De verbanning
van Mgr. Sproll
Geen tijd voor polemieken,
maar voor besluiten
VAL VAN JOEITSJANG
TOEGEGEVEN
Zal Praag nieuwe
concessies doen?
Horthy vertrekt
uit Berlijn
DALADIER HANDHAAFT
ZIJN HOUDING
GEEN LOONSVERHOOGING
VOOR MIJNWERKERS
WOEDENDE MENIGTE TE
JAFFA
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1938 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE.
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 77 Vi ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21346
Een protest van de „Osser-
vatore Romano"
Af zetting tegen alle
verdragen en beloften"
De Chineezen maken melding van
opnieuw gebruik maken van
gifgas door Japanners
Amerikaansch protest
te Tokio
Kinderverlamming te
Leeuwarden
Gelukkig een niet ernstig geval
Ruim duizend dooden
op Korea
Sill!
mmmm
Het Weer
Londen verwacht, dat ook de
Sudeten-Duitschers het
hunne zullen bijdragen
Economische besprekingen tus
schen Hongaarsche en
Duitsche ministers
Economische besprekingen
met de Hongaren
De radicaal-socialistische fractie
staat achter den premier
Blum maant aan tot
voorzichtigheid
Lindbergh trekt voort
De directies wenschen zich aan
bestaande loonregeling
slechts tot 1 April
1939 te binden
Besprekingen in de
Contact-Commissie
Blum voorzichtig
Na den bomaanslag deden Ara
bieren aanvallen op de politie
en banken
Het gangster-proces
te New York
Met vreemden
Hevige regenval in
Silezië
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
do kleine annonces „OmroeDers" riev de rubriek
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d.
26 Augustus:
Naar aanleiding van de verbanning van mgr.
Sproll, Bisschop van Rottenburg, schrijft de
directeur van de „Osservatore Romano heden
avond, dat dit feit een effectieve afzetting is
uit een functie. Deze afzetting is tegen alle
verdragen en beloften.
De Katholieken van Rottenburg hebben tij
dens de moeilijke dagen, die mgr. Sproll gele
den heeft, hun Bisschop trouw terzijde ge
staan in een rotsvast geloof. Hun zorg is de
zorg van alle geloofsbroeders in Duitschland en
daarbuiten. Hun zorg is ook de zorg van den
H. Vader en zijn medewerkers. Hun protest is
het protest van alle Katholieken, van geheel
de Kerk.
HANKAXJ, 26 Aug. (Reuter). De Chinee
zen geven thans officieel het verlies van
Joeitsjang en van den heuvel Joetsjingsjan
aan den Westelijken oever van het Pojang-
meer toe. j
Mevrouw Soen Jat Sen, de weduwe van den
stichter der Chineesche Republiek, heeft er m
een radiotoespraak tot het jeugdcongres te
New York op aangedrongen, dat de groote mo
gendheden en vooral Engeland en Amerika
Japan niet langer grondstoffen zullen leveren.
Zij zeide, dat Japan 30 procent van zijn grond
stoffen betrekt uit Engeland en 32 procent ui.
de Vereenigde Staten. Indien deze landen niet
meer zouden leveren, zou de Japansche aan
val in enkele maanden tot mislukking ge
doemd zijn.
Het Chineesche persbureau meldt, dat
de Japanners bij een aanval op de Chi
neesche stellingen te Tsjoegan en Tsjent-
sjiasjan weer gifgassen in den strijd ge
bracht hebben, met het gevolg, dat vele
Chineesche soldaten om het leven zijn ge
komen.
De Japansche luchtmacht heeft gisteren
verschillende steden, zooals Nantsjang, Kianin
en Kiangsi gebombardeerd. Joeitsjeng in ZUid-
Sjansi is door de Chineezen heroverd.
De Chineesche diplomatieke vertegenwoordi
gers in het buitenland hebben opdracht ge
kregen de aandacht der regeeringen te vesti
gen op het gebruik van gifgassen door de Ja
panners aan het front in Kiangsi. Er wordt
aan herinnerd, dat op 22 Augustus Japansche
troepen bij Tsjoetsjoeang gifgassen hebben ge
bruikt, waardoor de manschappen en officie
ren van bijna twee Chineesche bataljons om
het leven kwamen.
De woordvoerder van het Japansche ministe
rie van oorlog heeft tegenover persvertegen
woordigers formeel verklaard, dat de Japan
sche troepen in China nooit gifgassen hebben
gebruikt. Hij voegde er de in de Japansche di
plomatie gebruikelijk geworden verdediging
aan toe, dat juist de Chineezen zich herhaal
delijk van gifgassen en cnolerabacillen bediend
hebben.
De Amerikaansche ambassadeur te Tokio
heeft in opdracht van Hull in krachtige
bewoordingen te Tokio geprotesteerd tegen
den Japanschen aanval op een Chineesch
verkeersvliegtuig, dat door een Amerikaan
bestuurd werd.
De Japansche woordvqerder heeft verklaard
dat de Japanners zich het recht voorbehouden
Op alles censuur uit te oefenen, behalve op of-
ficieele telegrammen. Ook bank-telegrammen
Zijn aan censuur onderworpen.
Ook te Leeuwarden heeft zich thans een ge-
Val van kinderverlamming voorgedaan en wei
bij het vier-jarig zoontje van de familie Hui-
scher in de Van Heemstrastraat. Het jongetje
is ter verpleging in het Bonifacius-hospitaal
opgenomen. Het betreft hier een niet ernstig
geval.
De Engelsche sportvliegsters houden ook een soort militaire oefeningen. Zij
oefenen zich in het neerwerpen van levensmiddelen, het overbrengen van
berichten enz. Hierboven eenige aviatrices gereed voor den start
VERWACHTING: Meest matige Noorde-
lijke tot Westelijken wind, betrokken tot H
gedeeltelijk bewolkt, weinig of geen regen,
weinig verandering in temperatuur.
j§ VERDERE VOORUITZICHTEN: Weinig
M verandering.
Iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinl
TOKIO, 26 Aug. (Domei) Bij de- laatste
overstroomingen in het Noorden van Korea zijn
1119 menschen om het leven gekomen en 261
gewond. Bovendien worden 262 personen vermist.
PRAAG, 26 Aug. (Havas.) Vanochtend heeft
Runciman een delegatie der Sudeten-Duitsche
partij, bestaande uit Kundt, Peters, Roschke,
Sebekofski, Schiketanz en Ullrich, ontvangen.
De commissie van zes heeft een bijeenkomst
gehouden, waarbij ook Hodza aanwezig was. In
den middag kwam de commissie van politieke
ministers bijeen. De commissie van zes heeft
zich bezig gehouden met het vraagstuk van
nieuwe grondslagen voor de besprekingen tus-
schen regeering en de Sudeten-Duitschers. Het
onderhoud tusschen Runciman en de Sudeten-
Duitsche delegatie had waarschijnlijk op het
zelfde onderwerp betrekking.
Op grond van berichten uit Praag ver
wacht men in Britsche diplomatieke krin
gen nieuwe, belangrijke concessies der Tsje-
cho-Slowaaksche regeering. Men verheugt
zich over den verzoenenden geest' te Praag
en hoopt, dat ook de Sudeten-Duitschers
thans hun bijdrage zullen leveren.
Runciman en Stopford hebben vanmiddag een
onderhoud van een uur met den Britschen ge
zant gehad.
De Sudeten-Duitsche partij deelt mede, dat
haar delegatie Runciman vanochtend een uit
eenzetting heeft getgeven van den toestand der
Duitsche arbeiders en employé's in openbaren
dienst en particulier bedrijf. De volgende week
zuilen de besprekingen met Runciman worden
voortgezet.
POTSDAM, 26 Aug. (D.N.B.) Vanochtend
heeft de Hongaarsche rijksregent, admiraal
Horthy, een bezoek gebracht aan Potsdam,
waar hij een krans legde op het graf van Fre-
derik den Grooten.
Horthy en zijn echtgenoote hebben vanmiddag
na afscheid van den Fuehrer genomen te heb
ben, Berlijn verlaten, om zich over Eberswalde
naar de Schorfheide te begeven. Het Lehrter-
station was weer rijk versierd. Op het perron
waren de ministers en hooge officieren bij het
vertrek aanwezig.
De Hongaarsche ministers Imrédy en
Kanya hebben economische besprekingen
gevoerd met minister Funk en staatssecre
taris Brinkmann. De besprekingen zouden
betrekking hebben gehad op het geheel der
economische betrekkingen.
Na het officieele Hongaarsche bezoek zullen
deskundigen van beide Janden bijeenkomen, ter
formuleering van de resultaten der gedachten-
wisseling.
PARIJS, 26 Aug. (Havas). Vanochtend
heeft de radicaal-socialistische fractie van
de Fransche Kamer vergaderd. Minister
president Daladier heeft zijn standpunt
uiteengezet, waarop de fractie eenstemmig
haar vertrouwen in Daladier heeft uitge
sproken,
In de rede, die Daladier vanochtend in de
vergadering der rad.-soc. fractie heeft uitge
sproken, heeft hij een uiteenzetting gegeven
van de gebiedende motieven, die hem er toe
hebben gebracht te zeggen, dat het, hoewel
men de 40-urige werkweek zou handhaven, on
vermijdelijk was, dat de wet aangepast en soe
peler gemaakt zou worden.
Deze aanpassing geschiedt met het oog
op de steeds dringender wordende behoef
ten der defensie, de behoeften van de open
bare financiën en het bedreigde economi
sche leven. In deze verklaring, aldus Dala
dier, kan niefs veranderd worden.
De 40-urige werkweek bestaat slechts in
Frankrijk en Mexico, en er is geen sprake van
een snelle uitbreiding tot andere landen. Dit
is geen reden om de wet in Frankrijk in te
trekken, of de toepassing op te schorten.
Maar de internationale toestand maakt het
noodzakelijk, dat in de voor de bewapening
werkende bedrijven overuren kunnen worden
gemaakt, die hooger betaald worden. Daladier
noemde voorbeelden van fabrieken, die zeer
belangrijke buitenlandsche bestellingen hadden
moeten weigeren door de strenge reglemen-
tatie van den arbeid.
Soepeler arbeidsvoorwaarden zijn een
element van het algemeene productiepro-
Heem, evenals modernisatie van de outil
leering, verbetering van de arbeidsmetho-
den en van de eredietverleening. De regee
ring zal er voor waken, dat de patroons de
sociale wetten en in het bijzonder het vak-
MOSKOU, 26 Atig. (Havas) Het echtpaar
Lindbergh is vanmorgen per vliegtuig van
Moskou naar Charkof vertrokken. Men gelooft,
dat Lindbergh niet naar Moskou terugkomt,
doch over Roemenië en Turkije verder zal gaan.
Dezer dagen hebben wij melding gemaakt van een opzienbarende uitvinding van
den Italiaanschen ingenieur Piero Salerni, die een auto heeft geconstrueerd,
waarbij geen inschakeling in versnellingen met kamraderen of anderszins noodig is.
Op onze foto ziet men een gedeelte van den motor
In de Vrijdag gehouden vergadering der
Contact-Commissie voor het Mijnbedrijf werd
aan de orde gesteld de per 1 October 1938 te
treffen loonregeling. Zooals bekend ioopen de
sinds 1 October 1937 geldende tijdelijke verhoo
gingen 30 November af.
De directies verklaarden zich bereid de be
staande loonregeling tot 1 April 1939 te ver
lengen.
De vertegenwoordiger van den Nederland-
schen Mijnwerkersbond bepleitte voortzetting
van de bestaande loonregeling voor den duur
van een jaar.
De vertegenwoordiger van den R.K., Mijn
werkersbond verklaarde, dat zijn organisatie
zooals bekend, loonovereenkomsten op langeren
termijn voorstaat, t.w. voor den duur van min
stens een jaar. De vertegenwoordiger van den
Portestantsch-Christelijken Mijnwerkersbond
stelde voor, de bestaande loonen met ingang
van 1 October met 5 procent te verhoogen.
De directies antwoordden, dat zij zich
thans niet langer aan de bestaande loon
regeling konden binden dan tot den aan
vang van het nieuwe kolenjaar d.i. tot
1 April 1939 en dat een verhooging der
loonen uitgesloten geacht moet worden.
De vertegenwoordiger van den R.K. Mijn
werkersbond bepleitte vervolgens een verrui
ming van de regeling van den kindertoeslag,
door de leeftijdsgrens van 14 jaar op 16 te
brengen. De directies betoogden te dien op
zichte, dat de bestaande regeling reeds ruimer
is dan elders.
Inzake een extra-uitkeering met Kerstmis,
waarop in een schrijven van den Nederland-
schen Mijnwerkersbond aangedrongen werd,
zullen de directies te zijner tijd haar standpunt
bepalen.
Met betrekking tot de brieven van den Pro-
testantsch-Christeiijken Mijnwerkersbond van 9
Juli, van den R.K. Mijnwerkersbond van 28 Juli
en van den Nederlandschen Mijnwerkersbond
van 1 Augustus, betreffende den werktijd van
continu-arbeiders, verklaarden de directies, na
de per vorige vergadering door haar gedane
voorstellen om den gemiddelden wekelijkschen
werktijd dier arbeiders van 53Vu tot 51 uur te
verkorten met behoud van de bestaande uur-
loonen, niet zijn aanvaard, den bestaanden
toestand onveranderd te moeten laten.
Vervolgens werd van' gedachten gewisseld
over de mogelijkheid tot verkorting van den
arbeidstijd in het algemeen, zulks naar aanlei
ding van het schrijven van den R.K. Mijnwer
kersbond van 28 Juli en dat van den Nederland
schen Mijnwerkersbond van 23 Augustus.
De directies achtten verkorting van den ar
beidstijd alleen mogelijk op internationalen
grondslag.
Naar aanleiding van het schrijven van den
R.K. Mijnwerkersbond van 20 Augustus, Hou
dende een verzoek om medewerking tot ver
betering der pensioenen van de mijnwerkers,
verklaarden de directies dit verzoek te zullen
overwegen.
De vertegenwoordiger van den R.K. Mijnwer
kersbond gaf een toelichting op het schrijven
van zijn organisatie van 28 Juli betreffende
het behoud van een beoordeelingsdatum, waar
van de inhoud niet aan de arbeiders bekend is,
De directies betoogden, dat de begane fouten
steeds onmiddellijk mondeling ter kennis van
de betrokken arbeiders worden gebracht. Zij
zegden toe, terzake alsnog nader met haar be
drijfsleiders te zullen overleggen.
In deze vergadering heeft de voorzitter de
nagedachtenis herdacht van den overleden
voorzitter van het scheidsgerecht voor de mijn
industrie, wijlen den heer mr. B. Frees, èn
medegedeeld, dat aan diens weduwe namens
de Contact-Commissie een brief van rouwbe
klag is gezonden.
Overeengekomen werd de aanvulling der va
cature in een volgende vergadering aan de orde
te stellen.
vereenigingsrecht eerbiedigen. Daladier
eindigde met te zeggen, dat het geen tijd
is voor ijdele polemieken, maar voor moe
dige besluiten.
Naar men verklaart, heeft Daladier in zijn
rede nog naar voren gebracht, welk een ge
vaar het voor Frankrijk beteekent, dat in
Duitschland twee millioen man betrokken zijn
bij de militaire manoeuvres en werken.
Daladier becijferde verder de waarde der
buitenlandsche bestellingen, die door de Fran
sche industrie geweigerd moesten worden, op
50 millioen francs. Hij waarschuwde tegen een
herhaling van de fouten, die begaan zijn door
de Duitsche republiek van Weimar en de Ita-
liaansche democratie in de periode vóór het
tegenwoordige regime.
Ook de andere fracties van de „delega
tion des gauches" hebben vergaderd. In de
socialistische vergadering wees Blum voor
al op het buitenlandsche gevaar. Hij zeide,
dat onder de bestaande omstandigheden de
socialistische partij, hoewel ze moet blij
ven waken voor de toepassing der sociale
wetten, het werk der regeering niet moet
bemoeilijken.
De fractie der socialistisch-republikeinsche
unie verklaarde zich solidair met de afgetre
den ministers, en droeg haar vertegenwoordi
gers in de „délégation" op uiting te geven aar.
de overeenkomsten met de arbeidersorganisa
ties. De communistische fractie verklaarde alles
te zullen doen voor de verdediging der sociale
wetten en droeg vertegenwoordigers in de
„délégation des gauches" op te verklaren, dat
de arbeidende massa zich ongerust voelt ten
gevolge van de rede van Daladier en nauw
keurig wil weten, wat de regeering denkt te
doen.
Vanavond is de „délégation des gauches"
bijeengekomen. Waar men het niet kon eens
worden over een verzoek tot bijeenroeping van
het parlement, bleek wei overeenstemming te
kunnen worden bereikt ten aanzien van een
aanvraag tot een audiëntie bij den minister
president.
Daladier, die hiervan telefonisch op de
hoogte gesteld werd, stemde er in toe des
avonds de vertegenwoordigers van de frac
ties, die de „délégation" vormen, te ont
vangen. De afgevaardigden zullen vragen,
welke wijzigingen de regeering denkt te
brengen in de toepassing van de 40-urige
werkweek, en wanneer he*, parlement bij
eengeroepen zal worden.
JAFFA, 26 Aug. (Havas) Volgens offi
cieele mededeeling zijn bij de bomontplof
fing op de groentemarkt te Jaffa zestien
personen gedood en 30 gewond, doch de
meeste ooggetuigen verklaren, dat 't aantal
slachtoffers veel grooter is. De aanslag
heeft in de stad" een groote opwinding ver
oorzaakt; een algemeene staking is afge
kondigd en betoogingen werden gehouden,
o.a. voor de BritschPalestijnsche bank.
De menigte poogde dit gebouw in brand te
steken, doch Britsche soldaten arriveerden tijdig
om het gebouw te redden; de voorgevel werd ai-
leen geblakerd.
Ook de directeur van een Engelsche bank werd
in zijn auto aangevallen. De wagen werd ver
nield.
Alle banken hebben hun deuren gesloten en
soldaten patrouilleeren door de straten.
Woedende Arabieren deden aanvallen op
den politiepost en de banken. Een Arabier
werd doodgeschoten, toen de politie vuurde
op een menigte, die een bankgebouw wilde
bestormen.
Troepen patrouilleeren door de stad om plun
dering te voorkomen. De toestand is later iets
rustiger geworden, doch men vreest nieuwe
onlusten. Winkels en banken zijn gesloten; des
avonds mag niemand zich op straat begeven.
Het is ook tot ongeregeldheden gekomen
op den straatweg JeruzalemJaffa, waar de
lijken van twee doodgeschoten Joden zijn
gevonden. Het verkeer is op last van de
politie gestaakt. Men heeft vandaag ook het
lijk van den Arabischen politie-agent, die
onlangs te Nabloes ontvoerd is, gevonden.
NEW YORK, 26 Aug. (Havas). Tijdens het
gangster-proces heeft de verdediger, Strijker,
gepoogd den getuige a charge,, George Wein
berg, in discrediet te brengen. Ook trachtte hij
te bewijzen, dat Hines niet in contact heeft
gestaan met den gangster „Dutch" Schultz.
Eenige minuten voor het einde van de zit
ting riep het O. M. als getuige een bezitter van
een rijschool uit Fairfield in Connecticut,
Brothwell, op. Deze herkende van de foto's
Schultz, den lijfwacht van Schultz, Lulu Ro-
senkrantz en Jimmy Hines. Hij deelde mede,
dat Hines, Schultz en een vrouw in 1935 naar
zijn stal zijn gekomen om een paard, dat Hines
toebehoorde, te zien. Het verhoor van Brothwell
wordt voortgezet.
De Fransche radicale fractie steunt Da
ladier-
De „Osservatore Romano" over de ver
banning van Mgr. Sproll-
Verwacht wordt, dat Praag nieuwe con
cessies zal doen.
Horthy heeft Berlijn verlaten. Imrédy,
Kanya en Funk hielden economische be
sprekingen.
Na den bomaanslag zijn te Jaffa ernsti
ge onlusten uitgebroken.
De Japanners maken opnieuw gebruik
van gifgassen.
De regeering van Joego-Slavië werd ge
wijzigd.
Een geval van kinderverlamming te
Leeuwarden geconstateerd.
De tentoonstelling ,,'s Gravenhage
I 898" is Vrijdag geopend.
In de Contact-Commissie voor het Mijn
bedrijf is o.m- medegedeeld, dat een
loonsverhooging uitgesloten moet wor
den geacht.
Wetsontwerpen tot verhooging van de
begrootingen voor het Verkeersfonds en
Waterstaat 1937.
Ingediend is een wetsontwerp tot ver
hooging van de begrooting voor het
Zuiderzeefonds voor 1937.
Op het landgoed Elswout bij Haarlem is
Vrijdagavond het openluchtspel „Een
heid door Oranje" vertoond.
Vrijdag is te 's Gravenhage de eerste of
ficieele vertooning geweest van de na
tionale film „Veertig Jaren".
De Olympische Spelen te Helsinki zul
len 20 Juli 1940 beginnen.
New-Yorksche beurs: ongeanimeerd;
slot op het laagste punt.
Met menschen van andere nationa
liteit reizen geeft een eigenaardige
gewaarwordingWij Hollanders blij
ven steeds ietwat onwennig. We be
doelen het niet zoo kwaad maar we
doen vreemd. Zij die goed hun talen
kennen maar bij gebrek aan oefening
bang zijn een fout te maken houden
hun mond en de brutaaltjes radbra
ken wat spausroasser of kolenengelsch
maar „kómen er" en hebben dus ge*
lijk.' Intusschen doen de vreemdelin
gen eigenaardige ervaringen met ons
op. Zelf kennen ze alleen hun eigen
taal meestal maar veronderstellen in
den Hollander nu eenmaal een talen
wonder. Van onze landkaart kennen
ze geen zier maar wij moeten precies
weten hoeveel inwoners Melbourne
heeft. We scheren Engelschen, Ameri
kanen en Australiërs over één kam,
maar zij zien van hun kant in Belgen
en Nederlanders een pot nat. Als we
met vreemden reizen en vragen te be
antwoorden krijgen bemerken we
maar al te zeer hoe weinig we zelf
van ons land weten. We dienden ons
wat beter te oriënteeren om vreem
den wat beter voor te lichten over
ons land en volk.
BRESLAU, 26 Aug. (D. N. B.) De hevige
regenval van de laatste dagen heeft bp talrijke
plaatsen In Silezië overstroomingen veroor
zaakt. In Glatz staan verscheidene trams on
der water. Overal moeten soldaten, arbeids
dienst,'brandweer en politie aan het werk wor
den gezet om menschen uit bedreigde huizen
te redden.
In het district Frankenstein zijn een aantal
bruggen vernield. In Waldenburg-Weissenstein
is de aarde tien meter ingezakt. Wegens ge
vaar voor instorten zijn talrijke huizen ont
ruimd. De materieele schade is aanzienlijk.
I
Stand van Zaterdag 1 uur v.m.: 762.6
Vorige stand: 762.8