Strategische terugtocht der
Chineezen'
Praag
bestudeert de eischen
der Hongaren
NASSAULAAN 51 TEL. 13866 GIRO 22884 |]fr|g\4#r II k A Jj I T Q PIJ f P fl I I D A IIT
I „PROTECTOR" 1
De Franciscanen
te Salzburg
Het nieuws van heden
TSJECHISCH VLIEGTUIG
NEERGESCHOTEN?
NOORD HANKAUSTAAT
IN VLAMMEN
DE MINISTERRAAD
BIJEEN
GRIEKSCH STOOMSCHIP
AANGEVAREN
DE BAROMETER
I INBRAAK VERZEKERING I
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS WOENSDAG 26 OCTOBER 1938 - OCHTENDBLAD
WREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE] VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21449
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voo, |l I I I ff O M M IB I I ifi 11 afi i I. II IJ li All I t—t"
morlrLt It c;r DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM tt
Zou boven Tsjechisch gebied door
Hongaarsche jagers zijn
aangevallen
Verantwoordelijke kringen te
Tokio achten het einde van
den oorlog nog niet
in zicht
Vreugde in Japan
De opmarsch langs de
Parelrivier
De aanval op de Sandpiper
Slowaken en Roethenen zouden
strikte toepassing van het
ethnische beginsel
Verlangen
„Gebied der Roethenen
is onschendbaar"
Minister Pirow naar
Hitier?
Hij zou de koloniale kwestie
gaan bespreken
Hertog van Kent naar
Australië
Hij zal Lord Gowrie als Gouver
neur-Generaal opvolgen
Duitschland en het
Memelgebied
Moet ook dit worden „bevrijd"?
Tegen een volksstemming
Het Weer illlllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllll^
Het oordeel der Osservatore over
de beschuldigingen
De „Chryssi" bevindt zich in
zinkenden toestand op den
Nieuwen Waterweg
Hitier onverwacht
naar Weenen
Henlein majoor in het
Duitsche leger
BULGARIJE'S BEWAPENING
Een blij gebeuren
verwacht
Aan het Egyptische en aan het
Grieksche hof
MILITAIR VLIEGTUIG
VERONGELUKT
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal lil WBÊ 1# 11 mm I ll U U I BiBbI V I 1 I W W I I mededeetlngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
f3.25. Bij Onze Aoenten 17V> Ct Der week Pef regel. Bil contract sterk verlaagde prijzen Voor
per KWarraal t o.Oo do kleine annonces „Omroepers" rle de rubriek
IÉSB
Vierduizend arbeiders werken in Duitschland in de nabijheid van Fallersleben aan den bouw van de fabriek, waar in 1940
iedere 2 minuten een „volksauto" van den loopenden band zal worden afgeleverd
PRAAG, 25 Oct. (Reuter). Naar
te Praag wordt beweerd, is vanmid
dag een Tsjechisch militair vliegtuig
door twee Hongaarsche jachtvliegtui
gen aangevallen en brandend neer
gestort.
De bestuurder werd gewond en het
toestel, dat vernield werd, is terecht
gekomen op een plaats, welke 12
K.M. binnen de Tsjecho-Slowaaksche
grens ligt.
Dit ernstige incident zou zich heb
ben voorgedaan te Velke Meder, een
stad welke ten Z. O. van Bratislava
is gelegen.
TSJOENGKING, 25 Oct. Het Chinee-
Sche persbureau bericht, dat de verdediging
aan den Jangtse voor het Chineesche leger
reeds een succes beteckent, niettegenstaande
Hankau tenslotte toch gevallen is.
De Chineezen hebben al hun materiaal in
heiligheid kunnen brengen en de burgerbevol
king van de stad kunnen evacueeren. De terug
tocht van de Chineezen was noodzakelijk, aan
gezien de Japanners een beslissenden slag wil
den. leveren in Woehan. Door dezen terugtocht
hebben de Chineezen hun kracht behouden.
De woordvoerder van het Chineesche leger
kon nog niet mededeelen welke de verdere
Wannen van de Chineesche legerleiding waren
bit was een militair geheim, wel kon hij zeg
den, dat de legerleiding ook verder tegenstand
*ai blijven bieden.
Een van de redenen, waarom de Chineesche
kgers uit het Woehandistrict zijn teruggetrok
ken is ook, dat men de buitenlanders, vrouwen
®n kinderen zoo weinig mogelijk gevaar wil
b-ten loopen.
De woordvoerder voegde hieraan toe, dat
*eeds een nieuwe verdedigingslinie is gelegd
huiten het Woehangebied, ten einde verder op
lakken van den vijand te verhinderen.
Intusschen bevestigt een gemeenschappelijk
<*>mmuniqué van leger en vloot van Japan, dat
öe Japansche troepen Hankau zijn binnenge-
hikt.
Verder wordt gemeld, dat het Noorden
Van Hankau In vlammen staat, terwijl ook
branden woeden op verschillende punten
Van de Japansche concessie en de vroe
gere buitenlandsche concessies.
Nader wordt gemeld, dat de Japansche troe
len die uit het Noordwesten Hankau naderden,
ui del ijk zijn opgehouden, doordat alle bruggen
hver de Han vernield waren. Zij konden ech-
den Tsjangkoengdijk aan de Westzijde be
reiken en vandaar vasten voet in de stad
krijgen.
De Japansche troepen namen echter een
^"oota voorzichtigheid in acht bij het aan-
vailen van de Chineesche troepen binnen de
stad, die tot het uiterste zullen vechten.
Andere Japansche afdeelingen naderen Woet-
sjang aan den anderen oever van den Jangtse
In het Zuiden van China rukken de Japan-
!che strijdkrachten op langs de Parelrivier
peeds hebben zij een derde van den afstand
Wsschen Kanton en de forten van Bocca Tigris
®ezuiverd van mijnen en versperringen. Op vier
bünten waren in de rivier versperringen gelegd.
Hit vliegtuigen, welke boven Kanton hebben
gevlogen, werd gemeld, dat de stad kalm scheen.
°ch nog drie of vier rookkolommen stegen
*an den oever van de Parelrivier omhoog.
Zoodra de val van Hankau in Japan officieel
bekend werd gemaakt, loeiden in het geheele
aUd de waarschuwingssirenes voor luchtaan
allen gedurende een minuut. In de hoofdstad
al een zeer groot défilé gehouden worden. Er
een dag vrij worden gegeven.
Terwijl de bevolking met vreugde bet offi
cie bericht over den val van Hankau ver-
jahi, onthouden politieke, economische en
'bancieele leiders zich van een buitensporig
etoon van enthousiasme. Dikwijls hoort men
,b verantwoordelijke kringen: Het is nog niet
einde. Dit is in tegenstelling met de hoop
ah den gewonen man: Vrede met Kerstmis.
^at ook de vooruitzichten voor den vrede
^ten zijn, de val van Hankau welke sinds
lang werd verwacht, doch door den val van
Kanton gedeeltelijk op den achtergrond kwam,
kwam den leidenden kringen voor als een sig
naal voor nieuwe versterkingen.
Daar Tsjang Kai Sjek niet gecapituleerd
heeft, is het noodig de veroverde gebieden te
zuiveren, de door den oorlog geslagen gaten
te dichten, de steden in het binnenland van
China weer op te bouwen. De waarschijnlijke
moeilijkheden voor een politieke reorganisatie
van China en de omvang der ten uitvoerlegging
van de voorgenomen economische taak leiden
er toe de openbare meening op vastberaden
wijze voor te bereiden op de gedachte, dat
nieuwe opofferingen noodzakelijk zijn om de
eindoverwinning te behalen.
Politieke kringen voorzien derhalve een al-
geheele versterking der nationale discipline en
met name:
1. De toepassing voor het einde van dit jaar,
der gedeelten van de wet op de nationale mobi
lisatie, die nog niet in werking zijn getreden
en die neerkomen op volmachten voor de re
geering op ieder gebied.
2. Een nieuwe aansporing van de beweging
ten gunste van een eenheidsparty.
3. Versterking der economische controle.
4. Schepping van nieuwe hulpbronnen, be
stemd voor de oorlogsbegrooting, misschien dooi
de verhooging van zekere belastingen.
5. Het voorloopig onder de wapenen houden
van alle opgeroepenen
6. Intensiveering van de campagne voor gees
telijke mobilisatie.
Officieele kringen te Londen deelen mede,
dat de Japansche onderstaatssecretaris van
Buitenlandsche Zaken, Horinoetsji, gisteravond
een bezoek heeft gebracht aan Sir Robert
Craigie, den Britschen ambassadeur en hem hei
diepe leedwezen der Japansche regeering heeft
betuigd, met betrekking tot het incident met
de Sandpiper.
De minister bevestigde voorts, dat onverwijld
een onderzoek zou worden ingesteld.
Dit bezoek geschiedde na een protest van
Craigie.
PRAAG, 25 Oct. (Havas). Sedert vanmid
dag één uur is de ministerraad voltallig
bijeen in het Kolovrat-paleis, om de Hon
gaarsche nota, welke in den nacht van
Zondag op Maandag is ontvangen, te be-
studeeren. Alle Slowaaksche en Roetheen-
sche ministers zijn aanwezig Wj de bespre
kingen. Na een algemeene bespreking met
de centrale regeering, zijn de regeeringen
van Slowakije en Roethenië afzonderlijk
bijeengekomen om de details te bespreken,
welke elk land in het bijzonder aangaan.
Tot nu toe is nog niets uitgelekt over de
besprekingen: Men heeft den indruk, dat de
hesprekingen nog een groot deel van den
avond in beslag zullen nemen. Het schijnt, dat
.de Slowaken en Roethenen verlangen, dat het
Ernst Kundt, de vroegere afgevaardigde
van de Sudeten-Duitsche partij, is be
noemd tot Duitsch-staatssecretaris te
Praag.
MARSEILLE, 25 Oct. (Reuter). De Zuid-Afri-
kaansche minister Pirow heeft aan Reutel
medegedeeld, dat het niet onmogelijk is, dat
hij een bezoek aan Duitschland zal brengen,
om het vraagstuk der vroegere Duitsche kolo
niën met Hitier te bespreken.
Pirow is, komende van Marseille, op doorreis
naar Londen te Lissabon aangekomen.
De besprekingen, die Pirow met de Portu-
geesche regeering zal voeren, zullen op uiteen-
loopende onderwerpen, doch in de eerste plaats
op de landsverdediging, betrekking hebben.
ethnische beginsel strikt zal worden toegepast,
hetgeen niet in overeenstemming is met de
Hongaarsche aanspraken op de steden Nitra,
Kositz en Uzhorod.
In Duitsche politieke kringen te Berlijn
wordt opnieuw verklaard, dat het Duitsche
standpunt ten aanzien van het Hongaarsch-
Tsjecho-Slowaaksche geschil bepaald wordt
door overwegingen van ethnischen aard. Het
zelfde standpunt, aldus zegt men, is ingeno
men bij de afbakening der nieuwe Duitsch-
Tsjecho-Slowaaksche grenzen. Duitschland zal
het bevriende Hongarije zijn steun niet wei
geren om een oplossing mogelijk te maken.
De „Danziger Vorposten" die deze meening
vertolkt, motiveert haar met het argument,
dat Duitschland de nieuwe Tsjecho-Slo
waaksche grenzen zal moeten garandeeren en
dat niet kan doen, als die grenzen labiel zijn.
Het blad protesteert verder tegen de opvatting
van zekere Poplsehe bladen, die geschreven
hebben, dat Duitschland zich van een „Kar-
patho-Oekrainschen" staat zou willen bedie
nen als basis van samenwerking met de Oekrai-
ne, waardoor niet Rusland, maar de Poolsche
Oostelijke grens bedreigd zou worden.
Naar uit Uzhorod wordt gemeld, publiceert
het orgaan van den minister-president van
Subkarpathisch Rusland het volgende:
In haar vergadering van 22 dezer, welke
gewijd was aan een bespreking der beoogde
grenswijzigingen tusschen Roethenië en Hon
garije, heeft de regeering van Subkarpathisch
Rusland eenstemmig besloten tot de mogend
heden welke het accoord van München getee-
kend hebben, en tot de regeeringen der aan
grenzende landen en van Tsjecho-Slowakije, de
volgende verklaring te richten: De regeering
en de geheele bevolking van Roethenië spre
ken zich uit voor het besluit, genomen dooi
den nationalen raad, de afgevaardigden en se
natoren van Subkarpathisch Rus:and, dat den
mogendheden ter kennis is gebracht.
LONDEN, 25 Oct. (Reuter). Officieel
wordt medegedeeld, dat de Hertog van Kent
is benoemd tot Gouverneur-Generaal van
Australië, als opvolger van Lord Gowrie.
De Hertog van Kent zal in November van het
komende jaar naar Australië gaan, om het
ambt van Lord Gowrie over te nemen.
Naar verluidt zal de Hertogin haar echtge
noot vergezellen en zullen zij waarschijnlijk ook
hun kinderen met zich meenemen.
BERLIJN, 26 Oct. (A.N.P.) De jongste me-
dedeeling van Hitier, dat Duitschland geen ter
ritoriale eischen meer heeft in Europa, moet
volgens een der autoriteiten te Berlijn door de
Litausche regeering niet verkeerd worden uit
gelegd.
Hij verklaarde: „dat de Fiihrer nooit gezegd
heeft, dat de Duitsche regeering geen belang
stelling meer heeft in het lot van aan de Duit
sche grenzen buiten het rijk wonende Duit-
schers."
Integendeel zal alles worden gedaan om te
zien, dat hun leven en bestaan worden ge
waarborgd.
Officieele en politieke kringen te Berlijn heb
ben met voldoening opgemerkt, dat de Litau
sche regeering twee wetsontwerpen met betrek
king tot de veiligheid van den staat, waartegen
de in het Memelland wonende Duitschers be
zwaren hadden gemaakt, heeft teruggenomen.
De Londensche Daily Herald meldt uit Dan
zig, dat de nationaal-socialisten in het Memel-
gebied op aanraden van afgezanten van Ber
lijn besloten hebben, de Litausche regeering 'n
aantal vergaande eischen voor te leggen.
Dit besluit is genomen in een te Koningsber
gen gehouden bespreking. Het is te vreezen,
aldus het blad, dat dit de eerste stap zal zijn
van een campagne voor de cessie van het Me
melland aap Duitschland.
Dit besluit behelsde o.a. dat de territoriale
onverdeelbaarheid van Roethenië gegrondvest
is op een duizendjarige geschiedenis, op de
economische omstandigheden en de traditio-
neele samenleving der bewoners. In 1918 heb
ben de mogendheden de onschendbaarheid en
onverdeelbaarheid van Subkarpathisch Roe
thenië erkend, alsmede zijn recht op een ver
strekkend zelfbestuur. «Daarom komt de natio
nale raad met nadruk op voor de onschend
baarheid en onverdeelbaarheid van het gebied
gelegen aan de Karpathen van Poprad tot
Ti&sa, welks politieke positie en staatsvorm
slechts in hun geheel zouden gewijzigd kun
nen worden, dus zonder dat het Zuidelijk deel
van het Noorden wordt gescheiden, en uitslui
tend op grondslag van zelfbeschikking der ge
heele autochtone bevolking.
Het agentschap Pat voegt hier aan toe, dat
de Tsjechische autoriteiten het blad met bo
venvermelde verklaring terstond in beslag
hebben genomen.
Gisteren heeft voor den eersten keer in tegen
woordigheid van den minister van het Ver
keerswezen Julius Revay en den regeerings-
secretaris Mgr. Augustin Volosin een natio
nale Oekrainische raad in subkarpathisch Rus
land vergaderd. De raad besloot Hongarije
ethnografische grenzen te geven, doch zich te
verzetten tegen een volksstemming. Verder
sprak de raad zich uit voor een federatie in
de Tsjecho-Slowaaksche republiek.
De Slowaaksche minister-president, Mgr dr
Tisso, heeft in een rede te Banska Bystrica
gezegd, dat het Slowaaksche leven niet langer
op de politieke partijen, maar op een corpo
ratief stelsel gebaseerd zal zijn. Het socialisti
sche Slowaaksche blad ,,Robotnicke Noviny"
protesteert daartegen en. zegt, dat die bedoe
ling in strijd is met de overeenkomst van Zilina
en het document van Pittsburg, dat in een
democratische organisatie van het land voor
zag. Het landbouwersorgaan „Slovensky Denik"
verklaart, dat de boeren de regeering in ieder
geval zullen steunen.
Verwachting: Zwakke, veranderlijke
jE wind, toenemende bewolking, met plaat-
El selijk mistbanken, weinig of geen neer-
slag, in het Oosten temperatuur om het
vriespunt des nachts en zelfde tempera-
tuur overdag, in het Westen iets zachter
des nachts, overdag iets kouder.
Verdere vooruitzichten: Toenemende
regenkans.
illlllllllilllllllllllllllüllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIli
MllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIHIIIIIIIII
ONDERL. VERZEKERING-MIJ.
DAMRAK 60 AMSTERDAM-C. E
Telel. 45014 en 45016 E
Directie: H P. HEERKENS THIJSSEN
E Uitsluitend voor: Kerken. Pastorieën.
Kloosters en Kerkelijke Instellingen
ïïiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimT
Onze Romeinsche correspondent seinde d.d.
25 October:
De „Osservatore Romano" van hedenavond ci
teert het verslag van het „Salzburger Volksblatt"
van het proces te Salzburg tegen een aantal
Franciscanen, die beschuldigd waren van het
feit, dat zij voorwerpen uit het klooster hadden
geworpen, om het volk tegen de nationaal-socia
listen op te zetten.
Volgens den verdediger gaven de beschuldigde
Franciscanen het feit toe, dat zij eenige waarde-
looze voorwerpen op de binnenplaats hadden ge
worpen, omdat zij haast moesten maken met de
verhuizing, waartoe zij aanzegging hadden ge
kregen. De rechtbank veroordeelde hen tot een
maand, drie weken, veertien dagen en een week
hechtenis. De „Osservatore Romano" heeft ech
ter direct van een ooggetuige de informatie ont
vangen, dat de Franciscanen inderdaad enkele
waardelooze voorwerpen en boeken op de bin
nenplaats hadden geworpen, maar dat de kloos
terlingen den volgenden dag tot hun grootste
verbazing ook nog voorwerpen van groote waar
de daartusschen zagen. Toen later foto's werden
gepubliceerd, begreep men waar deze voorwer
pen vandaan kwamen.
T. a. v. de jongste gebeurtenissen in Oostenrijk,
325 gevallen van apostasie en een rede van ze
keren heer Springenschmidt, waarin deze zeide
slechts één God te kennen, n.l. Die, welke Adolf
Hitler leidt en beschermt, betoogt de hoofdredac
teur van de „Osservatore" nogmaals, dat het po
litiek katholicisme slechts een voorwendsel is om
de religie zelf te treffen. Wanneer de Kerk pro
testeert tegen maatregelen van den staat, zegt
de laatste immer dat de Kerk aan politiek doet.
Dinsdagavond is het Grieksche s.s.
„Chryssi" op den Nieuwen Waterweg nabij
Poortershaven in aanvaring gekomen met
een nog onbekend schip. De „Chryssi" be
vindt zich in zinkenden toestand. Men zou
trachten het schip aan den grond te zetten.
De „Chryssi" behoort toe aan de reederij der
Erven P. J. Goulandris te Andros en heeft een
bruto-inhoud van 5367 ton. Zij is in 1913 te
Triëst gebouwd.
De „Chryssi" was van Rotterdam op weg naar
zee.
WEENEN, 25 Oct. (D.N.B.). Na zijn bezoek
aan Engerau heeft Hitier vanmiddag een on
verwacht bezoek gebracht aan Weenen. Als een
loopend vuur deed het bericht van het bezoek
te Weenen de ronde en overal werd de Führer
op zijn tocht door de straten levendig toege
juicht. Hij bezocht het kunst-historische mu
seum en en Hofburg.
REICHENBERG, 25 Oct. (D.N.B.). De opper
bevelhebber van het Duitsche leger, generaal
von Brauchitsch, heeft den rijkscommissaris
voor het Sudeten-Duitsche gebied, Konrad Hen
lein, medegedeeld, dat hij hem wegens zijn ver
dienste bewezen tijdens de bevrijding van het
Sudeten-Duitsche gebied met ingang van 1 No
vember a.s. heeft benoemd tot reserve-majoor
van een infanterie-regiment.
SOFIA, 25 Oct. (Reuter) De Nationale
Vêrgadering heeft met algemeene stemmen
haar goedkeuring gehecht aan een crediet van
9 millioen pond sterling voor het ministerie van
Oorlog, ter versterking van de bewapening.
De Hertog van Kent benoemd tot Gou
verneur-Generaal van Australië.
Strategische terugtocht der Chineezen uit
Hankau.
Hitier brengt een onverwacht bezoek
aan Weenen.
Praag bestudeert met de Slowaaksche en
Roetheensche ministers de eischen der
Hongaren.
Von Ribbentrop zal Donderdag een
kort bezoek brengen aan Rome.
Voorloopig verslag der Tweede Kamer
over de Defensiebegrooting.
Oudheidkundige vondsten bij Gemert.
De bij Kijkduin op het strand geloopen
Scheveningsche kotter Sch. 12 is vlot-
gesleept.
Gezagvoerder Smirnoff heeft veertig
4ndië-vluchten achter den rug.
Grieksch stoomschip op den Nieuwen
Waterweg aangevaren
Oude heer te Leiden tusschen trein en
perron bekneld geraakt en gedood.
Beurs van New-York: stemming prijs
houdend, slot onregelmatig.
o
Tachtig jaar
Tachtig! Véle jaren en toch zoo'n
kort tijdsverloop. Gelukkig degeen die
er in alle gerustheid op terug mag
zien, en een kring dankbaren rondom
zich vereenigd weet wier belangstel
ling alleen uitgaat naar de sympa
thieke feestelinge, wier voorbeeld het
allerbeste was dat ze in haar vrien
delijk bestaan aan anderen schonk-
We hébben zulk een vrouwe ontmoet
en erkennen haar invloed grooter en
sterker dan van véle groote maat
schappelijke figuren. Want ze wist de
ziel van allen tot zich te trekken. Ze
wist iedereen het zijne en het hare
te geven, „preekte" niet en „preste"
nooitmaar haar woord-juist-op-tijd
had daarom de grootere kracht en
wat is onweerstaanbaarder dan het
levende voorbeeld, de daadwerkelijke
getuigenis dat hetgeen met de lippen
icordt. beleden door heel het eigen-ik
in praktijk wordt gebracht. Zulke
personen verrijken 'ons leven en heel
de maatschappij, hoezeer zij zich ook
in 't verübrgen houden
De 17-jarige Koningin van Egypte, Farida, die
in Januari j.L gehuwd is met koning Faroek, is
vertrokken naar het paleis Ras-El-Tin, alwaar
zij over ongeveer twee weken eei blijde gebeur
tenis tegemoet ziet. Behalve een bekende in
Alexandrië werkende Italiaansche vrouwenarts,
zijn drie Egyptische doctoren aangewezen om de
Koningin bij te staan.
Ook de 21-jarige prinses Frederika, kroonprin-
-os van Griekenland, verwacht een blijde ge
beurtenis. Haar ouders, de hertog en hertogin
van Brunswijk, zijn daartoe reeds in Athene aan
gekomen, alsmede rijf Duitsche verpleegsters en
een Duitsche vrouwenarts. Indien een zoon ge
boren wordt, zullen 101 en indien een dochter
20 schoten gelost worden. De prinses is in Ja
nuari j.l. gehuwd met kroonprins Paul.
PARIJS, 25 Oct. (D.N.B.). Een militair vlieg
tuig van het vliegveld Etampes is vanmiddag
omlaag gestort boven het vliegveld Gray. De
piloot, een hoofdofficier, is om het leven ge
komen.
Stand op Woensdag 1 uur vjn. 758.3
Vorige stand 760.2
I
