bureaux voor redactie en administratie. Maatregelen tegen de Kerk in Oostenrijk "A3 AvanG Het afbreken der onderhandelingen te Komarno Japanners op weg naar Waitsjau LUCHTBESCHERMINGSLAMPEN LUCHTBESCHERMINGSPAPIER LUCHTBESCHERMINGSPAPIER BüRCKEL'S FELLE EN OPHITSENDE REDE m SLOWAKEN KUNNEN NIET NOG MEER GEVEN Lord Perth bij Ciano De defensie van Roemenië Het nieuws van heden BEHANGCENTRALE AMERIKA'S GROOTSTE SPIONNAGEZAAK BARKER'S DE BAROMETER i SCHOENEN VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal 13.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM VRIJDAG 14 OCTOBER 1938 - AVONDBLAD VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21430 De rijkscommissaris verklaart alle onderhandelingen met den clerus definitief voor beëindigd Weerzinwekkende betoogingen Betooging der nazi's De vluchtelingen uit Sudetenland Het Poolsche vrijkorps heeft te Teschen voor maarschalk Smigly-Rydz gedefileerd Zoolang nog 18 lichtingen onder de wapenen zijn, kunnen Hon garen niet in goede be doelingen van Praag gelooven Het woord thans aan de mogendheden Dagelijks worden uit keukenwagens porties voedsel aan Sudeten-Duitsche gebied verstrekt de bevolking van het Het W eer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiij iiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii 't Uoud of ncu. Holen vcut ,,d& Spicutekizstctd r Verbindingen tusschen Hongkong en Kanton verbroken Japan en Italië Generaal Argeseanoe, minister van Oorlog, afgetreden DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN Gierst. 63 - Tel. 18401 Haarlem Johanna Hoffman c.s. zullen morgen terechtstaan BEHANGSELPAPIERHANDEL Het betere merk NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct-, Ingez. mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 55 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor do kleine annonces „Omroepers" rle de rubriek WEENSN, 14 Oct. In aansluiting op hetgeen wij reeds meldden omtrent de felle en ophitsende rede, die de rijkscommissaris voor Oostenrijk, 'Gouwleider Biirckel Don derdagavond tegen Kardinaal Innitzer en de Kerk in Oostenrijk heeft gehouden, ge ven wij hieronder nog enkele bijzonderheden, ontleend aan den officieelen tekst van het Duitschc Nieuwsbureau, waaruit blijkt met welken haat de huidige leiders in Oosten rijk bezield zijn tegenover de Kerk en de priesters. Bürckel besprak in zijn rede o.m. de uitleg ging, die door een zekere buitenlandsche pers van de gebeurtenissen is gegeven, welke pers er Öe symptomen in wil zien van een strijd tegen de religie. Daarbij wees Bürckel allereerst op Öe anti-„Volksche" houding van een deel van den Katholieken clerus vóór den Anschluss. Uit eigen beweging kwam de heer Innitzer na den Anschluss naar den Führer en bood zijn mede- Werking aan. Wij hadden weliswaar ingezien, dat de kardinaal optrad volgens het beginsel: ..Redde zich wie kan", en derhalve buitenge woon snel zijn vrienden van den vorigen dag Prijs gaf. De Führer echter wilde in Oostenrijk Keen veldtocht van wraak voeren, maar een sterke, alle volksgenooten omvattende volksge meenschap stichten. Men heeft van clericale zijde den strijd op een politiek terrein willen schuiven. Dat is Godslastering. Daar komt nog bij, dat Innitzer bij den kreet: „Innitzer beveel, wij volgen je!" het teelten des kruises ernstig misbruikende, uit det aartsbisschoppelijke paleis de politieke de monstratie tegen den staat heeft gezegend. In nitzer heeft zich daarmede openlijk doen kennén als politiseerend bisschop. Hij wil dus een po- 'itiek leider zijn. Hier echter ontmoet hij het ijzeren en definitieve „neen" van den nationaal-socia- üstischen staat. Want waar het om politiek, om volk in den staat gaat, bestaat er slechts één leider, Adolf Hitler. Personen als de heer Innitzer hebben het 'echt, politieke leiding te geven, dqfinitief en v°or altijd verspeeld. Spr. wil niet raken aan öe aanspraken op leiding van Innitzer in de Kerk, hij wil echter den heer Innitzer den goe den raad geven om als kerkleider datgene te Öoen, wat de Heere God hem beveelt en zich met te maken tot het werktuig van een anti- Güitsche politiek van het Vaticaan, een poli hek, die met religie en geloof niets heeft uit te staan. Tenslotte verklaarde Bürckel de dis cussies en onderhandelingen met den clerus voor definitief beëindigd en kon digde hij een reeks maatregelen aan. Met het oog op het feit, dat (tenminste vol gens Herr Bürckel) de voornaamste betrokke nen aan de demonstratie op Vrijdag Joden en Alrijke Tsjechen zijn geweest, heeft hij, Bür- «kel, besloten: 1. Alle Tsjechische Joden en op eeniger- 'ei wyze verdachte Tsjechen moeten binnen den kortst mogelijken termijn uit Weenen Vertrekken. 2. De kort geleden nog bestaan hebben de voornemens om ondanks alles aan de Kerk het een of andere klein-seminarie over te laten, zijn opgegeven, aangezien de Politieke geestelijkheid, zooals zij hier voor het voetlicht trad, geen waarborg kan ge- Ven, dat in deze scholen de jeugd fatsoenlijk Wordt opgevoed. 3. Met het oog op de groote overwin ning in Sudetenduitschland had men plan hen voor een amnestie voor confessioneele Politici; deze amnestie moet op grond van de gebeurtenissen worden opgeschort. 4. Voorstellen, zooals van de meest ver schillende clericale zijde zün gedaan Om de invrijheidstelling van Schuschnigg in overweging te nemen, moeten voortaan maar bij Innitzer worden ingediend. v°or de verdere betrekkingen tusschen Partij ®h Kerk geldt het volgende: L Religieuze aangelegenheden zijn de zaak een ieder individueel. Wie zich aan het CrUcifj>; aan dergelijke zaken vergrijpt, wordt vijand van het nationaal-socialisme. Wie haar de kerk wil gaan, moet dat doen. Wie ver Vatl de kerk blijft, make dat eveneens met zijn eeWeten uit. Wanneer echter in de kerk als et huis Gods tegen den Führer of tegen de tlationaal-sOCialistische zaak vervloekingen wor den Seuit, dan hebben de nationaal-socialisten, ^an dat oogenblik af, in deze kerk niets meer z°eken. 2- Het huwelijk en de scholen zijn uitslui- Qd aangelegenheden van den staat. De Kerk kan hier helpster zijn, maar alleen dan, wan neer zij Staat en Partij niet in gevaar brengt. 3. De openbare straten en pleinen behooren aan den Staat. Men duldt niet, dat op staats eigendom den Staat vijandige demonstraties worden gehouden; een poging tot herhaling zal worden beantwoord op een wijze, zooals dat past tegenover vijanden van den Staat. 4. Politiek en zorg voor het sociaal welzijn van het volk zijn uitsluitend aangelegenheden van Partij en Staat. De zorg voor het zieleheil is zaak der religie. Niet geduld zal worden, dat de religie van den enkeling of de symbolen eener religie worden bespot, ieder heeft het recht op eerbiediging van een religieuze over tuiging. In Oostenrijk bestaat een groot aantal fatsoenlijke, brave katholieken. Er heeft hier een gemeenschap van geestelijken voor de religieuze verbroedering bestaan. Tien dagen geleden echter heeft de heer Innit zer verboden lid te zijn van dezen bond voor den religieuzen vrede. Hij, Bürckel, zegt dien geestelijken dank. Zij hebben hun werk niet kunnen voortzetten, omdat zij Innitzer anders broodeloos zouden hebben gemaakt. Bürckel eindigde met de woordenwij bui gen ons vroom voor den Almachtige, die ons den Führer heeft gezonden. Steeds zullen wij neöerknielen aan het altaar van onze natie en wij zullen tot onzen God bidden: „God, spaar onzen Führer." De rede werd gevolgd door een demonstratie van tienduizenden anti-katholieke nazi's. Onmiddellijk na afloop van de rede begon, met goedvinden van Bürckei, een groote op- marsch naar den St. Stephanus-dom en tegen half tien was een onafzienbare menigte op het St. Stephanus-plein en rond den dom verza meld, zoodat niet alleen het plein, doch ook de omliggende straten geheel gevuld waren met menschen. Woeste jubelkreten weerklonken, toen de deelnemers aan de demonstratie voorbijtrokken en in het bijzonder laaiden de hartstochten op, toen plakkaten werden getoond, waarop op schriften te lezen waren als: „Weg met der. politiekeu clerus Jnnitzer is erger dan nutte loos. Wij will«n. vrede, maar geen politiek be drijvende priesters. Joden en priesters zijn de vijanden van het Duitsche vólk." Toen tenslotte een galg werd meegevoerd, waaraan een bord hing met het opschrift: „Hier zouden w'ij Innitzer graag willen zien hangen", groeiden de bijvalsbetuigingen nog meer aan. Verschillende groepen die voorbijtrokken, vormden spreekkoren, welke verschillende leu zen schreeuwden. Aldus riep een groep in spreekkoor steeds: „Dachau, Dachau, Dachau", een andere aldoor: „Zonder Joden en zónder Rome willen wij Duitschlands dom bouwen" weer een andere: „Weg met Innitzer en hen. die achter hem staan". Een groep marcheerde met een bord, waarop te lezen stond: „Alle leden van ons bedrijf zijn reeds uit de Kerk getreden." PRAAG, 14 Oct. (Reuter). In een verkla ring van offieieele zijde wordt gezegd, dat de Tsjecho-Slowaaksche regeering geen enkele discriminatie wil maken ten aanzien van ras, godsdienst of politieke overtuiging der vluch telingen uit het Sudeten-Duitsche gebied,' die gedwongen zijn naar huis terug te keerén. De regeering past dezen algemeenen maatregel toe als noodzakelijke bescherming van de binnen- landsche arbeidsmarkt en om een krachtige basis voor de reconstructie van den staat te verkrijgen. Het politieke asylrecht blijft erkend, doch de regeering moet alle gevallen nauwkeurig on derzoeken en zal personen, wier leven In hun eigen woonplaatsen bedreigd wordt, niet dwin gen daarheen terug te keeren. PRAAG, 14 Oct. (Havas). In een door het Tsjechische telegraaf-agentschap gepubliceerd communiqué wordt mededeeling gedaan van de verklaring der Hongaarsche delegatie, dat zij de onderhandelingen te Komarno afbreekt, omdat volgens haar op basis van de door Tsje- cho-Slowakije voorgestelde concessies niet verder onderhandeld kan worden. Tevens wordt mede gedeeld, dat Von Kanya aan minister-president Tisso een nota heeft overhandigd, waarin hij de motieven uiteenzet en mededeelt, dat de Hongaarsche regeering zich voor het regelen van de geschilpunten tusschen Hongarije en Tsjecho-Slowakije tot de groote mogendheden zal wenden. 'I Omtrent de gebeurtenissen van gisteren meldt de Havas-correspondent te Komarno nog het volgende Volgens bepaalde berichten heeft Von Kanya te Boedapest aan zijn regeering een Slowaaksch plan voorgelegd, dat bestond uit afstand aan Hongarije van 55.000 vierk. KM. Slowaaksch grondgebied met 318.000 Hongaren. Men weet nog niet of dit plan ook de 21.000 vierk K.M. Roetheensch grondgebied met 17.000 Hongaren omvatte. Voor de 300.000 Hongaren die in Slo wakije moesten blijven, en die op zouden wegen tegen de minderheid van 300.000 Slowaken in Hongarije, stelde Slowakije een zeer uitgebreide autonomie voor.. De Hongaarsche regeering achtte de Slo- waaksche voorstellen onaanvaardbaar en droeg Von Kanya op aan de Slowaaksche delegatie een nota te overhandigen, waarin kennis werd gegeven van een tijdelijke verbreking der on derhandelingen- Von Kanya deelde nader mede, dat de Hongaarsche regeering, gezien het feit, dat Tsjecho-Slowakije nog steeds, achttien lichtingen onder de wapenen heeft, niet aan de goede bedoelingen van de Tsjecho- Slowaaksche régeéring kan gelooven. Na het vertrek der Hongaarsche delegatie heeft een menigte van eenige duizenden Hon gaarsche nationalisten in de straten van Ko- mamo betoogd. Zij schreeuwden: „Wij willen dat men ons alles teruggeeft." De menigte liet een fluitconcert hooren en wierp met steenen naar passeerende militaire transportauto's, waarin zich echter soldaten van Hongaarsche nationaliteit bevonden, die de menigte groetten. De perschef van de Tsjecho-Slokaaksche de legatie, Emo Bohum, heeft tegenover vertegen woordigers van de pers o.m. het volgende ver klaard: De Slowaken zijn slechts een klein volk van 1% millioen menschen. Zij moeten thans, nu het om de waarborging van het eigen volk, zoowel als om de beveiliging van de bestaans mogelijkheid der Slowaaksche autonomie gaat. zoo nauwkeurig mogelijk alle opduikende pro blemen bestudeeren. De Hongaarsche voorstellen zijn voor de Slowaken onaanvaardbaar, omdat daarmede een vijfde deel van de Slowaaksche bevol king naar Hongarije zou overgaan. De Tsje cho-Slowaaksche delegatie kan zich niet accoord verklaren met de door Hongarije voorgestelde grensafbakening, omdat daar mede de meeste steden van beteekenis bui ten de Slowaakêche staatsgrens zouden blijven. De Slowaaksche delegatie heeft Krho, den gevolmachtigden minister, ermede belast de re geering te Praag op de hoogte te brengen van den loop der onderhandelingen en haar docu menten te overhandigen, die door den Tsjecho- Slowaakschen minister van Buitenlandsche Zaken zullen moeten worden overhandigd aan de vertegenwoordigers van de vier mogendhe den. Alleen de vertegenwoordiger van Subkar- pathisch Rusland, eerste minister Brody, en minister Bacinsky zijn te Komarno gebleven, waar zij thans onderhandelen met Esterhazy, den vertegenwoordiger van den nationalen raad der Hongaarsche minderheden. Onmiddellijk na het vertrek der Hongaarsche delegatie heeft de prefect van Komarno een decreet gepubliceerd, waarbij hij het uitsteken van vlaggen der nationale minderheden en het dragen van minderhedeninsignes verbiedt op straffe van 12 uur tot 2 weken gevangenis straf. ROME, 14 Oct. (Havas.) De Britsche am bassadeur te Rome, Lord Perth, heeft gis teravond een bezoek gebracht aan den Italiaan- schen minister van Buitenlandsche Zaken, Graaf Ciano. Niettegenstaande de stilzwijgendheid, welke in offieieele kringen in acht wordt genomen, gelooft men, dat de Britsche ver tegenwoordiger antwoord van zijn regee ring heeft gebracht op de Italiaansche voorstellen tot het uit den weg runnen van de hinderpalen, welke bestaan voor het in werking treden van het Britsch-Italiaan- s'che verdrag. Anderzijds wordt medegedeeld, dat de be sprekingen binnenkort zullen worden voortge zet en eep gunstig verloop hebben, niettegen staande de polemieken in sommige Italiaan sche en Engelsche bladen. Intusschen wordt de toon der Italiaansche bladen tegenover- Frankrijk steeds vriendelijker. In artikelen uit Parijs uiten de bladen vrien delijke woorden aan de diplomatieke hoedanig heden van Frangois-Poncet. In een hoofdartikel ontkent de „Messagero", dat de taak van den nieuwen ambassadeur „de licaat en moeilijk" zou zijn, zooals zekere Fran- sche bladen geschreven hadden. Het blad zegt: „Frangois-Poncet, die zeker re alist is, zal zich niet laten beïnvloeden door deze waarschuwingen, welke zijn ingegeven door een onredelijken hartstocht. Onder de bestaande omstandigheden is niet in te zien, waarom hij niet spoedig zijn doel zou kunnen bereiken. Alles is duidelijk. Als men vrede wil, moet men be seffen, dat die niet meer gebaseerd kan zijn op de berooving van Versailles-, hij moet defi nitief berusten op München. Als de ervaring, die Frangois-Poncet te München heeft opge daan, vereenigd kan worden met de orders van den Quai d'Orsay, zal zijn taak in Rome zeer gemakkelijk zijn. In het tegenovergestelde ge val weet hij, welke resultaat er verkregen kan worden. Maar hieraan moet worden toegevoegd, dat zijn taak zelfs in het tweede ongelukkige, maar niet onwaarschijnlijke geval, vergemakke lijkt zal worden." VERWACHTING: Matige tot krachti- E E gen, Westelijke tot Zuidwestelijken wind, E= jE gedeeltelijk bewolkt, enkele regenbuien, iets kouder. Hoogste barometerstand 770.6 te Toulouse en Lyon Laagste barometerstand 735.6 te Kutjern bij Oslo STORMWAARSCHUWINGSDIENST Hedenmorgen te 8.40 uur seinde De Bilt aan alle posten: „Stormsein neer- halen, blijft op uw hoede". Zon op 6.23 - onder 5.08 - Licht op 5.38 Maan op nam. 8.42 onder nam. 0.03 E 16 Oefober L. K. TELEFOON 14164 - 13904 HONGKONG, 14 Oct. (Havas). De Japan ners hebben 72 uur nadat zy in de Bias- baai aan land gegaan waren, Tamsjoei, dat 16 KM. landinwaarts ligt, bezet. Uit niet-officieele bron wordt vernomen, dat de provinciale regeering en het gemeentebe stuur van Kanton naar Joeangjoeen, ten Noor den van Kanton, vertrokken zijn, terwijl vrou wen en kinderen naar het binnenland gebracht werden. De Japanners rukken thans snel naar het bin nenland op met Waitsjau als eerstvolgend doel. Voor de Parel-rivier liggen 40 tot 50 Japansche schepen en men gelooft, dat een landing te Nantau beproefd zal worden, waarna de lan dingstroepen zich zouden vereenigen met de Japanners aan de Bias-baai. Volgens onbevestigde berichten hebben de autoriteiten van Kwantoeng den buitenland- schen consuls verzocht met de Japanners te on-, derhandelen over een vluchtelingenzóne in de Amerikaansche Lingnam-universiteit, de Fran- sche katholieke kathedraal en andere zendings stations. De Japansche troepen zijn, na Tamsjoei te hebben genomen, de Taikong-rivier overgesto ken en rukken snel naar het binnenland op. Alle verbindingen tusschen Hongkong en Kanton zijn thans verbroken. Spoor- en andere bruggen zijn vernield op verschillen de punten en de rivier is versperd. Uit gezaghebbende bron te Tokio wordt ver nomen, dat de Britsche ambassadeur twee da gen voor de Japansche ontscheping ln de Bias- baai een bezoek heeft gebracht aan den Japan- schen onderminister van Buitenlandsche Za ken en de aandacht van de Japansche regeering heeft gevestigd op de moeilijke positie, waarin Hongkong zich zou bevinden in geval van bot singen in de nabijheid dezer Britsche kolonie. Hij zeide, dat de stad te lijden zou kunnen krijgen van schaarschte aan groenten. Met het oog op de gematigdheid van Engeland en op het uitblijven van reacties van andere mogendheden geven verantwoordelijke Japansche kringen uiting aan een voorzichtige voldoening. Zij zijn van meening, dat de houding der mogendheden niet zoo ongunstig is. Japansche bladen melden, dat Mussolini, toen hij op 12 October Japansche Journalisten ont ving, verklaard heeft: „Japan en Italië hebben reeds een anti-komintern-pact gesloten, maar ik ben bereid tot het aanknoopen van nauwere relaties met Japan." In een hoofdartikel zegt de „Asahl Sjimboen", dat aan deze verklaring, die samenvalt met de Japansche ontscheping in Zuid-China, groote beteekenis moet worden toegekend. BOEKAREST, 14 Oct. (Havas). Ge neraal Argeseanoe, de minister van Natio nale Verdediging, is afgetreden. Ook ge neraal Glatz, onderstaatssecretaris aan het zelfde departement, heeft zijn ontslag ge nomen. In een interministerieele conferentie onder voorzitterschap van Koning Carol heeft men een nieuw richtsnoer voor de herbewapening van het land vastgesteld. De redenen van het aftreden van Argeseanoe en Glatz zijn nog niet officieel bekend, doch in welingelichte kringen merkt men op, dat het aftreden samenvalt met het einde van een reeks ministerieele besprekingen, welke gewijd waren aan een diepgaand onderzoek van de be wapening van het land. Na de op 12 October te Sinaia gehouden conferentie, werd in een com muniqué medegedeeld, dat men een nieuwen grondslag had vastgesteld voor de ontwikkeling der bewapening en de uitrusting van het leger. Generaal Argeseanoe had de portefeuille van Defensie aanvaard korten tijd voor de samen stelling van het kabinet Miron Christea. Een nieuwe minister zal voor het einde dezer week benoemd worden. Dat het aftreden grootere reorganisatie der regeering tengevolge zal heb ben, is weinig waarschijnlijk. verkrijgbaar bij „ALBA" - GROOTE HOl'TSTR. 158 - HAARLEM Bürckel kondigde in zyn felle rede tegen Kardinaal Innitzer maatregelen aan te gen de Kerk in Oostenrijk. Lord Perth opnieuw bij Ciano. Het afbreken der onderhandelingen te Komarno. Morgen begint het groote spionnagepro- ces tegen Johanna Hoffmann en andere Duitsche spionnen. Crisis in Palestina nadert haar hoogte punt. De minister van Defensie in Roemenië, generaal Argeseanoe, afgetreden. De Japansche troepen rukken op naar Waitsjau: alle verbindingen tusschen Kanton en Hongkong zijn verbroken. Z. K. H. Prins Bernhard heeft het nieu we gebouwencomplex der KEMA in be drijf gesteld. Wijziging in de administratie der Ned. Spoorwegen. NEW YORK, 14 Oct. (Havas) Het groot ste spionnageproces uit de geschiedenis der Vcreenigde Staten zal morgen beginnen voor het federale Hof te New-York, waar van John Kncx president is. Vier beschuldigden zullen aanwezig zijn, n.l. Johanna Hoffman, kapster aan boord van het Duitsche schip „Europa", die er van verdacht' wordt, als tusschenpersoon te hebben dienst ge daan bij de overbrenging van documenten be treffende de defensie der Vereenigde Staten. Günther Gustav Rumrich, oud-sergeant in het Amerikaansche leger en deserteur, die er van be schuldigd wordt een code der militaire lucht macht te hebben gestolen; Erich Glaser, soldaat bij de luchtmacht, verdacht van het stelen van geheime documenten en Otto Hermann Voss, employé in de vliegtuigenfabriek „Seversky", verdacht van het stelen der plannen van een nieuw model jachtvliegtuig. Veertien veel gewichtiger verdachten zullen niet aanwezig zijn, daar zij zich in het buiten land bevinden. Tot hen behooren drie officieren van het Duitsche Ministerie van Oorlog. (AAN ROLLEN) GEN. CRONJéSTR. 135 - Tel. 11657 HAARLEM (j^ I VUU\\Hll:;iin'l rr A/7? Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 762.4 Vorige stand: 76L5

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1