Het aftreden van Spaak thans
onvermijdelijk?
m i vjbl
l If .lt
De aanslag te
Parijs
m
F ransch-Duitsche
toenadering
vereenigde katholieke pers
DE PREMIER IN EEN
MOEILIJKE POSITIE
Si
Het nieuws van heden
ALJECHIN—RESHEVSKV
REMISE
DE BAROMETER
rn
sBUREAUX voor redactie en administratie,
'Nass
DINSDAG 8 NOVEMBER 1938 - OCHTENDBLAD
»SAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Ivoor
^konnementsprijs (bij vooruitbetaling)
aarlem 25 cent per week; per kwartaal
^•25. Bij onze Agenten 27H ct. per week.
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21470
net
rijKj ft
dsf5 et conSre& der socialisten keurt
Spaak's buitenlandsche poli
tiek in het algemeen goed
gevafr'
d<t
jn bd
^andervelde treedt af
als partijvoorzitter
^men
a
^°uing George heden
**aar het Hoogerhuis
de laatste zitting van het
tegenwoordige parlement
f 6^
^Verstroomingen in
Marokko
Vandervelde, omringd door journalisten
Felle brand in bakkerij
te Groningen
Arbeiders op bovenverdieping
moesten zich langs een
takel redden
Niet enthousiast voor
anti-kominternpact
Duitsche bladen leveren weinig
commentaar
Het Weer
I Stormwaarschuwingsdienst 1
Greenwood antwoordt
Hitier
„De vrede bedreigd door hen, die
eischen stellen, zonder con
cessies te doen"
FRANCOIS-PONCET TE ROME
AANGEKOMEN
Koning Carol's bezoek
aan Londen
Na het officieele bezoek zal de
Koning zijn reis incognito
voortzetten
c,
De Italianen, die bestemd zijn voor de kolonisatie van hybië,
aangekomen
zijn te Tripolis
Dader een Poolsche Jood, die zijn
vervolgde landgenooten
wilde wraken
Toestand van Duitschen
diplomaat ernstig
Nog deze week een Fransch-
Duitsche verklaring
te verwachten?
Britsche Koningspaar
naar Amerika
De uitnoodiging van president
Roosevelt aanvaard
Wetsontwerp van
de baan
Wijziging der Pensioenwet voor
spoorwegambtenaren
De Groote Adelaar
Houder van het clandestiene zend
station geverbaliseerd
Directeur van financiën
in Indië
De reis van Koning Carol van Roemenië
naar Londen.
Aan het z.g. toeval
Laten we niet al te veel van het
zoogenaamde toeval afhangen? We
leven dikwijls in ons gewone doen
luk-raak. We maken geen preciese
plannen en we stippelen onzen
levensweg niet uit. Nu is 't goed geen
maniak ie worden en niet alles te
voren te willen bedisselen. Doch dat
is iets geheel anders dan er maar op
los te leven zonder aan de toekomst
te denken en Gods water maar over
Gods akker te laten loopen. We kun
nen niet alles regelen zooals we het
willen, maar kunnen wel onze zorgen
uitstrekken naar de toekomst en on
verantwoordelijk is het de zaken en
den loop der levensgebeurtenissen
maar aan het zoogenaamde toeval
te willen overlaten.
Fine leidt na de eerste ronde
Cycloon boven Beiroet
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Ingez.
mededeellngen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
do klefne annonces „Omroepers" *Ie de rubriek
•land
t Lof
'erd f
;balw^
it b«:
geW eé
oral 1
der "f
iheel 1
anval'8
talrijk
,am
ken
m in
dat
luid-K'
ns,
en
i kra cl
wakh®1
de Brnsselsche correspondent seinde ons
en O' blijkt thans, d-at m 'n nieuwen
ip. E*jj abinetsraad, die Dinsdagvoormiddag
Bmbu<] 0fn kalf twaalf wordt gehouden, de
k, ministers een definitief besluit zullen
de W
iderla11
t.a.v. de lastige positie waar-
smburi de heer Spaak als Eerste Minister
ist g9 >erke
«eert.
>er Er n
lijft w a°en zich nu twee mogelijkheden voor;
Jan
ran l' reeeering zal ofwel onmiddellijk na den
orborij ^etsraad aftreden en daarvan des middags
^KerflS 6enUur rnededeeling doen aan Kamer en
ecli'f detl&at °nder overweging, dat de positie van
ïoscMj ®ersten Minister Spaak en van zijn socia-
n cn 5 lsclle collega's in de regeering onhoudbaar
1 X^en ten gevolge van de bekende reso-
k we
'OtiA v»
van het socialistisch partijcongres en. van
ing ltat,aJli€Uring van de begrootingspolitiek van het
zachtf iiiet( <üe 0p het Congres tot uiting kwam,
•ev^': v °fWel de regeering zal nog voor het parlement
Luxe"1" den nen en de interPellatie aanvaarden van
der katholieken senator Nothomb over de on-
acl1 wÜlde oplossing der kwestie van België's ver-
Pi(gC ef^0riWoordiger te Burgos en dan aftreden na
:mbn^ aa V°tutn> waarin de Senaat het onmiddellijk
ts
lesj nknoopen
van deze betrekkingen zou eischen.
>nhoi>"
e katholieke ministers, die Maandag-
Sv°nd afzonderlijk vergaderden, waren van
lening, dat het aftreden van het kabinet
0flvermijdelijk is geworden.
is n tv
geliffl hef Beide voorzitters van het directorium van
idenb5 ferrf.k der Katholieken van België hebben
tets' c°htact gezocht met de katholieke minis-
eitrf btof 6ri het voltallig directorium komt Dinsdag-
stanjen reeds om negen uur bijeen om den toe-
f\fe„te hespreken.
eeren verwacht, dat het directorium zijn vroe-
34 bij j, e'Sch betreffende 'den vesiegenwoordiger
54 1 öeh ka?co bevestigen en dat dit nog voor
den gfhbetsraad aan minister Spaak zal wor-
In Meegedeeld.
is Maandagmiddag in de laatste
Verbift Van bet partijcongres der socialisten het
over *61'd duel tusschen Spaak en De Man
het n-6 binnenlandsche politiek voortgezet. Ook
I febde l®UWe ontwerp van de regeering betref -
afgekei, d alc°hol-regie werd door het Congres
V0or
het ZlJn buitenlandsche politiek in
en bi(3r algemeen heeft minister Spaak met
Vert 'ekkende meerderheid een votum van
hefi hunn°UWen van het Congres meegekregen. Nog
:n d«j hart'611 melden, dat de oude socialistische
varti^ Vandervelde uit wrok over de rich-
ichter V;ui het socialisme van Spaak en over den
l vodt Van zaken in België, een vernieuwing van
Ie a»"
ide n1'
breöj
,ek df.
is F"
aoe' Va. mandaat ais voorzitter geweigerd heeft.
Grvel<Je zal vermoedelijk België verlaten
Parijs gaan wonen.
Oost
1
2
5
4^
4>
7 Nov. (Reuter). De Engelsche Ko-
s zal
i «tl 21ch morgen, vergezeld van de Konin-
e s aar het Hoogerhuis begeven om er, naar
ste b verscheiden kringen verwacht, de laat-
Nest barley ng te °Pcnen van het tegenwoordige
blight. Deze opening zal omstreeks het
bUtenSuur Seschieden en ongeveer twintig mi-
®aai} c'Uren. Dan zullen beide huizen uiteen-
*°^t 0t des middaSs dvie uur in welke bijeen-
lo dankadresscn zullen worden ingediend,
^btch 6t lagerhuis zal dit gebeuren door Hely
d°°t jvrnS°n (Cons-) die zal worden bijgestaan
1 7-^J ^at nAi.ai^baM (Nat. Labour). Verwacht wordt,
2
2 2^
l^b Attlee en Chamberlain het woord zul-
^ren'
ls nog niet zeker of het debat over het
Jjp. biorgen ten einde zal worden gebracht.
kcir6s ,is ln het Hoogerhuis gebruikelijk het
V0 en eersten dag af te handelen,
j v°orSoS1hands 15 nog niet met zekerheid te
eA ^'«zio, en of reeds het volgend voorjaar ver-
0-^ Vatl Sen zullen worden gehouden, J -
de omstandigheden afhangt.
2
$6^
daar veel
5 8^
>ost
bi6ci ^ABLANCA, 7 Nov. (Havas) Het ge-
kfoneratl Ben Ahmed, een plaats van 1.500 in-
is dooS' 0'3 80 K.M.' van Casablanca gelegen,
den eerL waterhoos geteisterd. Hierdoor wer-
flie (je angrijke overstroomingen veroorzaakt,
'ien jb d°od tengevolge hebben gehad van der-
*ef(j a oorhngen, wier tenten door het water
niedegesleurd.
Spaak
Een felle brand heeft Maandagmiddag om
streeks half vier gewoed in de coöperatieve
bakkerij ^Samenwerking", onderdeel van
„Patrimonium", in de Barestraat 87 te
Groningen
Het vuur ontstond op de bovenverdieping van
het groote gebouw waar zien de opslagplaat
sen bevinden en een groote hoeveelheid meel en
kruidenierswaren aanwezig was.
Op het oogenblik van het unbreken van den
brand bevond zich slechts weinig personeel op
de bovenverdiepingen. Het meerendeel was be
neden aan den arbeid. Drie arbeiders die boven
aan het werk waren moesten zich langs een
takel naar beneden laten glijden om zich ir.
veiligheid te stellen
Eenige vaten brandspiritus, welke in het ge
bouw, dat een oppervlakte van 50 x 60 M. be
slaat, aanwezig waren, kon men nog tijdig uit
het perceel verwijderen. De brandweer ver
scheen met twee motorspuiten ter plaatse en
bestreed het vuur onder leiding van den com
mandant P. Ploegh met tien stralen. Men
slaagde erin den brand te beperken tot de
bovenverdiepingen, welke geheel uitbrandden.
Evenwel sloegen de vlammen over naar de
achterzijde van het gebouw, waar zich de
directeurswoning bevindt. Hier kon het vuur
snel bedwongen worden. Alleen werd hier groo
te waterschade geleden.
De groote voorraden meel en kruideniers
waren, welke op de bovenverdieping lagen op
geslagen, werden door het vuur verteerd.
De schade, die zeer groot is, wordt door ver
zekering gedekt. Omtrent de oorzaak van den
brand tast men in hefr duister.
De nablussching heeft nog verscheidene
uren in beslag genomen.
De politie hield de vele belangstellenden op
gepasten afstand.
BERLIJN, 7 Nov. (Havas). De herdenking
van de totstandkoming van het anti-komin
ternpact wordt door de Duitsche bladen wei
nig van commentaar voorzien.
Deze reserve kan in verband gebracht wor
den met het door de Duitsche regeering ge
toonde verlangen om het anti-kominternpact
niet te versterken, zooals Japan dit wenschte.
Te Berlijn blijft men zeggen, dat het accoord
in zijn huidigen vorm voldoende is om „den
Sovjetinvloed in te dijken."
Verwachting: Matige, aan de kust tij-
EE delijk krachtige, Westelijke tot Zuidclij-
S ken wind, nevelig tot betrokken of zwaar
bewolkt, eenige motregen, zelfde tempera-
Ej tuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig veran-
dering.
Geseind om 20 uur aan de posten van E
Delfzijl tot Hoek van Holland: „Weest op H
uw hoede".
IllI
LONDEN, 7 Nov. (Reuter) Greenwood,
de Britsche arbeidersafgevaardïgde, heeft van
avond een verklaring gepubliceerd, waarin hij
Hitler's rede te Weimar beantwoordt.
Hij zegt: „Het oorlogsgevaar wordt niet
door de democratische staten veroorzaakt,
maar door hen, die, zooals Goebbels het
onlangs uitdrukte, „Mein Kampf" in de
eene hand en 't zwaard in de andere dragen
en die hun volle eischen stellen zonder zelf
eenige concessie te doen.
Laat mij den „Führer" verzekeren, dat ik
nooit gezegd heb, of zelfs maar heb laten door
schemeren, dat ik het aangenaam zou vinden,
indien Duitschland en Italië vernietigd zouden
worden.
Hitier heeft een diepe verachting voor de
democratie: hij heeft in de afgeloopen maanden
twee democratische landen vernietigd. Hij
heeft gebruik gemaakt van zijn macht om mede
te helpen aan de vernietiging van een derde
democratisch volk in Spanje. Hij heeft deze
dingen volbracht door bedreigingen met geweld
of door werkelijk geweld.
Uit zijn rede te Weimar spreekt ziir. afschuw
van de democratische instellingen en tradities.
Ik zou het toejuichen als er een einde kwam
aan de dictaturen, daar het mij toeschijnt,
dat wij alleen dan de moreele ontwapening kun
nen verkrijgen, die Hitler van ons vraagt, maar
die vreemd is aan de grondbeginselen van on
tevreden dictaturen. Ik geloof, dat het Britsche
volk elke oprechte poging tot het houden van
besprekingen en het bereiken van een bevre
digende Europeesche regeling zal verwelko-
ROME, 7 Nov. (Stefani). De nieuwe am
bassadeur van Frankrijk bij den Koning van
Italië en Keizer van Abessinië, Frangois-
Poncet, is vanavond om kwart voor zeven te
Rome aangekomen.
BOEKAREST, 7 Nov. (Havas). De reis
van Koning Carol van Roemenië naar
Londen zal geschieden van 15—18 Nov.
De Koning reist via Parijs naar Calaiss, waar
hij door een oorlogsschip zal worden afgehaald.
Op 15 en 16 November zullen de protocolaire
diners gegeven worden, op 17 November wordt
een jachtpartij in Scholtand georganiseerd,
waarna de Koning op 18 November weer ver
trekt.
Wanneer de officieele reis echter ten einde
zal zijn, wenscht de Koning zijn reis incognito
voort te zetten. Zoo zal hij verscheidene dagen
in Parijs doorbrengen. Men vermoedt, dat hij
ook een bezoek zal brengen aan het kasteel,
dat hij in Normandië bezit. Zelfs is sprake ge
weest van een bezoek aan Brussel, doch hier
omtrent staat nog niets vast. In ieder geval
gelooft men niet, dat de Koning voor het einde
van de maand te Boekarest teruggekeerd zal
zijn. Hoewel dit niet officieel bekend is, schijnt
het toch, dat minister Comnen den Koning
op zijn officieele reis naar Londen zal verge
zellen.
PARIJS, 7 Nov. (Havas) Volgens de Duit
sche ambassade is de vreemdeling, die op
den Duitschen derden legatie-secretaris von
Rath geschoten heeft, een Pool, die, hoewel
hü over al zijn geestvermogens beschikt, eèn
fanaticus schijnt te zijn.
Vanochtend had hij zich bjj de ambassade
vervoegd en den secretaris te spreken gevraagd.
Von Rath ontving hem, waarop de Pool direct
schoot.
Bij zijn ondervraging verklaarde hij, dat hij
zijn Joodsche geloofsgenooten, die uit Duitsch
land waren gezet, wilde wreken. Op het conv-
missariaat verklaarde hij Herschel Feibel
Grymsztan te heeten en op 29 Maart 1921 te
Hannover geboren te zijn.
In het ziekenhuis, waar de Duitsche legatie-
secretaris Von Rath wordt verpleegd, is heden
middag om half drie het volgende medegedeeld
omtrent den toestand van den gewonde:
Prof. Baumgartner heeft zoojuist den kogel
verwijderd, die in de lendenstreek gedrongen
was. De toestand van den gewonde blijft, zonder
aanleiding te geven tot onmiddellijke ongerust
heid, zeer ernstig. Vanavond zal een bulletin
omtrent zijn toestand worden uitgegeven.
Omtrent den gezondheidstoestand van den ge
wonde wordt nog nader vernomen, dat de milt
gesprongen is. Ook de maag is getroffen. Men
heeft nog slechts een der beide kogels, dien uit
den schouder, kunnen verwijderen. De gewonde
heeft nog niet gesproken.
Het gerechtelijk onderzoek naar den aanslag
is geopend. Uit het verhoor van den dader is
gebleken, dat hij midden Augustus uit Frankrijk
gezet is. Vóór dien tijd had hij eenigen tijd in
gewoond bij een oom en een tante, die sedert 20
jaar te Parijs een damesconfectiezaak hebben.
Dezen hebben verklaard, dat zij hun neef sinds
Augustus niet hebben gezien. De dader deelde
nog mede, dat hij, nadat hij het bevel tot ver
trek had gekregen, zich heeft opgehouden in
het Bois de Boulogne, aan de oevers van de
Seine en te Brussel. Zijn ouders zijn de vorige
week uit Duitschland gezet en leven, naar men
gelooft, thans ln een wagon aan de Duitsch-
Poolsche grens. Eerst vanochtend heeft Grymsz
tan in een wapenwinkel te Parijs zijn revolver
gekocht.
De Fransche minister-president Daladier
heeft den Duitschen ambassadeur te Parijs na
mens zich zelf en uit naam der Fransche regee-
m
ring zijn innige deelneming betuigd met de ver
wonding van den secretaris der ambassade en
heeft verzocht van deze deelneming rnededee
ling te doen aan de rijksregeering.
LONDEN, 7 Nov. De diplomatieke
redacteur van-Reuter meldt, dat nog
voor het einde van de week een
9
FranschDuitsche verklaring, vol
gens welke beide staten geen oorlog
met elkaar zullen voeren, verwacht
kan worden.
De verklaring zou zijn opgesteld
naar het voorbeeld van die, welke
door Hitler en Chamberlain getee-
kend is. Naar verluidt wenscht de
Fransche minister van Buitenland
sche Zaken deze aangelegenheid zoo
spoedig mogelijk geregeld te zien.
Hij zou slechts wachter, op de defi
nitieve instemming van Berlijn.
Havas kon, volgens een bericht te
Parijs, in gezaghebbende Fransche
kringen geen bevestiging van boven
staand bericht verkrijgen.
LONDEN, 7 Nov. (Havas). De Engelsche
Koning en de Koningin hebben de uitnoo
diging van president Roosevelt, in den
zomer van het volgende jaar een bezoek
aan de Vereenigde Staten te komen bren
gen, aanvaard.
De minister van Waterstaat heeft aan
de Tweede Kamer mede namens zijn ambt-
genooten van Bmnenlandsehe Zaken en
van Financiën medegedeeld, dat het bij
Koninklijke boodschap op 13 April 1938
aangeboden wetsontwerp tot wijziging van
de Pensioenwet voor de spoorwegambtena
ren 1925 is ingetrokken.
Naar aanleiding van een onderzoek ingesteld
door de rijksradio-contróle is door samenwer
kende gemeente- en rijksveldwacht te Holten
proces-verbaal opgemaakt wegens clandestiene
radio-uitzendingen tegen W. F. aan den Kolweg
aldaar, houder van het zendstation „De Groote
Adelaar".
BUITENZORG, 7 Nov. (Aneta) Bü besluit
van 5 November 1938 is met ingang van 21
November benoemd tot directeur van het de
partement van financiën de heer L. Götzen,
thans thesaurier-generaal.
Spaak's aftreden thans onvermijdelijk
geacht.
Dader van den aanslag op den Duitschen
legatie-secretaris von Rath is een Poolsche
Jood.
Volgens Reuter kan nog deze week een
f ranschDuitsche verklaring verwacht
worden.
Het Britsche Koningspaar aanvaardt
Rooseveldt's uitnoodiging voor een be
zoek aan de Ver. Staten.
Successen der rechtsche troepen aan het
Ebro-front.
De positie der regeeringspartij in Polen
door de verkiezingen versterkt.
Wetsontwerp tot wijziging der Pensioen
wet voor spoorwegambtenaren inge
trokken.
Cassatieberoep inzake wilden autobus
dienst voor den Hoogen Raad.
Busdienst tusschen Wassenaar en Amster
dam stopgezet.
Te Breda zal een groot monument 1914-
1918 worden geplaatst.
R.K. Lagere Landbouwschool te 's Hee-
renhoek door den Commissaris der Konin
gin in Zeeland geopend.
Felle brand in bakkerij te Groningen.
Beurs van New York: Stemming vast,
slot echter niet op h*>t hoogste punt.
De afgebroken party tusschen Aljechin en
Reshevsky is Maandagavond in „Krasnapolsky"
voortgezet. Aljechin, die een pion meer had,
slaagde er niet in, dit materieele voordeel in
winst om te zetten. Na 60 zetten werd de party
remise.
Fine heeft thans de leiding met 1 punt, op
hem volgen Aljechin, Reshevsky, Flohr, Capa-
blanca, Euwe en Iferes, ieder met punt, ter-
wyi Botwinnik de rij sluit met 0 punten.
Hedenavond wordt te Den Haag in den
Dierentuin de tweede ronde gespeeld.
BEIROET, 7 Nov. (Havas). Tegen den
middag is boven de stad Beiroet een cycloon
losgebarsten. Veel schade werd aangericht, ter
wijl één persoon werd gedood.
Stand op Dinsdag 1 uur v.m. 762.4
Vorige stand 763.5