Engeland zal thans duidelijke
taal spreken
3
1
NOTA VAN LONDEN
AAN BERLIJN
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1938 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE,
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21372
■PP
Een beeld van de verwoestingen, die hethoog water in Oost-Duitschland heeft
aangericht
Roosevelt over den
Europeeschen toestand
Amerika niet in één front met de
Westersche democratieën
Het kiesrecht in de V. S.
Roosevelt tegen de actie om steun
trekkers het stemrecht
te ontzeggen
Noodweer in Frankrijk
Oogsten werden vernield, een
twintig-jarig meisje verdronken
Het oprukken der
nationalisten
Vliegongeluk in
Argentinië
Miss Mildred is vrij
gesproken
Vlootmaatregelen
in Engeland
Dag van gebed voor
den wereldvrede
De kinderverlamming
te Keulen
Italië krijgt scholen
voor de joden
Groot-Brittannië zal aan den kant
van Frankrijk staan om weer
stand te bieden aan iedere
agressie in Centraal-
Europa
Duitsche troepen
bewegingen
ln het Belgische plaatsje Merchtem heeft een groote brand gewoed, die
een huizenblok geheel heeft verwoest
De Tsjechische voorstellen
Betooging van democra
tische partijen
De keizerskronen van het oude Duitsche Rijk zijn uit Weenen naar Neurenberg
overgebracht. Deze met edelsteenen rijk versierde kunstschatten zijn rond het jaar
1000 vervaardigd
Het Weer
IlllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIli
Prinses Juliana licht
ongesteld
Feestverlichting in de
hoofdstad
Blijft tot en met Woensdag
gehandhaafd
Het vreeselijk ongeluk
in Spanje
De schoolstrijd in
Duitschland
Doodelijke val
Bij het verwijderen der versiering
uit een paal gevallen
Oorkonde voor H. M. de Koningin
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
RADIODISTRIBUTIE HAARLEM
Het beste uit den aether
Billijker en beter
TELEFOOX 10010
Waar deer ing voor onze
Marine
Muziekinstrumenten voor de
bemanning van de „Tromp"
Olympische Spelen
in 1940
De programma-indeeling
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
do kleine annonces „Omroepers" lie de rubriek
jaATiy,-w
J*'!-. Y;**>v
NEW YORK, 10 Sept. Op vragen betreffende
de houding der Vereenigde Staten ten opzichte
Van den Europeeschen toestand antwoordde pre
sident Roosevelt, dat de Vereenigde Staten niet
in één front traden met de Europeesche demo-
cratiën in een beweging om Hitier tot staan
te brengen. Toen den president daarop vragen
Werden gesteld omtrent de afbakening van zijn
buitenlandsche politiek, verwees Roosevelt de
Vragers naar de kortgeleden door hemzelf en
staatssecretaris .Huil uitgesproken redevoerin
gen.
Tevens wees de president er op, dat een cate
gorische ontkenning gepubliceerd was, niet al
leen door den Amerikaanschen ambassadeur te
Parijs Bullitt, maar ook door de ambassade in
Parijs, betreffende het bericht, volgens hetwelk
Bullitt zou hebben gezegd, dat de Vereenigde
Staten naast Frankrijk stonden in oorlog zoo-
Wel als in vrede.
Gisteren werd in politieke kringen gesproken
over de mogelijkheid, dat drastische wijzigingen
zullen worden aangebracht in de Amerikaansche
neutraliteitswet.
De voorzitter van de senaatscommissie voor
buitenlandsche zaken, McReynolds, gaf in dit
verband als zijn verwachting te kennen, dat vele
leden van het volgende congres gunstig zullen
staan tegenover een herziening der wet in dier
voege, dat een embargo op wapenen alleen zou
kunnen worden toegepast tegen aanvallende na
ties.
NEW YORK, 10 Sept. President Roosevelt
heeft, alvorens naar Rochester- in Minnesota
te vertrekken, waar zijn zoon James ernstig
ziek ligt, een krachtige verdediging uitgespro
ken van het recht voor personen, die werk-
loozensteun genieten, om te stemmen. De pre
sident ging tot deze verklaring over in verband
inet de actie van een groep vrouwen uit New
Jersey, die steuntrekkers het stemrecht zouden
Willen ontzegd zien. Roosevelt merkte op, dat
Wanneer men dien weg eenmaal insloeg, de
Volgende stap wellicht zou zijn, dat het stem-
lecht alleen zou worden toegekend aan dege
nen die een einddiploma van een college be
zaten.
NIMES, 10 September (Havas) Een nood
weer, dat vier en twintig uur duurde, heeft
boven de provincie Le Bas Languedoc gewoed.
Huizen werden vernield in steden en. dorpen, de
Wegen werden door de voortstroomende water
massa's uitgehold en tot wilde rivieren her
schapen, wijngaarden overstroomden, oogsten
gingen verloren. Een twintigjarig meisje is te
Caissargues, nabij Nimes, verdronken. De stra
ten van Montpelller werden woeste stroomen.
Tevens is in dezelfde streek een felle hagel
neergeslagen, waardoor de oogsten totaal ver-
Woest werden. De schade kan nog niet worden
geschat, doch is overal buitengewoon groot.
SALAMANCA; 10 Sept. (Havas). In een of
ficieel communiqué deelt het hoofdkwartier
Van Franco mede, dat de nationalisten verder
oprukten in den Ebro-sector en vijf versterkin
gen bezetten. Men telde een groot aantal ge
vangenen. Ook werden vier tanks buit gemaakt
Waarvan er twee in goéden staat verkeerden.
Een vijandelijk vliegtuig werd neergehaald.
BUENOS AIRES, 10 September (D.N.B.)
Twee tweedekkers der marine ziin gisteren tii-
dens een oefenvlucht in het noorden der provin
cie Buenos Aires neergestort. De eene machine
ontplofte, toen zij op den grond neerkwam, ten
gevolge waarvan beide inzittenden verbrandden.
Van de inzittenden van het tweede vliegtuig
was de piloot, een officier, op slag dood, de
tweede inzittende werd levensgevaarlijk gewond.
MIAMI. 10 Sept. (Reuter). Miss Mildred
Gay don, die den auto bestuurde, waarin de graaf
van Covadonga verongelukt is, is door de jury
van iedere schuld vrijgesproken.
LONDEN, 9 September. (Reuter). De admi
raliteit heeft vanavond medegedeeld, dat het
eerste flottielje mijnleggers, zeven schepen van
de Halcyon-klasse, van de volledige bemanning
zal worden voorzien en dat het kader van vier
kruisers zal worden uitgebreid met reserve-
personeel, dat in actieven dienst zal komen.
Het verluidt, dat de admiraliteit dezen maat
regel heeft genomen uit voorzorg, met het oog
op den internationalen toestand.
SYDNEY, 10 September (D.N.B.) Minis
ter-president Lyons heeft gisteren een door de
Australische zenders uitgezonden radioredevoe
ring uitgesproken, waarin hij voorstelde Zondag
in alle kerken van Australië een „dag van ge
bed en afsmeeking voor het behoud van den
wereldvrede" te houden. De kerken hebben be
sloten hieraan gevolg te geven.
KEULEN, 10 Sept. (Reuter). Tengevolge
van de kinderverlamming, welke ook in Keulen
is uitgebroken, zijn al de scholen en speelplaat
sen tot 24 September gesloten. Er zijn in totaai
thans 233 gevallen, waarvan er 219 zijn sinds
begin Augustus.
ROME, 10 Sept. (Havas). De regeering
heeft besloten speciale scholen voor lager onder
wijs te stichten voor Joodsche kinderen, die
onlangs de Italiaansche openbare scholen moes
ten verlaten. De nieuwe scholen zullen door den
staat worden bekostigd.
LONDEN, 10 Sept. (Havas). De
diplomatieke redacteur van de „Daily
Mail" schrijft: „De Britsche regee
ring heeft kort voor middernacht
besloten de Duitsche regeering er in
duidelijke en formeele termen van in
kennis te stellen, dat Groot-Brit
tannië niet terzijde zou blijven staan,
wanneer Tsjecho-Slowakije het voor
werp werd van een militaire agressie.
Te dien einde zal Henderson over
enkele uren, waarschijnlijk aan Hitier,
een nota ter hand stellen. De ambas
sadeur had gisteravond, op het
oogenblik, waarop hij zich gereed
maakte naar Berlijn te vertrekken,
een telegram ontvangen, waarin hem
verzocht werd te Neurenberg te blij
ven, waar hem nieuwe instructies
zouden worden meegedeeld.
„De gisteren te Whitehall ontvan
gen inlichtingen hadden ten slotte tot
gevolg Chamberlain te doen beslui
ten Duitschland te doen weten, dat
Engeland aan den kant van Frank
rijk zou staan om weerstand te bie
den aan iedere agressie in Midden-
Europa".
Reuter meldt uit Neurenberg, dat
Henderson daar blijft om vanmorgen
de parade der Hitier jeugd bij te
wonen.
Uit Londen wordt aan de „Figaro" gemeld:
,,De Engelsche regeering heeft zoo juist nauw
keurige rapporten ontvangen over de laatste
troepenbewegingen in Duitschland. Deze rap
porten zijn, naar gezegd wordt, geheel van
zoodanigen aard, dat de ongerustheid wordt
verhoogd, waarmede de Engelsche ministers
gisteren den toestand onder oogen hebben ge
zien.
Zjj verleenen een zekere vastheid aan de ge
ruchten, volgens welke de Duitsche regeering
zou overwegen een plotselinge actie tegen
Tsjecho-Slowakije te ondernemen.
Onder deze omstandigheden zou men het
Vrijdagavond als bijna zeker beschouwen, dat
zeer spoedig instructies zullen worden gezon
den aan den Engelschen ambassadeur in
Duitschland, opdat hp een onderhoud met
Hitier aanvraagt."
Blum meldt uit Berlijn aan de Journal":
„Laten wij ons niet met illusies in slaap wie
gen. Berlijn wil autonomie voor de Sudeten-
Duitsche gebieden en zeer waarschijnlijk aan
hechting in min of meer nabije toekomst dier
gebieden aan Duitschland. Slechts tegen dien
prijs, zoo erkent men in Neurenberg, zal
Europa den vrede heroveren."
De besprekingen te Londen tusschen de
ministers en hun raadgevers hebben gis
teren meer dan vijf uren geduurd.
Het bezoek van Eden aan Lord Halifax
en de ontbieding van Attlee door den
minister-president toonen aan, dat de kabi-
netsleden zich den steun willen verzekeren
van de voornaamste groepen en him opvat
tingen willen vernemen over de politiek en
de te nemen besluiten.
Chamberlain zal ook nog sir Archibald
Sinclair en Winston Churchill ontvangen.
Wij geven hieronder nog eenige Fransche
persstemmen:
In de „Epoque" schrijft Kerillis: ,,Lord Ha
lifax heeft persoonlijk het „Times"-artikel ge
desavoueerd. Het is dus zeker, dat het Brit
sche kabinet vastbesloten is weerstand te bie
den. Op het oogenblik, waarin wij leven, tellen
de minuten. Maandag spreekt Hitier. Vandaag
nog moeten Daladier en Bonnet hem doen we
ten, dat Frankrijk niet de oplossing van een
plebisciet zal aanvaarden, aangezien het er
zeker van is door een plebisciet heen te wor
den geleid naar een diplomatiek Charleroi in
afwachting van een ander Charleroi".
Romier schrijft in de .Figaro": „Het is waar
schijnlijk, dat wanneer eenmaal het maximum
aan territoriale autonomie verkregen is voor de
Sudeten-Duitschers binnen het kader van den
Tsjecho-Slowaakschen Staat Duitschland ook
een maximum van practische neutralisatie van
Tsjecho-Slowakije zelf zal verlangen. Het is
absoluut noodzakelijk, dat Frankrijk en Enge
land het van te voren volledig eens zijn over
de uitdrukkelijke limieten, die gesteld moeten
worden tegenover een dergelijk verlangen tot
neutralisatie Want wanneer zou blijken, dat
er inderdaad een verschil zou bestaan tusschen
de standpunten der beide Westersche mogend
heden, dan zou het Fransche standpunt aan
de kaak worden gesteld als te behooren tot
„een ideologisch geval" en zou Frankrijk naar
het isolement worden gedreven".
PRAAG, 9 Sept. (Havas) In een lang
communiqué geeft de Tsjecho-Slowaaksche
regeering een ontleding van haar voorstellen
benevens aanvullende bijzonderheden over
de negen punten.
In dit communiqué wordt gezegd, dat de re
geering zich bij de opstelling harer voorstellen
voor oogen heeft gehouden, dat het noodzakelijk
is de voornaamste vraagstukken onmiddellijk op
te lossen, opdat een duurzaam accoord betref
fende de nationaliteitenvraagstukken verkregen
kan worden.
Alle andere problemen zullen nader besproken
worden.
Er zal steeds voor gewaakt worden, dat de
souvereiniteit, de onschendbaarheid en de
eenheid van den Staat behouden blijven.
Ten aanzien van het ambtenarenvraagstuk
heeft men het beginsel toegepast, dat alle na
tionaliteiten het recht hebben in alle rangen
van het ambtenarencorps vertegenwoordigd te
zijn naar verhouding van haar percentage van
de geheele bevolking. Om deze verhouding zoo
snel mogelijk tot een werkelijkheid te maken,
zal men in de komende tien jaar zooveel Duit
sche ambtenaren benoemen, dat na die tien
jaar het Duitsche percentage ambtenaren be
reikt is.
Voorwaarde is slechts, dat die ambtenaren de
kwaliteiten voor hun functie bezitten. Ambtena
ren kunnen worden overgeplaatst, doch elke
nationaliteit kan eischen, dat de samenstelling
van het ambtenarencorps overeenkomt met de
verhouding der nationaliteiten in de admini
stratieve afdeelingen. Anderzijds eischen de be-
langeh van den Staat, dat in elk gebied van de
republiek ambtenaren van een andere nationa
liteit, dan die van de bevolking der betreffende
streek, geplaatst worden.
Het beginsel, dat een rechter niet kan worden
overgeplaatst, blijft gehandhaafd.
Ook in de centrale administratieve lichamen
en de hoogere rechtscolleges moet het ambtena
rencorps zijn samengesteld volgens het beginsel
van evenredige vertegenwoordiging. Paritaire
commissies der nationaliteiten zullen nagaan of
de verhouding in acht wordt genomen. De even
redigheid zal ook worden toegepast bij de staat
huishoudkunde. De begrootingscredieten voor
onderwijs, gezondheid en openbare werken zul
len worden verdeeld naar evenredigheid der
nationaliteiten.
Hetzelfde geldt voor leveringen aan den Staat.
Ook dit zal door een commissie gecontroleerd
worden. De regeering wil verder oonmiddellijk
hulp brengen aan de streken, die het meest
door de crisis getroffen zijn. Deze hulp zal ver
leend worden door een leening van een milliard
kroon, waarvan 700 millioen bestemd is voor de
Sudeten-Duitsche streken.
Het regeeringsontwerp bevat een nieuwe orga
nisatie van het taalrecht, opdat de gelijkheid
van het Duitsch, Russisch, Hongaarsch en
Poolsch met het Tsjecho-Slowaaksch verwezen
lijkt wordt. Zelfbesturende lichamen zullen
worden gekozen door algemeen, direct en ge
heim kiesrecht op den grondslag van even
redige vertegenwoordiging.
Alle vraagstukken, die 'de Staat niet nood
zakelijk aan zichzelf behoeft te houden, zullen
aan deze lichamen ter behandeling worden ge
geven. De territoriale grondslag van het zelf
bestuur moet zooveel mogelijk berusten op de
nationaliteit der bevolking, waarbij rekening
wordt gehouden met den geografischen en eco-
nomischen toestand en de verkeersmiddelen.
Bevoegdheidsgeschillen tusschen de verschil
lende administratieve organen zullen door een
speciaal rechtscollege beslist worden.
Alle ontwerpen, waarover geen wetgevende
beslissing noodig is, zullen zonder verwijl ver
wezenlijkt worden. De noodige wetsontwerpen
zullen worden uitgewerkt door de regeering, bij
gestaan door vertegenwoordigers der nationali
teiten. De wetsontwerpen zullen daarna aan het
parlement ter goedkeuring worden voorgelegd.
Te Ostrau is gisteren een groote betooging
georganiseerd door alle democratische partijen,
waaraan werd deelgenomen door ruim 50.000
Tsjechen, Duitschers en Polen. Na de redevoe
ringen werd door de partijen de sociaal-de
mocratische Duitsche partij en alle partijen der
regeeringscoalitie een resolutie aangenomen,
waarin onwrikbare toewijding wordt uitgespro
ken jegens de Tsjecho-Slowaaksche republiek,
instemming met de regeeringsontwerpen ter op
lossing van de nationaliteitenproblemen en
goedkeuring van alle regeeringsmaatregelen ter
verhindering van een ontbinding van den
Staat. Aan president Benesj en minister-presi
dent Hodza werden telegrammen van dank en
trouw gezonden.
Hoogste barometerstand 771.8 te Valencia EE
en Blacksod
Laagste barometerstand 746.1 te Janmauen
i VERWACHTING: Matige tot zwakken jf
N. O. tot N. W. wind, nevelig tot half of
EE zwaar bewolkt, weinig of geen regen, wei-
EE nig verandering in temperatuur.
H Zon op v.m. 6.26 onder n.m. 7.27 uur.
Licht op n.m. 7.57. Maa§ op n.m. 7.18
onder v.m. 7.12. Laatste kwartier 17 Sept. EE
H. K. H. Prinses Juliana heeft van
morgen haar kamer moeten houden,
daar Zij een lichte koude heeft gevat.
Vanmorgen is de Prinses dan ook
niet uitgereden en vanmiddag zou
H. K. H. het groote Huldigingsfeest
in het Stadion niet bijwonen.
Het groote succes, dat de feestverlichting in
de hoofdstad heeft, is voor de gemeente aanlei
ding geworden om de torens en de grachten tot
en met Woensdag a.s. te verlengen. De particu
liere feest-comité's hebben zich hierbij aan
gesloten en zoo zal de geheele stad dan ook
na Zondag' nog enkele dagen zich baden in een
zee van licht.
De café's mogen tot en met Woensdag a.s. tot
twee uur 's nachts geopend blijven en er mag
op deze dagen tot 's avonds half elf straat
muziek worden gemaakt.
CERONA, 10 Sept. (Havas). Gisteren zijn
nog vier gewonden van het ongeluk op den
spoorwegovergang nabij Cerona aan hun wonden
bezweken. Het aantal dooden is daarmede tot
zestien gestegen.
VATICAANSTAD, 9 Sept. (Havas) De Os-
servatore Romano publiceert den brief der bis
schoppen van Beieren, waarin deze protesteeren
tegen de sluiting van een groot aantal katholieke
scholen in hun bisdommen.
Bij het verwijderen der straatversiering te
Den Burg (Texel) is de heer W. Bruin, wonende
aldaar, uit een paal gevallen. Met een ernstige
schedelfractuur en hersenschudding werd de
ongelukkige opgenomen en naar zijn woning
vervoerd, waar hij hedenmorgen is overleden.
De Ned. Ver. Arti et Industriae. heeft aan
H. M. de Koningin, beschermvrouwe van de
vereeniging, een oorkonde van gelukwensch
aangeboden, welke het artistieke -resultaat is
van een prijsvraag onder hare leden.
De met den eersten prijs bekroonde teekening
is op perkament in rood, wit, blauw, oranje en
grijs vervaardigd, door George Notenboom te
Rotterdam.
De oorkonde eindigt met den eerbiedigen
wensch: „Blijve Uwe Majesteit tot in lengte van
dagen voor Nederland en zijn overzeesche be
zittingen gespaard."
Engeland zal heden een nota aan Berlijn
zenden, waarin het Duitschland waar
schuwt voor iedere agressie in Centraal
Europa.
Roosevelt over den toestand in Europa.
Rotterdam gaat drie tunnels bouwen
voor het doorgaand verkeer.
Nieuwe hefbrug over de Gouwe wordt
Woensdag officieel in gebruik gesteld.
Maandagmorgen om 10.30 uur zal door de Ver
eeniging Amsterdamsche en Rotterdamsche zee
assuradeuren aan de bemanning van den flot
tieljeleider „Tromp" een geschenk worden aan
geboden, bestaande uit een aantal muziekin
strumenten voor een fanfarecorps en een jazz
band als bewijs van appreciatie voor de door de
bemanning bewezen diensten.
Het Finsche organisatie-comité voor de Olym
pische Spelen 1940 heeft ter voorbereiding van
de spelen een betrekkelijk korten tijd ter be
schikking, welke zoo veel mogelijk dient te
worden uitgebuit. Vrijdagavond reeds werd de
eerste voltallige bijeenkomst gehouden, waarop
de data der onderdeelen zijn vastgesteld.
Deze programma-indeeling luidt als volgt:
Zaterdag 20 Juli: Openingsplechtigheid.
2128 Juli: Athletiek.
26 Juli3 Augustus: Zwemmen.
2124 Juli: Grieksch-Romeinsch worstelen.
2729 Juli: Vrij worstelen.
25 en 26 Juli Gewichtheffen.
30 Juli4 Augustus: Boksen.
21 en 23 Juli: Schermen.
29 Juli1 Augustus: Gymnastiek.
2125 Juli: Moderne vijfkamp.
2528 en 30 Juli: Wielrennen.
29 Juli3 Augustus: Paardensport.
21 Juli3 Augustus: Voetbaltournooi.
2427 Juli: Schieten.
30 Juli2 Augustus: Roeien.
2326 en 2930 Juli: Zeilen.
25 en 27 Juli: Kanovaren.
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 765.6
Vorige stand: 765.5
