Daiadier als partijvoorzitter herkozen NASSAULAAN 51 TEL,3866 GIRO 22884 Ml^l IMfE U A kD I E MPU C P I ID A ÜT Werkloozen naar Ned. Indië? De H. Vader op het Vaticaan terug KRITIEK OP HOUDING DER COMMUNISTEN Het nieuws van heden EINDE DER POLITIEKE PARTIJEN DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZONDAG 30 OCTOBER 1938 - OCHTENDBLAD wÊm Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voot Si I 9 3 Wf F ll SkAll IT ill sj Liii L. La U LI 11 Mil I Haarlem 25 cent per week; per kwartaal 111 Ka W 1 ff HB I Iff Uml I hn I V I w I I BW w w I I W I nededeellngen 50 cent; Idem op peg één 65 cent onze /\gemen z//2 ct. per weeK, DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM Geslaagde excursie van het inter- nationaal aardrijkskundig congres Kolonisatieprobleem Toenadering tot Italië en Duitschland Bonnet aan het woord (Zie vervolg op pag. 2) Een barricade in de straten van Jeruzalem, waar de orde door de Engelsche troe pen is hersteld DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN Tot ziens Voorloopige regeering te Hankau „Herstel van Oost-Azië"-beweging in Japan Na Roethenië gaat ook Slowakije alle partijen opheffen De Times" voor de vijfde maal verboden DE BRITSCH-ROEMEENSCHE BETREKKINGEN Oud-premier Brody naar gevangenis Vijf Duitsche bisschoppen brack ten hun bezoek „ad limina" Geen politieke beteekenis Het WeeriiiiiiiiiiiuiiiiiiniiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiig 't UouU na- Üole*t i/an „de Syiaacne-stad" „Mein Kampf" toegelaten Weenen centrum van Duitsche handelsleven? BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE, m H» A All A A A ABHM VIER EN ZESTIGSTE JAARCANG No. 21457 f 3.25. Bii Onze Aaenten 2~IV> Ct Der week Per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor per Kwartaal t J.JO do kleine annonces „Omroepers" *le de rubriek Van de talrijke congressen, die in den afge- loopen zomer in de hoofdstad gehouden zijn, was het internationaal aardrijkskundig congres met zijn 1200 deelnemers uit alle windstreken niet alleen het meest imposante, doch uiter aard was deze bijeenkomst tevens een ongezochte gelegenheid om invloedrijke buitenlanders in aanraking met ons land te brengen en wan begrippen, die zelfs ïn dit bij uitstek deskun dige millieu bleken te hebben postgevat, weg te nemen. Daartoe waren vooral de verschillende na afloop van het congres gemaakte excursies, o.a. naar de Zuiderzeewerken en Zuid-Limburg, van groot belang. De stoutmoedigste onderne ming, als wij het zoo noemen mogen, was ech ter ongetwijfeld de tocht, die naar Ned.-Indië was georganiseerd en die dezer dagen is ge ëindigd. Op 3 Augustus vertrok het internationale gezelschap, dat uit negentien personen meerendeeis hoogleeraren bestond, onder lei ding van Dr. J. van Hinte, hoofdbestuurslid van het Kon. Ned. Aardrijkskundig Genoot schap, met de „Johan de Witt" naar Batavia, terwijl op 8 October j.l. met de „Marnix van St. Aldegonde" de thuisreis werd aanvaard, zoodat men vijf weken in Indië vertoefd heeft. In een gesprek, dat wij bij zijn terugkeer te Amsterdam met dr. van Hinte hadden, betuigde hij zijn groote tevredenheid over het beloop van den tocht, die in alle opzichten een volledig succes geweest is. Het doel was den buiten landers in korten tijd een indruk te geven van de tropen, waar geen hunner ooit tevoren ge weest was, alsmede van onze kolonisatie- methoden. Hoofdpunt van het reisprogramma vormde Java, terwijl voorts Sumatra en Bali werden bezocht. De reisgenooten vormden een bonte groep: Belgen, Polen, Duitschers, Fran- schen, Amerikanen en Nederlanders. Tot de laatsten, die verre in de minderheid waren, be hoorde prof. dr. J. P. Kleiweg de Zwaan, voor zitter van het Kon. Ned. Aardrijkskundig Ge nootschap, die op Bali achterbleef voor weten schappelijk onderzoek, alsmede mevr. Jo van AmmersKueller, die was meegegaan in ver band met de voorbereiding van een nieuwen ro man over een Indisch onderwerp. Aan boord op de heenreis had men volop ge legenheid tot documentatie, aan de hand van een kleine vakbibliotheek, welke was mee genomen. Een hoogtepunt van de reis vormde de ont vangst door den Gouverneur-Generaal op de avondreceptie ter gelegenheid van het re- geeringsjubileum. Bij het bezoek aan den topografischen dienst te Batavia was men vol bewondering voor de schitterende collectie kaarten en de manier, waarop deze met medewerking van inlanders tot stand worden gebracht. Ook op dit gebied staan de Nederlandsche Koloniën aan de spits. Op Sumatra verbleef het gezelschap geruimen tijd te Fort de Koek, vanwaar o.a. de steen kolenmijnen van Sawaloento werden bezichtigd, die de aandacht trokken door de uiterst mo derne wijze, waarop de tropische mijnbouw wordt beoefend. Dr. van Hinte, wiens belangstelling in ver band met zijn vele studies op dit gebied in het bijzonder uitging naar de kolonisatie-proble men, was opgetogen over de nederzettingen van vrije kolonisten, die hij op Sumatra bezocht. Zoo ontmoette hij een landgenoot, den heer Konijn, die op een vulcaanhelling bij Brastagi een stuk woesten grond van 30 H.A. in cultuur gebracht had en daar o.a. sinaasappelen teelt, een product, dat in Indië slechts hoogstzelden verbouwd wordt. Groot respect had dr. van Hinte voor de energie van dezen man, die nu reeds zes jaar met vrouw en twee kinderen aan den rand van het oerwoud zich een bestaan heeft weten te scheppen. Dit is eveneens het geval met de kolonisten in de thans veel be sproken Dairflanden, beoosten het Tobameer, welke Dr. van Hinte heeft bezocht in gezelschap van Dr. Voorhoeve, den grooten kenner van het Bataksch. Hier hebben acht kolonisten van omstreeks veertigjarigen leeftijd, die in Indië zonder werk waren gekomen, de handen ineen geslagen. Z;j vestigden er zich onder leiding van den heer P. van den Berg, bouwden er een kamphuis, kapten een stuk oerwoud om en leg den daar een strook cultuurgrond aan, waar zii thans aardappelen verbouwen, om later tot der- aanplant van koffie over te gaan. Volgens dr. van Hinte, die als kenner der kolonisatieproblemen recht van spreken meende te mogen hebben, kunnen pogingen als deze niet krachtig genoeg worden aangemoedigd, want in Indië met zijn enorme braakliggende gron den vooral op Sumatra bestaan op dit gebied vele mogelijkheden. Dat wil niet zeggen, dat deze kolonisatie als elke andere geen groote risico's met zich zou medebrengen en dat er geen slachtoffers zouden kunnen vallen. Natuurlijk zal men een strenge selectie moeten toepassen, waarbij de gegadigden zich bewust zullen moeten zijn van de te overwinnen moei lijkheden. Het is een fout van velen te denken, dat kolonisatie in enkele jaren kan slagen. In de praktijk is het een kwestie van verscheidene generaties, zooals de voorbeelden elders hebben geleerd. Daar staat tegenover, dat de bezwaren tegen de tropen minder gelden dan voorheen, dank zij het doordringen van de moderne tech niek. Er bestaat in Indië een intensief autobus- verdeer, op het gebied van de hygiëne is veel bereikt, hetgeen vooral tot uiting komt in den woningbouw. Het is bijv. practisch mogelijk, ieder huis van een douche-installatie te voor zien en ook de aanleg van zwembaden kan wor den ter hand genomen, terwijl de sportbe oefening eveneens een aantrekkelijk element beteekent. Hoewel kolonisatie op vergroote schaal waar schijnlijk zal leiden tot concurrentie van de zijde der inlanders, zullen ongetwijfeld kwali teitsproducten, wanneer men zich op den ver bouw daarvan toelegt, een blijvend succes kun nen verzekeren. Hoe het ook zij, iedere eerlijke poging in deze richting verdient de voorkeur boven andere maatregelen, waarbij de werkloozen gedoemd zijn hun gansche leven irt ledigheid te slijten Het ware daarom te wenschen, aldus dr. van Hinte, dat een deel der Nederlandsche werk loozen in de gelegenheid gesteld wordt naar Indië te emigreeren om zich daar blijvend te vestigen. Ook de kolonisatie in de Dairilanden wordt van overheidswege gesteund. Wat den algemeenen toestand In Nederlandsch- Indië betreft, meende dr. van Hinte, dat er alle aanleiding Is voor een koloniaal optimisme. De algemeene toestand is in allerlei opzichten ver beterd. Hoewel op Java verscheidene suiker fabrieken zijn stopgezet, werken andere daaren tegen op volle capaciteit. De warenhuis-brand te Marseille. De puinen van het groote warenhuis „Nouvelles Galeries" te Marseille, waarin Vrijdag middag de catastrophale brand is ontstaan. Nog steeds is de brandweer bezig het smeulende vuur te blusschen. De foto geeft een duidelijk beeld van de ontzettende verwoesting die het vuur heeft aangericht. Men verwachtdat zich onder de jjuinhoopen nog vele lijhen "bevinden van "personendie door den plotselingen brand verrast zijn MARSEILLE, 29 Oct. (Havas). Het Congres der radicaal-socialis tische partij heeft bij acclamatie minister-president Daiadier her kozen tot voorzitter van de partij. De motie inzake de algemeene politiek werd aangenomen met twaalf stemmen tegen. In deze motie wordt gezegd, dat na de tra gische gebeurtenissen het Congres zijn vol ledig vertrouwen uitspreekt in den minister president en de regeering. De buitenlandsche politiek wordt volledig aanvaard, evenals de binnenlandsche politiek. De partij betreurt verder, dat het werk voor den vrede en de arbeid, welke noodig is tot heil van het land, bemoeilijkt zijn door het op treden van de communistische partij en door de heftige aanvallen van de verklaarde tegen standers van de republiek. De partij stelt vast, dat de communistische partij, door de agitatie, v,-elke zij in het geheele land heeft gevoerd, door de moeilijkheden, welke zij der regeering heeft bereid, alsmede door haar agressieve oppositie van de laatste maanden, de solida riteit heeft gebroken, welke haar met de overige partijen van het volksfront verbond. De partij heeft haar afgevaardigden in de nationale commissie volmacht gegeven hier van nota te nemen. De partij vertrouwt op de regeering om de noodzakelijke maatregelen te nemen tot her stel van de economische en financieele positie van het land. Zij vertrouwt, dat deze maat regelen bezield zullen zijn door een democra- tischen geest en zij doet een beroep op alle burgers. Zij is overtuigd, dat alle bewoners van steden en dorpen hieraan gevolg zullen geven en met moed het werk voor de landsverde diging en het nationaal herstel zullen steunen. Het congres werd te vijf minuten over zes gesloten. Tijdens de zitting van het Congres heeft de minister van Buitenlandsche Zaken, Bonnet, een redevoering uitgesproken, waarin hij de buitenlandsche politiek heeft uiteengezet. Hy sprak hierin o.a.: Wij gelooven noch aan de fataliteit van een oorlog, noch aan de fata liteit van den vrede. De leerstelling van onze partij is alle veiligheidsmaatregelen te nemen om het vaderland te beschermen en geen enkele kans, hoe klein ook, te laten voorbijgaan voor het behoud en de bevestiging van den vrede. De minister haalde vervolgens de kwes tie op van de Sudeten-Duitschers en toonde aan dat dit een oud twistpunt is, waarover in 1919 bij het Verdrag van Versailles zich een levendige discussie heeft ontwikkeld. Vervol gens besprak Bonnet de werkzaamheid der re geering op diplomatiek gebied. Hij herinnerde er aan dat het de radicale leiders Delcasse en Léon Bourgeois waren, die Frankrijk de mees te vrienden hebben weten te bezorgen en die de Fransch-Britsche entente bezegeld hebben welke sinds 1933 den hoeksteen vormt van de Fransche veiligheid. ,,Wij gelooven, dat het al tijd mogelijk is een oorlog te voorkomen, mits elkeen een minimum van goeden wil en ver trouwen vertoont. Wij zijn altijd bereid ons op offeringen voor de verdediging van het vader land te getroosten. Evenzeer bereid zijn wij echter om de grootst mogelijke credieten te besteden voor de verschillende vormen van in ternationale samenwerking. Gedurende de jongste crisis heeft de Fransche regeering dag in dag uit en op elk uur van den dag met de Engelsche regeering samengewerkt en het moet onze zorg zijn om die vriendschap met Enge land nog verder te ontwikkelen en te ver stevigen." Naast de traditioneele vriendschap met En geland, zoo vervolgde Bonnet, staat het vraag stuk van onze betrekkingen met de andere landen. Eén ding is zeker: Het is onmogelijk dat de volkeren van Europa blijven leven in ,den toe stand van onzekerheid, waarin zij zich thans bevinden. Laat ons wenschen dat na het ac- coord van München in Europa een beter be grip en een geest van ontspanning mogen ont staan. Wij wenschen in de eerste plaats dat Frankrijk normale betrekkingen met zijn na buurlanden onderhoudt. Wij wenschen dat tusschen Duitsch land en Frankrijk een waarachtige samenwerking moge tot stand komen en dat in deze twee landen moge wor den weggenomen de vrees voor een conflict, dat in weinig tijd iederen met zooveel moeite, zoowel in Duitsch land als in Frankrijk verkregen voor uitgang zou vernietigen. Tusschen Frankrijk en Italië zijn zoojuist weer normale betrekkingen aangeknoopt. Wij verheugen ons er over, want niemand meer dan wij wenscht een versterking der traditioneele vriend schapsbanden tusschen Italië en Frankrijk. Inzake den toestand in Spanje verklaarde Bonnet: wij zijn er van overtuigd dat een regeling van het conflict, hetwelk onze na buren verdeelt, mogelijk zal worden op den dag dat alle buitenlandsche vrijwilligers zich zul len hebben teruggetrokken en dat de Span jaarden zich van aangezicht tot aangezicht met elkaar zullen bevinden. Dan zijn wij er zeker van, dat met goede kans op succes eer. bemiddeling kan worden geprobeerd en dat de vrede kan worden hersteld. Men verwacht ook in Slowakije ontbin ding der politieke partijen. Daiadier door de radicaal-socialisten bij acclamatie tot voorzitter herkozen. De H. Vader van Castel Gandolfo naar het Vaticaan terug; vijf Duitsche bis schoppen brachten hun bezoek ,,ad limina". Zes Arabische boeren door terroristen in Palestina doodgeschoten. Tusschen Polen en Duitschland zullen onderhandelingen worden gevoerd over de uitwijzing van Poolsche onderdanen. Minister Pirow zal een bezoek brengen aan generaal Franco. De conjunctuur van ons land op het einde van het derde kwartaal. Koninklijk besluit verschenen, bevatten de de regeling voor de ondercommissies. Besprekingen in de NederlandschBel gischLuxemburgsche commissie over de handelsbetrekkingen vlotten goed. Nederlandsche Vereeniging voor Lucht bescherming vergaderde te Utrecht. Beurs van New York: Stemming gemak kelijk. We wenschen elkander bij elk af scheid „tot ziens" toe. Dikwerf is het een echt gemeende wensch, welke uit het hart komt; meestal: een gezegde uit gewoonte. Zelden geven toe ons echter daarbij rekenschap, of dit „tot ziens" wel ooit in verwachting zal gaan! De dood is zoo snel en de schei ding voor goed komt zoo onverwacht. De naderende dag van Allerzielen herinnert ons hieraan. We drukken een hand, we groeten een vrienden blikVoorbij! Een „tot ziens" zal hier beneden niet meer komen. We moeten ons de mogelijkheid hiervan realiseeren en daarom elk afscheid zóó doen zijn, dat we nooit spijt be hoeven te hebben een gelegenheid ongebruikt te hebben gelaten om b.v. onrecht te herstellen, oneenigheid bij te leggen, misverstand uit den weg te ruimen. Laten we bij élk „tot ziens" aan de mogelijkheid denken welke er achter ligt. HANKAU, 29 October (Havas) Naar ver - luidt is op denzelfden dag dat de Japansche troepen Hankau binnenrukten een nieuwe voor loopige Chineesche regeering gevormd, waarvan de meeste leden Noord-Chineezen zijn. Presi dent van deze nieuwe regeering is de luitenant Oepeifoe. Volgens sommigen zouden de drie voorloopige regeeringen in China, welke onder Japanschen invloed zijn gevormd, n.l. de regeeringen van Peking, Nanking en Hankau, binnenkort ver- eenigd worden en zal Japan dan vredesonder handelingen gaan voeren met deze nieuwe re geering. Naar uit Tokio wordt gemeld is in Japan een nationale beweging ontstaan, onder het motto „Herstel van Oost-Azië". De beide groote politieke partijen, Minseito en Seiyoekai, zijn hierin vertegenwoordigd en hebben besloten begin November een nationale actie op touw te zetten voor het herstel van Oost-Azië door oprichting van een „Nationalen bond voor den opbouw van Oost-Azië". LONDEN, 29 Oct. (Havas). Volgens den di- plomatieken redacteur van de „Evening Standaard" is Hitier voornemens van Weeneu het hoofdkwartier te maken van het Duitsche financieele en handelsleven in het Donau- bekken en het centrum van de verdeeling der Donauproducten over Duitschland. De redac teur voegt hieraan toe, dat reeds maatregelen genomen zijn om de hoofdstad van het vroe gere Oostenrijk voor te bereiden op de rol wel ke ze gaat spelen. Daarom heeft Hitier deze week een bezoek aan Weenen gebracht. BERLIJN, 29 October (Havas) Voor de vijfde maal in tien dagen tijds is de „Times weer in beslag genomen, vermoedelijk door de bijzonderheden over het spionnageproces tegen Duitschers in de Vereenigde Staten. WARSCHAU, 29 October (Pat) De Pool sche bladen melden, dat het Roemeensche ge zantschap te Londen en het Britsche gezant schap te Boekarest tot ambassade zouden wor den verheven. Koning Carol zou den Engelschen Koning uitnoodigen, in het voorjaar een bezoek aan Roemenië te brengen. Stand op Zondag 1 uur v.m. 759.1 Vorige stand 762.0 de geloovigen Zijn zegen had gegeven, ver trok Hij per auto naar het Vaticaan. Het vertrek van den H. Vader werd twintig minuten vertraagd, tengevolge van hevige regen buien en stormvlagen. In vfjf auto's reed de Paus met gevolg naar het Vaticaan. In den eersten wagen zat markies Serafini, gouverneur van Vaticaanstad. In den tweeden zat de Paus met Zijn kamerheer Mgr. Callori di Vignale. In den derden zaten de par ticuliere secretarissen. In den vierden zat dr. Milani, 's Pausen lijfarts, en in den vijfden had den de pauselijke bedienden plaats genomen. De terugkeer van den Heiligen Vader ge schiedde in traditioneel streng particulieren vorm. De burgemeester van Castel Gandolfo deed den Paus tot Rome in Zijn auto uitgeleide. Elk der Bisschoppen werd door den Heiligen Vader apart in audiëntie ontvangen. Dit onderscheidt dit bezoek der Duitsche Bis schoppen van hun bezoek in Januari 1937 aan Rome. Toen waren de Duitsche Bisschoppen te gelijk in de Eeuwige Stad en werden door Z. H. den Paus gemeenschappelijk ontvangen. Het ging toen over de voorbereiding van de encycliek „Mit brennender Sorge", welke, zooals bekend, handelde over de toestanden in het Derde Rijk. Het gerucht, dat in de buitenlandsche bladen verspreid is, als zou thans weer een nieuwe encycliek en wel een over het rassenvraagstuk in voorbereiding zijn, moet als onjuist worden gekenmerkt. In Rome is over een dergelijks encycliek niets bekend. Authentieke gegevens hierover zijn ech ter niet te verkrijgen, daar bevoegde Vatieaan- sche kringen tot zwijgen verplicht zijn. PRAAG, 29 Oct. (Reuter) Naar het voorbeeld van Roethenië gaat ook Slowakije de politieke partijen opheffen. Men ver wacht binnenkort een officieele verklaring dienaangaande. De Slowaaksche regeering heeft bij decreet alle paramilitaire organisaties ontbonden. Slechts de „Hlinka-wacht" zal blijven bestaan als officieele en door de regeering gecontro leerde organisatie. De Slowaaksche minister van Onderwijs heeft medegedeeld, dat hij voornemens is de Univer siteit van Bratislava te „zuiveren". Zijn maat regelen zullen speciaal betrekking hebben op hoogleeraren, die vrijmetselaar of marxist zijn. Het Tsjechoslowaaksche persbureau heeft me degedeeld, dat de permanente commissie van de nationale vergadering vandaag haar toe stemming heeft gegeven oud-minister-president Brody te vervolgen wegens ernstig misdrijf tegen de veiligheid van den staat. Brody is derhalve gearresteerd en in de ge vangenis van Praag opgesloten. Verwachting: Zwakke tot matigen, Wes- H telijke tot Zuidwestelijken wind, mistig en betrokken tot zwaar bewolkt weer. Weinig il' geen neerslag, zelfde temperatuur. s= Verdere vooruitzichten: Vrij zacht en H somber weer. illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMlllllllllllllllllllllllllllllllllllllilli De Hongaarsche gezant heeft vanmiddag den Tsjechischen minister van Zuitenlandsche Zaken het antwoord der Hongaarsche regeering op de Tsjechoslowaaksche nota van gisteren overhan digd. Het Tsjechoslowaaksche persbureau meldt, dat Hongarije in dit antwoord mededeelt, zich tot de groote mogendheden te hebben gewend met het verzoek de rol van scheidsrechter in de kwestie der territoriale wijzigingen tusschen Hongarije, Slowakije en Roethenië op zich te willen nemen. De Tsjechoslowaaksche regeering heeft harerzijds den beiden mogendheden Duitschland en Italië eveneens verzocht in deze kwestie te bemiddelen, zoodat men thans het antwoord dezer mogendheden moet afwachten. TELEFOON 14164 - 13094 De regeering van Tsjecho-Slowakije heeft besloten met ingang van morgen het boek van Adolf Hitler „Mein Kampf", alsmede negen Duitsche kranten, welke in Tsjecho-Slowakije verboden waren, toe te laten. BRATISLAVA, 29 Oct. (Havas) De com munistische kamerleden en senatoren van Slo wakije hebben bij de regeering van Slowakije geprotesteerd tegen het verbod van de partij. Onze Romeinsche correspondent seinde ons Zaterdagavond De Heilige Vader is hedenmiddag uit Zijn zomerverblijf te Castel Gandolfo naar de Eeuwige Stad teruggekeerd. Nadat Z. H. de Taus vanaf het balcon van het paleis aan Morgen keert de staatssecretaris van den H. Vader, Z. Emin. Kardinaal Eug. Pacelli, van zijn verlof terug en zal Z. Emin. de werkzaamheden ter staatssecretarie wederom hervatten. Omtrent het bezoek ad limina, dat vijf Duitsche Bisschoppen gisteren aan Rome brachten, moet worden opgemerkt, dat dit bezoek als van zuiver particulier karakter moet worden beschouwd, zoodat daaraan geen politieke beteekenis mag worden toege kend.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1