De slag voor Gandesa thans
begonnen
Scherpe Duitsche critiek op het
statuut van Hodza
Overeenkomst met
Franco
Het nieuws van heden
-mmm- mi/ffp-j,
FELLE STRIJD IN DE
BUITENWIJKEN
GEEN BEGRIP WERD
GETOOND"
Tsjang Kai Sjek
onderhandelt
DE VOLKENBOND VOOR
EEN BESLISSING
Het terugtrekken
van vrijwilligers
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE.
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bronze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE. UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DONDERDAG 28 JULI 1938 - OCHTENDBLAD
VIER EN ZESTIC5TE JAARGANG No. 21296
Het rechtsche opperbevel schijnt
echter aan deze gevechten
weinig belang te hechten
Bombardement op
Tarragona
Oppositie in de Falanx?
Britsch-Amerikaansch
handelsoverleg
Het Britsche kabinet bespreekt
de gerezen moeilijkheden
Het Weer
mm
De Duitsche gezant te Praag
bezocht president Benesj
Het incident van 21-Mei
voor den rechter
Ruslands grenzen in
Azië
Japan verlangt naar een
definitieve vaststelling
De Mercury" gedaald
in Southampton
LONDEN, 27 Juli. (Reuter). De „Mercury" is
om 20 uur 20 in Southampton neergestreken.
Het vertrek van Runciman
Het incident te Eger
Onze regeering heeft een regeling
getroffen ten aanzien van de
wederzijdsche vertegen
woordiging
Vestiging van agent en
sub-agenten
Zijn idealen kunnen volgens Lord
Halifax behouden worden
De Britsche belangen
in China
Ronduit
ITALIAAN UITGEWEZEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regef 30 et., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
'do kleine annonces „OmroeDers" zie de rubriek
BARCELONA, 27 Juli. (Havas.) De slag
voor Gandesa is begonnen. De regeerings
troepen, die gisteren alle hoogten bezet heb
ben rondom de plaats, en zich o. m. meester
hebben gemaakt van het dorp Corbera, op
2 K.M. ten Noorden van Gandesa, hebben
hun opmarsch voortgezet.
De laatste berichten melden, dat in de
buitenwijken van Gandesa gevochten wordt.
Er zijn nog vijfhonderd krijgsgevangenen ge
maakt, terwijl gisteren reeds 3000 rechtsche sol
daten gevangen werden genomen. Intusschen
hebben de rechtschen echter versterkingen aan
troepen en geschut in den strijd geworpen.
Volgens een bericht uit Burgos hebben de
rechtsche troepen bij het aanbreken van den
dag den strijd hervat tegen de regeeringstroe-
pen, die nog genesteld zijn aan den rechteroever
van de Ebro. Te Burgos wijst men er op, dat
men niet verbaasd behoeft te zijn over den
weerstand der regeeringstroepen- op den rech
teroever van de Ebro, aangezien hun bruggen
vernield zijn en hun niets overblijft dan weer
stand bieden tot het uiterste hunner krachten
en tot hun munitie is uitgeput.
Franco bevindt zich op het oogenblik in goe
de gezondheid te Burgos. Des morgens en des
avonds begeeft hij zich naar het hoofdkwartier.
ROME, 27 Juli (Havas) De bijzondere corr.
van de Messagero aan het front van de recht
sche troepen in Katalonië bericht aan zijn blad,
dat de regeeringstroepen de Ebro konden over
steken dank zij de hulp van marxistische ele
menten onder de burgerbevolking van het dooi
de troepen van Franco bezette gebied. Deze
personen, die vroeger deel hebben uitgemaakt
van de marxistische militie stonden nog in ver
binding met de Katalaansehe regeering en heb
ben onrust gezaaid langs den oever, waarvan
gebruik werd gemaakt door de regeeringstroe
pen.
Dé Messagero bericht, dat in de tweede week
na het begin van het offensief de troepen vijf
tig kilometer van het punt van uitgang waren
opgerukt en een stelling bezet hielden, welke
bestemd was te dienen als natuurlijke basis
voor een nieuwen sprong naar het Zuiden.
Het feiT, dat Franco in Burgos is, vrij ver
van het front, vormt een aanwijzing, dat
het opperbevel geen bijzonder belang schijnt
te hechten aan de operaties der regeerings
troepen in den sector van Flix en Amposta.
Aan het Levantfront is stilstand ingetreden
in den veldslag in de sectoren langs de kust en
in de Sierra de Espadan. De rechtschen zetten
hun pogingen in de richting van Viver voort.
De regeeringstroepen hebben de aanvallen der
rechtschen in de sectoren van Caudiel, Bena-
ler, Toras en Bejis afgeslagen.
De laatste gevechten zijn bijzonder hevig ge
weest ten Westen van Bejis, op 11 K.M. van
Viver. De rechtschen vielen de stellingen van
Curillo, Rabalsador, ten Zuiden van de Sierra
el Toro, aan. De regeeringstroepen openden een
hevig vuur en decimeerden de voortdurend aan
vallende rechtschen. Vervolgens sprongen zij in
de verschansingen en verdreven de Italiaansche
troepen met handgranaten. Zij maakten een
belangrijken buit, o. m. 10 mitrailleurs, 11 ma
chinegeweren van Italiaansch fabrikaat, vier
mortieren en 83 geweren.
Tarragona heeft een nieuwen luchtaanval te
verduren gehad. Om half vier wierpen Junkers-
bombardementstoestellen talrijke brandbommen
en ontploffingsprojectielen op de stad. Ver
scheidene gebouwen vlogen in brand; het aan
tal slachtoffers is nog niet bekend.
In verband met de gevangenneming en in
staat van beschuldiging-stelling van Martinez
Velez en Agustin Aznar, beiden leden van den
natior.alen raad en van de door Franco be
noemde politieke junta, zouden sommige per
soonlijkheden in het rechtsche Spanje wen-
schen, dat het tegen hen aanhangige proces
.de beide raadsleden worden beschouwd als op
standig tegen de staatstucht een proces van
de Spaansche Falanx zou worden, -welke naar
hun meening vastberaden naar rechtsch zou
moeten worden georiënteerd.
Een gevolg van hun gevangenneming ls ge
weest, dat voor de tweede maal Don Joaquin
Garrigues is gearresteerd. Garrigu.es was pro
fessor in het handelsrecht aan de universiteit
van Madrid. Hij is reeds eenmaal te Salaman
ca gevangen geweest, verdacht van linkschen
denkbeelden te zijn toegedaan.
De beide bovengenoemde raadsleden wor
den er o. m. van beschuldigd in een geest
van openlijke oppositie een ontwerp te heb
ben ingediend tot reorganisatie van de
Spaansche traditionalistische Falanx, met
het doel uit den rechtstreekschen invloed
van het leger te verwijderen alles wat be-
tiekking heeft op de politieke activiteit der
partij en van den staat.
De tegenstanders van prof. Garrigues houden
staande, dat hij persoonlijk het bewuste ont
werp heeft opgesteld, op verzoek van Martinez
Velez en Agustin Aznar.
De Duitsche reddingsmaatschappij voor schipbreukelingen heeft de beschikking
gekregen over een auto, waarop een raketten-installatie en andere hulp
middelen worden meegevoerdDe auto is gestationneerd te Heiligenhafen
ft
LONDEN, 27 Juli (Reuter). Op de weke-
lijksche bijeenkomst van het Britsche kabinet
hebben de ministers heden de moeilijkheden be
sproken, welke zijn gerezen in de Britsch-Ame-
rikaansche handelsbesprekingen.
H VERWACHTING: Meest matige, tijdelijk
toenemende wind, aanvankelijk Zuidoost,
later ruimend naar Westelijke richtingen,
S toenemende bewolking met toenemende
kans op regen of onweer, aanvankelijk jl
iets warmer.
H VERDERE VOORUITZICHTEN: Koeler. |f
BERLIJN, 27 Juli (D.N.B.). De „Deutsche
diplomatisch-politische Korrespondenz" schrijft
in verband met de door publicaties in de pers
bekend geworden wetsontwerpen der Tsjecho-
Slowaaksche regeering, die den grondslag moe
ten vormen van onderhandelingen, o.a. het vol
gende
„Deze ontwerpen komen in de essentieele
deelen Overeen met reeds vroeger ontvangen
aankondigingen, die reeds voorwerp zijn ge
weest van een critiek der Sudeten-Duitsche
partij. De vermaningen van andere regee
ringen hebben dus klaarblijkelijk geen wij
ziging van het standpunt der Tsjecho-
Slowaaksche regeering ten opzichte van het
probleem als geheel tot stand kunnen
brengen.
De ontwerpen trachten het feit te verbergen,
dat de regeering te Praag niet van zins is met
de principieele eischen der Sudeten-Duitsche
partij en van de andere nationaliteiten reke
ning te houden. Er komt noch een erkenning
van de Sudeten-Duitschers als rechtsgelijk
staatsvolk, noch toekenning van het karakter
der rechtspersoonlijkheid aan de Duitsche volks
groep en in verband daarmede van zelfbestuur
op het aaneengesloten door Duitschers bewoon
de gebied in voor. Weliswaar wordt nog de
aanduiding „nationaliteitenstatuut" gehand
haafd, maar in het zesde en in het zevende
hoofdstuk komt bij de formuleering der cultuur
rechten duidelijk tot uitdrukking, dat Tsjechen
en Slowaken moeten doorgaan voor de eerst-
TOKIO, 27 Juli. Een vertegenwoordiger
van de regeering van Tsjang Kai Sjek
heeft, volgens het Japansche persbureau
Domei, onderhandelingen aangeknoopt met
Sir Geoffrey Stafford Northcote, den gou
verneur van Hongkong, over den afstand
van het Chineesche deel van den spoorweg
KantonKauloen, van Kanton tot Sjoem-
tsjoen, welke stad grenst aan het Britsche
pachtgebied.
Deze lijn heeft een lengte van ongeveer 89
mijl. De correspondent van de „Nitsji Nitsji
Sjimboen", die dit bericht meldt, seint verder
üit Hongkong, dat niets bekend is omtrent den
prijs, die bedongen wordt door de regeering
van Tsjang Kai Sjek. Het is echter zeker, dat
de voorgestelde transactie beoogt fondsen bij
een te brengen voor den aankoop van meer
oorlogsleveranties uit Engeland, en tevens ten
doel heeft den spoorweg KantonKauloen te
behouden tegen Japansche luchtaanvallen. De
correspondent wijst er echter op, dat Engeland
biet alleen zou bloot staan aan critiek wegens
schending van het negen-mogendhedenpact,
maar het resultaat zou verbeuren van zijn sa
menwerking met Japan tot behoud van zijn
belangen in Noord-China, wanneer het zoo'n
doorzichtige transactie met het regime van
Tsjang Kai Sjek afsloot.
Voorts schrijft de correspondent, dat
klaarblijkelijk plannen ontworpen zijn door
Tsjang Kai Sjek voor onderhandelingen
met Frankrijk over afstand van den Soen-
ning-spoorweg in de provincie Kwangtocng,
van Tausjan tot Kbngmoen, een lengte van
158 K. M.
Een telegram, ontvangen uit betrouwbare
buitenlandsche bron te Kioekiang, meldt, dat
de gevechten in de stad gisteravond geëindigd
zijn. De Chineesche troepen, die in de achter
hoede streden, zijn waarschijnlijk terugge
trokken.
Nabij Belgrado is een mausoleum voor den onbekenden Servischen soldaat ingewijd
TOKIO, 27 Juli. (Havas). Hedenavond is
door het Japansche ministerie van Buitenland
sche Zaken een communiqué uitgegeven, waar
in wordt verklaard, dat de Japansche regee
ring groot belang hecht aan een definitieve
vaststelling van de grenslijn tusschen Mand-
sjoekwo en Sovjet-Rusland, in het bijzender
in het Oostelijke gebied, tusschen het meer
Khanka en de rivier Toe Oenmen. In het do
cument wordt een historisch overzicht gege
ven van de onderhandelingen, die gevoerd
zijn tusschen Moskou en TOkio sedert verschei
dene jaren over dit onderwerp, en wordt ge
wezen op de ongunstige houding, die de Sov
jets hebben aangenomen. Er wordt geen recht-
streeksche toespeling op de affaire van Tsjang-
koefeng gemaakt; evenmin wordt gezegd, of
Japan op het punt staat nieuwe voorstellen te
doen voor een regeling der recente incidenten
en vaststelling van de grens.
gerechtigde staatsdragende volken, terwijl de
andere volksgroepen, dus ook de Duitschers,
aangeduid worden als „minderheidsnaties" wel
ker rechten volgens een bevolkingssleutel aan
de rechten der Tsjechen en Slowaken aangepast
en dienovereenkomstig toegemeten worden. Ook
op het gebied van officieele taal is het begrip
van de „minderheidstaal" behouden en ondanks
eenige concessies is de principieele plaats op
den tweeden rang dier minderheidstaal gehand
haafd. Een eenheid vormend Duitsch bestuurs
gebied is in de ontwerpen niet opgenomen.
Men moet zich afvragen, aldus tenslotte
de „Deutsche diplomatisch-politische Korre
spondenz", waarover Hodza dan met de ver
tegenwoordigers der Sudeten-Duitschers en
der andere nationaliteiten nog wil onder
handelen, wanneer zijn tot dusverre opge
stelde ontwerpen zoo grondig den wil
missen tot begrip voor hun wenschen
en eischen.
LONDEN, 27 Juli. (Reuter). De diploma
tieke correspondent van Reuter veronderstelt,
dat Lord Runciman over ongeveer een week
naar Praag zal vertrekken.
In verband met de verklaring van Cham
berlain, dat de Sudeten-Duitsche partij nog
geen enkele verklaring afgelegd had betreffen
de de uitzending van Runciman naar Tsjecho-
Slowakije, deelt de persafdeeling van de Sude
ten-Duitsche partij mede, dat Chamberlain op
het oogenblik, waarop hij zijn verklaring af
legde, nog geen inlichtingen kon hebben over
de houding van de Sudeten-Duitsche partij.
Dienzelfden dag was de Sudeten-Duitsche par
tij op de hoogte gebracht door bevoegde En-
gelsche kringen. De gemachtigde vertegen
woordigers der partij hebben positief geant
woord, in den zin van het bericht, dat gisteren
in de „Zeit" met betrekking tot de missie van
Runciman verschenen is.
De president der Tsjecho-Slowaaksche
Republiek, Benesj, heeft heden den Duit-
schen gezant, Eisenlohr, ontvangen, Mor
gen zal Eisenlohr door Hodza ontvangen
worden.
Vanmorgen is onder groote belangstelling,
vooral van Duitsche journalisten, voor de
militaire rechtbank te Pilsen verschenen
de politieman, die in den nacht van 21 Mei
op den weg van Eger twee Sudeten-Duit
schers gedood heeft, die lid waren van de
partij van Henlein.
Het officieele communiqué, dat dien dag
werd gepubliceerd, wordt in de acte van be
schuldiging opgenomen. Volgens dit commu
niqué sommeerde de politie-agent de motor
rijders in het Tsjechisch en in het Duitsch te
stoppen. In plaats van gehoor te geven aan de
sommaties, reden de motorrijders in veile vaart
op den agent af. Deze vuurde daarop.
De acte van beschuldiging vermeldt dan ver
der, dat de patrouille, waartoe de agent be
hoorde, bevel had gekregen den weg van Fran-
zesbad te bewaken, voertuigen aan tc houden
en zich van de wapens te bedienen, wanneer
aan sommaties geen gevolg werd gegeven.
De procureur is van mëenTng, dat de be
klaagde gehandeld heeft zonder alle voor
zorgsmaatregelen te nemen; de beklaagde
houdt zijn onschuld staande.
De politieman Koranda verklaarde, dat hij
trachtte het voorwiel van het motorrijwiel on
der vuur te nemen, zoodat zijn geweerschot
slechts bij ongeluk de motorrijders heeft ge
raakt. Hij wees er op. dat na de eerste som
matie de beide motorrijders zich hadden om
gekeerd en hem hadden bespot.
Eén deskundige toonde aan, dat de agent,
die voor de eerste maal een geweer hanteerde,
zeer gemakkelijk zijn doel kon missen.
Tusschen den verdediger van den beklaagde
en den advocaat der slachtoffers ontstond ver
volgens oneenigheid, waarbij de Duitsche ad
vocaat den Tsjechischen beleedigde. De voor
zitter richtte vermaningen tot den Duitschen
advocaat.
Een getuige verklaarde, dat hij de politie
patrouille op een honderdtal meters afstan 1
nad gezien, en dat het onmogelijk is, dat de
beide motorrijders zijn aanwezigheid niet heb
ben opgemerkt. De Duitsche advocaat verzocht
in verband hiermede de Bewoners van de huizen
tegenover de plaats van het incident als ge
tuigen te hooren, doch de rechtbank wiigerd-
hierop in te gaan. De zitting werd daarop ge
schorst, sine die, om een reconstructie van
het gebeurde te Eger mogelijk te maken. Ko
randa is op vrije voeten gesteld.
De Regeeringspersdienst deelt het
volgende mede:
In aanmerking nemende, dat het
gezag van generaal Franco zich thans
uitstrekt over het grootste gedeelte
van Spanje, heeft de Nederlandsche
regeering met diens bewind een re
geling getroffen inzake wederzijdsche
vertegenwoordiging in dier voege,
dat elk van beide een agent zal
vestigen, teneinde de belangen van
zijn landgenooten voor te kunnen
staan.
Bovendien zullen in een aantal na
der overeen te komen plaatsen sub
agenten kunnen worden benoemd,
die werkzaamheden zullen verrichten,
vergelijkbaar met die van consulaire
ambtenaren.
Een erkenning, hetzij de jure, het
zij de facto, houdt deze regeling
niet in.
LONDEN, 27 Juli. (Reuter) In het SKtschs
Hoogerhuis heeft Lord Halifax een verklaring
afgelegd, waarin hij o.m. zeide:
Ik kan het Huis verzekeren, dat wij vol
strekt bereid zijn tot, en in feite reeds
bezig zijn met het overwegen van een mo
gelijk voor ons open staande actie in het
Verre Oosten, wanneer wij niet cte passen
de consideratie krijgen voor de belangen,
die wij het recht hebben in China te be
schermen.
Wat den Volkenbond betreft zeide hij: De
Volkenbond staat heden ten dage, naar mijn
meening, voor de noodzakelijkheid een beslis
sing te nemen, die van invloed zal zijn op zijn
geheele toekomst. Wanneer ik dacht, dat het
uit was met den Volkenbond, zou ik een pessi
mist zijn.
Ik geloof niet, dat het het menschelijk
vernuft te boven gaat middelen te beramen,
waardoor de idealen van den Volkenbond
worden behouden en, terwijl aan den eenen
kant zijn practische beperkingen erkend
worden, aan den anderen kant de weg
wordt open gehouden om thans en in de
toekomst het meest volledige gebruik te
maken van zijn onmetelijke potentialitei-
ten als instrument voor den vrede.
Het zij mij vergund de principes vast te leg
gen, die aan een zoodanige oplossing ten
grondslag moeten liggen.
Het eerste doel van den Volkenbond is het
voorkomen van oorlog. Dit is een negatieve
wijze van uitdrukking. De positieve ls, dat de
Volkenbond de middelen behoort te verschaf
fen om iederen staat een gewettigd excuus te
ontnemen zoo er al een gewettigd excuus
bestaat om zijn toevlucht te nemen tot
geweld.
Daarom moeten wij alles doen wat wij
kunnen voor de vestiging der heerschappij
van het recht, door versterking der machi
nerie, door bestudeering van en uitspraken
in geschillen, en wij moeten middelen zoe
ken om de mogelijke oorzaken van geschil
len uit den weg te ruimen en een onrecht
vaardigheid te herstellen door het ventilee-
ren van grieven en door een actieven druk
der openbare meening.
Wij hebben allen voortdurend gezegd, dat
menschelijke zaken nooit statisch kunnen blij
ven, maar de verandering, die zoowei natuur
lijk als juist kan zijn, moet uitgevoerd worden
door vreedzame middelen, wil niet de genezing
tienduizend maal erger zijn dan de kwaal.
Groot-Brittannië heeft zijn woord gegeven om
te trachten deze beginselen daadwerkelijk te
maken, en wij houden ons aan die verplich
ting tot het uiterste van ons vermogen.
De linkschen zijn in de buitenwijken van
Gandesa doorgedrongen.
Tsjang Kai Sjek onderhandelt over den
verkoop van een Chineesche spoorlijn
aan Engeland.
Lord Halifax sprak over de positie van
den Volkenbond.
Van Duitsche zijde wordt scherpe cri
tiek uitgeoefend op hetgeen bekend
werd van het statuut van Hodza.
Bij een ontploffing aan boord van een
Franschen onderzeeër werden twee ma
trozen gedood.
Het Britsche kabinet besprak de moei
lijkheden, gerezen bij het Britsch-Ame-
rikaansche handelsoverleg.
Het Britsche parlement gaat op 29 Juli
tot November op reces.
Japan verlangt een definitieve vaststel
ling van de Russisch-Mandsjoeriische
grenzen.
De „Mercury" is te Southampton terug
gekeerd.
Overeenkomst tusschen Nederland en de
Franco-regeering ten aanzien van weder
zijdsche vertegenwoordiging.
Komt er een maximum-snelheid van 50
K.M. voor alle gemeenten?
Interessante juridische paspoortenkwestie
voor den Amsterdamschen politierechter.
De kazerne te Kampen heet voortaan de
„Generaal J. B. van Heutsz-kazerne.
Father R. Kemperman, stichter van
„Huize Vrijland" bij Arnhem, zal uit de
Missie terugikeeren.
De Vereeniging van oud-onderofficieren
van het Kon. Ned.-Ind. Leger „Madjoe
heeft haar algemeene vergadering ge
houden.
Marcel Kint won de etappe Straatsburg
Metz van den Tour de France.
New-Yorksche beurs: Nerveuze markt
met vrij groote koersverliezen.
Het is altijd een weldadige gewaar
wording ivanneer men met menschen
kan omgaan die zich niet inlaten met
„achterommetjes" maar op wier
woord en daad men kan vertrouwen.
Er is niets ellendigers dan te doen te
hebben met personen die met allerlei
streken behebt zijn, achter uw rug
ageeren en „roddelen"maar niets in
uw gezicht durven zeggen: menschen
waarvan men nooit weet wat men er
aan heeft. Vertrouwen is een der
grondslagen voor onze samenleving
en daarom moeten we allereerst in
onzen persoonlijken omgang verhou
wen wekken en vertrouwen ontvan
gen. Men moet op ons kunnen reke
nen en wij moeten kunnen rekenen
op anderen Wie ze achter de mouw
heeft, deugt niet voor een gezonde
maatschappelijke ontwikkeling.
PARIJS, 27 Juli (Havas) De reserves in
de antwoordnota van Barcelona betreffende
het terugtrekken der vrijwilligers betreffen
vooral de volgende punten:
1. De Spaansche regeering is van meening,
dat het aantal evacuatiezones in verhouding
moet staan tot het aantal buitenlandsche vrij
willigers in beide kampen.
2. De door de commissie voor de niet-inmen-
ging opgestelde categorieën zijn onvoldoende
gedetailleerd.
3. Gewezen wordt op het belang van contröle
ter zee, terwijl betreurd wordt, dat niet voorzien
is in controle in de lucht.
Naar het Zwitsersche telegraaf-agentschap
mededeelt, is de Italiaan Dante Severin
uit Zwitserland uitgewezen wegens
publicatie van irredentistische geschriften.
I V Mil IMM1MUIIMU I 1 1 I f 7 1/ i/S?
Stand van Donderdag 1 uur vjn.: 761.8
Vorige stand: 763.9