Duitsche joden-
terreur
JODEN MOETEN HUN VERVOLGING
ZELF BETALEN
Demonstraties tegen
Kard. Faulhaber
•Kracht door haat
v
i
Merkwaardige
nazi-logica
Twee geestelijken
zwaar gewond
De Fransche wets-
decreten
IGOUDEN HORLOGESI
v£Reenigde katholieke pers
N
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
Behalve dat zij de schade der pogroms zelf moeten
herstellenworden zij met een geldboete van
een milliard mark gestraft voor
den moord te Parijs
Herwaardeering van den
goudvoorraad
*Ureaux voor redactie en administratie.
NasSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
ZONDAG 13 NOVEMBER 1938 - OCHTENDBLAD
AK
D°inementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
j^nem 25 cent per week; per kwartaal
Bij onze Agenten 27lA ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21480
■^dagnes tegen de Joden vervullen blijk-
^langrijke order voor
Uritsche industrie
ty
*d*rlandsche firma bestelt voor
een half mïllioen gulden
ï>e
Vh:
V,
"aeen.
^otesten tegen den
Jodenhaat
nglicaansche aartsbisschop
van Canterbury schrijft
gebeden voor
^7
De Joodsche bevolking in Duitsch
land door een waren
angst bezeten
Ahasverus zwerft weer
van plaats tot plaats
Vlucht naar de bosschen
Arrestaties te Frankfort
De Katholieke Kerk verdedigt
het wereld-jodendom
Nu de katholieken
aan de beurt?
Kardinaal Faulhaber
Pater-provinciaal dr. N. Poelman
S.S.C.C. en pater A. v. d.
Sande S.S.C.C. met auto
in sloot gesmakt
Tegen een boerenkar
gebotst
Het Weer
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Probeeren
LAM RIS
'Js 't Uoud of nat
Holen van ode- Sfroacne&tad
HET MEESTER-TORNOOl
CapablancaBotwinnik en
FlohrAljechin remise
Euwe verliest
Italië herziet zijn jeugd
tijdschriften
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Inaez.
nriededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
do kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
"ton Verklarinscn, door
ficheaganda-minister
den Duitschen
aan de buitenland-
f'ènt Persvertesenwoordigers gedaan om-
de ontstellende terrein- over de
U'0ed - die in heel Duitschland heeft ge-
iij bunnen weinig verandering brengen
Vgfi1 diepen afschuw, waarmee heel de
Ven-, terecht deze gebeurtenissen heeft
ja°men.
hiet6t is rnet name nutteloos, over het al of
te ,."sPontane" van deze woeste tooneelen
Vej^dssieeren. Het systeem zelf van de
0tga°estinSen getuigt even duidelijk van
t!e dlsatie, als hun omvang en duur van
fceq st der autoriteiten. Spontane uitin-
We'ke die gunst niet genieten, komen
Wete?r® in den „best geordenden staat der
jj daan de uiting nauwelijks toe.
Sti'u i 'iS zeker> dat de licht-gebouwde con-
Öjjj C 'e van internationale verstandhou-
Waai'aan sedert München met even
s'»61 a's overtuiging werd gewerkt,
Vd 0626 vlaag van geweld op haar zwakke
aiïlenten. opnieuw geschokt is, en de
leke opinie in het buitenland opnieuw
Itk sterke injectie met wantrouwen heeft
iiiete®en- Men mag wel aannemen, dat dit
de bedoeling van Berlijn was. Maar
■lr,cic dan wèl het doel van deze Duitsche
hp, ^Politiek is, daaromtrent tast men in
Oqjj. .dister: deze politiek, die het vraagstuk
*ij 111 de „rücksichtlose" vormen, waarin
Cjji het stelt, niet schijnt te kunnen
Vh8sen en een uitweg schijnt te zoeken in
W aalde uitbarstingen van vandalistische
°°St men, met deze terreur een soort
Nt k ressie uit te oefenen op de Joden in
buitenland, om hen zooals minister
:.edbeis zei tot een gereserveerde hou-
ten opzichte van Duitschland aan te
ïfe 611 of, wie weet, zelfs tot vrienden-uit-
e,s te maken?
\Jqi»
Sommige Italiaansche uitingen wezen
Ly in die richting, die door de Duitsche
t;. dologie reeds meermalen bewandeld is,
k r tot nu toe zonder succes,
bn
J0ch
de telkens herhaalde geweld-
toiu. °°k een functie in de binnenlandsche
'ek van het Derde Rijk. Naast „kracht
Vf VreuSde" heeft men blijkbaar nog be-
te aan sterkere prikkels, om den bree-
2elfkant van de nationaal-socialisti-
het6 ®artij onder spanning te houden onder
W'hotto: „Kracht door haat". Die prik-
leveren de Joden; en dit zou de van
W. ÏPt tijd herhaalde losbarstingen van
en barbaarsche pogroms, die met de
^0de Duitsche systematiek onvereenig-
'ijken, .toch in een systeem brengen.
Esteem, waarin voor de meest elemen-
'ijjj menschelijkheid, laat staan Christe-
'ht. eid, geen plaats is.
e°Hi
Ook de rassen-
e zelf rechtvaardigt deze gruwelen
die de beweerde superioriteit van het
dat ze bedrijft, tegenover het ras, dat
V^dergaat, te schande maken voor ge-
de beschaafde wereld.
N.V. Handelmaatschappij R. S. Stok-
'ielindustrie een order vérstrekt voor een
v Zonen heeft aan de Engelsche motor-
Nelir
ag van circa een half millioen gulden,
^ze order is alleen reeds ongeveer an-
alf maal zoo groot is als de totale
'tt naar Nederland van Engelsche mo-
d'ÜWieien in de laatste jaren heeft be-
12 Nov. (Reuter) In een ingezonden
aatl de „Times" schrijft de Anglicaansche
lsschop van Canterbury:
%^'oof, dat ik spreek namens het feeheele
etlyolk van dit land, wanneer ik uiting
V aatl mijn verontwaardiging over de daden
t k le°dheid en vernieling op Donderdag j.l.
'tschland en Oostenrijk."
v VA.
V|bot(jas zegt de aartsbisschop, dat hoezeer de
Vs6 vf5lag te Parijs ook te betreuren valt,
cHin en wreede represailles niet te ver-
Czijn. De voorvallen zijn des te
vV&ejj fjamer, omdat er in Engeland een ver-
C*Cestaat met Duitschland op voet van
k p,. dap te leven. Dergelijke excessen van
sCHQtderi °°Saardigheid zijn hiervoor echter niet
0t, Tenslotte verzoekt de aartsbis-
bid^°ndag in de kerken voor de vervolg-
ij 'wM
Wintersport in Cortina d'Ampezzo. Een aardig kiekje van het dochtertje van
Z. K. H. den Hertog van Aosta, onderkoning van Ethiopië
BERLIJN, 12 Nov. Onder voor
zitterschap van den gevolmachtigde
voor het vierjarenplan, generaal-
veldmaarschalk Goering, aldus be
richt het Duitsche Nieuwsbureau, is
heden een bespreking gevoerd, waar
aan de rijksministers dr. Frick, dr.
Goebbels, dr. Guertner, graaf Krosigk
en Funk deelnamen, om over de
dringend noodig geworden oplossing
van het Jodenvraagstuk te beraad
slagen.
Een reeks van zeer ingrijpende
maatregelen werd tot oplossing van
de Jodenkwestie besproken en voor
een deel reeds aangenomen.
De gevolmachtigde voor het vierjarenplan,
generaal-veldmaarschalk Gcering, heeft een
verordening uitgevaardigd, krachtens welke
Joden van 1 Januari 1939 af verboden wordt,
een detailhandel te drijven, verzendhuizen of
bestelkantoren te hebben, of zelfstandig een
handwerk uit te oefenen. Evenzeer kan, vol
gens deze verordening, een Jood van 1 Januari
1939 af geen bedrijfsleider meer zijn, in den
zin van de wet tot ordening van den natio-
nalen arbeid van 1 Januari 1934. Is een Jood
in een leidende betrekking in een handels
onderneming werkzaam, zondier bedrijfsleider
te zijn, dan kan de bedrijfsleider hem met een
termijn van zes weken opzeggen.
Voorts heeft de gevolmachtigde
voor het vierjarenplan een verorde
ning uitgevaardigd, krachtens welke
de geheele schade, welke door de
„verontwaardiging van het volk over
het gestook van het internationale
Jodendom tegen het nat.-socialisti-
sche Duitschland", op 8, 9 en 10 No
vember 1938 aan Joodsche zaken en
woningen is aangericht, door de
Joodsche eigenaars, resp. door de
Joodsche handeldrijvenden, terstond
moet worden hersteld.
De kosten van het herstel komen voor reke
ning van den eigenaar der betrokken Joodsche
handelszaken, resp. woonhuizen. Aanspraken op
verzekeringsuitkeeringen van Joden van Duit
sche nationaliteit, worden ten gunste van het
Rijk in beslag genomen.
De verdere ingrijpende maatregelen dienen
de om „het Jodendom uit het Duitsche bedrijfs
leven uit te schakelen en een eind te maken
aan toestanden welke een provocatie vormen"
zullen zeer binnenkort in verordeningen en
wetten worden vastgelegd,
In het bijzonder is nog het besluit ge
nomen, om de Duitsche Joden, in hun tota
liteit, in den vorm eener geldboete ten be
drage van een milliard rijksmark, te straf
fen voor den snooden moord in Parijs. Dit
bedrag komt volledig ten goede aan het
Rijk. De gevolmachtigde voor het vierjaren
plan heeft reeds een dienovereenkomstige
verordening uitgevaardigd.
De aan de Joden opgelegde „boete" van 1
milliard mark zal, zoo verneemt Reuter nog
nader, geheven worden in den vorm van een
speciale belasting op het Joodsche bezit. De
bruto waarde van dit bezit bedraagt 8 a 10
milliard mark. De heffing zal dientengevolge
ongeveer tien procent bedragen.
Daar de Joodsche gemeenschap in Duitsch
land ongeveer 600.000 zielen telt, beteekent het
opleggen van een boete van een milliard mark,
dat de Joden per hoofd bijna 1700 mark zullen
hebben te betalen. Daarbij zijn vrouwen, kin
deren, invaliden en ouden van dagen mee
gerekend.
Onder de Joodsche bevolking van Duitsch
land heerscht op het oogenblik, na de gebeur
tenissen der laatste dagen, een ware angst. Hun
arrestatie vreezende, zijn duizenden Joden uit
hun woningen te Berlijn weggetrokken en daar
zij niet durven terugkeeren, zwerven zij van
plaats tot plaats, bezoeken zij hun vrienden en
bedelen om onderdak. Zelfs wordt gezegd, dat
zij in de bosschen rondom Berlijn verblijf hou
den. Berichten van het platteland toonen aan,
dat de maatregelen tegen de Joden in vele
kleine centra veel heviger waren, dan te Berlijn
en in de groote steden. Niet slechts enkele groe
pen herriemakers richtten schade aan aan
Joodsche bezittingen, doch de geheele bevolking
werd aangezet om hun afkeer van de joden tot
uiting te brengen.
Inzake de jongste maatregelen tegen de Joden
schrijft de „Deutscher Dienst" het volgende:
..Het geheele Duitsche volk trilt nog van ver
ontwaardiging over de bloedige Joodsche
daad in Parijs. Het volk heeft gesproken, en
onder indruk van het doodsbericht uit Parijs,
uiting gegeven aan zijn groote verbolgenheid
jegens het Jodendom.
Thans spreekt de regeering. Het door haar
gegeven antwoord komt volledig met de ver
wachtingen van het volk overeen. Dit antwoord
beteekent een gerechte straf voor den laffen
sluipmoord en een duidelijke waarschuwing tot
het wereld-Jodendom, nooit weer een Duitscher
in de wereld aan te tasten. Het wereld-joden
dom heeft het geduld van het Duitsche volk op
een zware proef gesteld en heeft het zichzelf
te wijten, wanneer het geduld thans is uitgeput.
Het antwoord van de Rijksregeering, de maat
regelen op cultureel en economisch gebied
toonen aan, dat Duitchland bereid is het leven
en de veiligheid van eiken afzonderlijken Duit
scher in het buitenland met alle middelen te
beschermen. Het wereld-jodendom mag nu we
ten, hoe het Duitsche volk op dergelijke provo
caties en aanvallen reageert en zich daarnaar
richten."
Van semi-officieele Duitsche zijde wordt het
volgende medegedeeld: Welingelichte kringen te
Berlijn nqemen de in de buitenlandsche pers ver
melde getallen van in Duitschland gearresteerde
Joden mateloos overdreven. Het is uiteraard ver
klaarbaar, zoo vervolgt de semi-officieele mede-
deeling, dat in verband met de gevolgen welke
de moord op den gezantschapsraad von Rath
had, in Duitschland een aantal Joden gear
resteerd moest worden. Hierbij ging het deels
om „Schutzhaft", deels om aanhoudingen in
verband met het wapenverbod voor Joden,
grootendeels echter ook om de arrestatie van
misdadige elementen, die bij het optreden der
politie ontdekt konden worden. Nauwkeurige
getallen over de arrestaties, die overigens
grootendeels slechts van voorbijgaanden aard
zullen zijn, zijn niet voorhanden. In Berlijn
wordt het aantal der voorloopig vastgehouden
Joden op zijn hoogst geraamd op 1600.
Reuter verneemt verder, dat te Frankfort a.d.
Main alle mannelijke joden tusschen 18 en 60
jaar, die Duitsche onderdanen zijn, door de
politie opgespoord en naar 'n concentratiekamp
zijn gezonden. Ook zijn eenige Joodsche vrou
wen, die reeds eerder met de politie te maken
hebben gehad, in hechtenis genomen.
Men meent te weten, dat de Joden zelf hun
huisvestings- en onderhoudskosten zullen moe
ten betalen, en dat de Joodsche gemeenschap
zal hebben te betalen voor hen, die geen mid
delen hebben, zoodat de gearresteerde Joden
niet ten laste van de Duitsche belastingbetalers
zullen komen.
De Joden boven de 60 jaar en Joodsche vrou
wen en kinderen worden ongemoeid gelaten.
MÜNCHEN, 12 Nov. Zooals wij reeds in
een deel onzer vorige oplage berichtten, zijn
vanochtend de ruiten van Kardinaal Faul-
haber's paleis ingeworpen.
Reuter meldt nader, dat als gevolg van de
gisteravond door den gouwleider Wagner ge
houden rede, een groote menigte naar het paleis
van Kardinaal Faulhaber trok, daar een aantal
ruiten inwierp en vervolgens verdween. De po
litie verrichtte geen arrestaties.
Wij beschikken thans over nadere bijzonder
heden omtrent deze manifestaties. In zijn rede
deed Wagner een heftigen aanval op „het we
reld-jodendom en zijn roode en zwarte bescher
mers". Wagner verklaarde, dat de verontwaar
diging der nationaal-socialistische oud-strijders
na den moord op Von Rath niet te onderdruk
ken was. Hij deelde verder mede, dat tijdens de
arrestaties in München een Poolsche Jood ge
dood werd. De Joodsche winkels, die thans ge
sloten waren, zouden voor goed gesloten blijven.
Vervolgens beschuldigde hij in heftige termen
de Katholieke Kerk er van de verdediging van
de Joden op zich te nemen. Na deze rede had
de bovenvermelde aanval op Kard. Faulhaber's
paleis plaats.
Naar uit Weenen wordt gemeld heeft Jury,
gouwleider voor Beneden-Oostenrijk, in een
rede te Gaenserdorf verklaard: „Wij zullen
het vraagstuk van het politieke Katholi
cisme oplossen op dezelfde wijze als het
Joodsche vraagstuk."
Zaterdagavond is op den rijksweg
's-HertogenboschGrave een ern
stig auto-ongeluk voorgevallen.
Uit de richting Nijmegen kwam een
personenauto, waarin gezeten waren
de hoogeerw. Provinciaal van de Pa
ters der H.H. Harten, pater dr. Nor-
bertus Poelman S.S.C.C. uit Ginne-
ken, en pater Alexius van de Sande,
van het groot-seminarie der Congre
gatie te Nuland.
Onder Schaik reed de auto, welke
door een der paters werd bestuurd,
door nog onopgehelderde oorzaak
tegen een boerenkar. De auto vloog
langs een boom en smakte vervolgens
in de langs den weg loopende sloot.
Beide inzittenden werden uit den
auto geslingerd en bleven met ern
stige verwondingen liggen.
Omwonenden, die op den slag van de aan
rijding waren toegesneld, bevrijdden de paters
uit hun benarde positie en brachten hen een
nabijstaanden hulppost van het Roode Kruis
binnen.
Dr. Sluiters uit Ravenstein, die zeer spoedig
ter plaatse was, oordeelde het noodig beide ge
wonden per auto naar het Groot-Ziekengasthuis
te 's Hertogenbosch te doen overbrengen.
Hier werd geconstateerd, dat pater dr.
Norbertus Poelman ernstige hoofdwonden
en een beenbreuk had bekomen, terwijl pa
ter Alexius eenige ribben had gebroken, een
ernstige hersenschudding en een diepe, he
vig bloedende snede aan den pols had op-
In het gebied, waar twintig jaar geleden de Duitsche vredesonderhandelaars de
Fransche linies overschreden, is een groo te parade gehouden, waaraan talrijke
tanks deelnamen
geloopen. Zij zijn ter verpleging opgenomen.
De auto, waarmede het ongeluk geschiedde,
werd zwaar beschadigd. De boerenkar kreeg
slechts lichte schade. De voerman kwam met
den schrik vrij.
De Koninklijke marechaussee te Grave stelt
een onderzoek naar de oorzaak van het gebeur
de in.
PARIJS, 12 Nov. (Havas). De
Fransche ministerfaad heeft alle wets-
decreten goedgekeurd.
Een der door den ministerraad
goedgekeurde wetsdecreten bepaalt
de herwaardeering van den goud
voorraad der Bank van Frankrijk op
den grondslag van 170 frank voor
één pond sterling.
Verwachting: Matige, tijdelijk krach-
tige Zuidelijke tot Zuidwestelüken wind,
gedeeltelijk bewolkt, droog weer, eenige
S kans op mist in den nanacht, weinig ver-
indeling in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig veran-
dering. EE
^ïilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Goering kondigt nieuwe maatregelen
tegen de Joden af.
De demonstraties voor het paleis van
Kardinaal Faulhaber.
De Fransche ministerraad keurt de wets
decreten goed; herwaardeering van den
goudvoorraad.
In de Osservatore zal een commentaar
verschijnen op de nieuwe Italiaansche
huwelijkswetten.
Daladier en Lebrun spreken voor de
Fransche oud-strijders.
Repliek van veertien vooraanstaande
Nederlanders op het adres der „negen
mannen".
Memorie van Antwoord aan de Tweede
Kamer over de begrooting van Buiten
landsche Zaken.
Viering van het zesde Unie-lustrum van
R.K. studenten te Wageningen.
Minister Romme heeft de eerste spade
in den grond gestoken voor de nieuwe
Peelontginning bij Venray.
Twee geestelijken ernstig gewond bij
auto-ongeluk onder Schaik.
Op de zon is een bijzonder groote groep
vlekken zichtbaar.
Psychotechnisch laboratorium te Arnhem
officieel geopend.
Iet v. Feggelen verbetert het wereld
record 100 M. rugslag.
Beurs van New-York: Stemming vast.
Wanneer ge een goede zaak op het
oog hebt, laat u dan niet te gauw
terugschrikken door de vrees dat
„'t niet lukt". Probeer het in ieder
geval. Wanneer men niet probeert
weet men ook niet of het zal slagen.
Te veel blijft ongedaan omdat men
te weinig vertrouwen heeft in het
succes. Indien men reeds tevoren den
moed opgeeft, wordt alles hopeloos.
En de wereld heeft niets aan hope-
looze menschen en aan hopeloosheid.
Wil iets goeds en doe- iets goeds. Pro
beer het in elk geval. Wanneer men
niet begint kan er ook geen goed eind
komen. Probeer
UURWERKHANDEL
LEID5CHESTRAAT 18
fio" T1 12 T~2Ê
l«L_7_6_5_..4tE|
TELEFOON 14164 - 13994
f//
De partij tusschen Flohr en Aljechin voor de
vierde ronde van het A.V.R.O.-tornooi eindigde
na 23 zetten in remise. Na 26 zetten besloten
Capablanca en Botwinnik eveneens tot een
vreedzame verdeeling van het punt.
De partij tusschen dr. Euwe en Fine werd na
44 zetten door Fine gewonnen.
ROME, 11 Nov. (Stefani). De directeur der
Italiaansche pers, die ressorteert onder het
ministerie van Volkscultuur, heeft in een rede
te Bologna medegedeeld, dat alle geïllustreerds
weekbladen en andere lectuur van joumalis-
tieken aard, bestemd voor kinderen en jonge
lieden, herzien zullen worden.
De litteratuur voor kinderen en jongelieden,
aldus deze ambtenaar, is een politiek vraag
stuk en, daar de jeugd van heden de strijders
van morgen zal leveren, moet men door mid
del van de lectuur er toe bijdragen, dat de
jongelieden in den geest van de fascistische
revolutie worden opgevoed.
Het congres der jeugdlitteratuur, waarvoor
deze rede werd gehouden, nam een motie aan,
waarin gezegd wordt, dat de lectuur voor de
Italiaansche jeugd vrij moet zijn van iedersn
buitenlandschen invloed.
JL, I.V\\\\\U\Ulll l li lil li li 11 ur i ss i-ZT.
Stand op Zondag 1 uur v.m. 765,1
Vorige stand 763.2