Franco heeft vele bezwaren
tegen de Britsche voorstellen
NASSAULAAN 51 - TEM3866 - GIRO 22881 ^1 l i l|i|[T U t l D [11^ PÜ D UÏ
De Karimata weer
naar het wrak
Fransche regeering wil geen nieuwe
devaluatie van den franc
Het nieuws van heden
Fransche ministers
treden af
EEN RADIOREDE VAN
DALADIER
HIJ EISCHT DE RECHTEN
VAN OORLOGVOERENDE
DE PAUS WAARSCHUWT
OPNIEUW
MGR. HLINKA BEGRA VEN
Spionneerde capt.
Kendrïck?
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
MAANDAG 22 AUGUSTUS 1938 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE, - - n nm mmmm mm m m vmm. m mrwiL M m VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21337
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor li 8 I I I W I IIII A III I 111 11 a li I I B tl II H M fl I P=, to,,.. so l.?.n
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal 1 I V f I I I V I W W W I mededelingen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
f3.25. Bil onze Aaenten 17lA. Ct. oer week, Pef regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
1 -lt I r o co DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM a w
per kwartaal t O.Oö do kleine annonces „OmroeDers" rte de rubriek
Een nieuwe strook van den zee-
bodem zal nu worden afgezocht
Ongerustheid over de steeds toe
nemende vermindering van
het nationale inkomen
Herstelmaatregelen
aangekondigd
Terugtrekking van even groot aan
tal buitenlandsche vrijwilligers
aan beide zijden als de eenige
practische oplossing
beschouwd
Luchtvaart-controle is
onaanvaardbaar
Britsche pers teleurgesteld
Tegen overdreven nationalisme
Het Weer
Gevolg der 'jongste rede
van Daladier
Koning Leopold vertoefde te Malmédy. De souverein legt bloemen neer bij het-
monument voor, de dooden uit den wereldoorlog
Duizenden Slowaken bewijzen hun
leider de laatste eer
Herderlijk schrijven van
Mgr. Von Preysing
De bisschop spoort de jeugd aan
trouw aan het geloof te blijven
Britsche consulaire agent thans
vrijgelaten
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Noodweer in Noord
Korea
Vierhonderd menschen om het
leven gekomen
Na het verdrag van
Saloniki
Gedemilitariseerde zone bezet
Generaal Vuillemïn uit
Berlijn vertrokken
Daladier heeft een radiorede gehouden,
waarin hij verklaarde dat de regeering
geen nieuwe devaluatie wenschte.
Nadat de reparatie aan den in het ongereede
geraakten emmerketting reeds vorige week her
steld was, was het weer zoo veel slechter ge-
Worden, dat ook na de reparatie de molen op
de reede van Terschelling bleef, in afwachting
Van beter weer.
Zondag bleek het weer zoodanig gedraaid te
Zijn, dat er geen enkel bezwaar was om zich
Weer met het gevaarte op de Waddenzee te
Wagen, zoodat in de vroegte besloten werd, dat
de „Karimata" haar werk op zoek naar het
Lutinegoud zal hervatten.
Tegen elf uur werd de baggermolen dan ook
door de sleepbooten van de firma Doeksen naar
buiten gesleept en teruggebracht naar de plaats
boven het Lutine-wrak, 75 meter achter de
plaats, waar men het laatste gebaggerd heeft,
om thans een nieuwe strook van den zeebodem,
Waar men hoopt het achterschip met de Lutine-
schatkamer te vinden, af te zoeken.
Nader vernemen wij, dat de „Karimata" Zon
dagavond het baggeren heeft hervat.
Zondag is de leider der Slowaken, Mgr. Hlinka, te Ruzomberok (Rosenberg)
begraven. Hierboven: leden der jeugdver eeniging van de Slowaaksehe Volkspartij
hielden de eerewaeht bij de lijkbaar
PARIJS, 21 Aug. (Havas). De
Fransche minister-president Daladier
heeft hedenavond een radiorede ge-
LONDEN, 21 Aug. Franco's antwoord
op de Britsche voorstellen inzake de terug
trekking der vrijwilligers uit Spanje is thans
gepubliceerd. De nationalistische regeering
is bereid het aantal onmiddellijk terug te
trekken buitenlandsche vrijwilligers tot
tienduizend uit te breiden, op voorwaarde,
dat maatregelen worden genomen, dat dit
zal geschieden op basis van wederkeerig-
heid van de zijde der republikeinsehe regee
ring.
Eerst zouden aan Franco echter de rech
ten van oorlogvoerende moeten worden toe
gekend.
De nationalistische regeering biedt voorts aan
de instelling te eerbiedigen van twee veilig
heidshavens in de vijandelijke zone, een in het
gebied van Catalonië, de andere in het kust
gebied van de Middellandsche Zee, om den
aanvoer van levensmiddelen onder passende
Waarborgen mogelijk te maken. De regeering
t'an Franco biedt aan samen te werken, bij de
bepaling, wat verstaan moet worden onder „mi
litair doel" bij luchtbombardementen.
Het antwoord van Franco bevat vervolgens
benige punten, welke, naar de meening der
Rationalisten het plan der niet-inmengings-
rornmissie zouden verbeteren.
Omtrent de rechten van oorlogvoerende
meent het antwoord, dat de toekenning
daarvasn een recht is; de nationalistische
regeering kan niet instemmen met toeken
ning dezer rechten in den voorgestelden
vorm. Zij verlangt dat deze volledig en zon
der daaraan verbonden voorwaarden ver
leend zullen worden.
Wat de terugtrekking van vrijwilligers betreft,
Ie de nota van meening, dat de voorgestelde
evenredige terugtrekking zoodanige moeilijk
heden biedt, dat het voorstel daardoor krach
teloos en onvruchtbaar gemaakt wordt. Na
drukkelijk wordt op de talrijke moeilijkheden
Bewezen, die verbonden zijn aan het cellen der
vrijwilligers, vooral van diegenen, die tijdelijk
°f voorgoed bij de Spanjaarden ingelijfd zijn.
kit geldt eveneens voor hen, die deel uitmaken
van de non-interventie-commissie.
Daarom stelt de nota als eenige practische
oplossing de terugtrekking van een even groot
Aantal buitenlanders aan beide zijden voor.
De nationalistische regeering spreekt haar
^aardeering uit voor het plan ten aanzien van
be versterking van het toezicht aan de land-
Brenzen. Omtrent de controle ter zee legt zij
evenwel terughouding aan den dag; zij verklaart,
bat men doeltreffender te werk zou'gaan doo<
ben controledienst van de nationalistische ha
rens naar de plaatsen over te brengen, vanwaai
be schepen vertrekken. De nadruk wordt er
echter op gelegd, dat volledige toekenning van
be rechten van oorlogvoerende een nog betere
°Plossing van het vraagstuk zou bieden.
Wat de controle op de luchtvaart betreft.
*ordt het plan onaanvaardbaar geacht.
ke rechtsche regeering behoudt zich het recht
v°or, nog nadere bezwaren omtrent punten van
Beringer belang te berde te brengen, waarvan
meent, dat het voorloopig geen nut heeft ze
1(5 opperen, .alvorens haar gebleken is, dat de
eeds genoerhde bezwaren bevredigend opgelost
^n.
ke nota besluit met de opmerking, dat de
'eehtahe regeering nimmer zal toestemmen in
"e kleinste verpanding van Spaanschcn grond
het bedrijfsleven en verklaart, dat zij altijd
grondgebied, de protectoraten en koloniën
zal verdedigen, indien daar eenige aanval op
zou worden ondernomen.
De commentaren in de Britsche pers over
Franco's antwoord zijn nogal pessimistisch.
De twee voornaamste punten acht men het
verzoek om eerst de rechten van oorlogvoeren
de te erkennen en het voorstel aan beide zijden
een gelijk aantal vrijwilligers terug te trekken.
De „Times" schrijft, dat het antwoord teleur
stellend is en de andere Waden verklaren, dat
het antwoord zoo vol voorbehoud staat, dat het
bijna een verkapte weigering is. Men is alge
meen van oordeel, dat het verzoek van Franco
op tegenstand zal stuiten en indien het 't laat
ste woord is van Franco, dan staat de niet-in-
mengingscommissie voor een moeilijk geval.
De diplomatieke medewerker van de „Daily
Telegraph" is van oordeel, dat het thans moei
lijker dan ooit zal zijn om de Pyreneeën geslo
ten te houden.
CASTEL GANDOLFO, 21 Aug. (Havas).
Vanochtend heeft Z. H. de Paus een bezoek
gebracht aan de seminaristen, die hun zomer
verblijf hebben betrokken on het college van
de „Propaganda Fide", dat in de buurt van de
Pauselijke residentie is gelegen.
In Zijn toespraak waarschuwde de
H. Vader Zijn hoorders voor een overdreven
nationalisme. „Er is plaats voor een recht
vaardig en gematigd nationalisme, verbon
den met alle deugden, maar wacht u voor
overdreven nationalisme als voor een wer-
kelijken vloek.
Ongelukkigerwijze komt het Ons voor,
dat de feiten Ons gelijk geven, wanneer
Wij zeggen werkelijken vloek, want het
nationalisme is de oorzaak van de voort
durende verdeeldheid en voor oorlog is
weinig noodig".
Na Zijn bezoek aan de seminaristen, dat
twintig minuten duurde en het eerste van dezen
aard was sinds de Paus op Castel Gandolfo
verblijf houdt, keerde Hij naar Zijn residentie
terug.
Het stoffelijk overschot van onzen gezant te Berlijn, wijlen ridder van Rappard,
passeert de grens te Clanerbrug. Duitsche tolbeambten brengen een
laatsten groet
jj= VERWACHTING: Zwakke tot matigen,
Westelijke tot Zuidwestelijken wind, des
nachts tijdelijk toenemende bewolking
met kans op eenigen regen in het Noor-
den, overdag meest half bewolkt, warmer.
S Hoogste barometerstand 7G9.1 te Toulouse
S Laagste barometerstand 751.8 te Röst
S Licht op n.m. 8.30. Maan op v.m. 2 uur
Zon op v.m. 5.54 onder n.m. 8.10 uur.
onder n.m. 5.59. Nieuwe Maan 25 Aug.
PARIJS, 22 Augustus (Reuter).
Naar aanleiding van de radiorede van
minister-president Daladier hebben de
minister van Openbare Werken,
Louis Frossard, en de minister van
Arbeid, Paul Ramadier, hun ontslag
ingediend.
Beide ministers zijn lid van de
Union Socialiste Républicaine.
RUZOMBEROK, 21 Aug. Onder enorme be
langstelling is vandaag de leider der Slowaak
sehe Volkspartij, Mgr. Hlinka, begraven. Zestig
duizend boeren uit geheel Slowakije waren te
voet naar Ruzomberok gekomen. President Be-
nesj was vertegenwoordigd door generaal Elias,
de regeering door premier Hodza, Polen door
zijn gezant Pape, de Sudeten-Duitsche partij
door de Kamerleden Frank en Karmasin, ter
wijl ook de andere nationaliteiten in Tsjecho-
Slowakije delegaties hadden gezonden.
Des ochtends kwam eerst de gemeenteraad
in een rouwzitting bijeen. Daarbij deelde ds
burgemeester mede, dat het groote plein in de
stad den naam van Andreas Hlinka zou krijgen.
Vervolgens werd In de kleine kerk van Ru
zomberok een Requiemmis gecelebreerd. Rond
de katafalk, die met talrijke kransen was be
dekt, hielden Slovaken en vertegenwoordigers
der Poolsche jeugdorganisatie de wacht.
Om 4.30 werd de kist, voorafgegaan en ge
volgd door geestelijken, naar het plein voor het
stadhuis gedragen. Hodza had op het balkon
plaats genomen en voerde van daar het woord.
De premier zeide o.a.: „Waarde Hlinka, uw
dood eischt van ons een geest van opoffering
en verplicht ons steeds op onze plaats te zijn.
getrouw te zijn aan de republiek en al onze
krachtsinspanningen voor haar verdediging te
reserveeren. Niemand kan zich aan deze ver
plichting onttrekken. Wij allen moeten Slowa
kije en de eenheid van Tsjecho-Slowakije ver
sterken."
Nadat verscheidene partijgenooten van Hlinka
hadden gesproken werd het stoffelijk overschot
van Mgr. Hlinka bijgezet op de begraafplaats
te Ruzomberok.
Alle organisaties hebben langs de baar, welke
in een voorloopige crypte was geplaatst, gede
fileerd. Op alle in de buurt liggende heuvels
waren vuren ontstoken.
BERLIJN, 21 Aug. (Havas). In alle katholie
ke kerken te Berlijn is vanochtend een herder
lijk schrijven van den Bisschop van Berlijn, Mgr
Von Preysing, voorgelezen. In dezen brief, ge
schreven in verband met den Duitschen katho
lieken jeugddag op 4 September a.s., spoort de
Bisschop de katholieke jeugd, zinspelend op
aanvallen van zekere nationaal-socialistische
kringen, aan trcuw te blijven aan haar geloof
en in grooten getale den vierden September de
kerkdiensten bij te wonen. Oók de ouders wor
den aangespoord aan deze diensten deel te ne
men en hun kinderen op te voeden in het ge
loof, overeenkomstig het woord van den Apostel:
..Alles komt van God, alles bestaat door en voor
Hem."
houden, waarin hij zich sterk verzette
tegen iedere nieuwe devaluatie of
controle van den wisselkoers.
Daladier zeide o.m.: De oorlogsconflicten en
internationale geschillen vormen thans de
grootste zorg der volken.
De oorlog woedt in Spanje en in het Verre
Oosten. In midden-Europa spreiden groote
staten hun krachten ten toon. Voor hur. sol
daten en reservisten is er geen werkelijke grens
meer voor den duur van hun militairen dienst.
Voor hun arbeiders is er geen grens meer voor
hun werktijd.
De meeste landen ter wereld geven een voor
beeld van een intense activiteit. Het zijn alle
feiten, die voor Frankrijk een waarschuwing
zü'n. Ik heb u al eens eerder gezegd, cat ik
niet geloofde aan de fataliteit van tien oorlog.
Zooals alle oud-frontsoldaten ben ik vast be
sloten alles in het werk te stellen om Europa
te sparen voor een vernietiging der beschaving.
Gij weet ook, dat wij ten dienste van onzen
vredeswil, onze eigen strijdkrachten hebben ge
organiseerd. Wij hebben deze zoo juist neg ge-
perfectionneerd en hebben maatregelen geno
men om ze uit te breiden.
Niemand ter wereld denkt er aan de mate-
r:eele en moreele macht van onze strijdkrach
ten te onderschatten. Tenslotte kent gij de
banden van vriendschap en solidariteit die
Frankrijk vereenigen met de groote democra
tieën die met dezelfde liefde voor de vrijheid zijn
bezield als Frankrijk. Doch dat is niet voldoende
Een vrede in eere, solidariteit met de democra
tieën ter wereld kunnen wij slechts behouden
wanneer wij den moed hebben iedere monetaire
en financieele crisis uit den weg te gaan.
Daladier verklaarde zich dan ook sters ge
kant tegen Iedere nieuwe devaluatie of con
trole van den wisselkoers. Iedere crisis op dit
gebied zou door hen, die den oorlog willen, als
een gunstige omstandigheid worden beschouwd.
Spreker merkte op, dat de franc uit een tra-
ditioneel technisch oogpunt een der sterkste
muntsoorten ter wereld is. Tal van feiten, zoo
als de terugkeer van verscheiden milharden
aan kapitaal, Onthullen overigens het vertrou
wen, dat Frankrijk in zijn lot heeft.
Toch heerscht er de laatste dagen in
Frankrijk weer een zekere ongerustheid.
Waaraan moet dit worden toegeschreven?
Aan het feit, dat het nationale inkomen
sinds verscheidene jaren aanzienlijk is ver
minderd: 22 milliard goudfranken in 1937
tegenover 38 milliard in 1914. Het nationale
inkomen moet daarom, aldus Daladier, ver
groot worden.
Alle Franschen moeien daaraan medewer
ken. Eerst moet de 40 urenwet worden aange
past aan de nationale behoeften met het oog
op den algemeenen toestand in Europa. Zoolang
de internationale toestand zoo delicaat is,
moet langer dan veertig uur kunnen worden
gewerkt in ondernemingen, die voor de lands
verdediging werken, in andere bedrijven zal een
stelsel van betaalde overuren volgens een rede
lijk tarief moeten worden toegepast.
Na verklaard te hebben, dat ook var. de
werkgevers offers zullen worden geëischt, deel
de Daladier mede, dat de regeering een
wetsontwerp in voorbereiding heeft, dat be
oogt de buitengewone fiscale lasten, welke op
de productie drukken, te verlichten.
Hij zeide verder nog, dat de slaat aan het
particuliere bedrijfsleven een ruimer deel in de
inkomsten des lands wenscht te laten dan in
het verleden het geval wtfs.
Tenslotte verklaarde Daladier, dat hij over
eenige dagen bijzonderheden zal medecieelen
over een plan, waarvan hij vanavond siechts
de algemeene richtlijnen had uiteengezet.
WEENEN, 20 Aug. (Reuter). Vanmiddag
is captain Kendrick vrijgelaten. Hij is in
ztjn woning teruggekeerd, doch hij weigerde
iets te zeggen.
In officieele kringen te Londen heeft man
nog geen nadere bijzonderheden ontvangen over
de beschuldiging van spionnage, welke tegen
hem is geuit en in Fritsche kringen acht men
de beschuldiging zeer onwaarschijnlijk.
Capt. Kendrick is per auto naar Engeland
vertrokken.
De leider van de pascentrale van het
Biitsche consulaat-generaal te Weenen, kapitein
Thomas Kendrick, volgens 't DNEi gearresteerd
omdat men het bewijs had, dat hij had ge-
.spionneerd.
De Britsche ambassadeur, die inlichtingen
had ingewonnen, heeft het verzoek ontvangen,
zorg te dragen, dat kapitein Kendrick zoo
spoedig mogelijk het Duitsche gebied zal heb
ben verlaten.
Engelsche diplomatieke kringen weigeven
commentaar te leveren op de beschuldiging
van spionnage, uitgesproken tegen capt.
Kendrick. Het is echter duidelijk, dat, men
uiterst sceptisch staat tegenover de waarde
van de tegen den consulairen agent uitge
sproken beschuldigingen.
Men doet in ieder geval opmerken, dat, wan
neer een diplomaat of consulair agent van En
geland niet langer persona grata is bij een
buitenlandsche regeering, het gebruik eischt,
dat men zich tot de Britsche regeering wendt
alvorens een actie te ondernemen. Voor het
oogenblik weigert men te laten verluiden, of
de zaak al dan niet gevolgen, zal hebben.
De 34e conferentie van de Interpar
lementaire Unie door minister Colijn
geopend.
Franco's antwoord op de Britsche voor
stellen gepubliceerd.
Speciale wet afgekondigd te Berlijn
volgens welke autoriteiten van vroegere
regeeringen in Oostenrijk gedagvaard
kunnen worden.
Nationaal-socialistische betoogingen te
Boedapest; talrijke arrestaties.
Herderlijk schrijven van Mgr. Von
Preysing.
De H- Vader waarschuwt in een toe
spraak tot seminaristen tegen het over
dreven nationalisme.
Anti-Duitsche betoogingen in Polen.
De „Karimata" weer in bedrijf gesteld.
Benoemingen in het bisdom Haarlem en
bij de Minderbroeders-Conventueelen.
Prinselijk paar is op de tèrugreis naar
ons land.
Tarwe- en meelprijzen verhoogd tenge
volge van te hooge monopolieheffingen.
Uit protest zal de graanhandel heden,
morgen en overmorgen, de beurzen niet
bezoeken.
Felle brand in houtloods te Delft-
Windhoos boven Gouda; schade aan de
kweekerijen.
Scholen te Gouda gesloten in verband
met de gevallen van kinderverlamming.
Motor botst tegen tram te Heemstede;
berijder doodelijk gewond.
Juliana-dok naar Dantzig vertrokken
TOKIO, 22 Aug. (D.N.B.) Uit Keijo wordt
officieel gemeld, dat ten gevolge van het jongste
noodweer in Noord Korea meer dan vierhonderd
menschen om het leven zijn gekomen. Vijftig
werden ernstig gewond. Bovendien worden 250
personen vermist. 2300 huizen werden wegge
spoeld.
ATHENE, 20 Aug. (Havas). Ter, uitvoering
van het accoord van Saloniki, waarbij de mi
litaire clausules van het verdrag vin Lausanne
werden opgeheven, hebben de Grieksche troe
pen de vroegere gedemilitariseerde zone van
Evre-Maritza bezet. Alexandropolis, vroeger
Dedeagatch, zal de zetel van het legercorps zijn.
BERLIJN, 21 Aug. (Havas) Generaal Vuille-
min is vanochtend per vliegtuig naar Parijs te
ruggekeerd.
Voor zijn vertrek liet hij zich zeer waardee-
rend uit over de ontvangst van de zijde van
het Duitsche volk en de autoriteiten. Een eere
compagnie bracht de eerbewijzen. De generaals
Milch, Stumpff, Von Kesselring, Von Witten-
dorf en Udet waren bfj het vertrek aanwezig.
Stand van Maandag n.m. 12 uur 762A
Vorige stand 782.3