ST.WILLIBRORDUS President Roosevelt pleit voor ontwapening |Hk. 0111 Het nat. socialisme in Denemarken Washington richt nota tot Tokio DEKENS Von Ribbentrop naar Rome DIJKSTRAS SPMli^E 65 - TEL. 14850 China verliest den moed niet Het nieuws van heden WELSPREKEND BETOOG VOOR DEN VREDE N.V HEDERL.VERZ.MU. 1 FABRIKAAT VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS DONDERDAG 27 OCTORER 1938 - AVONDBLAD CATHARIJNESINGEL4ÖUTRECHT DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM VIER EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 21452 „Er kan geen vrede zijn als het recht steeds Weer moet wijken voor geweld" De verhouding van Amerika tot Europa. H. Vader vertrekt a.s. Zaterdag naar Rome Amerikaansche burgers en belan gen worden onrechtvaardig behandeld De begrafenis van Schuschnigg's vader v wolfel:# Bil#?#*5! N.V. WED. OOSTEN ZOON'S Complete Woninginrichting Het Weer Is 'h Uoud 6# nat Holen i/an „<U Syiaacneslad Hij zal vanavond arriveeren Er zijn niet minder dan Vier nazi-partijen IS AIET TE IMITEEREN Zonder verplichting kunt U de toonzalen bezichtigen. Buiten Woehan werd een nieuwe verdedigingslinie aangelegd Het werk van Pater Jacquinot Pater Jacquinot DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Minister Inskip voert het woord ,Een vloedgolf in de wapen productie" Von Papen genoemd in het spionnageproces Grieksche Koning naar Londen vertrokken Aanwijzingen uit een nog niet ontcijferde code? Hitier voorloopig te Weenen f VERZEKERINGEN TOT ELK BEDRAG j Vertegenwoordigers gevraagd NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Inget. mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek WASHINGTON, 27 Oct. (Beuter). Pre sident Roosevelt heeft gisteravond een ra diorede over de buitenlandsche politiek gehouden, waarin hij pleitte voor ontwape ning in de geheele wereld, doch tevens verklaarde, dat de Vereenigde Staten onder de bestaande omstandigheden hun bewape ning moeten voortzetten. Roosevelt zeide: „Zij die de ernstige uren van de laatste crisis hebben doorleefd, kunnen geen twijfel koesteren aan het verlangen van de vol ken der wereld naar een blijvenden vrede. Het is thans ons doel van dit vredesverlangen ge bruik te maken en de beginselen, die uitsluitend dienst kunnen doen als grondslag voor den vrede, op te bouwen. Het wordt overduidelijk, dat de vrede door vrees niet hooger staat en niet duurzamer is dan de vrede door het zwaard. Er kan geen vrede zijn, als de heer schappij van het recht vervangen moet worden door een steeds terugkeerende verheerlijking van het zuivere geweld. Er kan geen vrede zijn, als een natio nale politiek de bedreiging met oorlog weloverwogen als werktuig aanvaardt. Er kan geen vrede zijn, als een natio nale politiek de verspreiding over de geheele wereld van millioenen hulpe- looze en vervolgde menschen, die geen plaats vinden om hun hoofd neer te leggen, weloverwogen als werktuig aan vaardt. Er kan geen vrede zijn, als de economische hulpbronnen, die behoo- ren te worden gebruikt ten dienste van den socialen en economischen herbouw, zullen worden geëxploiteerd voor een versterkten bewapeningswedloop, welke de verdenkingen en de vrees slechts kan vermeerderen en de. economische welvaart van iederen mensch en ieder volk bedreigt. De Vereenigde Staten trachten reeds twaalf jaar tot ontwapening te komen, doch Amerika noch eenig ander land kan ont wapening aanvaarden, als zijn buren zich tot de tanden bewapenen. Niettemin blij ven wij van meening, dat een bewape ningswedloop tusschen de landen een dwaasheid is, tenzij men nieuw gebied of een nieuwe machtspositie begeert. Ik geloof, dat wij recht hebben op grooter zekerheid dan die aan woorden ontleend kan worden. Wij willen bewijzen door feiten, bij voor beeld door besprekingen, die tot werkelijke ontwapening leiden. Anders kunnen wij ons niet bevrijd achten van de noodzakelijkheid, onze militaire kracht te vergrooten." De president sprak daarna over de politiek Van goede nabuurschap der Vereenigde Staten, doch betoogde, dat in het beginsel der goede nabuurschap zekere wederkeerige verplichtingen opgesloten liggen. Men moet bewust willen, dat de veranderingen, die noodig zijn geworden door verandering der behoeften, langs vreedzamen Weg tot stand worden gebracht. Dat beteekent, dat de heiligheid van verdragen geëerbiedigd moet worden: men kan geen beschaving orga- niseeren op den grondslag van militarisme. Het Amerikaansche volk, aldus Roosevelt, ge looft in de Amerikaansche democratische le venswijze. Wij zijn vastbesloten alles te doen, om te bereiken, dat het Westelijk halfrond zijn eigen welzijn kan bewerken in het licht van zijn eigen ervaring. En wij leggen getuigenis De Msb. verneemt uit Rome, dat dit jaar de H. Vader niet, zooals de afgeloopen jaren, eêrst in den namiddag van zijn zomerresidentie, Castel Gandolfo, naar het Vaticaan 2al terug- keeren, doch reeds in den middag. Naar thans vaststaat, zal Zijne Heiligheid op Zaterdag, 29 October, kort vóór zijn vertrek om half 12, van het balcon van de pauselijke resi dentie het op het plein van Castel Gandolfo Verzamelde volk zijn zegen schenken en ver- Volgens naar Rome afreizen. Men verwacht dat de H. Vader reeds tegen 12 uur, en niet later dan half één, in den Vaticaanschen Staat zal aankomen en derhalve is het zelfs mogelijk, dat Zijne Heiligheid de op Zaterdag gebruikelijke audiëntie voor de jonggehuwden terstond na Zijn terugkeer in het Vaticaan zal houden. Intusschen maakt de H. Vader in het heerlijke herfstweer nog dagelijks lange tochten per auto door het park van de pauselijke zomerresidentie en houdt Hij zich ook vaak op in de loggia, wel ke uitzicht geeft op het meer van Castel Gan dolfo. Steeds weer verzekert Zijne Heiligheid aan de Personen uit Zijn omgeving, dat het verblijf op Castel Gandolfo Hem dit jaar bijzonder goed heeft gedaan en dat Hij inderdaad gesterkt naar den Vaticaanschen Staat terugkeert. af van ons geloof, dat, welken levensweg een volk ook kiest, die keuze niet mag bedreigen met oorlog en rampspoed. De gevolgen van een dergelijke ramp kunnen niet beperkt worden: zij zou een vloed van slechtheid doen losbar sten, die voor het beschaafde leven noodlottig zou zijn. Dit geldt niet alleen voor het Weste lijk halfrond, maar ook voor geheel Europa, voor Azië, Afrika en de rest van de wereld. Roosevelt besloot zijn rede met een oproep tot grootere eenheid voor den vrede tusschen de volken en ook in het binnenland, opdat „indien de vuurproef ooit mocht komen, wij den eendrachtigen wil hebben, waarmede de democratie zich met succes tegenover haar vij anden kan stellen". WASHINGTON, 27 Oct. (Reuter). Het depar tement van Buitenlandsche Zaken publiceert een nota, die gedateerd is op 6 October en door den Amerikaanschen ambassadeur aan den Ja- panschen minister-president overhandigd is. Deze nota is langer en krachtiger van toon dan alle vorige Amerikaansche nota's aan de Ja- pansche regeering en beschuldigt Tokio van discrimineerende maatregelen tegen Amerikaan sche burgers en hun wettige belangen in China. Een spoedig antwoord wordt verlangd. In de nota wordt gezegd, dat de Japansche regeering haar belofte de „politiek van de open deur" in China te zullen handhaven niet is nagekomen. Zij dringt er op aan, dat een einde wordt ge maakt aan de discrimineerende controle op de wisselmarkt en andere maatregelen, aan de mo nopoliën en voorkeursbehandeinlg, welke de Amerikaansche burgers berooven van hun wettige handelsrechten en ten slotte aan de Japansche bemoeienissen met Amerikaansche eigendommen en andere Amerikaansche rech ten. PARIJS, 27 Oct. (Havas.) Zooals wij reeds meldden heeft oud-bondskanselier Schusch- nigg de begrafenis van zijn vader niet kunnen bijwonen. Aanvankelijk had hij vergunning ge kregen zich naar het kerkhof te begeven, doch op het laatste oogenblik werd deze vergunning ingetrokken, daar zijn bewakers „niet geheel te vreden waren over de gezondheid" van hun ge vangene. Mevrouw Vera Schuschnigg en de zoon van den oud-kanselier volgden de baar, waarop maarschalksteek en degen geplaatst waren. De militaire eerbewijzen waren geweigerd. De re geering was, naar de Figaro meldt, niet ver tegenwoordigd en men zag tijdens de plechtig heid geen enkele uniform. Detectives noteerden de namen van de aanwezigen. -V ,:'t. Nog een foto van de Duitsche grensver sterking swerken, die onder leiding van dr. Todts worden gebouwd Barteljorisstraat 1317 Verwachting: Matige, tijdelijk wellicht krachtige wind, aanvankelijk uiteenloo- pend, later uit Noordelijk!: (Vit O os te- EE lijke richtingen, betrokken tot zwaar be- wolkt, met tijdelijke opklaringen, waar- jg schijnlijk enkele regenbuien, weinig ver- andering in temperatuur-. H Hoogste barometerstand 765.4 te Va- p lentia. E5 Laagste barometerstand 744.6 te Isa- g fjord. Zon op 6.47 - onder 4.40 - Licht op 5.10 Maan op v.m. 10.58 onder nam. 7.21 §EE 31 October E. K. plllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllülllllllllllllllllllllllllllllillllllllll TELEFOON 14164 - 13904 I BERLIJN, 27 Oct. (Havas.) Von Ribben trop vertrekt heden naar Rome. Hij wordt op zijn reis' vergezeld van den chef van het pro tocol in de Wilhelmstrasse, Von Doernberg, den officieelen tolk der regeering, Schmidt, den onderstaatssecretaris Gauss en zijn persoonlij ken aide de camp. De minister zal Donderdag avond om kwart over tien in Rome arriveeren. rad» De Belgische gezant, baron Herry, bracht Woensdag een bezöek aan Breda, waar hij de stormtroepen van de Vrijwillige Burgenvacht inspec teerde en de graven der Nassaus in de Groote. Kerk bezichtigde (Van onzen Scandinavischen correspondent) Kopenhagen 26 Oct. De politie te Kopenhagen heeft de vorige week Donderdag een van de vele nat. socialis tische „leiders" Vilfred Petersen en een tiental van zijn naaste medewerkers gearresteerd. De evenals hun leider nog zeer jeugdige nazi's werden er van beschuldigd, dat zij getracht had den van eenige Kopenhaagsche handelslieden geld af te persen. Zij eischten vrij groote bedra gen en dreigden, indien hun eischen niet wer den ingewilligd, in hun partij-orgaan „Stormen" „onthullingen" te doen over het particuliere le ven van de betreffende personen. De onmiddellijke aanleiding tot de arrestatie van deze nazi's was een mededeeling van een Kopenhaagschen zakenman aan de politie, dat men getracht had hem 3000 kronen af te per sen. De aanhangers van Vilfred zoo wordt hij in Kopenhagen genoemd hadden overigens de laatste week groote activiteit ontwikkeld. Zij organiseerden dagelijks voor een pasgeopende zaak, waarvan de eigenaar een Duitsche jood is, die echter van de autoriteiten geen verlof heeft gekregen om hier langen tijd te verblijven relletjes, tengevolge waarvan de politie genood zaakt was in te grijpen, daar ook de klanten werden lastig gevallen. Vilfred Petersen zelf dreigde een dag voor zijn arrestatie met een „actie" tegen alle groote warenhuizen van Ko penhagen. Indien Vilfred Petersen en zijn tien vrienden wegens deze chantage-affaire gevangen zouden worden gehouden, dan beteekent dit wel een gevoelige klap voor zijn met lange laarzen toe geruste „Noordsche legionnaris", maar het be teekent geenszins, dat daardoor de nationaal- socialisten van Denemarken het zonder leider moeten doen. Er zijn in Denemarken namelijk niet een, maar minstens vier nazi-partijen! De groep van Vilfred Petersen noemt zich „Deensche Socialistische partij". Onder zijn aanhangers bevinden zich maar weinigen, die den stemgerechtigden leeftijd hebben, wat wel hieruit blijkt, dat haar activiteit voornamelijk bestaat in het bekladden van huizen en monu menten. Zij dragen een hakenkruis en groeten met gestrekten arm, overigens behoeft men hen niet au sérieux te nemen. Een belangrijker groep is de „Deensche na- tionaal-socialistisehe arbeidersparij", welke door Fritz Clausen geleid wordt. Zij is nauw verbon den met het Duitsche nationaal-socialisme. Clausen heeft zelf zijn houding in de volgende woorden geformuleerd: „Hakenkruis vecht niet tegen hakenkruis!" Daarom neemt ook de Clau sen-partij in de kwesties betreffende den grens- strijd in Zuid-Jutland een voor de Deensche nationalisten wat dubbelzinnige houding aan. Natuurlijk hebben ook de nazi's van de richting van Clausen een eigen orgaan „Hagekorset over Köbenhavn" (Hakenkruis over Kopenhagen) en stormtroepen naar het voorbeeld van de S.A. Verder bestaat er nog de door Arne Sörensen geleide „Dansk Samling" (Deensche beweging), welke het tijdschrift „Det tredje Standpunkt (Het derde standpunt) uitgeeft. De „Dansk Samling" van Sörensen bekommert zich weinig om uiterlijkheden, zooals laarzen, hakenkruis en stormtroepen, zij zoekt haar aanhangers ook niet onder de jonge radicale elementen, maar in universiteitskringen, de academici en den ge goeden middenstand. Sörensen wenscht een fascistisch Europa, voor Denemarken echter een fascisme met een Deensche „locale kleur". Weer een andere nazi-partij de vierde is de Dansk Folkefalleskab (Deensche volksge meenschap) met als leider den protestantsehen geestelijke Malling. Zij is zuiver Deensch en zoekt geen aansluiting bij het Duitsche natio naal-socialisme; zij heeft als symbool niet her hakenkruis, maar het zonnerad. Haar aanhan gers recruteert zij voornamelijk uit de ontevre den boeren, die de Deensche boerenpartij (Ven- stre) verloren heeft. Een bepaalde vleugel van de conservatieven, gelèid door Pürschel werkt met de. Malling-groep samen, wat waarschijnlijk binnenkort er toe zal leiden dat Pürschel die rijksdagafgevaardigde is zich bij deze groep zal aansluiten, daar zijn optreden met een besluit van de partij in strijd is. De leider der Deensche conservatieven, Chrismas Möller, die volbloed democraat is, wordt dan ook door de geheele nationaal-socialistische pers, die in dit geval een eenheidsfront vormt, als een „broeder van het systeem" zeer scherp aangevallen. De verschillende nazi-partijen zijn het ove rigens lang niet met elkander eens. De wijze, waarop zij elkander in hun verschillende bla den aanvallen, doet aan heftigheid niets onder voor hun gezamenlijke aanvallen op het „sys teem". Met „systeem" wordt dan vrijwel alles bedoeld, wat niet nationaal-socialistiSch is, LONDEN, 26 Oct. (Reuter). Volgens een door Reuter te Londen ontvangen officieel telegram uit Tsjoengking hebben de Chinee- zen na op ordelijke wijze uit het gebied van Woehan te zijn teruggetrokken, een nieu we verdedigingslinie buiten Woehan aan gelegd. In hetzelfde telegram wordt nogmaals verklaard, dat de principieele politiek van China gebaseerd is op voortzetting van den strijd. China is er in de eerste plaats op bedacht, zijn gevechtskracht te behouden, zoodat de Japansche militaire strategie langzamerhand verslagen en tenslotte de overwinning behaald kan worden. Omtrent de bezetting van Harikau meldt Ha vas: Om vier uur in den middag gingen de Japan sche troepen aan land, tegelijkertijd aan de monding van de Hanrivier te Oetsjang, Han yang en in de Japansche concessie, die de Ja pansche ingezetenen en autoriteiten kort na den aanvang der vijandelijkheden hadden ont ruimd. Pater Jacquinot, de buitenlandsche auto riteiten en journalisten waren aanwezig bij de ontscheping in de Japansche concessie. De Ja pansche officieren openden terstond besprekin gen met pater Jacquinot over de vluchtelingen- zone. De Japanneezen gaven de verzekering, dat zij zouden trachten samen te werken met het comité der zone, waarvan zij de neutraliteit streng in acht zouden nemen. Na deze bespre kingen stelde pater Jacquinot zich op aan het hoofd der Japansche colonne, die hij door de zone geleidde. De op de andere punten ont scheepte colonnes hebben zich naar de Weste lijke districten begeven. De bezetting der stad werd zonder strijd voltooid. Er heerscht volkomen rust in de bezette wij ken, waar zich nog talrijke Chineesche vluch telingen bevinden, die op de trottoirs kampee ren. De woordvoerder der Japansche admiraliteit, Noda, heeft medegedeeld, dat de volledige Ja pansche vloot gistermorgen den Yangtse is opge varen en te Hankau is aangekomen. De Ja pansche troepen en mariniers hebben gisteren de geheele stad bezet. Alle gebouwen in de Ja pansche concessie hebben de Chineesche troe pen, alvorens zich terug te trekken, opgeblazen, o.a. het Japansche consulaat-generaal. Op practisch alle muren en schuttingen waar de Japansche troepen langs komen staat nog in Chineesche leters te lezen: „Verdedigt de stad tot den dood toe". Er is nog geen officieele me dedeeling gedaan van de volledige bezetting van Hankau, Woetsjang en Hanyang, maar deze wordt elk oogenblik verwacht. Verder wordt uit Hankau bericht: de Japan neezen hebben de vroegere Duitsche en Russi sche concessies reeds overgenomen. Ook de oude Britsche concessie zal hun overgedragen wor den. De eigendommen van buitenlanders zijn tot dusverre ongemoeid gelaten. Op verschei dene gebouwen hebben de Japanneezen de me dedeeling aangebracht, dat zij den eigendom geëerbiedigd wenschen te zien. Hater Jacquinot.... Pater Jacquinot! Niemand wordt in deze dagen meer genoemd dan de Fransche Missionaris Pater Jacquinot, de man met de zwarte toog, de Baskische baret op het hoofd, die overal te vinden is, waar de vluchtelingen samengroepen. Chineesche kinde ren hangen aan zijn toog. Hij gaat rond, troost de armen, zorgt voor de voedselvoorziening, probeert in de gemartelde stad te organiseeren wat nog te organiseeren is. Pater Jacquinot heeft weer een van zijn wonderen verricht, de inrichting van een „vluchtelingenzöne" te Han kau, zooals hij dat in Sjanghai gedaan heeft. Deze man, die zich reeds vele jaren verdien stelijk maakt bij de vele rampen, waardoor China getroffen wordt, wordt zelfs door de Ja pansche militaire overheden geëerd. Te Sjanghai hielden de aanvallers halt aan de grens van „Jacquinotland". De burgemeester van Hankau heeft de stad voor den val verlaten en hij heeft de zorg voor de orde opgedragen aan den Franschen mis sionaris Pater Jacquinot, die opnieuw een zijner wonderen verrichtte. Deze pater, die zijn col lege verliet om zich'geheel aan China te wij den, is een geboren organisator, terwijl een heldere en methodische geest, evenals een on tembare energie en een vurig geloof hem hel pen zijn moeilijke taak te vervullen. In Juli j.l. dacht men dat hij verloren was en heel China begon reeds te rouwen. Maar hij was alleen maar bij een van zijn vrienden, gevlucht voor de alomtegenwoordige persmuskietenDeze hoorden slechts één verklaring uit zijn mond: „Ik doe mijn plicht. Méér valt er niet te zeg gen". De generale Overste van de Missions Etran- gères te Parijs deelt mede, dat de Katholieke Missie te Kanton geen ernstige gevolgen van de Japansche bezetting heeft ondervonden. President Roosevelt hield een belangrijke radiorede. Von Ribbentrop is heden naar Rome vertrokken. Bij een ontploffing op de „Siberoet" zijn drie opvarenden licht gewond. Minister Steenberghe heeft de beroeps commissie in zake consentverleening aan importeurs geinstaHeerd. De directeur der Kalkzandsteenfabrieken „Arnoud' te Hillegom is wegens over treding der Arbeidswet tot geldboeten veroordeeld. De president van de Haagsche rechtbank heeft de gevraagde stopzetting van een „wilden" busdienst geweigerd. De Ned. Japonnen Conventie zal op nieuw voor den tijd van een jaar alge meen verbindend verklaard worden. LONDEN, 27 October. (Reuter.) In een te Stubbington In Hampshire gehouden rede heeft de minister voor de Coördinatie der Defensie, Inskip, o.m. verklaard: „Ik hoop, dat niemand zal willen veronderstellen, dat wij met een slag de zegeningen van den vrede voor alle tijden, of zelfs ook maar voor jaren, hebben verworven. De beslissing van Chamberlain, aldus spreker, is slechts de fundeering, niet het gebouw. Wellicht zullen wij een andere keuze moeten doen ten aanzien van den weg, wellicht een moeilijken weg, die naar den vrede leidt". Met betrekking tot de vorderingen der bewa pening zeide Inskip, dat de productie thans ge schiedt op een dusdanige schaal, dat zij, hoewel niet zoo groot als zij moet worden, reeds zoo aanzienlijk is, dat zü als een vloedgolf kan wor den gekenmerkt. ATHENE, 27 Oct. (Havas). Koning George is strikt incognito hedenavond via Parijs naar Londen vertrokken. NEW YORK, 27 Oct. (Havas) Tijdens dt voortzetting van het spionnageproces is de naam' van Von Papen genoemd. Bij de documenten betreffende militaire geheimen, die naar Duitschland zijn overgebracht aan boord van tie „Europa", bevinden zich verscheidene in 1935 geschreven brieven. In de briefwisseling wprdt „Von Papen" herhaaldelijk genoemd, nu eens als „infanterie-officier van Montecillello" (een klein garnizoen in den staat New York), dan weer als „op het oogenblik in Oostenrijk verblijvende". Een andere raadselachtige mede deeling zegt: „De kapitein is reeds in contact getreden met Von Papen". Het is duidelijk, dat deze aanwijzingen op een code berusten welke de rechtbank echter nog niet heeft kunnen ont cijferen. WEENEN, 27 Oct. De Un. Press meldt aan haar bladen: Hitier heeft hedenmorgen hotel „Imperial", waar hij den nacht had doorgebracht, per automobiel verlaten, waarschijnlijk om zich naar Znaim in het Zuidelijk deel van het Su- deten-Duitsche gebied, dat aan Duitschland is afgestaan, te begeven. Daar zijn hotelkamers te Weenen voor den ..Fuehrer" blijven gereserveerd, meent men. dat Hitier hedenavond weder in Weenen zal terug- keeren. In welingelichte kringen is men er van over tuigd, dat Hitier tijdens zijn verblijf te Wee nen kerkelijke aangelegenheden met de plaat selijke autoriteiten heeft besproken, hoewel men niet gelooft, dat hij in direct contact is getre den met kardinaal Innitzer, die momenteel in het aartsbisschoppelijk paleis van Weenen ver toeft. In welingelichte kringen gelooft men. dat Hitier daar zal blijven Weenen ligt dicht bij de Slowaaksche grens tot het Hongaarsch- Slowaaksch geschil is geregeld. De Daily Telegraph meldt heden, dat Hitier op zijn weg van hotel Imperial naar de Flo- ridsdorfbrücke over den Donau het Metropole Hotel bezocht en men meent te weten, dat hij daar met dr. Schuschnigg zou hebben gespro ken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1