Hitier spreekt te Weimar
MILLIOENEN-
OPDRACHT
Afstandsrecord
verbeterd
Dertig dooden bij
brand te Oslo
Kard. Faulhaber
spreekt opnieuw
Het nieuws van heden
„SINT PETRUS"
DE WRANGE VRUCHTEN
VAN VERSAILLES
MAANSVERDUISTERING
OP HE DE NA VOND
DE BAROMETER
RESTAURANT
DEN HOUT
7 jÉw TE DEN HAAG
N.V. VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
Maliebaan 50 «utrecht
Levensverzekering - Studieverzekering
Lijfrente
Collectieve Pensioenverzekering
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS MAANDAG 7 NOVEMBER 1938 AVONDBLAD
De Ned. Spoorwegen doen belangrijke
bestellingen bij onze industrie
Britsche bommenwerpers leggen
11.460 kilometer af
Slachtoffers vierden feest in
een fotografisch atelier
Aanslag op Duitschen
diplomaat te Parijs
Vreemdeling verwondt den
legatie-secretaris v. Rath
DE KONINGIN TERUG
OP HET LOO
votf
d
d
eo\
yd
De drie Britsche bommenwerpers, die het wereldrecord op den langen afstand ver
beterden, bij den start te Ismaila
„De Kerk moet zich ertegen
verzetten, dat de enkeling
als een niets wordt
beschouwd"
Rechten en plichten
van den burger
Japansche opmarsch
naar Tsjangsja
Grootsche feesten te Tokio
bik ben wantrouwend tegenover
ontwapening, zoolang men
niet in den geest
ontwapent"
De as Berlijn-Rome
bunten
De nieuwe weermacht
V
64e JAARGANG No. 21469
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Missietentoonstelling
te Rome uitgesteld
MEVR. DOLLFUSS WOONT NU
IN WALES
Churchill antwoordt Hitler
Tegen Churchill
7s 't koud nat
lioUn voh „de- Svtftacn&stad"
Het Weer illlllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII^
De heer De Clercq verrichtte den openingszet voor de partij dr. Euwe (links)—Keres
bezuidenhoutscheweg 11-13
BIJ STAATSSPOOR
Het aangewezen adres voor Uw maaltijden
SPECIAAL MENU OP VASTENDAGEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Naar wij vernemen, hebben de
Nederlandsche Spoorwegen bij de
firma's Werkspoor, Beijnes en Allan
de rijtuigen besteld, benoodigd voor
de samenstelling van achttien diesel-
electrische treinen, elk bestaande uit
vijf rijtuigen. Bovendien zijn besteld
twee reserve-rijtuigen met bagage-
en motorruimte.
De bestelling werd als volgt verdeeld: Werk
spoor 38, Beijnes 36 en Allan 18 rijtuigen. Het
gaat hier om een bedrag van ruim 4 i j mil-
lioen.
Zooals bekend, is onlangs reeds de opdracht
voor de diesel-motor-uitrustingen voor deze
treinen aan de Nederlandsche industrie gege
ven en wel aan de firma's Werkspoor en Stork,
voor een totaal bedrag van ruim 2y, mil-
lioen.
Door deze bestellingen, waarmede in totaa!
ruim 7 millioen gemoeid is, zal een groot
aantal arbeiders voor geruimen tijd te werk
gesteld kunnen worden.
PORT DARWIN, 7 Nov. (Reuter)
Twee van de drie Britsche bombarde
mentsvliegtuigen, die eergisteren voor
een recordvlucht waren opgestegen,
zijn onderscheidenlijk om 4.02 en 4.05
te Port Darwin geland.
De beide te Port Darwin gelande bommen
werpers zijn na het vertrek van Ismailia ruim
48 uur in de lucht geweest. Zü hebben zonder
tusschenlanding 11.460 K.M. afgelegd en daar
mede het Russische record van 9.658 K.M
(Moskou—San-Jacinto, Californië) verbeterd.
Het derde toestel is te Koepang" op Timor
geland en, na benzine te hebben ingenomen,
onmiddellijk weer opgestegen.
Nader wordt vernomen, dat ook de derde
Britsche bommenwerper om 17.10 plaats, tijd
uit Koepang te Port Darwin is aangekomen.
OSLO, 7 Nov. (Havas). Bij een
brand, welke gisterennacht te Oslo
in een fotografisch atelier heeft ge
woed zijn dertig menschen om het
leven gekomen, allen van Noorsche
nationaliteit. De meeste slachtoffers
waren jonge mannen en vrouwen,
die een feestje vierden in het atelier.
Van de deelnemers aan liet feest is alleen
een dame, welke even voor heit uitbreken van
den brand het atelier verliet, gered. Vier der
slachtoffers sprongen van de vierde verdieping
naar omlaag en sprongen te plotter. De oorzaak
van de ramp is nog niet vastgesteld.
Bij den grooten brand, die de rampspoedigste
is geweest te Oslo sedert 1823, is ook de bekende
Noorsche zangeres Karen Brandstrup om het
leven gekomen.
PARIJS, 7 Nov. (Havas) Een vreem
deling is vanochtend de Duitsche ambas
sade binnengedrongen, waar hü zich toe
gang verschafte tot het bureau van den
derden lcgatiesecretaris Von Rath, op wien
hij twee schoten loste.
Een kogel drong in den schouder, de
tweede kwam in de buurt van de lever
Het slachtoffer is naar een ziekenhuis
overgebracht.
H.M. de Koningin is Zaterdagavond per auto
van Haar tweedaagsch bezoek aan Groningen
op het Loo teruggekeerd.
,uo>
e**
D>
P1
pft
MüNCHEN, 6 Nov. (Reuter) Kardi
naal Faulhaber heeft vandaag op den Zon
dag na Allerheiligen, zijn gebruikelijke
preek gehouden, welke in de Liebfrauen-
kirche werd aangehoord door ongeveer 5000
geloovigen.
De Kardinaal verdedigde de Christelijke
beginselen tegen de theorieën van het Na-
tionaal-socialismc.
Hij keerde zich scherp tegen het verloren
gaan van de persoonlijkheid van den enke
ling in het Derde Rijk en pleitte voor diens
rechten door te wijzen op de plichten van
het individu jegens den Staat. De bestaan
de spanning tusschen Kerk en Staat kan
slechts worden opgeheven door het uitwe
gen van rechten en plichten. De burgers
kunnen niet alleen plichten hebben; wan
neer zij hun plicht hebben vervuld jegens
den Staat, moeten zij ook rechten hebben.
De Kerk moet zich ertegen verzetten, dat
de enkeling als een niets wordt beschouwd.
Na de plichten van den enkeling jegens
den Staat uiteen gezet te hebben, ver
klaarde de Kardinaal, dat de staatsburger
vier rechten heeft, namelijk:
1. Het recht in God te geloovën; in deze
dagen is de Kardinaal verplicht op dit van
zelf sprekende recht te wijzen.
2. Het recht voor dit geloof uit te komen:
aan den enkeling mag niet belet worden
deel te nemen aan godsdienstoefeningen
door het dreigement van de nationale ge
meenschap te worden uitgesloten. In ver
band hiermede viel de Kardinaal Streicher
aan, die ook de Katholieke Kerk vervolgt,
en verklaarde, dat het niet voldoende is om
zijn plicht jegens den Staat te hebben ge
daan om zijn plicht jegens God te hebben
vervuld. Dat is heiligschennis.
3. Het recht de stem van geweten en ka
rakter te volgen.
4. Het recht met den Staat mede te wer
ken. Deze samenwerking aan het nationale
leven mag niet onmogelijk gemaakt
worden.
TOKIO (Domei) De Japansche op
marsch naar Tsjangsja, de hoofdstad van
de provincie Hoenan, is bijna halverwege
voltooid. Langs drie wegén trekken de land
en marinestrijdkrachten naar de stad op.
De marine heeft reeds Kiayoe aan den
Jangtse bereikt.
De Japansche troepen rukken op langs
den weg van Toengsjan en hebben Tsoen-
jang, een belangrijk militair punt tachtig
mijlen ten Noorden van Hankau, bezet.
Op den Jangtse zijn de Japansche oorlogsbo
dems doorgedrongen tot Paitsjau, tien mijl ten
Noordoosten van Kaijoe.
De Japanners schatten de totale verliezen
der Chineezen als gevolg van de inneming van
Hankau op 800.000 man. De Chineesche troe
pen hebben 143.650 lijken op het slagveld ach
tergelaten. Een groote buit aan wapenen en
munitie is in handen der Japanners gevallen.
Te Tokio worden grootsche feestelijkheden
ingezet om den verjaardag van het Anti-
Komintern-pact te vieren. Deze feesten zullen
drie weken duren.
De aardschokken, die Japan Zaterdagavond
troffen, brachten tijdelijke storingen in het
spoorweg- en telefoonverkeer teweeg.
Ik geloof, dat voor ons allen dergelijke ver
wachtingen slechts één les kunnen vormen
vast aaneen te staan en ons nauwer bij onzen
vriend aan te sluiten. Hoe meer wü in Duitsch-
land zelf een enkele gemeenschap vormen, hoe
kleiner de kansen dezer oorlogsophitsers zullen
zijn. Hoe inniger wij ons met Italië zullen aan
eensluiten, hoe meer hun de lust zal vergaan,
met ons te beginnen. Dan mogen de heeren
rustig wenschen en mijnentwege zelfs hopen,
dat wij vernietigd worden.
"WEIMAR, 6 Nov. (D.N.B.) De Führer
heeft vandaag in het stadion alhier gespro
ken ter gelegenheid van den gouwdag voor
T'hüringen en daarbij o.m. verklaard:
Wat thans, bij een terugblik, dikwijls
bijna een wonder toeschijnt, is niets an
ders dan het loon voor een onmetelijken en
°hvermoeiden arbeid. Wij hebben thans
*an de Voorzienigheid het loon gekregen,
luist zooals eens het Duitschland van 1918
2Ün loon heeft gekregen. Toen heeft
Guitschland zich vastgeklampt aan alle
verwachtingen, welke misschien hun
seherpsten vertegenwoordiger vonden in
h'en Amerikaan, die hun een vrede van
°vereenstemming beloofde, waarbij over
wonnene noch overwinnaar zou zijn.
duitschland heeft zich aan deze theorieën
Vastgeklampt en heeft, nadat het eerst in het
eel°0f aan deze theorieën de wapens had neec-
®ele8d, geleerd, dat democratie in de practijk
s anders is dan in theorie.
beloften zijn niet nagekomen. Wanneei
'atis menigmaal parlementsleden of politici
1:1 vreemde landen het zouden wagen te be-
j^'en, dat Duitschland zijn verdragen niet
s Uagekorr.cn. dan kan men hun slechts ant
woorden, dat de grootste verdragsschennis van
*Jlle tijden jegens Duitschland is gepleegd en
a,t alles, wat men Duitschland in de veertien
had toegezegd, geschonden is.
Ge Führer schetste vervolgens den opvoe-
®hden arbeid der nationaal-soeialistische be-
^e§ing. De nationaal-socialisten wilden niet be-
Aren, dat hetgeen thans bereikt is het ideaal
Voor hen bestaat een ideaal en overeenkom-
'8 dit ideaal zullen de Duitsche menschen
eUeratie na generatie worden opgevoed.
Ge verdere taak, aldus vervolgde Hitier,
velke deze beweging zich heeft gesteld is de
J^niing van een nieuw keurcorps van leiders.
J6 Partij is de garant van deze leiding van het
Uitsche volk.
-Get derde dat wü ons schiepen was de nieu-
6 Weermacht.
Als vredelievend man heb ik er naar ge
beefd, aldus Hitier, het Duitsche volk die
Weermacht en wapens te scheppen, welke
®eschikt zijn ook anderen van den vrede
overtuigen. Er zijn zeer zeker lieden,
öie den egel beschimpen, omdat hij stekels
beeft, zü moeten echter niet in de buurt
Va« dit dier komen en het met rust laten.
Gog geen enkele egel heeft een ander dier
aangevallen, behalve wanneer hü werd be-
öreigd.
j. Men moet ons niet te na komen. Wü wen-
,chen niets anders dan onze rust en onze ar-
^jUsmogelijkheid en het levensrecht voor ons
val!c en wel hetzelfde recht als ook anderen
- °r zich opeischen. Dat moesten juist de de-
°oratische staten op grond van hun wereld-
schouwing begrijpen. Zij hebben voortdurend
®sProken over de rechtsgelükheid en de
^jChten der kleine volken. Dan kunnen zij toch
®t verstoord zijn, wanneer ook een groot volk
j, zelfde recht voor zich opeischt. De verzeke-
^Ug en de garantie van deze rechtsaanspraak
°rden gediend door de nationaal-socialisti-
j ne weermacht. In dezen zin is ook op buiten-
ndsche politiek gebied een andere koers in-
^«siagen, Duitschland heeft toenadering ge-
°cht tot die staten, die evenais Duitschland
,_Ctlwongen zijn voor hun rechten op te komen.
°f wij niet ontzettend veel met deze be
dden hebben bereikt.
6Jyanneer thans zekere buitenlandsche bladen
nrijven: „Dat hadden zü toch allemaal kun-
j. n bereiken langs den weg van onderhande
lt, .,L'Gn dan weten allen, dat Duitschland voor
3 niets anders heeft gedaan dan voortdu-
W ""Ben zijn voor nun reenten op ie «.omen.
ahneer ik de resultaten van dit optreden
ahs overzie, kan ik slechts zeggen: oordeelt
L Of «Hi niet nntzettenri veel met rfeze be-
Hitier sprak gisteren te Weimar over den
toestand in Europa.
Kardinaal Faulhaber zette te München
het standpunt der Kerk uiteen.
Een brand te Oslo eischte dertig dooden.
De Britsche bommenwerpers verbeter
den het wereldrecord voor den langen
afstand.
Te Brussel verwacht men het aftreden
van den minister-president Spaak.
Te Parijs werd een aanslag gepleegd op
den Duitschen diplomaat Von Rath.
Tusschen de Nederlandsche en Fransche
regeering zijn besprekingen geopend over
de toelating van Nederlandsche land
arbeiders in Frankrijk.
Belangrijke bestellingen van de Spoor
wegen bij de Nederlandsche industrie.
Dankwoord van H. M. de Koningin na
Haar bezoek aan Groningen.
Te Drumpt heeft een vrouw haar pas
geboren kindje om het leven gebracht.
De strijd tegen de wilde bussen; ook
autobus-onderneming te Amsterdam
heeft den Staat in kort geding gedag
vaard.
Benoemingen in het bisdom Haarlem.
Hedenavond 9.01 uur begint een bij
gunstige weersomstandigheden ook in
ons land waarneembare totale maans
verduistering.
Jhr. Beelaerts van Blokland, vice-voor-
zitter van den Raad van State, zal voor
Nederland de herdenking van den
„Grooten Trek" in Zuid-Afrika bijwo
nen.
O
LONDEN, 7 Nov. (K.W.P.) Volgens een bericht
van den Romeinschen correspondent van de
„Universe" is de tentoonstelling van de Kunst in
de Missielanden, die in 1940 zou plaats hebben,
uitgesteld tot 1942.
LONDEN CK.W.P.) 7 November. Mevrouw
Dollfuss, de weduwe van den vermoorden Oos-
tenrijkschen Kanselier, woont nu in de omge
ving van Llandrindod Wells in Wales. Haar
huis is omringd door een hoogen muur, om
nieuwsgierige blikken af te weren, maar dit zou
niet eens noodig geweest zijn, daar de plaatse
lijke bevolking haar teruggetrokkenheid eerbie
digt.
Haar twee kinderen leeren de Engeische taal.
weet ik zal het Italiaansche volk er voor
zorgen, dat het hun niet gelukt.
■De
aankomst van Z. Em. Kardinaal Mundelein, Aartsbisschop van Chicago, te
Napels, waar hij evenals te R ome plechtig werd ontvangen
Hitler zeide vervolgens, dat de Duitschers
slechts met diepen trots en groote vreugde ver
vuld kunnen zijn door 1938. Duitschland is
grooter geworden langs den meest natuurlüken
en moreel minst aanvechtbaren weg, die er is.
Dit jaar is voor Duitschland echter ook een
jaar van verplichting. Wü allen moeten het
besluit nemen ons moreel en geestelük en daar
mede ook materieel te wapenen. Wanneer de
andere wereld van ontwapening praat, zijn wü
zeer gaarne daartoe bereid, doch onder een
voorwaarde: dat eerst een ontwapening der
oorlogsophitsers plaats vindt.
Tenslotte zeide Hitier: ik ben trotsch en ge
lukkig, dat ik uw leider mag zijn. Wanneer wü
steeds sterk en vol vertrouwen zün, kan ons
heilige Duitschland niets gebeuren, thans niet
en nooit in der eeuwigheid.
lend onderhandelen. Vüftien jaren lang is
slechts onderhandeld.
Ook ik ben bereid te onderhandelen, maar
ik laat er geen twijfel over, dat ik het
Duitsche recht noch langs den weg van on
derhandelingen, noch langs een anderen
weg laat te kort doen.
Het is heel mooi van internationalen
vrede en internationale ontwapening te
spreken. Alic^i ben ik wantrouwend over
de ontwapening van wapenen, zoolang men
niet eens in den geest ontwapent.
Er zü" op de wereld z.g. autoritaire en de
mocratische staten. In de autoritaire staten is
het geheel natuurlijk, dat daar niet over
vreemde volken wordt beslist, dat men hen
vooral niet belastert, dat men niet over hen
liegt en dat men niet tot oorlog ophitst.
In de democratische landen echter zou dat
kunnen gebeuren. In de autoritaire landen is
een oorlogsophitsing natuurlük niet toelaat
baar, aangezien deze regeeringen immers ver
plicht zyn er voor te zorgen, dat er onder hun
volken geen oorlogsophitsers zijn.
In de democratische landen hebben de re-
geeringen echter slechts één plicht: om de de
mocratie te handhaven, d.w.z. de vrijheid zoo
noodig ook tot oorlog te mogen ophitsen.
De heer Churchill heeft zeer openlijk
verklaard van meening te zün, dat men
het huidige regiem in Duitschland moet
terzijde stellen met gebruikmaking van
Duitsche binnenlandsche krachten. Wan
neer Churchill minder zou verkeeren met
emigrantenkringen, d.w.z. met door het
buitenland betaalde landverraders, dan
met rfuitschers, zou hij den geheelen onzin
van zijn gepraat inzien. „Ik kan dezen
heer, die op de maan schü'nt te leven, ech
ter één ding verzekeren: zulk een kracht,
die zich tegen het tegenwoordige regiem
keert, bestaat in Duitschland niet.
Er is in Duitschland slechts één kracht: de
kracht der Duitsche natie, in leiding, in vol
gelingen en metalen wapenen. Duitschland
heeft natuurlük niet het recht te eischen, dat
de andere landen hun grondwetten veranderen.
Ik heb slechts den plicht als leider der Duit
schers rekening te houden met deze grondwet
ten en de mogelijkheden, die zich daarbij
voordoen. Wanneer eenige dagen geleden de
plaatsvervanger van den leider der Engeische
oppositie in het Lagerhuis heeft verklaard, dat
hij wenscht, dat Italië en Duitschland worden
vernietigd, kan natuurlijk niet worden verhin
derd, dat deze man op grond der democratische
spelregels, met zijn partij misschien inderdaad
over een" of twee jaren aan de regeering komt.
Dit echter kan ik hem verzekeren; ik zal
verhinderen, dat hü Duitschland vernietigt.
Juist zooals ik er van overtuigd ben, dat het
Duitsche volk er voor zal zorgen, dat deze
heeren in hun plannen niet slagen, zoo dit
LONDEN, 6 Nov. (Reuter). In een in
terview met een vertegenwoordiger van
Reuter naar aanleiding van hetgeen Hitier
heden over hem heeft gezegd, heeft Win
ston Churcliill verklaard, dat Hitier zicli
vergist, wanneer hü veronderstelt, dat Eden,
Duff Cooper en hijzelf, alsmede de leiders
van de Liberale Partü en de Labourpartij
naar oorlog drijven.
Niet een van hen denkt aan een aanval te
gen Duitschland. Zij verlangen alleen, dat
Engeland krachtig wordt verdedigd. Ook ver
gist Hitier zich, wanneer hij denkt, dat de
vertegenwoordigers van het nationaal-soeialis
tische Duitschland niet worden ontvangen. Nog
dit jaar heeft Churchill op hun verzoek Hen-
lein en Gouwleider Bohle van Danzig ontvan
gen. Ook weet men, dat genoemde mannen,
evenals het grootste deel van het Engeische
volk niets liever zouden zien dan een gelukkig
en vreedzaam Duitschland als de voorhoede
van Europa.
„Laat deze groote man zün eigen geweten
onderzoeken, alvorens hij een ander er van
beschuldigt naar oorlog te drijven. Het geheele
volk van het Britsche Rük en van de Fransche
republiek verlangt niets anders dan in vrede
te leven naast het Duitsche volk, doch ook zü
zün besloten zich in staat te stellen hun rech
ten en sedert lang verworven beschaving te
verdedigen."
TELEFOON 14164 - 13994
I VERWACHTING: Matige, aan de kust 1
tijdelijk krachtige, Zuidwestelüke tot Zui-
delüken wind, nevelig tot betrokken of
Ewaar bewolkt, eenige motregen, weinig EE
verandering in temperatuur.
Hoogste barometerstand 768.7
te Zürich en München EE
Laagste barometerstand 741.6 te Nordoyan H
II Zon op 7.07 - onder 4.20 - Licht op 4.50
Maan .op nam. 4.08 onder v.m. 6.23
EE Volle Maan 10.43 nam.
S Totale Maaneclips h. 1.1. zichbaar =E
Vanavond zal ook in ons land bij
gunstige weersomstandigheden een
totale maansverduistering zijn waar
te nemen, welke 9.01 uur begint.
Voor bijzonderheden zie men elders
in dit nummer.
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 763J
Vorige stand: 764.0
De opening van het A.V.R-O.-schaaktournooi had Zondag te Amsterdam plaats.
