Om het lot van Roethenië
PTT
MIST IN DE POLITIEK
FI.3500.-
Het standpunt van
de Hongaren
Studentencorps
St. Olof
ftosktnexse
„Wilde" busdienst
blijft rijden
EEN VOLKSSTEMMING
VERLANGD
Kerkelijk leven
Nieuw missiegebied
DONDERDAG 27 OCTOBER 1938
Aguïrre tot president
van Chili gekozen
AAN BELONINGEN
Ti
VRAAGT UW WINKE
LIER EEN FORMULIER
Consentverleening aan
importeurs
Installatie van beroepscommissie
MET DE FEESTDAGEN OP ZEE
Een vreemd geval
Was advertentie voor leerling
verkoopsters misleidend?
HULP AAN VLUCHTELINGEN
In Tsjecho-Slowakije
Zorg voor kinderen uit het
bezette gebied
10 cigarillos
voor 25 cent
De leerlingenschaal
Wat wordt daaronder verstaan?
Inauguratie der nieuwe leden
,,Wat doen wij zelf?"
Principe-film van Visie
voor Mefapro
Haagsche rechtbank-president
weigert gevraagde
stopzetting
Ontploffing op de
,,Siberoet"
Drie opvarenden licht gewond
Positie van het wrak
van de ,,Chryssi"
Scheepvaart op den Nieuwen
Waterweg hervat
HULDIGING DEN DRÉ
UIT ULVENHOUT
Voor de Fathers van Mill Hill
Wij kennen in ons land sinds jaar
en dag een regen- en windma
ker, die dank zij zijn velen, niet
altijd even geslaagden proeven zich een
zekere vermaardheid heeft verworven.
Maar mistmakers hadden wij tot voor
kort nog niet. Deze allerminst aanvulling
behoevende leemte is echter van regee-
ringswege althans in de politieke atmos
feer aangevuld. Uit de ondoorzichtige
Troonrede en de aschgrauwe Millioenen-
nota is een zoo dikke mist opgewalmd,
dat elk hoopvol uitzicht afgesloten was
en een algemeene neerslachtigheid zich
van ons toch al zoo zwaar gedeprimeerde
Volk begon meester te maken. De R. K.
Staatspartij en haar voormannen hebben
Zich uitgesloofd om de goegemeente er
van te overtuigen, dat de met zeldzaam
gebrek aan psychologisch inzicht ver
wekte mist slechts een kunstmatig rook
gordijn was, waarachter de positief -
Christelijke regeering met vier katho
lieke ministers van de bovenste plank
der Staatspartij in al te groote beschei
denheid hoogstwaardeerbare plannen
smeedde voor de naaste toekomst. Zelfs
Werd een aantal katholieke Kamerleden
den boer op gezonden om met de mist
lamp van hun eloquente intelligentie of
intelligente eloquentie den door Troon
rede en Millioenennota verspreiden mist
te doorlichten en de pessimisten, die hun
laatste gevoel van zekerheid dreigden
te verliezen, te troosten met een: „Ik
zie, ik zie, wat jij niet ziet" en meer ver
trouwen te prediken dan de beide wel
haast berucht geworden staatsstukken
schenen te rechtvaardigen. Het succes
van deze voor- of liever doorlichters
Was maar zeer betrekkelijk, want terecht
namen velen geen genoegen met een
slechts op korten, ja te korten afstand
doorlichten van den dikken mist, zij
Wenschten, dat de mist zelve geheel zou
worden weggevaagd door den krachtigen
en weldadigen, frisschen wind, dien de
regeering zelve bij den aanvang van het
tweede jaar harer werkzaamheid diende
te laten waaien.
Het is te waardeeren, dat thans het
departement van Sociale Zaken
zich begint te ontdoen van den
dichten nevel, die het omhulde en die
door velen beschouwd werd als een lijk
wade voor de definitief gestorven ge
waande illusies der tot werkloosheid ge-
doemden. Na het eerste bericht over het
inrichten van een specialen crisisdienst
onder leiding van den heer G. W. F.
van Hoeven, welke dienst een grootere
en meer systematische activiteit ten
aanzien van de jeugdwerkloozenzong
belooft, is thans een tweede bericht af-
gekomen over het reeds bij voorbaat
vermaarde, maar tot nu toe nog steeds
zeer geheimzinnig gehouden plan-
Westhoff, dat een maatschappij tot
uitvoering van groote werken wil op
richten, waardoor aan de sterk uit te
breiden werkverschaffing zooveel 'moge
lijk het karakter en de sfeer van het
vrije bedrijfsleven zouden worden gege
ven, gelijk dat reeds bij het Werkfonds
het geval is. In een uitvoerig en rijk ge
documenteerd boekwerk is thans het
plan-Westhoff verschenen, zoodat het
tot in details bestudeerd zal kunnen
Worden en de mérites ervan zullen kun
nen worden vastgesteld. In verband
met de verwezenlijking van dit plan zijn
aan het departement van Sociale Zaken
verschillende belangrijke inwendige
voorzieningen en taakverdeelingen tot
stand gekomen, zoodat het ambtelijk
apparaat op dit plan is ingesteld. Door
dit alles is de mist rondom Sociale Za
ken en de werkloosheidsbestrijding nog
wel niet geheel en al opgetrokken, maar
is een en ander toch heel wat doorzich
tiger geworden. Of straks ook de zon
zal kunnen doorbreken, zal in groote
mate afhangen van den minister van
Financiën, die den grauwen mist meer
dan de in het water schijnende zon bij
onzen vaderlandschen aard passend
schijnt te vinden.
SANTIAGO DE CHILE, 27 Oct. Bij de
gehouden verkiezing voor het president
schap der republiek Chili is de candidaat der
linksche partijen, Pedro Aguirre, met een kleine
meerderheid gekozen.
In een rede, gehouden in de radicale club,
zeide Aguirre: „Wij moeten in het uur van de
overwinning onze kalmte en eensgezindheid
bewaren. De regeering van het Volksfront zal
voor niemand een bedreiging beteekenen."
De verkiezingen hadden aanvankelijk een
kalm verloop, maar later op den dag maakten
de linkschen in verschillende steden gebruik
Van traangas bij botsingen met hun politieke
tegenstanders. Er zijn twee dooden te betreu
ren. Overal kon de orde echter spoedig door
politie en troepen hersteld worden.
SANTIAGO, 27 Oct. (Havas) De verkie
zing van Aguirre als president der Chileensche
republiek beteekent geen overwinning van een
Volksfront, zooals men in Europa kent. Het
Communisme heeft in Chili niet veel invloed;
de meerderheid wordt gevormd door een bur
gerij, die min of meer socialistisch getint is.
Aguirre zal twee jaar lang moeten regeeren
biet de tegenwoordige Kamers, die een recht-
sche meerderheid hebben, in rechtsché kringen
is men van meening, dat het succes der linker
zijde noodzaakt tot een groote krachtsinspan-
hing en een gemeenschappelijke actie.
Men verzekert, dat in de regeering van
Aguirre geen socialisten en communisten zit
ting zullen hebben. De nieuwe president is voor
nemens een kabinet te vormen, dat berust op
een breeden nationalen grondslages vppra&n-
etaande pe^spnea
Het vlot niet tusschen Praag en Boedapest,
wanneer men althans de resultaten, die op de
besprekingen bereikt werden, vergelijkt met de
snelheid, waarmee Praag kwesties met zijn
andere buren w'ist op te lossen. Het schijnt even-
Wel, dat de beide standpunten ten aanzien van
de Magyaarsche minderheid in Slowakije el
kaar naderen. Doch Boedapest stelt verder
gaande eischen dan deze alleen: het Hongaar-
sche revisionisme richt zich sedert jaren op een
herstel van de grenzen, die alle landen omvat
ten, welke eenmaal deel uitmaakten van het
rijk van de St. Stephanuskroon. Daaronder
behoort Roethenië, en terecht of ten onrechte
meent Boedapest thans zijn kansen schoon te
zien om dit gebied bij het Hongaarsche te voe
gen, gesteund als het zich voelt door het be
vriende Polen en door Italië.
Zijn de eischen, die de Hongaren stellen,
rechtvaardig? Deze vraag is zeer omstreden;
van zeer bevoegde Hongaarsche zijde zendt men
ons daaromtrent een uiteenzetting, die zeker
waard is aanhoord te worden.
Roethenië, zoo schrijft men ons, of, naar het
in het Roetheensch genoemd wordt: Podkar-
patska Rus, omvat een gebied van pl.m. 12.000
vierkante K.M. met ongeveer 6—700.000 inwo
ners, en vormt den uitersten Oostelijken hoek
van het tegenwoordige Tsjecho-Slowakije. Het
wordt door de Karpathen begrensd en ligt bijna
1000 kilometer van Praag. Zijn gebied is be
grensd in het Noorden door den romp, resp.
waterscheiding der Karpathen met Polen, ter
wijl een gedeelte van zijn Zuidelijke gebieden
aansluit bij dat van het groote Hongaarsche
platteland, de „Aiföld", in welke richting ook
zijn rivieren zich een weg banen.
Roethenië behoorde duizend jaar lang aan
Hongarije. Door minder gunstige bodemgesteld
heid is de bevolking arm; in den tijd, dat zij
bij Hongarije behoorden, trokken de Roethenen
in den oogsttijd naar de rijke korenvelden van
Hongarije, om te helpen bij het binnenhalen
van den oogst; op houten vlotten zakten ze de
rivieren af naar alle deelen van Hongarije.
Van nationaliteiten-standpunt bezien zijn de
Roethenen zgn. klein-Russen; hun taal toont
de meeste verwantschap met de Oekraïnische
taal, die weliswaar een Slavische, echter geen
SloWaaksche, noch Tsjechische noch Poolsche
taal is en eerder als een soort Russisch be
schouwd kan worden, hoewel ze zich geheel zelf
standig ontwikkelde. De bevolking van Roethe
nië bestaat meerendeels uit Roethenen zelf, ver
der uit een zeer aanzienlijke Hongaarsche groep,
een groot aantal Joden en een kleine Roemeen-
sche minderheid. Slowaken zijn er niet geves
tigd, aangezien bij de stichting van den Tsje-
cho-Slowaakschen staat de grens tusschen Roe
thenië en Slowakije zoo werd bepaald, dat eer
der een groep Roethenen aan Slowakije werden
toebedeeld. Het grootste gedeelte der Roethe
nen belijdt den Grieksch-Orthodoxen gods
dienst, evenals bijvoorbeeld de Russen en Bul
garen, terwijl een kleine groep geünieerd
Grieksch-Katholiek is. Het geünieerd Grieksch-
Katholicisme heeft speciaal in Hongarije wortel
gevat, en wel ih de 18e eeuw, toen sommige
Grieksch-Orthodoxen zich met de Roomsch-
Katholieke Kerk vereenigden met behoud van
eigen ritus. Ook onder de Hongaarsche bevol
king in Roethenië bevinden zich Grieksch-
Katholieken; meerendeels zijn zij echter
Roomsch-Katholiek of Calvinistisch.
Van Tsjechische zijde maakt men aanspraak
op dit gebied, naar men zegt op grond van eth-
nografische overwegingen; met evenveel recht
zouden echter bijvoorbeeld de Polen ofRus
sen het land kunnen opeischen. Noch de taal,
noch de godsdienst is aan die der Tsjechen ver
want, en er blijft naar de Hongaarsche opvat
ting dus alleen de geografische en de econo
mische overweging over, welke voor het bestaan
van de bevolking van doorslaggevende beteeké-
nis is. De feiten wijzen uit, dat Roethenië geo
grafisch en economisch het meest met
Hongarije verbonden is: naar Tsjecho-Slowakije
lefden alleen moeilijke bergwegen, terwijl zijn
Zuidelijke plattelanden met die van Noord-
Hongarije een geheel vormen.
De vroeger door de Tsjechen gedane belofte,
om aan de Roethenen in het kader van den
Tsjechischen staat autonomie te verleenen,
werd nooit nagekomen; eerst in den laatsten
tijd werd hun dit, onder den druk van de om
standigheden aangeboden.
Men kan thans misschien beter het verlangen
van de Hongaren, om via Roethenië een ge
meenschappelijke grens met Polen te krijgen,
begrijpen en waardeeren. Hongarije wil minstens
een klein gedeelte van zijn bij het vredesver
drag van Trianon gerooide natuurlijke rijk
dommen, van zijn bosschen en mijnen terug
krijgen.
Volgens de Hongaren is het ook de wensen
van de overgroote meerderheid der Roethenen
naar de duizendjarige Hongaarsche gemeen
schap terug te keeren. Waarom zou men ten
minste voor het eerst in dit geval het zelfbe
schikkingsrecht niet ih de praktijk doorvoeren
en op het gebied der Roethenen een volksstem
ming houden?
Ziehier voluit het Hongaarsche betoog; voor
dit standpunt is, als voor ieder standpunt, iets
te zeggen. Doch het zijn niet de standpunten,
die wijziging brengen in historische grenzen,
maar de politieke machtsverhoudingen. Niet
het Hongaarsche betoog zal uiteindelijk beslissen
qjpj. hst 4gé. vaaa Reeébqnig, doch de wil mn
DE POETHÊENSCHE KWESTIE (SUB-KARPATISCH RUSLAND)
RUSLAND
EK PAINE
SLOWAKIJE
HONGAARSCHE
MINDERHEDEN
«BOEOAPEST
zevenburgen;
HONGARIJE/{TRANSSYLVANiË)
R O E M ;e N I E
den staat, die dien wil aan de volken in zijn
omgeving kan opleggen: Duitschland. En daar
tegen vormen, dunkt ons, Polen en Italië een
tegenwicht, dat Weinig kansen heeft den door
slag te geven.
De Minister van Economische Zaken, Mr
Steenberghe, heeft heden de beroepscommissie
in zake consentverleening aan importeurs ge
ïnstalleerd, met een rede, waaraan het volgende
is ontleend:
Tijdens het mondelinge overleg met de han
delspolitieke commissie uit de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, ter gelegenheid van de
laatste wijziging der Crisis-invoerwet heeft spr.
de instelling toegezegd van commissies van be
roep inzake geweigerde consentaanvragen.
Spreker heeft een open oog voor de moeilijk
heden, waartoe de verdeeling der invoerver
gunningen over de verschillende belanghebben
den in de practijk aanleiding kan geven.
Verschillende waarborgen zijn hierin gelegen,
dat naast de uitvoerende organen, aan wie de
uitvoering der op grond van de Crisisinvoerwet
getroffen maatregelen is opgedragen en voor
wier voortreffelijk werk spreker gaarne zijn
waardeering betuigt, thans de commissie wordt
ingeschakeld.
De hoogte der contingenten zelf zal steeds
als een gegeven grootheid moeten worden be
schouwd, aangezien deze contingenten veelal
langs handelspolitieken weg, met inachtneming
van alle daarbij betrokken belangen, worden
vastgesteld.
Van de commissie wordt nu verwacht een
oordeel over de vraag, of binnen het kader
der aldus vastgestelde landencontingenten aan
de rechtmatige belangen van een bepaalden
importeur voldoende recht is wedervaren.
Daartoe zal het vaak noodig zijn, dat kennis
wordt genomen van- alle feitelijke omstandighe
den, welke zich ten aanzien van het artikel in
kwestie en van dien specialen importeur doen
gelden.
Somtijds zal het onvermijdelijk zijn, dat de
commissie in een nadere beoordeeling treedt
van de vraag, of de bestaande wijze van ver
deeling van een bepaald contingent in naar ge
heel mag worden geacht de meest juiste te
zijn, en daarbij eventueel komt met voorstellen
tot wijziging van het gevolgde verdeelingssys-
teem.
Bij het uitgebreide samenstel van contingen-
teeringsmaatregelen is het duidelijk, dat de
taak der commissie een veelzijdige zal zijn.
Spreker heeft de commissie daarom gedacht
als kerncommissie van een aantal sub-commis
sies voor de belangrijkste bedrijfstakken, ten
behoeve waarvan de Crisisinvoerwet is toege
past. Met opzet heeft hij zich er van onthouden
voor de commissie in dit stadium verdere richt
lijnen vast te stellen.
De voorzitter der commissie, ir. A. Plate, die
de rede van den minister beantwoordde, sprak
het vertrouwen uit, dat de arbeid der Commis
sie zal beantwoorden aan hetgeen van haar
wordt verwacht.
Men schrijft ons:
Evenals vorige jaren tracht het alg. Ned.
comité „Onze Marine" gironummer 42883, Den
Helder, te bereiken, dat aan de opvarenden
van Hr. Ms. Schepen van Oorlog, die met St.
Nicolaas, Kerstmis en Oudejaars-avond op zee
zijn, pakketten kunnen worden gezonden.
Door dit sympathieke werk, dat aller mede
werking verdient, was het 't vorig jaar moge
lijk aan ruim 1100 marinemannen, de daadwer
kelijke belangstelling van het Nederlandsche
volk tijdens deze feestdagen te toonen.
Ook dit jaar zullen wederom vele schepen
buitengaats moeten zijn en zullen de opva
renden deze echt huiselijke feesten niet in den
familiekring kunnen doorbrengen.
Het comité ,,Onze Marine" vertrouwt, dat
velen hun steun en medewerking zullen verlee
nen, waardoor op zoo ècht-hartelijke wijze het
medeleven tot uiting komt van den burger aan
den wal met de marinemannen op zee.
Bijdragen worden gaarne aanvaard per giro
42883 of per postwissel, Comité „Onze Marine"
Den Helder.
Voor verzendingen van goederen in natura
wordt men verzocht, zich vooraf te verstaan
met genoemd comité.
Hoe gevaarlijk het is onmiddellijk op aanbie
dingen in advertenties over te gaan, hoewel de
verleiding daarbij dikwijls zeer groot is als
mooie voorspiegelingen worden gemaakt, is
Woensdagmiddag weer eens in Utrecht geble
ken.
Naar aanleiding van een advertentie, die in de
dagbladen had gestaan, vervoegden zich eenige
meisjes op het aangewezen adres, een hotel,
waar zou worden nagegaan of zij geschikt wa
ren te worden aangenomen als leerling-verkoop
sters voor een aan de Maliebaan te vestigen
filaaal van een mode-zaak. De bedoeling was,
dat een arts haar zou onderzoeken.
De vader van een der meisjes vertrouwde het
zaakje niet en wendde zich om inlichtingen
tot de politie. De naam van den ondernemer
was daar niet bekend en na de mededeelingen
van bedoelden persoon achtte de politie 't raad
zaam op onderzoek uit te gaan. Twee recher
cheurs gingen ook naar het hotel, waar zich een
aantal meisjes bevond, van wie er reeds eeni-
gen tegen salarissen van ongeveer f 50.per
maand waren aangenomen.
Der politie bleek, dat deze meisjes echter
eerst naar Hilversum moesten gaan, waar ze
zoogenaamd zouden worden opgeleid. Een arts
was in het hotel niet aanwezig.
De politie heeft den ondernemer, van wien
vermoed werd, dat hij met minder goede be
doelingen de meisjes lokte, gearresteerd.
Een nader onderzoek wordt ingesteld.
De gearresteerde was iemand uit Amersfoort
en zooals de politie ons later meedeelde, waren
in totaal acht meisjes opgeroepen. De sollici
tanten moesten bij haar brief een foto inslui
ten.
Zondag 23 October 1938 werd in alle gemeen
ten in Tsjecho-Slowakije een inzameling gehou
den van voedsel, kleeren, ondergoederen en
schoenen ten behoeve van de vluchtelingen uit
de bezette gebieden.
De inzamelingen werden georganiseerd door
het Roode Kruis en de Vereeniging Tsjechisch
Hart te Praag en uitgevoerd door de Comité's
voor hulp aan vluchtelingen, welke zijn verbon
den aan de district-bureaux in Bohemen en
Moravië. Het resultaat dezer inzameling is zeer
bevredigend en de verzamelde voorwerpen wor
den thans verdeeld door het Roode Kruis en
de Vereeniging Tsjechisch Hart.
De kinderen van het kindertehuis in het be
zette Moravska Trebova werden overgebracht
naar het Tsjechisch gebleven Kunstat. Al deze
kinderen werden opgenomen door inwoners van
Olesnice. Zooals in het district van Kunstat
hebben zich ook in alle andere steden vele fa
milies bereid verklaard kinderen uit het bezette
gebied op te nemen.
Wat is dat toch met die leerlingenschaal?
Telkens duiken er in de dagbladen berichten
op over de leerlingenschaal. Wat wordt daar
mee nu eigenlijk bedoeld?
Het is iets, wat de scholen aangaat, iedere
school krijgt een aantal onderwijzers(essen)
betaald door het Rijk volgens het aantal leer
lingen, dat er op die school is Er is b.v. gezegd:
Als er op een school maar 40 leerlingen zijn,
dan betaalt het Rijk maar 1 onderwijzer (het
hoofd). Zijn er tusschen de 40 en 80 leerlin
gen, dan betaalt het Rijk 2 leerkrachten. Zijn
er scholen met een aantal leerlingen tusschen
de 80 en 130, dan betaalt het Rijk 3 leerkrach
ten in totaal en zoo gaat dat verder volgens
in de wet vastgelegde getallen. En die getal
len noemen we de schaal, de leerlingenschaal.
Volledigheidshalve volgt hier een overzicht
tot en met een school voor 7 leerkrachten van
de thans geldende leerlingenschaal.
Van 8 t.m. 40 leerlingen 1 onderwijzer
van 41 t.m. 80 leerlingen 2 leerkrachten
van 81 t.m. 130 leerlingen 3 leerkrachten
van 131 t.m. 185 leerlingen 4 leerkrachten
van 186 t.m. 235 leerlingen 5 leerkrachten
van 236 t.m. 285 leerlingen 6 leerkrachten
van 286 t.m. 335 leerlingen 7 leerkrachten
Iedere lagere school heeft normaal 7 leer
jaren van de eerste tot en met de zevende
klas. Heel gewoon zou zijn, aat een gemiddelde
van het totale aantal leerlingen per onder
wijzer kwam. Tenminste, dat zou zoo een
buitenstaander kunnen denken. Maar dat is
niet zoo, omdat zulks eenvoudig niet gaat
Neem een school van 280 leerlingen. Dat is
al een „groote" school. Die krijgt 6 leerkrach-
t(eo. - Vooraf wordt hier opgemerkt, dat één
onderwijzer dan toch 2 klassen zal hebben,
of verschillende onderwijzers ieder bij hun
eigen klas nog een stuk van een andere klas
Immers er zijn 7 leerjaren. Men voelt de moei
lijkheden al daarbij.
Die 6 leerkrachten met totaal 280 leerlingen
hebben „gemiddeld" 46 leerlingen. Pas op, want
dat gemiddelde is heel mooi, maar spot met de
practijk.
Hetis zoo goed als zeker, dat niet iedere
klas precies of bijna precies hetzelfde aantal
kinderen heeft. Welnu, dan volgt daaruit, dat
er een ongelijke verdeeling moet zijn, dat de
klasse-bezetting verschillend is. En nu is het
geen zeldzaamheid, dat er aan een school als
boven van 280 leerlingen een toestand is als b.v.:
Ie leerjaar 58 leerlingen
2e leerjaar 52 leerlingen
3e leerjaar 41 leerlingen
4e leerjaar 38 leerlingen
5e leerjaar 40 leerlingen
6e leerjaar 31 leerlingen
7e leerjaar 20 leerlingen
Daar er slechts 6 leerkrachten beschikbaar
zijn en er 7 klassen zijn, vragen we maar aan
stonds: Waar zullen we de leerlingen van het
7e leerjaar onderbrengen?
Bij het 6e leerjaar. Dus dan 51 samen voor
één onderwijzer.
Of anders dat 7e leerjaar maar in twee
gedeelten nemen en ieder stuk bij een ander
leerjaar voegen.
Dat brengt groote moeilijkheden. Dan komen
er overbelaste klassen. Nu is ons voorbeeld nog
een mooi voorbeeld. In de practijk zijn veel
ingewikkelder combinaties en komen veel groo-
ter moeilijkheden voor. Waar komt dan al dat
lastige vandaan?
De oorzaak is, dat er feitelijk te weinig leer
krachten aan die school zijn en dat komt dan
weer door de getallen van de leerlingenschaal.
Iedere school lijdt onder de te groote getallen
van de tegenwoordige leerlingenschaal.
Woensdagmiddag heeft het Tilburgsche Stu
dentencorps Sint Olof een buitengewone bij
eenkomst gehouden om de nieuwe leden van
dit corps te inaugureeren.
Bij de opening van deze bijeenkomst heeft
de praeses van den Senaat, de heer J. Aarden,
een korte inleiding gehouden, waarin hij sprak
over de opleiding van den student en over
de rol, die de vereeniging daarbij vervult.
Na het voorlezen van eenige berichten van
verhindering en van eenige gelukwenschen.
werden een vrouwelijke en ruim veertig man
nelijke nieuwe leden geïnstalleerd.
Vervolgens hield de heer drs. L. C. Michels
een voordracht, welke tot titel droeg;: In den
ban van het woord. Hoewel het gezegde luidt,
dat men zijn lot in eigen hand moet nemen, al
dus spr., kan men niet ontkennen, dat de lots
bestemming van den mensch in hooge mate af
hankelijk is van omstandigheden buiten zijn
wil. Spr. wenschte den nieuwen leden geluk met
het feit, dat zij thans opgenomen zijn in de ge
meenschap van deze hoogeschool. Hij herin
nerde hierbij aan de woorden van den minis
ter van O., K. en W., gesproken bij het lustrum
der R. K. Universiteit. De wetenschap kan zich
niet losmaken van haar verhouding tot God;
zij vraagt niet alleen de kennis van objectieve
feiten, maar zij wil daarnaast ook de verant
woording in diepere beteekenis van deze feiten
weten. De geest immers is geen registreerma-
chine, maar hij moet oordeelen. De weten
schap kan daarnaast geen genoegen nemen met
onverschilligheid. Bevrediging van den drang
naar waarheid is wat anders dan het aanleg
gen van een kartotheek met fiches; het is be
stendige en op een doel gerichte arbeid.
Het herplaatsen der wetenschap in haar wijs-
geerig verband is een taak, die moeilijkheden
meebrengt. Het toetsen van de feiten aan de
beginselen baat weinig, als de beginselen niet
deugen, en het is vaak moeilijk onkruid en
tarwe te onderscheiden. Het doel van slinger
en weegschaal is tegengesteld, deze laatste
vraagt evenwicht; een evenwicht, dat de
mensch moeilijk bereikt, hoewel zijn weten
schap hiernaar moet streven en hoewel de
Kerk den mensch het midden voorhoudt, waar
hij zelf soms wil streven naar de uitersten,
die in de slingerbeweging worden gesymboli
seerd. De Kerk, die onder goddelijke leiding
staat, blijft jong; zij is wijs en begrijpt, dat
natuurlijke verschillen geen eenheid uitsluiten;
zij brengt harmonie in de natuurlijke tegen
stellingen. Deze hoogeschool is nog jong, maar
zij staat daarbij toch in den stroom van de
traditie. Maar de vorming van den geest is
zeer moeilijk en kan niet goed geschieden in
eenzaamheid en isolement. Het is nu geen tijd
van algemeen welbehagen, maar aan het ka
tholieke levensgevoel is versagen vreemd Al
leen maar studeeren is niet het ideaal; ook de
verzorging van het cultureele leven is noodig en
daarnaast het maatschappelijk werk. Het ver
beteren van de wereld moet bij ons zelf be
ginnen, anders maken wij ons schuldig aan
verbalisme, de hoofdzonde van dezen tijd.
Inkeer en stilstand zijn noodig om de kunst
van het nadenken te leeren en haar dan in
practijk te brengen. Het is noodig, dat wij stre
ven naar die kracht, die ons ertoe brengt van
tijd tot tijd in verzet te komen tegen datgene,
wat ons verstandelijk denkvermogen beleedigt!
Het woord, de leus, de slagzin biologeeren de
wereld en daartegen moet de wetenschappelijk
gevormde man in verzet komen. Want ook wij
zijn vaak te weinig weerbare slachtoffers van
een atmosfeer. Het zou aangenamer leven zijn,
als we den ban der woorden zouden kunnen
verbreken. Tenslotte beval spr. deze overwe
ging in de aandacht der studenten aan. Denkt
na en gij zult niet in den ban der woorden zijn,
maar zelf de woorden beheerschen. Dit zal ook
voeren tot goede daden.
Na deze rede werd de inauguratie-bijeen
komst gesloten. Een rijjool door de straten van
Tilburg volgde, benevens eenige feestelijkheden
tinnen de muren om de waardigheid van de
zen dag volkomen tot haar recht te doen ko
men.
V-oor genoodigden, onder wie fabrikanten uit
alle deelen des lands, ging Woensdag te Utrecht
in het Jaarbeursgebouw de première van de
principe-film ,.Wat doen wij zelf?", vervaardigd
door Max de Haas („Visie" Ned. Film-Associa
tie) in opdracht van het Instituut Mefapro
(voorheen Ned. Fabrikatenhuis) te Utrecht.
De directeur van laatstgenoemd instituut, de
heer J.P. J. Born, sprak een kort welkomstwoord
en gaf doel en beteekems van de te vertoonen
film aan.
In ons land, aldus spr., heerseht de volks
kwaal, dat te weinig of zelfs in het geheel niet
acht geslagen wordt op het eerste vereischte van
ieder artikel: goede kwaliteit. Men mag het
publiek echter niet dom noemen, omdat het
geen verstand heeft van al die duizenden arti
kelen, die de industrie vervaardigt.
Het publiek moet goede voorlichting hebben
en die kan slechts gegeven worden door fabri
kanten, die niets te verbergen hebben en kwa
liteitsproducten vervaardigen.
Deze voorlichting is ook een groote steun voor
den bonafiden winkelier.
De propaganda' van Mefapro voor kwaliteit
loopt nu één jaar. Toen men vroeger den na
druk legde op Nederlandsch Fabrikaat, kon
ieder fabrikant meedoen. Nu echter gaat het om
de kwaliteit en daar zit voor de meeste men-
schen aan vast, dat dit woord synoniem is aan
„duur".
Er is geen land waar zooveel rommel wordt
verkocht als Nederland en nergens wordt zoo
veel ten onrechte gesproken over kwaliteit, al
dus spr. Nu is de eerste film over kwaliteit ge
reed gekomen: niets is echter zoo moeilijk ge
bleken als de verfilming van een princiep. Zij
is echter geslaagd en heeft de onschatbare ver
dienste, dat zij geen explicatie noodig heeft,
meende spr. Het is een stomme film, zóó dui
delijk van tekst voorzien, dat niemand naar het
gesproken woord verlangt.
Hierna volgde de vertooning van de film
„Wat doen wij zelf?" Men kan dit experiment
als een der eerste pogingen vrij goed geslaagd
noemen. Met zeer geringe middelen heeft Max
de Haas een geheel weten te vervaardigen, dat
pakt en daardoor zeker propagandistische
waarde heeft. Filmisch brengt dit product, be
halve den opzet, niet zoo heel veel nieuws, doch
de mogelijkheden, die, ondanks de gedwongen
beperking, bleven bestaan, zijn, ofschoon niet
steeds even royaal, benut.
De muzikale begeleiding was echter een vol
komen mislukking, 't Is toch wel wat al te een
voudig om bij iedere verandering van stemming
op het witte doek een nieuwe plaat op de gra-
mofoon te ^tten_en de voijge p.lotseUng af te,
De president van de Haagsche
rechtbank, mr. A. S. Rueb, deed be
den uitspraak in het kort geding van
de Ned. Spoorwegen en de Haag
sche Tramweg Maatschappij tegen de
N.V. Reisbureau Stoop te 's Graven-
hage, één van de z.g. „wilde bus"-
ondernemingen.
De president heeft de door de Ned.
Spoorwegen en de Haagsche Tram
weg gevraagde voorziening om auto
busdiensten van Stoop onmiddellijk
step te zetten met een dwangsom
van f 250 voor eiken rit, gewei
gerd.
In zijn vonnis overwoog de president om.,
dat de zeer ruime redactie van artikel 2 R.A.P.
geen grond voor onrechtmatigheid van de han
deling van gedaagde (Stoop) oplevert, dat ook
niet geageerd kan worden uit de wet openbare
middelen van vervoer, omdat de machtigings
wet, waarop het R.A.P. steunt, deze wet ter
zijde heeft gesteld.
MUNTOK, 27 Oct. (Aneta) Gisteren
heeft zich aan boord van het s.s. „Siberoet"
van de Kon. Paketvaart Mij., op weg van
Palembang naar Tandjong-Priok, een ont
ploffing in de stoomleiding voorgedaan.
Drie opvarenden werden hierbij lichtgewond.
De scheepvaart op den Nijuwen Waterweg,
welke bij Poortershaven tengevolge van het
zinken van het Grieksche s.s. „Chryssi" was
gestremd, kon Woensdagmiddag omstreeks één
uur worden herVat, ofschoon het passeeren van
het wrak nogal moeilijkheden met zich mede
brengt. Alleen bij helder weer is het mogelijk
de gevaarlijke plek voorbij te varen.
De bergingsvaartuigen „Meermin" en ,3ruin-
visch" van Van der Tak's bergingsbedrijf be
vinden zich nog ter plaatse om de mogelijkheid
van het aanbrengen van een bekisting onder
oogen te zien. Heden zal het besluit vallen of
het schip zal worden leeggepompt of door mid
del van dynamiet zal worden Opgeblazen. Het
zeer drukke scheepvaartverkeer eischt, dat het
wrak zoo spoedig mogelijk uit den weg wordt
geruimd.
Woensdagavond is gebleken, dat de ruimen
van de „Chryssi" reeds gedeeltelijk zijn open
geslagen, zulks als gevolg van den sterken
stroom, zoodat de steenkolen uit het schip weg
vloeien. In de onmiddellijke nabijheid van het
wrak is het water dientengevolge zwart ge
kleurd. Het geredde vee, bestaande uit zeven
lammeren, twee biggen en twee vaarzen, is door
de „Bruinvisch" te Maassluis aan wal gebracht
en door een plaatselyken veehouder met goed
keuring van de autoriteiten opgekocht.
Het wrak is op de gebruikelijke wijze van
boeien en verlichting voorzien.
Zooals indertijd gemeld, herdenkt de popu
laire Brabantsche schrijver „Dré" (A. A. L.
Graumans) dit jaar zijn 25-.iarige schrijvers
loopbaan.
Om dit feit niet onopgemerkt voorbij te
doen gaan, heeft een aantal personen in Ne
derland besloten, den Dré te huldigen.
Onder deze groep belangstellenden bevinden
zich o. a. dr. H. Moller te Tilburg, dr. P. H.
Ritter Jr., Felix Timmermans, Anton Coolen,
E. Cohen. Mevrouw J. Sloos—Dorré, Konings
laan 18 te Bussum (Gem Giro D 3403) heeft
zich bereid verklaard penningmeesteresss te
zijn.
Bij besluit van de H. Congregatie de Propa
ganda Fide is de onafhankelijke missie van
Kodok (Fasjoda) in Anglo-Egyptisch Soedan
tot Apostolische Prefectuur verheven en toever
trouwd aan de Fathers van Mill Hill.
Father J. A. Wall van de St. Joseph's Con
gregatie van Mill Hill is benoemd tot eersten
Apostolischen Prefect van Kodok.
Het nieuwe missiegebied heeft 'n oppervlakte
van ongeveer 200.000 vierkante KM. (zesmaal
Nederland) en telt ruim een half miUioen in
woners, van wie ongeveer 2000 katholiek zijn.
De nieuwe missie wordt bereikt via Port Soe
dan aan de Roode Zee, vervolgens 24 uur per
spoor tot chartoem en daarna per boot langs
den Nijl tot Kodok. ruim 700 KM. ten zuiden
van Chartoem.
De nieuwe Apostolische Prefect is reeds met
ö£- eessfce vier Fathqi» naar Kodok ver-wokken.
