mIlUtvL nAAllLlItIotilL LUUilAliI
m
I
m
m
De intocht der Duitschers in
Sudetenland
Z
Zelfbeschikking ook voor de
Hongaren
Poolsche troepen trekken
Teschen binnen
NASSAULAAN 5, TEL. 13866 GIRO 22884 y||-||«|||- U A A Dl 110^11 P fl D k ÜT
Twee militairen
doodgeschoten
m
GROOTE GEESTDRIFT
DER BEVOLKING
BEZETTING HEEFT EEN
KALM VERLOOP
PRAAG BEREID TE
ONDERHANDELEN
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
MAANDAG 3 OCTOBER 1938 - AVONDBLAD
1 V9 rP DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM t 0 M.
Korporaal gearresteerd
Demobilisatie in Italië
LM
fP
Zaterdag is de intocht der Duitsche troepen in het Sudeten-Duitsche gebied begonnen. Een afdeeling wachtend
op het bevel tot oprukken
De bevolking van het Sudeten-Duitsche gebied heeft de binnenrukkende Duitsche
troepen met enthousiasme ontvangen
Zij hadden vijfduizend gulden uit
de wacht te Taroetoeng (N.Il)
Italië waakt voor een
overijld optimisme
Eerst moeten de parlementaire
debatten in Londen en Parijs
worden afgewacht
Het WeerjiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH^
Nadat Zaterdag en Zondag de
beide eerste zones zijn bezet
komt vandaag Egerland
aan de beurt
Hitier heden naar
Egerland
„Trekt vandaag over
de Olzal"
Henlein rijkscommissaris
Bezetting der derde zóne
Chamberlain op bezoek
bij Mussolini?
De regeering te Boedapest dringt
op een spoedige regeling aan
Gemengde commissie
voorgesteld
Verklaring van Imrédy
Telegram van Hor thy
aan Mussolini
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Twee vliegtuigen der
Lufthansa vermist
Vliegtuig der lijn Rotterdam
FrankfurtMilaan in de
Alpen verongelukt?
Een toespraak van
den Paus
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE, VIER EN ZESTIGSTE JAARCANC No 21410
f3.25. BÜ onze Aaenten 27i4 Ct. per week Per re9el B'j contract sterk verlaagde prijzen Voor
per kwartaal r J.Do éa kleine annonces „Omroeoers" rle de rubriek
TAROETOENG, 2 Oct. (Aneta) Twee
soldaten, die gedrost zijn na een diefstal van
ruim 5000.uit de brandkast in de mili
taire wacht en die bij hun vlucht een kara
bijn en patronen hadden meegenomen, zijn
door een korporaal, die hen achtervolgde,
doodgeschoten.
Nader wordt hieromtrent nog het volgende
gemeld:
In den nacht van 9 op 10 September is door
insluiping toegang verkregen tot het kantoor
van den kwartiermeester te Taroetoeng (resi
dentie Tapanoeli, afdeeling Bataklanden). Het
slot van de brandkast werd doorgevijld. Hier
uit zijn toen duplicaatsleutels van de brandkast
in de militaire wacht gehaald, waarmede deze
tweede brandkast werd geopend, waaruit ruim
5000.is ontvreemd. Die brandkast is weer
op normale wijze gesloten. De duplicaatsleutels
en het doorgevijld slot werden niet gevonden.
Een onderzoek is toen ingesteld door den
plaatselijken militairen commandant, in samen
werking met de veldpolitie en het binnen-
landsch bestuur. De verdenking viel toen op
eenige militairen.
z,un op v.m. n.ut unaer n.m. J..,., uur.
Licht op n.m. 6.03. Maan op n.m. 2.51
onder v.m. 0.00. Volle maan 9 October.
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
ROME, 3 Oct. (Stefani). De lichtingen
van 1910 tot 1912 in Italië, die kortgeleden on
der de wapenen waren geroepen, zullen geleide
lijk naar huis worden gezonden, te beginnen op
tien October. Tegelijkertijd zal men een begin
maken met het groot verlof zenden der drie
divisies Alpenjagers, die op oorlogssterkte wa
ren gebracht. Eveneens op tien October zal een
begin gemaakt worden met het afzwaaien der
personen, die gemobiliseerd waren voor de
luchtafweerdiensten.
9
In den nacht van 29 op 30 September is een
militair, die wacht deed, gedrost met een van
zijn collega's. Zij hadden een karabijn en wacht-
patronen meegenomen.
De controleerende korporaal achtervolgde
hen en militaire patrouilles, alsmede de veld
politie, zochten de omgeving af.
Op 30 September heeft deze korporaal zich
des avonds bij de wacht gemeld; hij bracht de
karabijn en de wachtpatronen van de gedros-
ten mede. De korporaal verklaarde de gevluchte
militairen te hebben aangeschoten.
De gevluchte militairen zijn later dood aan
getroffen in een huisje op een droog rijstveld
Op de lijken werd nog een bedrag van f 3000
aangetroffen.
De betrokken korporaal is in arrest gesteld.
(Volgens beschikbare gegevens zijn te Taroe
toeng geen Europeesche militairen als gewoon
soldaat gelegerd, zoodat het aan te nemen
valt, dat het hier militairen van inheemschen
landaard betreft).
I.
ROME, 3 Oct. (DNB) In Italiaansche
politieke kringen worden alle Fransche en
Engelsche veronderstellingen betreffende
zekere verdere positieve gevolgen van de
viermogendheden-besprekingen te München
met de grootste reserve opgenomen.
Men geeft te verstaan, dat door de bespre
kingen van München wel de atmosfeer voor
een regeling van zekere openstaande problemen
kon worden geschapen, maar dat eerst nog de
practische voorwaarden moeten worden tot
stand gebracht, d.w.z. dat de parlementaire de
batten in Frankrijk en Engeland moeten wor
den afgewacht. Men moet derhalve waarschu
wen voor een overijld optimisme. Dit laatste
komt ook ondubbelzinnig tot uitdrukking in de
uiteenzettingen der toonaangevende bladen.
WARSCHAU, 3 Oct. (Havas) Zondag
middag om vyf minuten over twee zjjn de
eerste afdeelingen van het Poolsche leger
het oude Tsjechische gedeelte van Teschen
binnengerukt.
De troepen werden verwelkomd met gejuich
van de menigte, die aan weerszijden van de
oude grens stond opgesteld.
zy trokken onder groote geestdrift van de
bevolking door de stad. Zij zullen het rond de
stad gelegen voormalige Tsjechisch gebied met
een straal van tien kilometer bezetten. De al-
geheele bezetting van de twee aan Polen afge
stane gebieden Teschen en Frystatt zal voor den
lOen October voltrokken worden.
De overgave van het door Tsjecho-Slowakije
afgestane gebied, aldus meldt het D.N.B. uit
Teschen, geschiedde om 2 uur op de historische
Olzabrug, waar de Tsjechische generaal Krap-
czyck het gebied op symbolische wijze aan de
militaire hoede van den Poolschen generaal
Brotnoski toevertrouwde. Het eerst rukte daar-
S Hoogste barometerstand 766.3 te Toulouse
ii Laagste barometerstand 737.9 te Aberdeen
VERWACHTING: Krachtige tot mati-
gen, Westelijke tot Zuidelijken wind, later
weer toenemende ruimende wind, zwaar
bewolkt tot betrokken, nu en dan regen,
EE zachter overdag.
BERLIJN, 3 Oct. (D. N. B.) Het op
percommando van de Duitsche weer
macht deelt mede:
Nadat Duitsche troepen onder bevel
van generaal von Lceb Zaterdag zone I
van het Sudeten-Duitsche land hebben
bezet, zijn Zondag om 13 uur Duitsche
troepen onder bevel van generaal von
Beek nabij Rumburg en Friedland over
de vroegere DuitschTsjecho-Slowaak-
sche grens getrokken en met de be
zetting van de in het accoord van 39
September vastgestelde zone II begon
nen.
De troepen van generaal von Leeb zijn Zon
dag om 13 uur den opmarsch over de Moldau
begonnen. De rechtervleugel trekt van Oberhald
naar Rosenberg, terwijl de opmarsch van den
linkervleugel, die pas tegen 16 uur begon, op
Stubenbach is gericht.
Gelijktijdig met de bezetting van de Sude
ten-Duitsche gebieden door het leger worden de
inrichtingen van de militaire en burgerlijke
luchtvaart door deelen van het luchtwapen be
zet en in gebruik genomen.
Om half vijf Zondagmiddag is te Praag het
volgende officieele communiqué gepubliceei'd
Overal op het gebied der Tsjecho-Slowaak-
sche republiek heerscht volkomen orde en rust,
afgezien van enkele kleine onbeteekenende in
cidenten in het grensgebied.
De bezetting van het gebied, dat op grond van
het accoord van Muenchen aan de Duitschers
moet worden afgestaan, voltrekt zich in kalmte
en zonder incidenten. De Duitsche troepen,
op het Poolsche vrijkorps het gebied binnen,
gevolgd door het Poolsche civiele bestuur.
Maarschalk Smigiy Rydz, de opperbevelheb
ber van het Poolsche leger, heeft om 2 uur over
de radio het bevel „voorwaarts marsch" ge
geven aan de soldaten die onder bevel van ge
neraal Bartnowski het oude Tsjechische ge
deelte van Teschen zouden binnenrukken.
In zijn radiotoespraak zeide de maarschalk
o.a.:
„Trekt vandaag over de Olza, de rivier,
die twintig jaar lang een vernederende rol
als grens heeft gespeeld. Thans is het ka
rakter van deze rivier gewijzigd, en wel door
de kracht van den Poolschen volkswil. Be
lichaam dezen wil. Met u is de grootheid van
de Poolsche republiek, die de rivier over
schrijdt.
Geheel Polen slaat u dan ook met 'trots gade.
Ik heb steeds vertrouwen in u gehad, en de
eer, die u vandaag te beurt valt, dient u voor
de toekomst te inspireeren. Brengt hulde aan
hen, die aan gene zijde van de Olza zonder
uniform hebben gestreden en hun leven veil
hebben gehad.
welken de ontruimde gebieden worden overge
geven, gedragen zich volkomen correct.
De Führer en rijkskanselier heeft Konrad
Henlein benoemd tot rijkscommissaris voor
de Sudeten-Duitsche gebieden, en een de
creet onderteekend, waarin o.m. wordt ver
klaard:
„Met de bezetting der Sudeten-Duitsche
gebieden door Duitsche troepen neemt het
Duitsche Rijk het bestuur dezer gebieden
over.
Aan het hoofd van dit bestuur komt de
„rijkscommissaris voor de Sudeten-Duitsche
gebieden", zoodra en voor zoover ik de den op
perbevelhebber van het leger verstrekte op
dracht tot voorloopige uitoefening van het be
stuur intrek.
De rijkscommissaris staat direct onder mij.
Het thans in de Sudeten-Duitsche gebieden
geldende recht blijft tot nader order van kracht,
voor zoover het niet in strijd is met den geest
der overneming van deze gebieden door het
Duitsche Rijk.
Tot rijkscommissaris voor de Sudeten-Duit
sche gebieden benoem ik den leider der Sude
ten-Duitsche partij, Konrad Henlein."
De eens zoo vroolijke en welvarende badplaats
Karlsbad, die het binnenrukken der Duitsche
troepen in het? derde stadium der bezetting, dat
heden begint, afwacht, biedt een griezelig ver
laten beeld, alsof de geheele bevolking voor een
aardbeving was gevlucht, aldus de speciale cor
respondent van Reuter in die stad. In het cen
trum van de stad, waar groote hotels staan, is
nauwelijks een levende ziel te «ien. In de
voorname hall, waar de natuurlijke bronnen
hun geneeskrachtig water leveren, bevond zich
zelfs geen bediende, toen de correspondent er
een bezoek bracht, zijn handen waschte, van
het water dronk en weer vertrok. De straat
was uitgestorven. Op het spoorwegstation ston
den alleen goederenwagons op de rails, die
reeds beginnen te roesten. Het stationsperso-
neel is verdwenen en heeft met krijt op den
ingang geschreven, dat er geen treinen meer
zullen loopen tot nader order. In de buitenwij
ken der stad ontmoette de correspondent Duit
sche gezinnen, die takken groen afplukten om
hun huizen te versieren, zoodra vanavond de
stad zal zijn geëvacueerd.
De rijkscommissaris voor het Sudetenland,
Henlein, is Zondag uit Berlijn te Asch aan
gekomen, waar hij door de bevolking op geest
driftige wijze gehuldigd werd.
Bij zijn woning werd hij door zijn plaatsver
vanger, Karl Hermann Frank, alsmede een de
putatie van de weermacht, ontvangen.
Te Asch wordt medegedeeld, dat Hitier
een bezoek aan het Egerland zal brengen
zoodra de Duitsche troepen het district
binnengetrokken zijn.
De troepen zouden vandaag omstreeks 10 uur
Eger binnenrukken. Verwacht wordt, dat Hitier
met de troepen tusschen 12 uur en 12 uur 30
de stad zal binnentrekken.
Britsche waarnemers zijn te Praag aangeko
men. Zij zullen dienstdoen in verband met het
binnentrekken der Duitsche troepen.
Het opperbevel van het Duitsche leger maakt
bekend „Duitsche troepen onder bevel van gene
raal Von Reichenau hebben heden te acht uur
de vroegere DuitschTsjecho-Slowaaksche
grens aan weerszijden van den top van Asch,
tusschen Selb en Markneukirchen, overschre
den en een begin gemaakt met de bezetting van
de in het acoord van 29 September genoemde
derde zone."
LONDEN, 3 Oct. De Daily Telegraph meldt
uit Rome, dat aldaar gisteravond opnieuw ge
sproken werd over een bezoek, dat Chamberlain
in de naaste toekomst aan Mussolini zal bren
gen.
Er wordt verondersteld, dat Chamberlain een
kruistocht op de Middellandsche Zee zal ma
ken en dan Italië bezoeken.
Hij zou dan gelegenheid hebben aldus zegt
men, om de kwestie der Spaansche vrijwilligers
met Mussolini te bespreken en een snelle en
zeer gewenschte ten uitvoerlegging der Engelsch-
Italiaansche overeenkomst van April j.l. te ver
wezenlijken.
PRAAG, 3 Oct. In een officieel commu
niqué van het Tsjecho-Slowaaksche tele-
graaf-agentschap wordt gezegd, dat Tsje
cho-Slowakije den eisch in zake zelfbe
schikking voor de Hongaren in dat land
aanvaardt en dat een uit vertegenwoordi
gers van beide landen bestaande commis
sie binnenkort de onderhandelingen zal
beginnen.
Om half vijf Zondagmiddag is het volgende
officieele communiqué gepubliceerd:
„In de protocollen omtrent de besluiten, van
de te München gehouden vier-mogendheden-
conferentie is op indirecte wijze te kennen ge
geven, dat thans ook het Hongaarsche vraag
stuk in Tsjecho-Slowakije geregeld diende te
worden. De Hongaarsche minister-president
Imrédy heeft zich in zijn radiorede van Zater
dag met dit probleem bezig gehouden. Hij
nam als grondslag het verlangen van Hon
garije, dat met de Hongaren op dezelfde wijze
gehandeld wordt als met de andere nationali
teiten.
Nadat de Tsjecho-Slowaaksche regeering de
kwestie van de Poolsche minderheid in Tsje
cho-Slowakije geregeld had door tot aanvaar
ding van de Poolsche voorstellen te besluiten,
heeft zij het initiatief genomen tot stappen,
welke regeling van het Hongaarsche vraag
stuk beoogen.
Zaterdagavond om 11 uur heeft de minister
van Buitenlandsche Zaken, Krofta, aan den
Hongaarschen gezant te Praag een nota over
handigd met een voorstel der Tsjecho-Slo
waaksche regeering, volgens hetwelk binnen
een zoo kort mogelijk tijdsverloop een gemeng
de commissie van Hongaarsche en Tsjecho-
Slowaaksche deskundigen moet worden ge
vormd om het vraagstuk der Hongaarsche min
derheid in Tsjecho-Slowakije te bestudeeiren
en voorstellen tot oplossing van dit probleem
voor te bereiden.
Vrijwel tegelijkertijd heeft de Hongaarsche
gezant aan Krofta een nota overhandigd, waar
in de Hongaarsche regeering, rekening hou
dende met het besluit der conferentie van
München, het verlangen te kennen geeft, dat
direct tusschen de regeeringen te Boedapest en
Praag onderhandelingen worden geopend, en
aan de regeering te Praag verzocht wordt
spoedig te antwoorden, wanneer en waar de
Tsjecho-Slowaaksche regeering bereid zou zijn,
deze onderhandelingen aan te vangen.
De Hongaarsche regeering is van oordeel,
dat het in het belang is niet alleen van de bei
de betrokken staten, doch van geheel Europa,
dat deze onderhandelingen spoedig worden
gevoerd en dat zij een positief resultaat heb
ben."
Op instructie van de Hongaarsche regeering
heeft de Hongaarsche gezant te Praag den
Tsjechischen minister van Buitenlandsche Za
ken, Krofta, den wensch der Hongaarsche re
geering kenbaar gemaakt.
„Dat de rechtvaardige eischen van Hon
garije betreffende de verwezenlijking van
het zelfbeschikkingsrecht terstond worden
ingewilligd."
Imrédy heeft tegenover een medewerker van
het Hongaarsche telegraafagentschap een ver
klaring afgelegd, waarin hij zeide, dat het lot
der Hongaarsche minderheden geregeld moet
worden volgens het standpunt van de regeering
te Boedapest op den grondslag van het recht
tot zelfbeschikking en op voet van gelijkheid.
„Ik ben van meening, aldus Imrédy, dat
sedert de besprekingen te München de aan
hechting van de geheel Hongaarsche ge
bieden, krachtens deze beginselen, een ge-
regelde kwestie is."
De meening van den minister-president wordt
versterkt door de opvatting, die Zondagavond
in bevoegde kringen te Boedapest werd uitge
sproken. Volgens deze kringen schijnen de be
sprekingen op de meest gunstige wijze te Ver-
loopen. Sommigen verwachten reeds zeer spoedig
de afsluiting van een accoord tusschen Boeda
pest en Praag, gelijk aan dat tusschen Praag en
Warschau. Het regeeringsblad Pugget Lenseg
verklaart in een speciale editie, dat Krofta zich
rekenschap geeft van de noodzakelijkheid eener
snelle regeling. „De Tsjecho-Slowaaksche mi
nister van Buitenlandsche Zaken maakt in zijn
antwoord op de Hongaarsche démarche opmer
kingen, die toonen, dat zijn regeering zich even
eens bewust is van de noodzakelijkheid eener
snelle regeling."
Mussolini heeft van den Hongaarschen Rijks
bestuurder Horthy het volgende telegram ont
vangen:
,,De besliste steun, dien Uwe Excellentie aan
onze zaak heeft willen geven, heeft mij, evenals
alle Hongaren overal ter wereld, diep getrof
fen. Wij zijn er van overtuigd, dat na de tal
rijke blijken van oprechte vriendschap, die
Uwe Excellentie ook in het verleden hebt ge
geven, deze laatste poging Hongarije zal leiden
tot een meer rechtvaardigen vrede. Ik verzoek
U namens mijzelf en uit naam van alie Hon
garen, onze eischen te willen steunen tot deze
op rechtvaardige en definitieve wijze zijn opge
lost, en betuig U mijn oprechten dank".
Hevige gevechten in Palestina tusschen
Britsche troepen en opstandelingen.
De intocht der DtStsche troepen in het
Sudetengebied.
De Tsjechische regeering kent ook den
Hongaren zelfbeschikking toe.
De Poolsche troepen bezetten Teschen.
Twee vliegtuigen der Lufthansa vermist.
Feestelijke herdenking van Leidens
ontzet.
Chef van den generalen staf prijst het
snel en doeltreffend verloop der militaire
voorzorgsmaatregelen.
Pastoor J. Th. Lagerweij te Amsterdam
benoemd tot buitengewoon geheim
kamerheer van Z. H. den Paus.
Militair drama te Taroetoeng (N.-I.)
twee dooden.
Jacht omgeslagen op het IJselmeer. Twee
der vier inzittenden zijn verdronken.
Ernstige auto-ongelukken nabij Etten en
op den Muiderstraatweg bij Muiden. Drie
dooden en drie gewonden.
Fabrieksbranden te Hillegersberg en Nij
megen. X
Ernstige grondverschuiving in Amster
dam-Noord.
o
SCHIPHOL, 3 Oct. Zondagmiddag was
nog steeds geen bericht ontvangen van de beide
Duitsche vliegtuigen, die sedert Zaterdag vermist
worden.
Het betreft in de eerste plaats het passagiers
vliegtuig van de Deutsche Lufthansa D.-A.VEB.
van den dienst Rotterdam-Frankfurt-Milaan,
dat Zaterdagochtend te 10.40 uit Rotterdam is
vertrokken en na de gebruikelijke tusschen-
landing te Frankfurt vandaar te 12.20 uur is
opgestegen voor het traject over de Alpen naar
Milaan, waar het toestel te 14.50 had moeten
aankomen.
Men maakt zich ernstig ongerust en vreest
dat de machine, een JU-52, boven de Alpen een
ongeluk heeft gekregen. Zaterdagmiddag hoop»
te men nog dat het in het kanton Graubunden
een noodlanding zou hebben gemaakt, doch in
dat geval zou men Zondagmiddag toch reeds
eenig bericht ontvangen moeten hebben.
Aan boord bevond zich een uit vier koppen
bestaande bemanning, onder commando van
den gezagvoerder Handke, en negen passagiers,
waaronder zich geen Nederlanders bevonden.
Bovendien heeft de Deutsche Lufthansa nog
steeds geen bericht ontvangen van de Domier-
vliegboot D.O.-18, welke den transatlantischen
postdienst tusschen Zuid-Amerik- en West-
Afrika onderhoudt. De vliegboot is in den nacht
van Vrijdag op Zaterdag uit Natal in Brazilië
naar Bathurst vertrokken, doch is niet tijdig op
zijn bestemming aangekomen, terwijl men ook
geen nader bericht heeft ontvangen.
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d.
1 October:
Ter gelegenheid van de opening van het
nieuwe Rota-jaar ontving de H. Vader heden
morgen in audiëntie de leden van de Rota, de
advocaten van het Consistorie en de procura
tors van de apostolische paleizen. In Zijn toe
spraak zeide de H. Vader dat de politieke en
sociale horizon thans op zijn minst een weinig
opgeklaard was en dat men kon hopen, dat de
dreigende wolken die zich hebben opgestapeld,
aan het optrekken waren. Daarom noodigde de
H. Vader allen uit zich te vereenigen in een
gedachte van groote dankbaarheid aan de God
delijke Voorzienighefti. Alleen aan God kunnen
wü de ontvangen gunst toeschrijven. Men zou
zeggen dat de menschen tot het laatste toe de
wegen van den vrede niet hebben willen be
treden. De Goddelijke Voorzienigheid heeft
echter de wegen geëffend, waaraan de men
schen niet dachten.
Stand op Maandag 1 uur n.m. 755.4
Vorige stand 755.1
