40 veiïhuJzkeiük!
De kwestie Polen-Danzig
D
w
NIET TE KOSTBAAR
De weerstoestand
HET WEER OP ZONDAG
DE STATUS QUO AAN
DEN WEICHSEL
VRIJDAG 22 JULI 1938
Kerkelijk leven
Kon. Ned. Landbouw-
comité
De onderwijs-commissie is met
haar arbeid gereed gekomen
Oawehand's
Dierenpark
R M E N E N
NEDERLANDSCHE BOND VAN
SIGARENWINKELIERS
Oud-studenten-reünie
Onze Premiereis
BELANGEN VAN P.T.T.-
PERSONEEL
Voortgezet congres van
„St. Petrus"
R.K. VACANTIEHUIZENWERK
Vrij gunstige vooruitzichten met
veel kans op mooier weer
WERVING VAN ARBEIDERS
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Geen crisis op komst
Zonnig en droog
Op aanhouding van goed weer
valt te rekenen
MIJNBOUW KUNDIGE
ONDERZOEKINGEN
MINISTER PATIJN NAAR
KOPENHAGEN
PRIESTERWIJDINGEN
Audiëntie
Waarschijnlijk mede naar aanlei
ding van verschillende heilig-
schennende misdaden, in Noord-
Italië gepleegd, waaronder die van Ve
netië wel de meest gruwelijke was, heeft
de H. Congregatie der Sacramenten een
decreet uitgevaardigd, waarin strenge
re bepalingen worden gegeven ter be
waking en ter beveiliging van het Al
lerheiligste. Het voornaamste van den
inhoud van dit decreet hebben wij reeds
uitvoerig vermeld, maar niettemin lijkt
het ons nuttig, naar aanleiding hiervan
nog eenige opmerkingen te maken. Dat
de H. Congregatie der Sacramenten het
noodig oordeelde dit decreet uit te vaar
digen, bewijst, dat de misdadigheid,
Welke er zelfs niet voor terugschrikt de
roofzuchtige en schennende hand te
sJaan aan de H. Eucharistie, in zorgwek
kende mate is toegenomen öf wel, dat
de waakzaamheid, waarmee de blanke
hem van ons godsdienstig leven: God
zelf onder de gedaante van dagelijksch
brood, werd omgeven, in den loop der
jaren te zeer verslapte.
Mogelijk hebben beide factoren
er toe bijgedragen, dat de H. Congrega
tie der Sacramenten thans zoo sterk den
plicht voelde strengere voorschriften te
geven ter bescherming van het Sacra
ment des Altaars. De vele inbraken en
heiligschennissen, in katholieke heilig
dommen gepleegd, zijn een symptoom
Van de geestelijke ontreddering, welke
het gevolg is geweest van de stoffelijke
ontreddering. Een mensch zonder be
hoorlijke bestaansmogelijkheid vervalt
gemakkelijker tot misdaden, dan
iemand, die een behoorlijke bestaans
mogelijkheid in de waagschaal stelt,
Wanneer hij zich aan een misdrijf schul
dig maakt. Bij velen is de zin voor
het hoogste en heiligste niet alleen ver
loren gegaan onder den druk van den
bitteren stoffelijken nood, maar zelfs
in een haat tegen dat hoogste en heilig
ste verkeerd. Dit blijkt uit de in kerken
gepleegde euveldaden, waarbij de mis
dadigers zich niet tevreden stelden
met het stelen van kostbaarheden, maar
tevens de gelegenheid aangrepen om
het Allerheiligste te onteeren.
In het algemeen echter moet de voor
naamste drijfveer van hen, die zich
aan de kostbare eigendommen in
het Huis Gods vergrijpen, gezocht
Worden in de zucht zich te verrijken
met een grooten, geldswaardigen buit.
En daarom is het zeer juist gezien, dat
het decreet der H. Congregatie er op
Wijst, dat het Allerheiligste niet be
waard moet worden in kostbare pixes,
Welke de begeerlijkheid van dieven
kunnen opwekken, en dat de beelden
in de kerken niet met te kostbare sie
raden van goud of edelsteenen moeten
Worden getooid. Het moge waar zijn,
dat voor God en Zijn lieve Heiligen zelfs
het mooiste en kostbaarste materiaal
hog niet goed genoeg geacht moet wor
den om hen waardig te eeren, het moge
ontroerend zijn in de kostbaarheid van
het gekozen materiaal uitdrukking te
Willen geven aan de offervaardigheid en
de grootte van den eerbied, dien men
aan God en de Heiligen verschuldigd
is, dit neemt niet weg, dat in den hui-
digen tijd, waarin zoovelen zelfs het
stoffelijk dagelijksch brood ternauwer
nood kunnen verwerven, te groote
Weelde in de kerken ongewenschte
reacties kan veroorzaken. Niet zoozeer
te de kostbaarheid van het gebruikte
materiaal, als wel in de intentie en de
kunstvaardigheid, waarmee alle ge
bruiksvoorwerpen voor den kerkdijken
Oeredienst zijn vervaardigd, schuilt op
de eerste plaats de innerlijke waarde
Van de daad van schenkers en makers.
Zonder iets te willen afdingen op de
gerechtvaardigde bewondering voor de
diterst kostbare kerkschatten uit ver-
Vlogen eeuwen, zijn wij toch van mee
ding, dat het woord van den H. Lauren-
tius, die, toen men hem vroeg de kerk-
®ehat te wijzen, de armen der parochie
danwees, ook ons iets heeft te zeggen. De
8-rmen zijn de broeders van Christus.
E>oor hèn te helpen en te steunen be
wijzen wij Christus zelf méér liefde en
eer dan wij Hem ook met een ciborie
Van het kostbaarste materiaal kunnen
bewijzen.
Tweede Westlandsche
bollenveiling
Evenals op de eerste bloembollenveiling in het
Westland was er Donderdag voor de tweede
Veiling een ruime aanvoer van mooi gegroeide,
leverbare bollen in alle soorten. De belangstel-
'hg van exporteurs was groot en de handel
V'as vlotter dan vorige week. Hoewel de prijzen
8au den lagen kant waren, bleef er weinig on
verkocht en dat waren nog grootendeels afwij-
*ende partijen.
L>e exporteurs maken dit jaar, in tegenstel-
l'bg met 1937, goede zaken. Zij kunnen het bui
tenland van uitstekende bloembollen voorzien,
"je zij hier voor lage prijzen inkoopen. Men
"toge den kweeker gaarne een hoogeren prijs
gunnen, doch vergete niet, dat ook het aanzien
*an onze bloembollen in het buitenland zeer
a®haat is bij een seizoen als dat, hetwelk men
,,ans beleeft. De oogst van dit jaar geeft aan
buitenlandsche bloembollen weinig kans; de
f^ilandsche bollen zijn verre superieur wat de
^■.uitaten betreft, vooral wanneer de oogst, zoo-
s dit jaar, prima is.
dubbele tulpen waren in alle soorten druk
bevraagd. Vooral roode soorten als Vuurbaak,
Jpbra Maxima, Couleur Cardinal enz. gingen
<°t Weg Van de vroege soorten bleef practisch
tets onverkocht.
x Qe belangrijkste noteeringen waren (resp.
J - 12, zift 11 en zift 10)Enkele vroege tul-
rVh: Brilliant Star 2.80, 2.30, 1.60—1.80, couleur
ardinal 2.40—2.80, 1.35—1.70, 1.10—1.20, fla-
j !*J8° 1.60, 1.35, 0.95; gele prins 1.60—1.65, 1.35—
^*0, 0.95—1.00; generaal de Wet 2.30—2.50, 1.70
»„:8o> geen z. 10; grand due 2.80—3.20, 2.50—
*»0
geen z. 10; ibis 1.60, 1.35, 0.95; la reine
1.60, 1.35, 0.95; prins van Oostenrijk 1.601.70,
1.351.40, 1.10; rose precose 1.60, 1.35, 0.95.
Dubbele vroege tulpen: azalea 1.601.75, 1.35
1.40, geen zift 10: boule de neige 2.40, 1.50, 1.30;
couronne d'Or geen 12, 1.902.00, 1.251.45; el
toreador geen 12, 2.002.65, 1.301.40; maré-
chal Niel 2.302.60, 1.80, geen 10; mr. v. d.
Hoeff 1.60—1.90, 1.40, 1.00; murillo 1.85, 1.35—
1.40, geen 10; rubra maxima 2.40—2.70, 1.80—
2.25, 1.30—1-60; vuurbaak 2.80—3.10, 2.50—2.70.
DarwintulpenAllard Pierson 1.40, 1.10, 0.70;
bartigon 1.40, 1.10, 0.70; pride of Haarlem 1.40,
1.10, Q.70, rose Copland 2.102.20, 1.80, geen
10; willam Copland 1.40, 1.10; will, pitt 1.40, 1.10,
0.70. Triumptulp Telescopium 1.40, 1.10, 0.70.
Woensdag en Donderdag j.l. is te 's-Graven-
hage een gecombineerde vergadering gehouden
van bestuur en eerste afdeeling van het Konink
lijk Nederlandsch Landbouw-Comitë, onder
voorzitterschap van den heer J. L. Nysingh uit
De Wijk.
Medegedeeld werd, dat het in September 25
jaar zal zijn geleden, dat te Den Hulst aan
de Dedems vaart de rijkslandbouwhuishoud-
school „De Rollecate" werd geopend, welke in
richting in 1930 als „Nieuw Rollecate" naar
Deventer werd verplaatst.
Een commissie heeft zich gevormd om de
viering van het 25-jarig bestaan der school
voor te bereiden. Besloten werd een bijdrage
voor het jubileum te verleenen.
Dc aandacht werd er op gevestigd, dat op
met regeeringssteun ontgonnen gronden dik
wijls grootere landbouwbedrijven worden ge
sticht, welke gewilde geldbelegging blijken te
zijn. Ook komt het meermalen voor, dat voor
de cultuur geschikte ontginningen voor den
aanplant van bcsch worden bestemd. In ver
band met de groote behoefte aan kleinere
landbouwbedrijven, ter grootte van 1015 H.A.,
moet deze toestand ongewenscht worden ge
acht.
Besloten werd aan de confessioheele land
bouworganisaties voor te stellen te bevoegder
plaatse stappen te doen, ten gunste van de
stichting van meer kleine landbouwbedrijven.
Vanwege de stichting voor huishoudelijke
voorlichting ten plattelande werd medegedeeld,
dat in het afgeloopen kalenderjaar m totaal
1081 cursussen van zes lessen tot stand zijn
gekomen, waaraan 20.941 vrouwen hebben deel
genomen. Hieruit blijkt wel, dat dit werk nog
steeds in een groote behoefte voorziet.
Mededeeling werd gedaan van het voorne
men van de directie van Centraal Beheer tot
het stichten van een „Pachtwet-Onderlinge"
waarvoor reeds ontwerp-statuten in beginsel
werden vastgesteld. Het doel van deze
„Pachtwet-Onderlinge" is het gezamenlijk door
de leden doen dragen van risico's, welke voor
den pachter, resp. verpachter, buiten eigen
schuld voortvloeien uit de pachtwet en uit
overeenkomsten waarop de pachtwet van toe
passing is, alsmede van soortgelijke risico's.
Besloten werd aan de oprichting mede te
werken. De secretaris van het Comité werd
aangewezen om zitting te nemen in de voor-
loopige werkcommissie
De commissie-ordening in den landbouw is
met haar arbeid gereed gekomen.
De vergadering sprak haar gioote waardee
ring uit voor den inhoud van het omvangrijke
werk en oordeelde verspreiding op ruime
schaal gewenscht. In verband hiermede werd
besloten het rapport in druk te doen verschij-
TANDPASTA
GfcÉBBEBERG
De Ned. R.K. Boeren- en Tuindersbond heeft te Roermond een algemeene ledenverga dering gehouden. V. I. n. r.: ir. Roebroek,
directeur-generaal van den Landbouw, de heer Verheggen, minister Steenberghe, de heer Fleskens, mr. van Haastert en mr. dr.
Van Rhijn, secr.-gen. van het Departement van Sociale Zaken
Z. Eerw. wees op den bekenden „Bond zonder
naam" en beval het „begin bij U zelf" allen
hartelijk aan.
De heer Sohreurs werd ter gelegenheid van
zijn zilveren jubileum als redacteur van het
Orgaan spontaan gehuldigd.
Met een algemeen dankwoord en de beste
wenschen voor den bond en al zijn leden sloot
de voorzitter hierna het congres.
nen.
Tevens werd besloten de commissie uit te
noodigen het rapport door een der commissie
leden te doen behandelen in de algemeene
vergadering van het Kom Ned. Landbouw-
Comité.
Besloten wera de algemeene vergadering te
houden op Vrijdag 20 October
Van verschillende zijden werd er de aan
dacht op gevestigd, dat, terwijl de oogst der
voedergranen aanstaande is, omtrent de door
de regeering in het uitzicht te stellen prijzen
van rogge en gerst nog niets bekend is.
De vergadering bleek Van oordeel, dat de mi
nimumprijs voor rogge van oogst 1938 f 8.
per 100 K.G. zou moeten bedragen en oordeel
de, dat dit prijspeil zooveel mogelijk diende te
worden bereikt, door het bevorderen van den
afzet van inlandsche rogge in het eigen land.
Ook voor de haver dienen maatregelen te
worden genomen op het prijspeil te verheffen.
In het bijzonder klemt deze eiseh, omdat de
verbouw van haver op met overheidssteun ont
gonnen gronden en inpolderingen mede oor
zaak is van de toegenomen productie.
Besloten werd een en ander opnieuw onder
de aandacht van het college van regeerings»
commissarissen te brengen
Dezer dagen hield de Nederlandsche Bond van
Sigarenwinkeliersvereenigingen zijn 31e bonds
vergadering in hotel De Roode Leeuw te Am
sterdam.
De bestuursverkiezingen brachten het aftre
dende dagelijksch bestuur, te heeten de heeren
Jongejans, Metselaar en Tiesinga, opnieuw resp.
als voorzitter, secretaris en penningmeester aan
het roer, terwijl de heeren Rummenie, Van Ber-
kel en Leonard allen aftraden en de heer Groe-
newegen als bestuurder werd herkozen.
Aangenomen werd een ondernemersovereen
komst inzake de distributie van sigaren. De
algemeene vergadering verklaarde zich in prin
cipe voor invoering van een bondsmerk sigaren
De actie tegen de wilde grossiers, reeds in Rot
terdam en Haarlem ingezet, werd door den bond
voor het geheele land overgenomen.
Het hoofdbestuur stelde 3 moties voor, resp.
aan den ministerraad, den minister van Finan
ciën en den minister van Economische Zaken,
inzake uitbreiding van tabaksvergunningen aan
personeelscoöperaties, verkop van tabaksartike
len in rijksgebouwen en regeling van het auto-
matenvraagstuk.
Rotterdam werd aangewezen als congresstad
voor 1939.
De Broederschap van oud-studenten der Con
gregatie van de Lazaristen houdt Zondag 7
Augustus de jaarlijksche reünie in het St. Vin-
centius-Seminarie te Wernhoutsburg. De heer
W. Schlooz zal de actie voor de studiebeurs voor
onbemiddelde priester-studenten bespreken.
Onherroepelijk wordt de aanmel
ding 25 Juli gesloten
Onherroepelijk wordt de termijn voor
aanmelding voor onze reis door half Europa
naar Boedapest (114 Aug. voor 122.
op 25 Juli gesloten. Na dien datum kunnen
we geen deelnemers meer aannemen. Ons
reisgezelschap omvat thans reeds een hon
derdtal personen.
Wie niet teleurgesteld wil worden melde
zich dus nog onmiddellijk aan bij de Ver-
eenigde Katholieke Pers, N.Z. Voorburgwal
6573, Amsterdam, telefoon 46878, onder
storting der reissom op gironummer 22884.
Omtrent het congres van den Ned. R.K. Bond
van P.T.T.-personeel „St. Petrus" valt nog het
volgende te melden:
Na hervatting der besprekingen kwam ter ta
fel de verplichte pensionneering op 60-jarigen
leeftijd. Dit onderwerp zal een punt uitmaken
van bespreking in de R.K. Centrale.
Nog werd opgemerkt, dat een pensionneering
als bedoeld op 60-jarigen leeftijd rond 900 mil-
lioen per jaar zou kosten.
Inzake de propaganda werd gewezen op de
huidige mentaliteit, waarin de sport zulk een
vooraanstaande plaats inneemt. Gepleit werd
o.m. voor landdagen als in Brabant en Gelder
land. Het bestuur verklaarde zich gaarne be
reid, de propaganda intensief te gaan voeren.
Verzocht werd het daarheen te leiden, dat op
nationale feestdagen dienst zou worden gedaan
als op Zondag. Tevens werd verzocht te streven
naar beperking bij de aanstelling van vrouwe
lijke krachten, vooral bij den telegrafischen
dienst. Met klem werd aangedrongen op bevor
dering van een andere personeelspolitiek bij het
bedrijf, o.a. door snellere benoemingen in vasten
dienst, beperking van personeel op arbeidsover
eenkomst en het maken van promotie na afge
legd examen voor hoogeren rang.
Er zal gestreefd worden naar een 40-urige
werkweek, mede ook in verband met het werk-
loozenvraagstuk
Na behandeling van al deze problemen ver
kreeg pater A. G. van Delden O.E.S.A. uit Nieu-
wendam, geestelijk adviseur van „St. Petrus" het
v/oord. Spr. hield een warm pleidooi tot echte
beleving van de christelijke beginselen, en vroeg
de ordeningsgedachte eens te mediteeren en
mede te werken aan de juiste orde in het maat
schappelijk leven.
Het centraal-secretariaat voor R.K. Vacantie-
liuizenwerk in Nederland verzoekt ons opneming
van het volgende:
In alle katholieke dag- en weekbladen hebben
de ouders kunnen lezen, wat wij beoogen met
onze R.K. Vacantiehuizen. De K.R.O. heeft ons
z\jn effectvolle medewerking verleend bij onze
propaganda. Reeds -zijn duizenden van onze
vlugschriften verspreid onder de leerlingen van
de gymnasia en middelbare scholen.
Van vele ouders mochten wij adhaesiebetui-
gingen ontvangen, waaruit blijkt, hoezeer zij het
op prijs stellen, dat voor hun jongens en meisjes
de gelegenheid is geschapen, om in katholiek
verband een gedeelte van de zomermaanden door
te brengen, in een eigen sfeer en op zoodanige
wijze, dat niet hoeft te worden gevreesd voor een
inwerking van ideeën en levensopvattingen, die
moeilijk in overeenstemming zijn te brengen met
datgene, wat van jongs af aan in huisgezin en
school en in jeugdvereeniging aan onze katho
lieke jongeren is bijgebracht.
Ouders, wij mogen er bij u op aandringen: in
dien gij uw toestemming geeft tot het zelfstan
dig-reizen, dan moogt en moet gij ook met
ouders-recht van uw kinderen eischen, dat zij
gebruik maken van onze R.K. Vacantiehuizen.
Zeker, nog zijn wij in een begin-stadium. Nog
hebben wij slechts 15 huizen voor jongens en
15 huizen voor meisjes. Maar door uw mede
werking, door uw beïnvloeding van uw kinderen
zullen wij elk jaar meer in staat worden gesteld,
het aantal vacantiehuizen op te voeren. Ons
ideaal is, om in elke plaats waar een jongens
huis is, ook een meisjeshuis te openen en omge
keerd. Immers, wij gaan uit van de opvatting,
dat de meest ideale vorm van reizen is: het
gezamenlijk op vacantie gaan van het geheele
huisgezin of een gedeelte er van, met den vader
als leider of de moeder als leidster.
Dan is het noodzakelijk, dat allen in eenzelfde
stad of dorp een nachtverblijf vinden. Tot nu
toe is dit alleen het geval in Nijmegen, Utrecht.
Amsterdam en Ginneken.
Wie algemeene inlichtingen wil ontvangen
vrage deze per brief aan. Het adres luidt Lange
Putstraat 44, Den Bosch.
GROOTE PRIJS VA N
NEDERLAND PER KM-M-Vj
Kaarten btf de bekende voorverkoopers
mriiiifiiiimitiiiiunitiifmiiuiiiiiiiiiniiMiiiiifiiiiniiiimiiiiitmiimiiir
Onze weerkundige medewerker schrijft:
In een slechten zomer als wij nu beleven, is
het weer onder alle omstandigheden ongunstig,
ook onder die, welke anders aanleiding geven
tot mooi weer. Zoo was ook de laatste dagen
het weer koel en betrokken, niettegenstaande
het onder den invloed stond van een gebied
van hoogen druk, dat stationair is, en depres
sies slechts op grooten afstand lagen. Door de
zwakke luchtbewegingen over West-Europa
bleven vochtige luchtmassa's liggen en was het
weer over groote uitgestrektheden betrokken
en mistig.
Het is een gunstige omstandigheid, dat het
gebied van hoogen druk de laatste dagen eer
der neiging heeft zich uit te breiden dan in te
krimpen en wij kunnen daarom verwachten,
dat het zich nog wel eenige dagen en dus ook
bij den week-overgang zal handhaven. Al zal
het weer hierbij overwegend betrokken zijn, wij
behoeven niet voor regen te vreezen. Neer
slag kan n.l. alleen worden verwacht wanneer
een depressie dicht in onze nabijheid komt en
hierop is niet veel kans, daar een nieuwe de
pressie, welke Donderdag in het Westen bo
ven den Oceaan was verschenen, een Noordoos
telijk gerichten weg volgt en ver van ons ver
wijderd zal blijven.
De volgende depressie is niet dicht genoeg
bij om vóór Zondag storingen te brengen, hoe
wel verwacht mag worden, dat deze daarna
niet zonder invloed op de weersgesteldheid bij
ons zal blijven.
Men mag verwachten, dat tegen het einde der
week de Noordelijke windrichtingen over de
Noorzee eindelijk verdwenen zullen zijn en dat
ZW-Iijke zullen doorkomen, aanvankelijk heel
zwak, later sterker. Zoolang de wind zwak
blijft, is er geen opklaring te verwachten. Het
is dus niet onwaarschijnlijk, dat het Zondag
nog betrokken zal zijn. Heel warm zal het nog
niet worden, maar wij kunnen toch een gelei
delijke stijging van de temperatuur verwach
ten. Alles bijeen zijn de vooruitzichten voor het
weekeinde en Zondag tamelijk gunstig met een
groote kans op mooi weer.
(Nadruk verboden.)
BATAVIA, 22 Juli (Aneta). Den Volksraad
is advies verzocht in zake het wetsontwerp tot
voorbehoud van debevoegdheid tot toetreding
aan het ontwerp-verdrag betreffende de rege
ling van zekere bijzondere stelsels voor de wer
ving van arbeiders.
Dit ontwerp houdt verband met de regeling,
aangenomen door de Internationale Arbeids-
Conferentie te Genève, welke regeling in het
bijzonder de inheemsche bevolking betreft in
zekere gebiedsdeelen. Hierin zijn bepalingen
vervat omtrent werving in het algemeen, de
werving van jeugdige personen, de vestiging
van gezinnen, groepeering van arbeiders naar
stamverwantschap e.d.
De diplomaten, .die het Verdrag van Ver
sailles opstelden, waren, terecht, van oor
deel, dat het nieuwe Polen een „venster
op zee" noodig had, een eigen haven, want een
land met een oppervlakte van niet minder dan
389.000 vierkante K.M. en een bevolking van
meer dan 30 millioen zielen kon voor zijn over-
zeeschen handel niet van vreemde havens af
hankelijk zijn. Als Poolsche haven kwam alleen
Danzig in aanmerking, maar deze stad aan den
mond van den Weichsel was voor 90 pCt. Duitsch
en het ging dus niet aan haar zonder meer aan
Polen te geven, ofschoon de Poolsche delegatie,
daarop aandrong. Zoo werd besloten de Vrije
Stad Danzig te scheppen. Danzig zou noch van
Polen noch van Duitschland afhankelijk zijn,
maai- van den Volkenbond, die de controle over
de nieuwe Poolsche haven door middel van een
Hoogen Commissaris uitoefenen zou. De haven
van Danzig bleek weldra onvoldoende voor de
steeds groeiende behoeften van de Poolsche re
publiek. Reeds in 1924 begon Polen daarom met
den aanleg van een nieuwe haven, een zuiver
Poolsche ditmaal, Gdynia, die de Poolsche bla
den vaak „het wonder van de Baltische Zee"
genoemd hebben en die van 1933 af de grootste
haven aan die zee werd. Evenwel, de sympa
thieën van de bevolking van Danzig bleven naar
Duitschland uitgaan, en toen het nationaal-so-
cialisme het door den oorlog en den vrede ont
wrichte vaderland een nieuw tijdperk, dat van
het Derde Rijk, opende, bekende Danzig meer
en meer Hitler-kleur. De verhouding tot Polen
was meer dan eens in hooge mate gespannen,
maar Warschau, dat, vooral sinds kolonel Beek
met de leiding der Poolsche buitenlandsche
aangelegenheden belast werd, een openlijk
conflict met Duitschland, ook tot zeer hoogen
prijs, vermijden wilde, zag zich genoopt de eene
concessie na de andere te doen en het slot van
deze houding was, dat Danzig een Duitsch-
geadministreerde stad werd, een stad, waarvan
de politie, de financieele aangelegenheden, de
opvoeding en het geheele maatschappelijke le
ven ingericht werden volgens de voorschriften,
die door Berlijn voor het geheele Duitsche
grondgebied waren uitgevaardigd. Thans er
kennen de overheden van de Vrije Stad alléén
Adolf Hitler als hun oppersten heer. De presi
dent van den Danziger Senaat, Arthur Greiser,
is reserve-officier in het nieuwe Duitsche leger
en tegelijkertijd in actieven dienst van de S. S.-
formaties.
anzig heeft intusschen niet opgehouden
van het Poolsche douane-gebied deel uit
te maken; de spoorwegen worden door
Polen geadministreerd en van de Danziger ha
ven kan Polen Vrijelijk blijven gebruik maken.
Het Poolsche „venster op zee" is dus blijven be
staan, en Polen zou er bezwaarlijk in kunnen
toestemmen dat het gesloten werd. Danzig al
leen en Gdynia alleen zouden voor de behoeften
van het zich krachtig-ontwikkelende Polen on
voldoende zijn. Het land heeft deze beide havens
noodig en meer dan eens is er in den laatsten
tijd van Poolsche officieele zijde aan herinnerd
ook door kolonel Beek dat Polen onder
geen beding van Danzig als vrije havenstad af
stand zal kunnen doen. Deze verzekeringen had
den niet alleen ten doel een bekend en een
voudig feit krachtig te onderstrepen, zij hadden
óók de waarde van een waarschuwing. War
schau toch heeft steeds te vreezen dat de Vrije
Stad op een kwaden dag haar terugkeer tot
het moederland proclameert en daarmee ook ju
ridisch weer de Duitsche soevereiniteit erkent,
Warschau wil dat de Danziger Senaat wel weet
dat Polen zich bij een dergelijke verklaring in
geen geval neerleggen zal.
Het is voor de Poolsche republiek volstrekt
noodig deze houding aan te nemen, omdat het
prestige van den Volkenbond zoo verzwakt is,
dat de Geneefsche instelling nog slechts een
symbolische controle over de aan haar hoede
toevertrouwde Vrije Stad uitoefent. In werke
lijkheid wordt de meening van den Hoogen Com
missaris niet meer gevraagd. En de regeering
te Warschau is er beter dan wie ook van over
tuigd dat de leden van den Volkenbond om Dan
zig niet den oorlog aan het Derde Rijk verklaren
zullen. Polen is dus, wat de Vrije Stad betreft,
geheel op eigen krachten aangewezen.
Voor de groote massa in Polen heeft Danzig
intusschen niet alleen economisch belang, voor
haar is Danzig óók de stad, die, zeven eeuwen
lang, de stad der Poolsche koningen was. Ieder
Poolsch kind, dat behoorlyk onderwijs genoten
heeft, kent het bekende woord van Bismarck:
„Wie Danzig en den Weichselmond bezit, re
geert over Polen". Dat woord heeft nog niets
van zijn waarde verloren en het is mogelijk dat
Polen, als het er toe komen mocht, dat Danzig
zich weer bij het Derde Rijk formeel aansluit,
die aansluiting met krachtige middelen zou
trachten te beletten.
Berlijn weet dat. Het heeft - tot dusver de
Danzigers en hun leiders volstrekt afgeraden
zich op den weg van het avontuur te begeven.
Het heeft met Warschau een verdrag gesloten,
dat den vrede tusschen het Derde Rijk en de
Poolsche republiek voor tien jaar waarborgen
moet, en dit verdrag is van té veel waarde om
het ter wille van Danzig, dat toch reeds in den
geest van het nationaal-socialisme bestuurd
wordt, te verscheuren. In de huidige omstan
digheden is de Poolsche neutraliteit van belang,
van méér belang dan de Vrije Stad, die, in ver
anderde omstandigheden, het Rijk, als een rijpe
vrucht, toch in den schoot valt.
aar de zaken zoo staan vraagt men
zich af met welk doel Herr Forster,
de „Führer" van de nationaal-socialis-
tische party van Danzig, zich vorige week naar
Londen begeven heeft. De Danziger leider heeft
in de Engelsche hoofdstad besprekingen met
hooge Britsche ambtenaren en invloedrijke po
litieke personen gevoerd. Heeft hij, als Henlein,
de Britsche officieele en publieke meening ten
aanzien van een eventueelen „Anschluss" willen
peilen? Heeft hij zich van de mogelijke Brit
sche reacties een helder denkbeeld willen vor-
vormen? Zoo ja, dan moet hij een teleurstel
ling ondervonden hebben. Niet dat men hem zal
hebben medegedeeld, dat Engeland den „An
schluss" van Danzig bij het Derde Rijk niet
dulden zal, maar men zal hem er op gewezen
hebben, dat Polen zoo groot belang bij de hand
having van den „status quo" aan den Weichsel
mond heeft, dat de gevolgen van een onberaden
gebaar van den Danziger Senaat niet anders
dan zeer ernstig zouden kunnen zijn. Van het
oogenblik af waarop Danzig weer een Duitsche
stad zou worden, wordt het probleem van den
Poolschen „corridor" onmiddellijk weer een
brandend vraagstuk. En dit probleem is niet
alleen van Poolsch, maar van algemeen Euro-
peesch belang. Tegenover dit vraagstuk zou
Frankrijk geen onverschillig-neutrale houding
kunnen blijven aannemen, en Engeland zeer
waarschijnlijk evenmin.
De kwestie van Danzig kan alleen in accoord
met Polen geregeld worden, maar de republiek
zal er in geen geval in toestemmen dat zij haar
bijzondere positie in de Vrije Stad zonder meer
verliest. Tegenover een afstand-doen van Dan
zig zouden zeer serieuze garanties van Duitsche
zijde moeten staan, garanties, die Polen tege
lijkertijd tastbare voordeelen bezorgen zouden,
en men ziet niet wat Duitschland Polen in ruil
voor Danzig zou hebben te bieden.
Een dictatoriale regeering, als de Duitsche,
heeft successen noodig wil zij haar greep op het
volk niet verliezen. De herwinning van Danzig
als Duitsche stad zou ongetwijfeld tot de ver
beelding der Duitsche massa's spreken, maar de
prijs dien Duitschland voor dit „succes" te be
talen zou hebben, kon wel eens te hoog zijn.
Daarom, én omdat Duitschland voor den rusti-
gen uitbouw van zijn centraal-Europeesche po
litiek Polens onzijdigheid niet goed ontberen
kan, is er alle kans dat de „status quo" aan den
Weichselmond voorloopig gehandhaafd blijft.
Forster's reis naar Londen behoeft niet de be-
teekenis te hebben, dat een nieuwe „crisis"
dreigt.
Het hoogedrukgebied, dat Donderdag nabij
Schotland lag', heeft zich naar Noord-Noorwe-
gen en Lapland verplaatst. Thans strekt zich
een rug van hoogedrukking van de Poolzee via
de Noordzee en het Kanaal naar de Azoren
uit. De depressie bij IJsland vulde weer op.
Voorts bevindt zich een vlak lagedrukgebied
over Midden- en Zuid-Oost-Duitschland, Polen
en de Randstaten. In laatstgenoemd lagedruk
gebied viel vooral in Duitschland zware regen
(Berlijn had 21 m.m., Dresden 27 m.m.). Ove
rigens is het over geheel West-Europa rustig
en droog weer. In onze omgeving varieert de
bewolking plaatselijk sterk. Over Frankrijk en
Zwitserland is het helder en warm.
Er mag op aanhouding' van het goede weer
gerekend worden. De temperatuur zal nog wat
stijgen, voorts zal het overdag zonnig en droog
zijn met zwakken uiteenloopenden wind.
Expeditie zal naar Nieuw-Guinea
vertrekken
BATAVIA, 22 Juli (Aneta). Naar Aneta
verneemt, zal 28 Juli een expeditie van de mijn
bouw-maatschappij, „Nederland-Nieuw Guinea"
naar Nieuw-Guinea vertrekken. Deze expeditie
bestaat uit zeven leden, en staat onder leiding
van ir. De Groot. Men maakt de reis van Soe-
rabaja, via Makassar en Ambon.
Verder kan nog worden gemeld, dat het vlieg
veld te Tanah Merah binnen twee a drie maan
den gereed zal zijn. Er komen twee hangars,
één voor land-vliegtuigen en één voor water
vliegtuigen.
Heden is Z.Exc. dè minister van Buiten
landsche Zaken, mr. J. A. N. Patijn naar Ko
penhagen gereisd, waar hij de ministerconfe
rentie van de zgn. Oslo-staten zal bijwonen.
Zondag 31 Juli zal Z.H.Exc. mgr. dr. J. M.
Buckx, in de kapel van de Paters der H.H.
Harten te Valkenburg de H. Priesterwijding toe
dienen aan de eerw. fraters: Pamphilius v. d.
Eroek, Hubertus Lahaye, Heribertus Coppens,
Fredericus de Leeuw, Prudentius Lindeman, Bo-
naventura Jorna, Carolus van Niel, Gabriel v. d.
Westen, Emmanuel Werts, Justinus Corstjens,
Euthymius van Rooy, Ildefonsus Verrijt, Her-
menegildus Verhoeven, Christianus Peek, Al-
bertus Arts en Florentius de Bok.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
le volgende week alleen Maandag, Woensdag
en Donderdag audiëntie verleenen.
