BH
■BI.
I
I
Marine - vliegtuig
slaat in IJ-dijk
i
De Stefansgasse te Praag is een
„Foreign Office" in het klein
WANDGEDIERTE
WANDGEDIERTE
DIJJERS
a—
RUNCIMAN'S VERBLIJF
IN HOTEL ALCRON
Een opzienbarende
uitvinding
ZANDVOOBT-BAD
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
PWBif
Éliiliil
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 23 AUGUSTUS 1938 - AVONDBLAD
HOTEL - CAFE - RESTAURANT
Uw lunch wordt ook
op het terras geserveerd
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21339
Bestuurder weet zich- ongedeerd
uit het zwaar beschadigde
toestel te bevrijden
Twee vliegtuigen
in botsing
Het Weer
Kinderverlamming te
Boskoop
Burgemeester neemt voorzorgs
maatregelen
Demonstratie van de
Duitsche vloot te Kiel
In tegenwoordigheid van den
Führer en Horthy
In de kanselarij-kamers wordt van
den vroegen morgen tot den
laten avond onder hoog
spanning gewerkt
Goede verstandhouding
met de pers
Banditisme in Sjanghai
Auto zonder versnellingsbak
Mgr. Sproll nog steeds
lastig gevallen
GROOT VUURWERK
Geheime radiozender
te Danzig
Oude Bondsregeering
voor de rechtbank?
Fa. H. v. LOON Tel. 23037
■STACK'» enJaladejauj
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Treinbotsing nabij
Antwerpen
Zesentwintig personen gewond
Verdachte dood van
vier gevangenen
„RADICAAL"
Buitenhof Telefoon 117375 Den Haag
OP VASTENDAGEN
SPECIALE SCHOTELS
MAGER MENU
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et.. Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Een vliegtuigongeluk, dat bijzonder goed
is afgeloopen, is vanochtend om negen uur
gebeurd op den IJdijk te Schellingwoude.
Het marinevliegtuig L. 1 van het type
C.VII.w., bestuurd door den leerling-onder-
officier-vlieger, den ongeveer twintigjari
gen Wassenberg, is bü het dalen door het
afslaan van den motor terecht gekomen in
een opslagplaats, behoorende bij het Zee
burger-stoomgemaal.
Het vliegtuig sloeg daarbij over den kop
en werd zwaar beschadigd. De bestuurder
wist nochtans ongedeerd uit het wrak te
klimmen en had daarbij nog de tegenwoor
digheid van geest om de benzineleiding af te
sluiten, zoodat erger voorkomen werd.
Het verongelukte vliegtuig nam deel aan oefe
ningen, welke door den marine-vliegdienst van
uit het vliegkamp Schellingwoude worden ge
houden. Het was even voor negenen, toen het
Personeel van de Oranjesluizen en opvarenden
Van naburige schepen werden opgeschrikt door
een zwaren slag. Tot aller ontsteltenis zag men
een vliegtuig aan de binnenzijde van den IJ
dijk, even voorbij het stoomgemaal Zeeburg,
teet den staart in de lucht in den grond steken.
Van alle kanten snelde men toe, daar terecht
het ergste werd gevreesd.
De bestuurder van het toestel bleek echter
volkomen ongedeerd en kon een regelmatig
relaas van het gebeurde geven.
Hij had, zoo verklaarde hij, met zijn 'toestel
vliegende in de richting der Oranjesluizen op
het water van het Buiten-IJ willen neerkomen.
Daar hem echter bleek, dat hij te ver in de
richting der sluizen zou doorglijden, gaf hij op
het laatste oogenblik opnieuw gas om te trach
ten over den dijk weer voldoende hoogte te
krijgen. Juist op dit moment sloeg echter zijn
motor af. Het toestel, dat nog maar geringe
hoogte had, raakte bij het scheren over den dijk
met een der schuitjes een lantaarnpaal. Daar
door sloeg de machine over den kop en rukte
daarbij een deel van een houten schutting, die
ter plaatse een opslagplaats van kolen en ma
teriaal aan de binnenzijde van den dijk afsluit,
Uit zijn verband.
Met een hevigen slag kwam de L. 1 terecht in
een stapel hout, waarin zij met den neus omlaag
bleef vast zitten.
De schade aan het toestel is vrij ernstig.
De beide schuitjes zijn afgebroken. De bo-
venvleugel is gebroken, van den ondervleugel
is een der toppen afgerukt.
Bij het neerkomen is een lantaarnpaal
dwars door den bovcnvleugel gestooten.
Vanzelfsprekend hebben ook de propeller en
de motor, die den zwaarsten schok kregen
op te vangen, ernstig geleden.
Ook op het vliegkamp had men het ongeluk
zien gebeuren. De officier-vlieger tweede klas
Vaarzon Morel, die met de leiding van de vlieg-
oefeningen is belast, alsmede de marine-dokter
dr. Creighton, begaven zich onmiddellijk naar
de plaats des onheils. Ook van Schellingwoude
en van de Oranjesluizen kwam hulp opdagen.
Gelukkig echter bleek de bestuurder niet het
geringste letsel te hebben bekomen.
Met dat al is het vliegongeluk wel bijzonder
goed afgeloopen. Pal over den dijk, enkele me
ters verder, op het Buiten-IJ lagen enkele
beurtschepen. Wanneer deze geraakt waren,
zouden de gevolgen heel wat ernstiger zijn ge
weest.
Wassenberg vloog reeds eenigen tijd alleen.
Hij was werkzaam op het vliegkamp Schelling
woude.
Reeds een half uur later behoorde Wassen
berg tot degenen, die met benzine-vaten en
slangen van het marine-vliegkamp naar het
verongelukte toestel kwamen om de benzine af
te tappen.
LYON, 23 Aug. Gisteravond omstreeks tien
dur zijn twee bommenwerpers nabij het mili
taire vliegveld alhier, op een hoogte van dui
zend meter, tegen elkaar gebotst. De toestellen
stortten neder en werden door brand volkomen
Vernield. De uit zes personen bestaande beman
ningen kwamen in de vlammen om.
m
In den afgeloopen nacht is de verbinding geplaatst voor de reusachtige eerepoort aan het Damrak bij den
Dam te Amsterdam
VERWACHTING: Zwakke tot matigen,
Noordelijke tot Oostelijken wind, heldere
coude nacht met dauw, overdag licht tot
tialf bewolkt, droog weer, iets warmer.
Hoogste barometerstand 766.7 te Rochefort E
Laagste barometerstand
747.8 te Vestmanoer E
Zon op v.m. 5.56 onder n.m. 8.08 uur.
Licht op n.m. 8.38. Maan op v.m. 3.19
onder n.m. 6.36. Nieuwe Maan 25 Aug.
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiir
Op vijf verschillende plaatsen in de gemeente
Boskoop hebben zich gevallen van kinderver
lamming voorgedaan. De patiënten zijn naar
ziekenhuizen overgebracht.
Enkele gevallen blijken van lichten aard te
zijn.
De burgemeester heeft in overleg met den
geneeskundigen inspecteur van de volksgezond
heid bij wijze van voorzorgsmaatregel de sluiting
van de bewaarscholen en de twee laagste klas
sen der scholen voor gewoon lager onderwijs
tot en met 3 September gelast.
Ook heeft hij het verzoek gedaan tot de direc
tie van het Noorder- en het Zuiderbad alhier
om geen kinderen, beneden den leeftijd van 13
jaren tot deze inrichtingen toe te laten.
KIEL, 23 Aug. (D.N.B.) Gisterenavond is
op de reede van Kiel in tegenwoordigheid van
den Fuehrer en den Hongaarschen Rijksregent
admiraal Horthy, een demonstratie van de
Duitsche vloot gehouden. Onderzeeërs deden
aanvallen en de zware luchtdoelartillerie van de
oorlogsbodems trad in werking. Vervolgens werd
een oefening gehouden, waarbij torpedo-motor
booten aanvielen en geschoten werd met de ar
tillerie van de kruisers en torpedojagers.
De beide staatshoofden woonden de oefenin-
en bij aan boord van het adviesjacht „Grille".
Het adviesjacht „Grille" met den Fuehrer en
admiraal Horthy aan boord, is vanochtend het
Kaiser Wilhelmkanaal binnengevaren. Vanmid
dag zal het schip voor Helgoland voor anker
gaan.
Maandagmorgen is de Hongaarsche Rijks bestuurder, Admiraal Horthy, te Kiel
aangekomen, waar hij door den Führer hartelijk werd verwelkomd. Onder het
gejubel der menigte begaven de beide staatshoofden zich naar de Bellevue-brug,
Waar zij aan boord gingen van het jacht „Nixe", om de vlootdemonstraties bij te
wonen
el:.:':::"
Tot slot van de manoeuvres, welke het Belgische leger in de Ardennen heeft
gehouden, hebben de troepen langs Koning Leopold gedefileerd
Runciman is in PraagZal zijn werk
slagen? Of staat hij onmachtig tegenover
een probleem, dat de gemoederen reeds al
te zeer verhit heeft? Zal de autoriteit van
Engeland groot genoeg zijn om vrede te
brengen in den heksenketel van Centraal-
Europa?
Een ding staat vastDe geheele wereld
ziet uit naar Praag, waar Lord Runciman
in de Stefansgasse zijn intrek heeft ge
nomen.
Het asfalt van de Stefansgasse is in de
gloeiende Augustuszon een weeke massa ge
worden. Het plakt aan de zolen, en groote ge
kartelde sporen geven aan, hoe vrachtauto's
gereden zijn. in de straat zijn nu maar enke
le deftige auto's te zien, met het kenteeken
„CD" d.w.z. Corps Diplomatique. In de scha
duw patrouilleeren enkele politie-agenten. De
vensters van de eerste verdieping van hotel
„Alcron" zijn gesloten. De hal van het hotel
biedt geen bijzonder aspect. In de hokjes met
de kamemummers 104107 liggen vele brie
ven en kranten. Dat is de post voor de kan
selarijkamers van Lord Runciman. Boven in
de gang van de eerste verdieping staan ver
schillende boys gereed, om de heeren en da
mes van de missie zooveel mogelijk op hun
wenschen te bedienen. Toch is de post niet
bovenmate groot, ongeveer 30 brieven per dag.
Daarbij komen nog de belangrijke Tsjecho-Slo-
waaksche dagbladen, die door mr. Peto en mr.
Stopford, zijn secretarissen, gelezen worden en
voor den Lord vertaald.
In de Praagsche Stefansgasse is een
„Foreign Office" in het klein gevestigd,
waar van den vroegen morgen tot den la
ten avond onder hoogspanning gewerkt
wordt. Kamer Nr. 104 is de ontvangkamer
voor de journalisten, die bereidwillig alle
gewenschte inlichtingen verkrijgen. Daar
naast Nr. 105, is de kamer van Lord Run
ciman zelf, waarop volgens den uit-
drukkelijken wensch van den Lord zelf,
geen telefoon is aangebracht.
In kamer 106 zitten de vier medewerkers
van Lord Runciman: mr. Stopford, mr. Peto.
mr. Asthon-Gwatkin en mr. Henderson. Daar
naast, op nr. 107, is de werkkamer van de bei
de secretaressen, Miss Miller en Miss" Tillard.
De Lord dineert in het hotel en geeft als een
echt Engelschman de voorkeur aan de Fran-
sche keuken. Als hij uitrijdt, geschiedt dit niet
in een wagen van de Britsche legatie, maar in
den wagen van den hoteleigenaar, mr. Ing.
Krcfta, een verre bloedverwant van den Tsje-
cho-Slowaakschen minister van Buitenland-
sche Zaken; om deze redenen heeft de wagen
het kenteeken „CD" ontvangen. Er wordt wei
nig getelefoneerd. Wanneer dit toch geschiedt,
dan komt Miss Miller aan de telefoon, en als
het Duitschsprekenden zijn Miss Tilford, die
deze taal goed beheerscht.
Lord Runciman hecht veel waarde aan goe
de relaties met de pers; men heeft weliswaar
het plan opgegeven, om een eigen persbureau
te stichten, maar iedere journalist wordt op
zijn wenschen geholpen, en men vraagt hem
Cm mede te werken aan het welslagen van de
missie van Lord Runciman. Van tijd tot tijd
wordt een communiqué gepubliceerd.
Lord Runciman is van plan in Bchemen en
kele dagen ontspanning te gaan nemen. Hij
houdt evenzeer van sport als Neville Chamber
lain. Misschien gaat hij ook wel voor een korte
vacantie met Lady Runciman naar Mariënbad,
waar de eigenaar van het beroemde hotel
Klinger den illustren gast een appartement
ter beschikking heeft gesteld. De eerste weken
gaat hij echter nog niet cp vacantie, en be
woont hij met zijn echtgenoote nog de kamers
218, 219 en 220 op de tweede verdieping.
Terwijl in het kleine „Foreign Office" we
reldgeschiedenis wordt gemaakt, en mannen
beraadslagen over het lot van Centraal Euro
pa, hebben enkele dames van de Engelsche
kolonie van Praag zich tot taak gesteld, om
Lady Runciman de schoonheden van de stad
te laten zien.
Van het eerste weekend op het slot Saar bij
graaf Kinski vertelt men in Praag een aardige
geschiedenis: Toen bij het diner water geser
veerd werd, vroeg Lord Runciman om een glas
wijn. Lord Kinski voelde zich ontdaan, want
hij had in de krant gelezen, dat Lord Runci
man geheelonthouder en niet-rooker was, en
daarom had hij geen dranken laten serveeren.
Lachend hief Lord Runciman zijn glas omhoog
en zeide: „Jammer, dat ik de kranten niet ge
lezen heb! Dan zou ik aan deze schoone legen
de geen einde gemaakt hebben".
Maandagochtend hebben acht gewapende
bandieten te Sjanghai zich meester ge
maakt van een transportauto met een geld
transport van 20.000 dollar voor rekening
van de Britsche autobusmaatschappij in Sjang
hai. Zy wisten met den puit te ontkomen,
Prof. F. C. Lea, van de Technische Hoo-
geschool van Sheffield, heeft gisteren de
uitvinding van den Italiaanschen ingenieur
Piero Salerni, n.l. een auto, voor welks
voortbeweging geen inschakeling in versnel
lingen met kamraderen of anderszins noodig
is, te Cambridge gedemonstreerd voor de
technische afdeeling van de British Associa
tion, de vereeniging van wetenschappen,
welke aldaar haar jaarlijksch congres houdt.
Prof. Lea legde uit, aldus lezen wij in het
„Handelsblad", hoe de uitvinding de turbine en
de centrifugale pomp combineert in een ma
chine-onderdeel, dat fungeert als overbrenging
van de kracht van den motor op de as.
De proeven werden genomen met een gewone
21 PK auto, en de prof. bracht vrijwel den ge-
heelen middag door met rondrijden door de
straten van Cambridge, om de inzittenden in
den auto te laten zien, hoe hij zonder overscha
kelen en met een enkele beweging, den auto van
stilstand aan het rijden kon krijgen en de snel
heid gaandeweg opvoeren.
Het nieuwe systeem zal zeer zuinig zijn, en
een gallon zou 21 mijl duren. De slijtage van den
motor zou er door verminderen. Na twee uur
rijden was de motor nog steeds koud. Het
systeem is voornamelijk bedoeld voor auto's,
maar het kan ook op alle mogelijke andere
motoren worden toegepast, ook op groote sche
pen.
Commendatore Salerni en zijn staf hebben
jarenlang te Londen met inachtneming van de
grootste geheimhouding gewerkt en niemand
had er eenig idee van, wat er gaande was, zelfs
niet de groote autofabrikanten. Pas einde vorige
week werden de eerste berichten gepubliceerd.
De auto, waarmede de proeven zijn genomen,
heeft met dat nieuwe onderdeel 65.000 mijl af
gelegd en is ook onderworpen aan proefnemin
gen met belasting met passagiers. De snelheid
kan zoo hoog opgevoerd worden, als men zelf wil.
By de demonstraties van' gistermiddag in
Cambridge werd gereden met een gemiddelde
snelheid van 40 mijl per uur.
De uitvinder heeft verklaard, dat hij geen
patent zal nemen op zijn uitvinding en er geen
monopolie van zal maken. Het systeem zal be
schikbaar worden gesteld aan de geheele
transport-industrie.
De bisschop van Rottenburg, Mgr. Dr. Sproll,
staat nog voortdurend bloot aan allerlei be
schimpingen en aanvallen van de zijde der
Nationaal-Socialisten. Toen de kerkvorst on
langs in het klooster te Heiligenbronn in het
Zwarte Woud aan een priesterretraite wilde
deelnemen, en reeds ter plaatse was aangeko
men, werd hem medegedeeld, dat de Nationaal-
Socialisten voornemens waren om des nachts
het klooster te overvallen. Daarom vertrok de
bisschop nog denzelfden avond naar elders.
Tegen middernacht trokken de Nazi's naar het
genoemde klooster, waar ze een ontzettend ge
brul aanhieven en tegen den bisschop demon
streerden. Het tumult duurde voort tot 4 uur
's morgens. De bisschop bracht den nacht door
in een naburig dorp en keerde later naar het
klooster terug, om daar de H. Mis op te dra
gen. Teneinde verdere moeilijkheden te voor
komen, heeft Mgr. Dr. Sproll later het klooster
weer verlaten.
De schade die bü den laatsten aanval op het
bisschoppelijk paleis werd aangericht, bedraagt
meer dan 15.000 Rijksmark. Het kerkblad van
het diocees dat onder preventieve censuur staat,
heeft nog met geen woord over al deze gebeur
tenissen gerept.
Ondanks het stilzwijgen van de dagbladpers
leeft het volk ten zeerste mee met het leed, dat
hun kerkvorst wordt aangedaan. Een S.A.-man
heeft schriftelijk den bisschop zijn verontschul
digingen aangeboden. Hij deelde mede, dat hij
slechts noodgedwongen aan de actie tegen den
kerkvorst had deelgenomen.
WOENSDAG 24 AUGUSTUS
VOOR HET ZUIDERBAD
Aanvang 10 uur. Reist op Avondretours.
DANZIG, 23 Aug. (Reuter). De politie te
Danzig zoekt ijverig naar een geheimen anti-
nationaal-socialistischen radiozender, welke
in de omgeving van Danzig werkt.
Het station werkt op een golflengte van 23
tot 27 Meter en zendt regelmatig in den nacht
van Zondag op Maandag berichten uit.
Men veronderstelt, dat deze uitzendingen wor
den georganiseerd door communisten en dat het
station ofwel in Polen aan de grens van Danzig
ligt, ofwel zich aan boord van een schip bevindt,
dat in genoemden nacht voor de kust vaart. Het
station kondigt zich aan met de woorden: „hier
vrijheidszender Danzig".
BERLIJN, 22 Aug. (Havas) De „Völkischer
Beobachter" schrijft in zijn Weensche uitgave,
dat de vroegere Oostenrijksche machthebbers,
die voor het hooggerechtshof zullen worden ge
daagd, beschuldigd worden van „separatisme".
Namens de geheele Duitsche natie en onze
Duitsche geschiedenis zal het hooggerechtshof
hen, die politiek verraad pleegden, dagvaarden,
aldus het blad.
GEGARANDEERD TOTALE UITROEIING
MARNIXSTRAAT no. 116 - HAARLEM
Zuiveraars v. Rijks- en Gemeentegebouwen
Te Lyon zijn twee militaire vliegtuigen
met elkaar in botsing gekomen, zes per
sonen werden hierbij gedood.
In de omgeving van Danzig werkt een
geheime anti-nat-soc. radiozender.
Bij een treinbotsing nabij Antwerpen lie
pen 26 personen verwondingen op; drie
moesten in een ziekenhuis worden opge
nomen.
Marine-vliegtuig bij Schellingwoude in
IJ-dijk geslagen; bestuurder ongedeerd-
Gevallen van kinderverlamming te Bos
koop.
R.K. bakkerspatroons protesteeren tegen
de nieuwe verhooging der monopolie
heffing op granen.
Benoemingen in het Aartsbisdom.
Zestiende Nederlandsche Imkersdag in
Enschede.
Prof- dr. Berger zal spoedig hersteld zijn
van de bij een auto-ongeluk opgeloopen
verwondingen. v
De president van de Dordrechtsche
rechtbank heeft, inzake de inbeslagname
der Mexicaansche benzine, de Mexican
Eagle veroordeeld.
Consentgelden met ingang van 1 Sep
tember verlaagd.
Dreigend conflict in de textielindustrie
te Aalten.
DE FMMOBOEVER GE6PUIKT a 1/A fcj U i |{P
wam a a rlATUnNAI/C
BRUSSEL, 23 Aug. (Belga) Vanochtend
omstreeks half vijf is de trein van Termonde
naar Antwerpen-Zuid bij het station van Boom
in botsing gekomen met een leegen goederen
trein, welke van Antwerpen-Zuid kwam. Een
rijtuig werd omver geworpen, 26 personen wer
den gewond, waarvan drie in een ziekenhuis
moesten Worden opgenomen. De overigen konden
hun reis voortzetten.
PHILADELPHIA, 23 Aug. (Havas) Vier ge-
angenen, die Vrijdag j.l. in hongerstaking wa-
en gegaan om te protesteeren tegen het voed-
el, dat hun in de Holmesburg-gevangenis werd
verstrekt, zijn dood in hun cel gevonden. De
wettelijke lijkschouwer heeft een autopsie gelast,
aangezien hij van meening is, dat de mannen
om het leven zijn gekomen tengevolge van ge
welddaden.
De directeur van de gevangenis heeft ver
klaard, dat de mannen ruzie hadden gehad, doch
hij wist niet, dat er gevochten was.
Wij garandeeren U absolute verdelging
onder geheimhouding en schriftel. garantie,
volgens speciale beproefde methode.
ZUIVERINGSONDERNFMING
GEN. CRONJéSXRAAT 135 - TELEF. 11657
HAARLEM
Stand van Dinsdag n.m. 12 uur 767.6
Vorige stand 766.2
