, zon
nig weer wordt eveneens vereischt: het onkruid
verdroogt dan snel en laat zich licht weghar
ken. De schoffel wordt na gebruik schoonge
maakt en zoo noodig geolied; als dit noodig is
dient hij ook te worden bijgeslepen.
Deze arbeid dient minstens wekelijks te wor
den verricht.
Onze lezeressen zullen wel bekend zijn met
den roman van Louis Hémon, die onder ge
noemden titel het leven beschrijft van een
Fransch-Canadeesch boerenmeisje. De indruk
wekkende natuur, de ongekunstelde charme
van het leven onder de Fransche kolonisten en
de ontwikkelingsgang van een jong meisje
dit alles is daarin tot een meesterlijk geheel
gecomponeerd. Men heeft thans een eenvoudig
monument op het graf van den schrijver te
Chapleau in Ontario, Canada, opgericht. Een
zuster van den auteur bracht Fransche aarde
mee, hie op het graf werd uitgestrooid en zijn
dochter Lydia plukte daar een bloem om mee
te nemen naar Frankrijk voor haar grootmoe
der wier 87 jaren de verre reis niet hadden
kunnen dragen. De bond van Canadeesche Ka
tholieke vrouwen bood den aanwezigen een
feestmaal aan.
Wanneer de huisvrouw eens een dagje gezel
lig met een oude vriendin gaat praten, ver
dient het aanbeveling om aan manlief het vol
gende recept voor te leggen. Knip het dus uit
en bewaar het voor den dag, waarop deze het
noodig heeft.
Vereischten: een modern ingerichte keuken,
een pond spinazie en evenveel aardappelen.
Verder twee eieren en een pakje puddingpoe
der. Bereid hiermee het avondmaal. Als dit
gelukt, prijs dan jezelf als een verborgen genie
en doe mee met den eerstvolgenden kookwed-
strijd. Als je de groente maar half schoon
maakt en maar even laat koken (rauwkost is
gezond en zand schuurt de maag!) het zout
bij de aardappelen vergeet de eieren laat
kapotkoken de pudding flink laat klonteren
zijn er voor het volgende uur twee mogelijk
heden. De eerste is: keep smiling, verorber al
les met mannenmoed en zoek daarna den
dichtstbijzijnden geneesheer op. De tweede:
gooi alles in den hondenbak en ga in de stad
dineeren. Deze methode is ook de voordeeligste.
Tenzij je een vriend tegen hét lijf loopt, en
na een copieus diner een goede flesch wijn laat
opentrekken. Daarom geef ik je dit papiertje
met slechts twee gulden extra zakgeld
Niet alleen als voorgerecht maar ook als
lunch-schoteltje komt dit bijzonder smakelijke
recept in aanmerking.
Van 'n gefruit uitje, bloem en melk roert men
op de gewone wijze een dik sausje, waar wat
fijngesnipperde peterselie doorgestrooid wordt.
Men roert de gehakte ham hier doorheen tot
deze warm is en laat de pan warm staan. In-
tusschen bakt men de flensjes op de gewone
wijze vanzelfsprekend van een niet-gezoet
beslag deponeert elk flensje op den schotel
en bestrijkt 't met een laag van 't ham-sausje,
op deze wijze een stapel bouwend, die tot een
soort taart wordt. Is deze flensjes„taart" hoog
genoeg, dan snijdt men er punten van, die warm
geserveerd worden.
Ook kan men, na de flensjes met ham be-,
streken te hebben, dit oprollen en de opgerolde
hamflensjes naast elkaar op een schotel ser
veeren.
Een voedzaam en gemakkelijk te bereiden
dessert voor het versche-vruchtenseizoen,
waarbij men oude broodresten kan opmaken.
Van een ronde kom belegt men bodem en
wanden met dikke sneden wittebrood, dat van
de korst ontdaan is, de sneden precies aaneen
passend zoodat zich geen hiaten voordoen. Te
voren heeft men de benoodigde hoeveelheid
zwarte bessen of andere vruchten, die veel sap
geven, zooals frambozen of frambozen met roo-
de bessen met suiker gaargekookt en dit
fruit giet men warm in de kom over het brood
uit. Met een passenden schotel of een bord, ver
zwaard met een gewicht, belegt men den top
van den broodrand, zoodat de inhoud goed ge
perst wordt. Inplaats van een gewicht kan men
het borddeksel ook met een kom water ver
zwaren.
Men laat de kom een etmaal in dezen toe
stand staan en dient het dessert den volgenden
dag koud op, na de pudding, die dus een bui
tenrand van brood en een vruchten-vulling
heeft, op een schotel gestort te hebben. Men
geeft'er custard of schenkroom bij.
Het volgende dient nog bemerkt te worden,
dat, hoewel op het oog de meeste vruchtsoorten
voor dit dessert in aanmerking komen, zwarte
bessen door hun typisch-sterk-geurigen smaak
zich hiervoor het meest eigenen, juist in com
binatie met de vrij laffe broodsubstantie, die
bedoeld is, geheel met het vruchtensap door
drenkt te worden.
Wil men echter den al te geprononceerden
zwarte-bessen-smaak, dien niet elkeen sauvou-
reeren kan, wat temperen, dan kan men naar
eigen keus roode bessen bijvoegen.
„Weer een van die mooie prijsvragen, die om
beurten inspanning, spanning en ontspanning
vragen", aldus een der inzenders van een goede
oplossing.
Het geringe aantal inzendingen in vergelij
king met het kwantum, dat we gewoonlijk ont
vangen, doet ons vermoeden, dat niet alle
puzzle-vrienden het ditmaal met bovenstaande
uitspraak van een onzer oplossers eens zijn.
wijl blijkbaar de inspanning hun wat te groot
werd. Was de puzzle dan werkelijk zoo lastig,
ondanks onze hulp met de beginletters der te
vormen woorden? Zoo ja, dan zijn zeker die
beide vreemdelingen de struikelblokken ge
weest, zoodat we bij een latere reprise ons maar
bij uitsluitend Nederlandsche woorden zullen
bepalen.
Het heeft ons minder aangenaam verrast, dat
van degenen, die nog al vaak aandringen op
enkele zware puzzles, er meerderen zijn wegge
bleven, ook zij zelfs, voor wie naar zij in
dertijd opmerkten „een puzzle niet zwaar
genoeg kan zijn!"
We voldoen aan al de gegeven voorwaarden
op de volgende wijze:
Stroom: m vervangen door k
omgezet: Koorts: o vervangen door e
omgezet: Stoker: k vervangen door n
omgezet: Nestor: r vervangen door d
omgezet: Stonde: o vervangen door i
omgezet: Dienst: t vervangen door s
omgezet: Dessin s vervangen door g
omgezet: Snedig: s vervangen door b
omgezet: Beding: n vervangen door e
omgezetGebied.
Koorts kan ook kroost en Stoker ook
stronk zijn.
De uitgeloofde prijzen werden bij loting toe
gekend aan de volgende inzenders van een
goede oplossing: Arn. Bots, Tolpoststraat 2,
Helmond; H. C. P. Burgman, Antillenstraat 31,
Amsterdam-West; j. v. d. Heyde, Sarphatipark
55, Amsterdam-Zuid; mej. J. Lansink, Boer-
haavelaan 35, Bussum; H. Molthof, Seminarie
„Rijsenburg", Driebergen; mej. M. R. E. J
Pceters, Klein Paradijs 15, Beekbergen.
Als Juli-nummer geven we thans allereerst
het maandelijksche kruiswoordraadsel.
Horizontaal
1. eigenaardig, zonderling. 7. dag van de week.
13. renbode. 14. Nederl. provincie. 16. groet. 17
roem, glorie. 19. kever. 20. notennaam. 21. onze
Oost. 22. notennaam. 23. lofdicht. 26. metaal.
28. bezwering. 30. soepkom. 33. zoogdier. 36.
biersoort. 37. kaal, onvruchtbaar. 38. patroon.
41. Russische muntstukjes. 44. deel van een fuik.
45. lichaamsdeel. 47. naam van Spanje's voor
malige vorstin. 48. stoomschip. 49. vaarwel. 50
bijwoord van plaats. 51. voorzetsel. 54. ernstig.
56. groente. 58 plaats in Zuid-Holland. 61. aan
deel in erfenis. 64. oorlogsschip. 65. scheeps
wacht.
Vertikaal:
1. lor. 2. scheepsuitruster. 3. als 50 horiz. 4
loofboom. 5. persoonl. voernaamw. 6. Nederl. pro
vincie. 7. groente. 8. verkorte jongensnaam. 9.
nummer. 10. lidwoord. 11. werkzaam. 12. ge
meentelijk hooger onderwijs. 13. stuk, gebroken.
15. deel van een trap. 18. afk. jongensnaam.
24. wapen. 25. koele weersgesteldheid. 27. ge
neesmiddel. 29. even, gelijk. 31. diersoort. 32.
ontkenning. 34. wereldtaal. 35 vlaktemaat. 38
kattengeluid. 39. vogel. 40. ratten- en muizen
vergif. 41. korzelig. 42. sappige vruchten. 43.
deel van Zuid-Afrika. 46. erfgenaam. 52 hulde.
53 afkorting van 7 horiz. 55. afdeeling (gew.
afk.) 57. goede eigenschap van kippen. 59 no
tennaam. 60. „en anderen". 62. deel van
scheepsmast. 63. „dat is".
Onder de inzenders van een goede oplossing
worden weer zes fraaie prijzen verloot.
Oplossingen worden tot Vrijdagmiddag 12 uur
ingewacht bij den heer G. M. A. Jansen, Ruys-
daelstraat 60, Utrecht.
Het belangrijkste verschil tusschen dit en
andere systemen vinden we wel in de 2- en 3-
openingen. Ik ben hierbij van de volgende re
deneering uitgegaan:
Er zijn twee hoofdgroepen van spellen te
onderscheiden, die het noodzakelijk maken een
groote manche-waarschijnlijkheid reeds in de
opening aan te geven, waarbij we dan natuur
lijk de 1 S. A.-opening buiten beschouwing la
ten, ofschoon deze opening natuurlijk ook de
zelfde functie vervult.
Deze twee groepen zijn:
I. Die spellen welke voornamelijk door de
mooie distributie meer kans bieden.
II. Die spellen, welke uitmunten door een
zeer groote topslagen-kracht.
De volgende voorbeelden typeeren deze groe
pen:
I. II.
Sch.: x Sch.: A. V. x
H.: A. H. V. B. x x H.: H. V. B. x
R.: A. V. B. x R.; A. H. B.
KL: x x KL: A. V. x
I. De spellen uit de eerste groep zijn in het
algemeen lastig en gevaarlijk en derhalve zeer
moeilijk om goed uit te bieden.
Meestal is de kleur, waarin geopend is te
vens de geëigende kleur voor het eindcontract,
maar de mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
de partner een nog langere of sterkere kleur
heeft en misschien renonce in de openings-
kleur.
Het is dus gewenscht, dat de partners de ge
legenheid hebben zooveel mogelijk gegevens
uit te wisselen en daarom is openen op laag
niveau vereischt, n.l. op twee in een kleur.
Het is voor den opener nu van groot belang,
dat hij in eerste instantie te weten komt of
hij bij zijn partner aan slag kan komen om
bijv. te kunnen snijden. Bovendien hebben bij
grillige verdeeling azen belangrijk meer waarde
dan andere topslagen, omdat de partner vaak
singletons heeft.
Een voorbeeld zal het nut van deze biedin
gen illustreeren:
Sch.: x
H.: A. V. B. x x x
R.; A. H. V. x
KL: 10 x
W. O.
Sch.: A. x x
H.:
R.: xxx
KL: H. V. B. 9 x x x
Het bieden verloopt aldus:
W.
2 H.
3 R. (2
4 H.
6 Kl. (5
O.
2 Sch. (1
4 KL (3
5 Kl. (4
Pas
1) geeft Sch. Aas aan.
2) biedbare ruiten kleur.
3) lange sterke klaver kleur.
4) Harten is ongewenscht, liever klaver.
5) West weet, dat alleen klaveraas gemist
moet worden en biedt met zekerheid klaver-
Slam!
II. De spellen uit de tweede groep zijn van
geheel anderen aard. De manche is zeker en
indien de partner niet veel heeft, kan hij niet
veel inlichtingen geven, zoodat er geen bezwaar
aan verbonden is om op hooger niveau te
openen. Heeft de partner daarentegen wel eeni-
ge kracht, dan is een slam-contract zeer waar
schijnlijk, maar dan is er wederom volop gele
genheid om gegevens uit te wisselen. Wanneer
dus een maximum aan topslagen kracht in
één hand is opgehoopt, is het niet zoo nood
zakelijk op laag niveau te beginnen, omdat,
wanneer de partner zwak Js, deze weinig in
lichtingen kan geven en het niet hindert dat
het manche-contract spoedig bereikt is, terwijl
als de partner sterk is, er tusschen twee of
drie en zes voldoende gelegenheid tot informa
ties-geven is.
Nu het principe van de openingen op twee
en drie volkomen duidelijk is, behoef ik niet
nader in te gaan op de verschillende antwoord
mogelijkheden van den partner, aangezien de
ze in het schema gemakkelijk te vinden zijn
en voor zich zelf spreken.
Terwille van de duidelijkheid zullen we ech
ter deze week besluiten met een aantal voor
beelden:
Noord opent met:
Sch.: H. V. x
H.: A. H. x
R.: A. V. 10 x
KL: A. H. B.
Zuid moet nu op:
Sch.: xxx
H.: B. x x x
R.: x x x
Kl.: V. x x
op 2 S. A.
3 S. A. bieden, maar op:
Sch.: xxx
H.: B. 10 x x x x
R.: x x
KL: xxx
4 Harten.
terwijl op de volgende kaart:
Sch.: A. B. x x x
H.: x x
R.: H. x x
KL: x x x
de biedingen als volgt zouden verloopen:
N. Z.
2 S. A. 3 Sch.
4 R. 5 R.
5 S. A. 6 Sch.
7 S. A. Pas.
Wanneer echter Noord op
Sch.: A. B. x
H.: A. H. B. x x
R.: H. V. x
KL: A. H. x
met 3 Harten geopend had, dan zou Zuid op
de volgende handen:
Sch.: xxx Sch.: H. xxx Sch.: x x
H.: x x x H.: x x H.: V.xxx
R.: x x x x R.: 9 x x x R.: A. B. lOxx
K.: B. x x KL: B. x x KL: x x
respectievelijk als volgt moeten bieden:
(1) Pas (2) 3 S. A.
N.
(3) 3 H.
5 S. A.
7 H.
Z.
4 R.
6 H.
Pas
P. H. A. TUIN.
Natuurlijk uit Amerika! Een man meende,
dat de vlugste wijze om een leege kan naar
zijn hoog gelegen kamer te krijgen was. om
deze door de lucht te laten gaan. De kan kwam
terug, viel op den schedel van een voorbijgaan
de dame en kostte hem dientengevolge dui
zend dollar
Een auto raakte in brand in Massachusetts,
en een ijverig toeschouwer trachtte de vlam
men te dooven met een bus benzine
In Michigan brak een slooper het verkeerde
huis af. zoodat het gezin des avonds thuisko
mende tegen een kuil aan keek
Politieagenten worden meer en meer met de
tanden bestreden, en het zwakke geslacht werkt
ijverig mee aan deze methode
Een Fransch huisvader vroeg echtscheiding
aan, omdat hij bemerkte dat zijn vrouw ijverig
katten ving en hem het vleesch als haas voor
zette
Een dame uit Nieuw Engeland wilde haar
man verlaten, omdat diens inkomen ternauwer
nood voldoende was om hemzelf te onderhou
den, samen met zijn vijftien honden
In New York liet een dame een taxi komen
en zei tot den bestuurder: „Naar den Stillen
Oceaan." De man antwoordde: „O. K." en reed
er heen
Deze methode kan alleen worden aanbevolen,
als men geld en een schoonmoeder te veel heeft,
en zelf niet meerijdt
Het Hardangerwerk, dat zich eigenlijk den
laatsten tijd niet meer zoo bijzonder in onze
gunst mag verheugen, wordt in het land van
oorsprong, Noorwegen waarvan Hardanger een
zuid-westelijk gedeelte is nog vlijtig beoe
fend, zoowel voor bewerking van kleeden en
kleedjes als van de smalle en breede randen,
die een onderdeel vormen van het kleurige,
mooie nationale Hardangercostuum, waarvan
o.a. de schort en de kraag en manchetten aan
de blouse met den siersteek, dien wij betite
len als „Hardanger", bewerkt zijn.
Oneindige variaties en verschillende composi
ties van dit werk tijn mogelijk in vrij grove.
maar ook in fijnere uitvoering. En zoo zagen
wij een theekleed van écru-linnen bewerkt met
den zeer eenvoudigen rand als op bijgaande
teekening, waarvoor garen in de tint van net
linnen gebruikt was. Het effect was hoogst stijl
vol en een dergelijk gedistingeerd theekleed past
in elke omgeving.
Heel nieuw is Hardangerwerk, uitgevoerd in
kleuren. Het geeft een verrassend bont en vroo-
lijk effect, wanneer men een Hardangerpatroon
uitvoert in contrasteerende. felle kleuren, bij
voorbeeld rood en blauw. Ook bijgaande rut-
tenrand voldoet in kleur, op effen linnen.
jrewaiM
j»r
«L
ui «i*
«•Ml*
„Z E
"ii ir T»_
ui
,"V ii
JT ^11 «E *g|
III-
■IfcNMI
.11=»1151.
J»~ I»
«SUB»
IHIIIIIIIII Mill Mil II llllllllllllllllllllllllllllllllllllll lil llllllllllll lllll lllll llllll III llllllllll llllll III llllll Mill III Mil III
ULVENHOUT,
7 Juli 1938
Amico,
Neeë ik hoef er gin doekskes om te draaien
'is 'nen kwajen zomer.
ïn jaren nie heb ik 't geboomt zóó ermzalig
11 blad zien staan. In gin jaren was den fruit-
°°gst zoo mager.
De Mei? Vergong in schrale kou; de blom
zwak.
De Zomermaand viel teugen. Ja ik zag bij
°Uwe klantjes heel die maand 'n vuurke gloren
ltl de kachel! Neeë -ik hoef er gin doekskes
®hihenen te frutselen: 'tis 'nen kwajen zomer.
Alle
gewas staat pooverkes 't veurjaar was
droog, den zomer te schraal. En den stad-
hen mensch, die van den zomer veul minder
^speurt dan wij, den stadschen mensch zit nog
't wintertij, tien maanden gelejen begon-
M'n veurspelling van 'n tijd gelejen is wèl
uitgekomen: weinig en duur fruit!
En ik kan oe nou zeggen: ook den oogst van
den akker wordt ginnen vetpot.
Daar is nou tien jaren geklaagd over te roya-
len oogst't zal mij benuuwen hoe lang 't
menschdom schralen oogst zonder klachten ver
duren zal! Of benuuwen? Neeë, das 't woord
nie! Ik weet wel zeker, dat die klaehten rap
komen zullen. Ennemisschien zal nog 'ns
mee veul spijt gedocht worden aan de schepen
vol gezegenden oogst, die verbrand, verzopen
of begraven wierd.
Alle kwaad straft z'n eigen, 't zij 't kwaad
begaan wierd in misdadige domheid of deur
domme misdadigheid.
'k Zou ze nie geren den kost geven de zeuns,
die, na twintig, dertig jaren nog, de grijze na
ren uit den kop kunnen trekken, omdat ze
vaders erfenis verknoeid hebben.
'k Zou ze nie geren gladschaven al die rim
pels, gegroeid in de ongure tronies van men-
schenhaters, die mee t brandmerk van d'r
zwarte zielement te koop motten loopen!
Alle kwaad straft z'n eigen. Die kiem is nou
eenmaal gezet in alle zaad en ontwikkelt z'n
eigen naar buiten in alle gewas, dat fout groeit.
Ennedaar groeit sjuust teugenwoordig
zoo veul fout!
De kwaaie kiem krijgt zo'nen kans!
„Da's altij gewist," zeggen sommigte „wijs-
geeren" van deuze dagen. Zekers, de kwaaie
kiem, den kwaaien aanleg zat van den beginne
af in de zaailingen. Maar nooit kregen die kie
men zo'n goeie kans, als sjuust vandaag.
Zeker, de tien gebojen zijn eeuwen gelejen nie
veur niks in de rots gebeiteld. Maar nooit wierd
die grondwet zoo bar overtrejen. Daar staat
honderd keer meer oorlogstuig gereed, dan noo
dig is om den heelen weareldbojem, den Gods
ganschen menschenakker éénen keer te verdel
gen.
Is dat altij gewist
In Amerika alleen, daar loopen vijftien mil-
lioen werkloozen huilie „bestaan" te vervloeken.
Is dat altij gewist
Millioenen en millioenen evennaasten zijn
moedwillig tot den erme gebrocht.
Is dat altij gewist
Dit, amico, zijn 'n paar feiten, die mee den
vinger aan te wijzen zijn, maar me dunkt, 'tis
wel genogt om die wjjsgeeren hierboven bedoeld,
de deur af te sturen, mee de boodschap: „Van
daag nie noodig, koopman!"
Ja daar wordt teugenwoordig zoo wat aan
„geleerdheid" uitgekraamd, die als ge alle
„stadhuiswoorden" deur de „geleerden" gebe
zigd, vervangt deur verstaanbaar Nederlandsch
't papier nie weerd is, waarop al die geleerd
heid wierd gedrukt!
Ge zult kunnen denken nou: „Dré, waarom
maakt g'oe dik, op dieën geleerdheids-s c h ij n?"
Allee, amico, omdat 't een van de gevaar
lijkste, kwaaie kiemen is en zulke knijpen wij,
boeren, geren dood, om onzen akker nie te la
ten verwilderen. Want deus kwaaie kiem, die
schijnwijsheid „verklaart" wat fout is, goed!
Stelt den distel boven den korenaar. *t Kanon
boven de ploeg, 't Modern bouwsel boven den
antieken pracht. Negergebrul boven de muziek.
Ja 't mokt den kearel-van-'t-maatstokske
perfester, terwijl den componist, den schepper,
wel stillekes doorgaat in 'n vergeten hoekske.
Zoo gauw de dames mager willen worden,
„sportief" er uit willen zien „net als op de film",
dan komt de geleerdheid envindt de vita-
minekes uit. 'kHad ze altij op m'nen wagel.
Maar nooit gong den slaai zoo goed van d'hand!
Maar wat mot ik van geleerdheid gelooven, die
deels achter de mode aansjouwt, deels achter
de politiek en dus gifgassen brouwt?
Maar de geleerdheid eigens is bezonderst te-
vrejen! Want van 'nen geleerde heb ik nog deuze
seerjeus bedoelde woorden gelezen: „De weten
schap is gevorderd tot op de grenzen van het
denkvermogen.' Ik begin 't te gelooven1 In
't gekkenhuis zijn ze trouwens de grenzen van 't
denkvermogen al glorieus overgestapt!
De leste weken heb ik „geleerde" krantenstuk
ken gelezen over de werkloosheid. Ik heb toen
omtrent de volgende wijsheid opgedaan: „De
deflatieverwekkende rationalisatie van de be
drijven is dus de oorzaak van de werkloosheid."
't Ziet er nu omgekeerd uit, neeë! Maar als
ge dit in oew moerstaal zegt, dan blijken de
geleerde publicisten nou net zoo wijd te zijn
mee huilie conclusies, als tien jaar gelejen den
timmerman al was, die toen zee: „Mijn vader
hee tot z'n zeuventigste jaar getimmerd. Was
nooit zonder werk, ginnen dag! En hij bouwde
mee aan driehonderd huizen. Ik ben pas dertig
jaar, was al lang werkloos en.... ik bouwde
mee aan duuzend huizen. Maar.... 'n kozijn of
deur heb ik nooit gemokt. Dat doen de machie-
nen'"
Jaren gelejen kost ge den schoenmaker al
hooren zeggen: „mijn vader hee tot z'n vijf-en-
zestigste jaar 't maatschoenwerk uitgeoefend.
Hij was ginnen dag zonder werk. En hij mokte
van z'n leven wel tienduuzend paren schoenen.
Ik ben pas dertig jaar, ben al jaren werkloos
en.... ik mokte aan 't machien al honderd -
duuzend paar schoenen. Maar.... de maat heb
ik nooit genomen. Nou worren de schoenen deur
meiskes gemokt."
Den muzikant wit oe te vertellen: „in alle
cinema's is muziek, in alle café's is muziek; in
alle huizen is muziek. Daar is duuzend keer
meer muziek dan er ooit in de weareld gemokt
wierd, maar ik ben er nie bij noodig, want alle
muziek en wat er veur deurgaat, is mekaniek!"
Den bootwerker vertelt oe: „schepen lossen?
Allee dat doen ze teugenwoorig toch mee lie
ren en kranen! Ze hebben mij daarbij nie
noodig."
Kek 'ns, amico, 't is allegaar ouw nuuws, dat
de leste weken weer opgehaald wordtter
bestrijding van de werkloosheid!
Den schipper hee gin vrachten meer. Z'n werk
is overgenomen deur de vrachtauto. In gin jaren
heb ik de muziek van 't aambeeld gehoord,
den vuursmid is weggemekaniekt. Den hoefsmid
hoeft gin hoefijzer te slaan onderFord. Den
slager is werkloos, want bevroren Deensche ver-
kens hoeven niemeer geslacht te worden en
worsterijen worden gemokt deur meiskes, in fa
brieken. Aan den eenen kant gooien ze de be
vroren krulsteerten in 't machien, aan den an
deren kant rollen de buskes leverpastei en wor
sten-mee-'n-looike eruit!
Jonge onderwijzers, advocaten, doktors heb
ben gin werk. Want.... al 't jonkgoed dat tim
merman, schoenmaker, muzikant, schipper,
smid, slager of zoo had motten worden, is nou
„deur gaan leeren" en ge veegt dus de geleerd
heid mee veger-en-blik op.
Brood, worst, schoenen, kleeren,- meubels, hui
zen 't wordt allegaar gemokt deur t machien.
Geleverd deur de fabriek. Meestal zonder winst
of mee verlies, want de werklooze „klanten"
hebben ginnen cent te beste jen
Ziedaar de heele ellende van deuze motschap-
pij in Trui d'ren vingerhoed.
Wat interseert me „geleerdheid", amico?
Als ik 'n kwaal heb, die boven den dokter z'n
pet gaat (b.v. 'n snotneus of rimmeltiek) dan
kan dieën man zoo geleerd zijn, „dat ie veur
mjjn part genaderd is tot over de grenzen van
't denkvermogen," maar dan interseert me dieën
kcarel nie; mee al z'n potjeslatijn nog nie.
Allee, we zitten nie alleen te kijken mee 'nen
kwajen zomer, amico. Als dat zoo was, dan wa
ren we groote geluksprullen.
We zitten te tobben mee 'n heele weareia die
rojaal over de grenzen van 't denkvermogen is
henengestapt en straksin wanhoop ten oor
log trekt, lijk den amokpleger, die zóó lang on
der druk leefde, tot ie op 'nen kwajen dag nie
meer denken kan en mee getrokken kris, schuim
bekkend, moordend deur de dessa tiert. Tot
ie.... eigens,.als 'nen dollen hond wordt neer
geschoten.
Ge mot meelij mee zulke menschen hebben.
Ge mot meelij mee deuze weareld hebben, die
wel vervloekt hard geslagen wordt!
Kom, ik schei er maar af.
Veul groeten van Trui, Dré III en als altij,
gin horke minder van oewen
tav.
DRE.
