Kanton is geheel veroverd m mÊÊmkM Radiorede over wereldmissie Benesj te Londen Jeruzalem wordt grondig gezuiverd Het nieuws van heden Mislukte overval VERRASSEND SNELLE JAPANSCHE OPMARSCH m DE BAROMETER 0 VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZONDAG 23 OCTOBER 1938 - OCHTENDBLAD BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE. NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal t3.25. Bij onze Agenten 27lA ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SP AARNEST AD. HAARLEM VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21445 Tsjang Kai Sjek bevond zich Zater dagmorgen nog in Hanh.au Verraad onder Zuid- Chineesche troepen? De strijd om Hankau Japansche plannen en verwachtingen Ataturk blijft beteren A* Atfo 1 Bo*$rr<*i Het Weer illllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllliyj 'b koud nat liotesi van „<U Snaacn&stad' BEKEND SOVJET-VLIEGER OMGEKOMEN Mgr. Costantini beschrijft groei en nooden der Aziatische missies Het geldt een zuiver parti culier bezoek Rede van Hoare vindt bijval in Duitschland Nog geen voorstellen over Slowakije Nieuwe Poolsche partij tegen Duitsche en Russische expansie Engelsch standpunt: eerst orde herstellen De gelijkschakeling in Sudetenland Katholieke bladen verschijnen niet meer Roosevelt pleit voor Joodsch Palestina Tegen referendum over Zuidwest-Afrika DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN Oud bezit De twee vermoedelijke daders te Beetsterzwaag in be waring gesteld NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel SO ct.. Ingez. mededeeüngen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor «to kleine annonces „OmroeDers" tie de rubriek V HONGKONG, 22 Oct. (Havas). Te half vier vanmiddag plaatselijken tyd rukten de Japansche troepen Kanton binnen. De Ja panners verklaren, dat de val van Kanton een gevolg is van de nederlaag der Chinee- zen bjj Tsjentsjing. Na dezen slag, waarin de Chineezen aanzienlijke verliezen leden, moesten zü terugtrekken. Men weet niet wat van de autoriteiten van Kanton geworden is, doch Japansche vliegers hebben medegedeeld, dat zij een autocolonne van ongeveer zestig wagens in Noordweste lijke richting hebben zien rijden en onder vuur hebben genomen. Men veronderstelt, dat de gouverneur van Kanton, Woetsjen, alsmede generaal Joehon Moe en zijn staf, in deze auto's zaten. De opmarsch van de Japansche troepen naar Kanton heeft verwondering gewekt door zijn snelheid. In negen dagen hebben de Japansche troepen 200 kilometer afgelegd, dank zij het gebruik van motorvoertuigen en ravitailleering door vliegtuigen, terwijl de Chineezen weinig of geen tegenstand boden. Een detachement van enkele honderden was de eerste Japansche afdeeling, welke Kanton binnenrukte; het gros van het leger, ongeveer 30.000 man, kwam na vijf uur in den middag de stad binnen. De mannen werden gelegerd in de tuinen van Toengsjan. Het eerste detachement bestond uit een der tigtal vechtwagens en pantserauto's. Nadat de taannen op verscheidene punten in de stad de Japansche vlag hadden geplant, voegden zij zich Weer bij het gros van het leger. De officieele bezetting van Kanton zal in den ochtend geschieden, en dit zal vreedzaam in zijn Werk gaan, aangezien de stad geheel door de Chineesche troepen is verlaten. De Kantoneesche troepen hebben 4000 dooden bij de jongste gevechten achtergelaten, meldt een Japansch frontbericlji. De Japanners ..heb ben Zaterdagmiddag Kanton volkomen bezet, öoor wat nog over was van de Chineesche troe len. te vernietigen. Het Kwangtoengieger is overrompeld geworden «oor den verrassend snellen opmarsch der japanners en kon na den val van de stad Tsjekloeng geen voldoenden weerstand bieden. De Chineezen hadden werkelijk gedacht dat de heuvellinies van het Pakwansjan-gebergte (zie kaart) en het uitgebreid waternet met zijn alrijke eilanden, hinderpalen voor de Japanners gouden vormen. Ook meenden zij, dat de Parelrivier de aangewezen weg naar Kanton zou Worden, want rond deze rivier hadden zij twee Verdedigingslinies aangelegd, één bij de verbre ding bij de Bocca-Tigris förten en één bij de a»buiging van den benedenarm. In een straal van 7.5 K.M. van de Oostzijde der stad was een derde aangelegd. De hoofdmacht der Japanners volgt na de inneming van Tsjekloeng de Oostrivier Tóengkiang) en zal dus den spoorweg van rfauloen volgen, waaraan Satsjoeng, Tsjekloeng eh Toengpoe gelegen zijn. De Chineezen trekken zich reeds terug te wsjengpoe ten Noorden van Kanton en volgen de spoorlijn naar Hankau. De Japansche troepen, welke naar Hankau dptrekken langs het Westelijke deel van de spoorlijn Peking-Hankau zijn Vrijdagavond op "et gebied van de prcvincie Hoepeh aangeko men. De andere troepenmacht, welke naar Han kau oprukt langs het Oostelijk deel van deze spoorlijn is Zaterdagmorgén Hoepeh binnenge komen. Van het Jangtsefront wordt gemeldt, dat de Japansche troepen Tayeh, den zetel der prefec torale regeering, volledig bezet hebben, alsmede ytsjeng aan den Zuidelijken oever van den Jahgtse. Volgens een bericht uit Hongkong, is |pneraal Mohsite, de opperbevelhebber van het ^antoneesclfe legercorps, gefusilleerd, wegens mislukte verdediging van Kanton. De Japansche vlootcommandant te Sjanghai beeft in een nota den in aanmerking komenden btogendheden meegedeeld, dat van Zondag af, aok des nachts met vliegtuigaanvallen op den angtse nabij Hankau gerekend moet worden, bhidat daar sterke Chineesche troepencontingen- toh de rivier overtrekken. Den mogendheden "Ordt derhalve verzocht, hun schepen vóór Za terdag middernacht tot minstens tien mijl bo ven Hankau te verplaatsen en de nieuwe lig plaatsen, alsmede de bewegingen dezer schepen mee te deelen aan den Japanschen bevelhebber. De berichten, dat Tsjang Kai Sjek en zijn vrouw Hankau verlaten hebben, zijn niet juist. De correspondent van Reuter heeft vanmor gen gedurende 20 minuten met mevr. Tsjang gesproken, terwijl de maarschalk zelf in zyn kantoor vertoefde. TOKIO, 21 Oct. In de Japansche hoofdstad heerscht uiteraard zeer groote vreugde over het snelle succes der Japanners. In regeerings- kringen is tot nu toe steeds erkend, dat geen enkele Japansche overwinning, zelfs niet de bezetting van Nanking en Soetsjau, het Chi neesche verzet had aangetast, thans echter wordt gesproken over een doodelijken slag aan het regime van Tsjang Kai Sjek en een spoe- digen val van Hankau. Ook wordt verwacht, dat de groote massa's in China zich van den maarschalk zullen afkeeren en Japan zullen helpen bij den opbouw van een nieuw China, dat bevrijd zal zijn van de anti-Japanners. In gematigde politieke kringen, vervolgt Ha vas, meent men, dat het jongste succes een gunstigen invloed kan hebben op de binnen- landsche politiek van Japan. Voor het eerst kan de remmende invloed van diegenen, die den omvang der campagne willen beperken, misschien slagen. De val van Hankau zou dan kun nen leiden tot een „niet-verklaarden wapenstilstand", tijdens welken Ja pan de volgende keizerlijke procla matie zou afkondigen: 1. Definitieve verdrijving van Tsjang Kai Sjek van het politieke tooneel in Noord-, Centraal en Zuid- China. 2. Het vestigen van een grondslag van een nieuwe Chineesche regee ring en een nieuwe nationalistische partij, die breekt met Moskou en sa menwerkt met Tokio. 3. Met die regeering moeten gema tigde verdragen worden gesloten, waarin geen schadeloosstelling wordt gevraagd en tevens wordt be loofd, dat de Japansche troepen worden teruggetrokken. In de toe komst zouden de Japansche militaire operaties zich beperken tot zuivering van de veroverde gebieden en straf expedities tegen het verzet, dat Tsjang Kai Sjek in ver-verwijderde Chineesche gebieden zou organisee- De voornaamste conclusies der Japansche bladen zijn, volgens Domei: Hankau zal spoe dig vallen, het Chineesche volk weigert te dan sen naar het pijpen van Tsjang Kai Sjek en de buitenlandsche mogendheden aarzelen nog meer hulp aan Tsjang Kai Sjek te verleenen. De Hotsji Sjimboen spreekt van een nood- lottigen blunder van Tsjang Kai Sjek Vele Chineezen, aldus het blad, zullen ontevreden zijn over de anti-Japansche politiek van den maarschalk, zoodat de campagne tegen hem sterker zal worden. Zijn regime zal een zui ver provinciale regeering worden. De Jomioeri Sjimboen schrijft den val van Kanton toe aan de afvalligheid der Kanto neesche legers en niet aan hun demoralisatie of verlies van vechtlust. ISTANBOEL, 22 Oct. (D.N.B.). Daar de in den toestand van Ataturk ingetreden verbete ring aanhoudt, keeren de meeste ministers en ook de voorzitter van de Groote Nationale Ver gadering naar Ankara terug. Te Istanboel ver toeven nog de minister-president en de ministers van Binnen- en Buitenlandsche Zaken. De voor bereidingen voor de: feesten van den 15en ver jaardag der Turksche republiek worden in vollen omvang voortgezet. TSJ£KrsfN(\spoorweg naar V". m Hankau PAK W)A NSJAN wolk.n R'l' .i'fpEKjoeu s TOENGKWAN JpÓorweg va n elchénaJ! L fJimm 'TSJEKLOENi m PAWN SHOP PAKSJjT H0NAN rijstvelden<-6:i/ m o n a n eiland UMnu WANG POE" DANES >Honan haven DAVIS I GOUGH AC TAC ON EILAND ERANSCH EILAND rsjALoe NANTINGMIOE HADDINGTO HYACINTH eimrsjaiï- ■ncMKrna n-dat,/./. j —CHWEESCHE VERDED/G/NQSL INfES TSJOENTAU \%POKTSJAJi rSJAWAN 't-nvevfw fortificaties WONBSJA STATION kauloen station 3 SJEKWEITONO 1 VERWACHTING: Aanvankelijk plaat- §j selijk nog krachtige, later meest matige zuidoostelijke tot noordoostelijken wind, p licht tot half bewolkt in het noorden, in het zuiden gedeeltelük bewolkt, droog, iets kouder overdag. Verdere vooruitzichten: Weinig veran- dering. EE iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiB TELEFOON 14164 - 1391)4 MOSKOU, 22 Oct. (Havas). Gemeld wordt, dat een der beste Russische vliegers, de 34- jarigs generaal Alexander Briandinski, op tra gische wijze om het leven is gekomen. De aanslagen op de spoorlijnen in Palestina zijn zoo veelvuldig geworden, dat ter verkenning van het baanvak de treinen worden voorafgegaan door een met mitrailleurs bewapende, op rails rijdende automobiel Nu het Sudeten-Duitsche gebied geheel is bezet en de orde hersteld, keeren de vluchtelingen bij duizenden terug. Het vertrek van een trein uit Weenen Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d. 22 October: Zaterdagavond hieid de secretaris van de Propaganda Fide, Mgr. Costantini, over den Vaticaanschen zender een rede, in verband met den Missiedag van heden (Zondag). Hij zeide, dat de missioneering in steeds sneller tempo voorwaarts ging en illustreerde dit met de missies van China en Indië. In China zijn 135 missies met 2754 uitheemsche geestelijken en 1921 Chineesche priesters. Ei zijn 959 groot- en 5975 klein-seminaristen, 2-224 uitheemsche zusters, 3769 Chineesche en voorts 33.051 onderwijzers en catechisten. 23 missies zijn toevertrouwd aan Chineesche bisschoppen Er zijn in totaal 3.028.338 Chineesche katho lieken op een bevolking van 450 tot 500 mil- iioen. De Chineesche missie lijdt zeer onder den oorlog, ofschoon de Japanners het geenszins op de missie hebben gemunt. Integend-eel. Dóch oorlog is oorlog met alle riadeelige gevolgen van dien. De missionarissen zijn ziekenverple gers geworden en verleenen ook hulp en bij stand waar dit noodig is. Zij maken daarbij geen onderscheid tusschen heidenen en chris tenen. Zoowel Japanners als Chineezen koes teren de grootste bewondering voor hun onpar tijdigheid en offervaardigheid. Veel heeft de wereld reeds voor de noodlijdende missies ge daan, doch veel is nog steeds noodig. Vervolgens sprak Mgr. Costantini ook over de Indische paria's, 60 millioen ln getal, vooi wie het Christendom een lichtstraal Is in hun sociale en geestelijke duisternis. Deze paria's kunnen voor het geloof worden gewonnen, mor gen misschien niet meer, omdat zij dan door den Islam gewonnen kunnen worden. Er is in Indië dringend behoefte aan middelen. De lief dadigheid der katholieken geeft daar een ren dement van 100 pet. Mgr. Costantini vertelde van giften voor de missie den Paus aangebo den ook door de allerarmsten. De H Vader zegent allen die offeren voor het meest be schavende en meest moeilijke werk van men- schelijke en christelijke broederschap. Hij be sloot zijn rede met het woord van Christus. „Wat gij den minsten der Mijnen hebt gedaan, dat hebt gij Mij gedaan." in Engeland over zekere kwesties gesproken wordt, niet afbrengen van de overtuiging, dat de beide volken, die in den grond van de zaak in zooveel opzichten overeenstemmen, het eens zullen worden. LONDEN, 22 Oct. (Reuter). De Tsje- cho-Slowaaksche gezant te Londen, Masa- ryk, heeft heden aan Reuter medegedeeld, dat oud-president Benesj te Londen is aan gekomen, voor een zuiver particulier bezoek. Onder geen voorwaarde kan hij geïnter viewd worden. De gezondheidstoestand van den oud-presi dent der Tsjecho-Slowaaksche republiek is niet goed en hij zou zeer dankbaar zijn, wanneer hij niet lastig zal worden gevallen. Zijn ver blijf te Londen heeft geen enkele politieke be- teekënis. Hij verblijft met zijn echtgenoote bij vrienden. BERLIJN, 22 Oct. De „Berliner Börsenzei- tung" schrijft naar aanleiding van de rede van Sir Samuel Hoare onder het opschrift „Enge land en Duitschland", dat Hoare geantwoord heeft op Hitler's rede te Saarbrücken, en een krachtige bijdrage geleverd heeft voor het uit den weg ruimen van misverstanden. Van nog grooter belang acht het blad het, dat Hoare gepleit heeft voor een positieven opbouw op den grondslag van het Britsch-Dultsche vloot- accoord en dat hij het daarin tot uiting geko men Duitsche vertrouwen in zake het verlan gen van Engeland, naar samenwerking te stre ven, beantwoordt met eenzelfde vertrouwen in den goeden wil van Duitschland. Duitschland, zoo verklaart het blad ten slotte, laat zich door den hartstocht, waarmede BOEDAPEST, 22 Oct. (D.N.B.) Naar aanleiding van berichten over nieuwe Praagsche voorstellen wordt van officieele Hongaarsche zijde medegedeeld, dat de Tsjecho-Slowaaksche regeering tot dusverre geen nieuwe concrete voorstellen aan de Hongaarsche regeering heeft gedaan. De Slowaaksche afgevaardigde Sidor is uit Warschau te Bratislava teruggekeerd. Hij toon de zich voldaan over zijn bespreking met Beek en gaf als zijn meening te kennen, dat Polen in de grenskwestie met Hongarije geen anti- Slowaaksche, houding zal aannemen. De Czas, het conservatieve orgaan te War schau maakt melding van de oprichting eener niéuwe party, de „Poolsche Imperia listische Partij", die propaganda zou willen maken voor het denkbeeld van een Poolsch Keizerrijk, dat door een persoonlijke unie met „de Koninkrijken LitHauen en Oekraine" verbonden zou zijn. Het rijk zou nauw sa- menwerken met Hongarije en Bohemen, en zoo zou in Midden-Europa een blok van 80 millioen menschen bestaan, dat weerstand zou kunnen bieden aan Duitsche en Russi sche expansie. De „Illoestrowany Koerjer Codzieny" meldt, dat de Duitsche omroep na een onderbreking van enkele dagen zijn speciale uitzendingen in het Tsjechisch, het Slowaaksch en het Oekraï- nisch hervat heeft. De Oekraïensche spreker ver klaarde, dat een PoolschHongaarsche ge meenschappelijke grens onmogelijk tot stand ge bracht kan worden. Te Warschau wordt officieel medegedeeld, dat het spoorwegverkeer tusschen Polen en Tsjecho- Siowakije, zoowel voor personen als voor goe deren, is hervat. Arabieren stellen verschillende voorwaarden voor staking der onlusten JERUZALEM, 22 Oct. (Reuter). De Britsche troepen hebben vandaag de ge bouwen bezet, welke de Omarmoskee en omgeving beheerschen, zoodat de opstan delingen, die hier een toevlucht hebben gezocht, geheel geïsoleerd zijn. De autoriteiten zijn verder begonnen met het omhakken van de sinaasappel-plantages van Arabieren* langs den grooten weg van Je ruzalem naar Jaffa, aangezien deze plantages werden gebruikt om hinderlagen te leggen voor het verkeer over den weg. Vermoedelijk tengevolge van brandstichting ls brand uitgebroken in de Ottomaansche bank te Jaffa. De Britsche troepen blijven huiszoekingen in de oude stad verrichten. Het totaal aantal slachtoffers tijdens deze nasporingen is als volgt; 22 Arabieren gedood, 25 gewond, 1 Britsch soldaat gedood, twee gewond en twee Britsche politiebeambten gewond. Uit ontvangen inlichtingen,blijkt, dat de na tionalisten hun tegenstand willen voortzetten, totdat in de Arabische zaak voldoende toe zeggingen zijn gedaan. Zij verklaren terstond met de troebelen te zullen ophouden, zoodra zij verkrijgen: 1. Dat wordt afgezien van het verdeelings- plan. 2. Dat de immigratie wordt stopgezet. 3. Dat transacties in grond worden verboden 4. Dat een constitutioneele binnenlandsche regeering wordt gevormd. 5. Dat een alliantieverdrag met Engeland wordt gesloten. Van haar zijde heeft de Britsche regeering laten weten, dat zjj de orde wil herstellen al vorens de kwestie grondig te regelen. PRAAG, 21 Oct. (Kopa). In Sudetenland wordt de gelijkschakeling van het geheele openbare leven aan de verhoudingen in de andere Rijksgebieden met Duitsche grondigheid en spoed uitgevoerd. Reeds werd ook het nieu we Duitsche huwelijksrecht met verplicht bur gerlijk huwelijk en vrijstelling van kerkeiyke voltrekking ingevoerd. Katholieke bladen zijn sedert de bezetting niet meer verschenen. In Praag zelf wordt de Katholieke „Deutsche Pres- se" sedert einde September in nog slechts zeer beperkten omvang uitgegeven, en het perso neel heeft vernomen dat einde October het blad wel zal verdwijnen. HYDEPARK, 22 Oct. (Reuter) Na een onderhoud met den President der Vereenigde Staten, Roosevelt, verklaarde Senator Wagner, dat de president hem heeft verzekerd, dat de Vereenigde Staten alles zullen doen wat in hun macht is om Palestina te bewaren als nationaal tehuis voor de Joden. Wagner voegde hieraan toe dat de president ongerust is over den gang van zaken. WINDHOEK, 22 Oct. (Reuter). Het denkbeeld een referendum of volksstemming te houden, om te beslissen over het lot van Zuidwest- Afrika, is door de Vereenigde Nationale Zuid westelijke'Partij nadrukkelijk van de nand ge wezen. Kanton bevindt zich thans geheel in Ja pansche handen. President Benesj is te Londen aangeko men. Mgr. Costantini hield een radiorede over de missie. Rotterdam wenscht een bespreking met den minister van Waterstaat over de vliegveld-kwestie. Gedenkteeken voor Willem Kloos ont huld. Vergadering van de Nationale Vereeni- ging tegen Werkloosheid. Overleden is de heer C. Brenninkmeijer, een der senioren der bekende N.V. C. en Ai Brenninkmeijer Mislukte overval tusschen Beetsterzwaag en Hemrik. Aanslag op een colporteur tusschen Gel- dermalsen en Buren. De reorganisatievorm van den IVCB- Studiecommissie samengesteld. Ook de laatste partij om het wereldkam pioenschap dammen werd remise. Wales slaat Engeland. New-Yorksche beurs: stemirsipg vast. o We moeten spaarzaam wezen met oud bezit. Wat we aan schoons en goeds uit het verleden erfden, moeten we tot ontwikkeling, leering en genot van ons zelf en komende geslachten bewaren. Doch we dienen met veel onderscheid te werk gaan. We moeten niet van alles verzamelen en van een museum een rommelkamer maken. Dan heeft niemand er wat aan. Het waardevolle van en voor alle tijden moeten we schiften en dit in het juiste kader opstellen. We moeten niet bijeengaren om het verzamelen zelf als maniakken, doch om de blijvende waarde aan schoonheid of historie. Ruimt rommel op, maar ziet wel toe of het wel rommel is dat ge weg gooit. Raadpleegt voor plaatselijk of reli gieus oud bezit de duskundigen van uw plaatselijk of gewestelijk musewm, van onze bisschoppelijke musea, van Museum Amstelkring, dat nu weer van zich doet spreken. Eert waardevol oud bezit. Vrydagavond zijn twee met revolvers ge wapende en gemaskerde mannen de woning binnengedrongen van een bejaard, niet on bemiddeld echtpaar aan den vrij eenzamen Postweg, tusschen Beetsterzwaag en Hemrik. De mannen eischten het geld van de oude menschen. De bewoner greep echter een mestvork, waarop de mannen het hazenpad kozen. Na eenigen tyd waarschuwden de menschen den in de nabijheid wonenden boschwachter, die daarop het politie-apparaat der gemeente Op- sterland in werking stelde. De politiehond van den rijksveldwachter Boersma werd gerequireerd. Het spoor leidde naar een woonwagen in Sparjebert. Twee jongemannen zijn hier door de politie, by wie zich ook de burgemeester van Opsterland had gevoegd, aangehouden en over gebracht naar het gemeentehuis te Beetster zwaag. Hoewel zjj ontkennen, worden zy toch vastgehouden. Het onderzoek wordt intusschen voortgezet. Stand op Zondag 1 uur van.: 761 Vorige stand: 762.8

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1