I
I
Daladier verdedigt krachtig
zijn beleid
4
Berlijns antwoord
aan Amerika
1
i
rtVvÏ
wV,
U)S
3ri 5
r>-
lb*P'
Het nieuws van heden
ss®« -.mmm mi/ffp-j,
I
Vereenigde katholieke pers
HET HERSTELPLAN MOET
SLAGEN
J
HIP
VREUGDE AAN HET HOF
VAN EGYPTE
UIT RIJDENDEN TREIN
GEVALLEN
MOREELE EN
GEESTELIJKE
HERBEWAPENING
DE BAROMETER
1111111111^
1
ie
»n
'Ureaux voor redactie en administratie,
MasSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
VRIJDAG 18 NOVEMBER 1938 - AVONDBLAD
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
'3.25. Bij onze Agenten 27lA ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21489
ïad rtf1
■eten'
otsel"0;,
were
darf
en
at
hlndien men meendedat de re
geering in een impasse geraakte,
zou men haar niet zoo fel
aanvallen"
Uiteenzetting van
Paul Reynaud
o
.<1
J
lofj
t/
rtfy
'et accoord van Rome
Telegromwisseling tusschen
Mussolini en Chamberlain
Het Weer illllllllllllllllillllllllllllllllllllUIIIIIIIIIIIIJ
Ambassadeur te Washington moet
rapport uitbrengen over de „stem
ming in de Vereenigde Staten"
Jongeman gewond bij
steekpartij
De vermoedelijke dader is
aangehouden
GROOTE BRAND TE
KAAPSTAD
'f'. 1L ^NlSfp
yyp
Een prinsesje geboren, dat Ferial
zal heeten
Défilé voor Ataturk
eischt slachtoffers
Elf personen in het gedrang
gedood
De moord op Calvo
Sotelo
Republikeinsch soldaat geeft
ophelderende bijzonderheden
Hoofdconducteur ernstig gewond
langs de spoorbaan gevonden
Chamberlains politiek
gesteund
MAANDAGAVOND te 8.15 wordt
in de Tuinzaal van het GEM.
CONCERTGEBOUW te Haarlem
gesproken over de practijk van
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Het noodweer bij
Fadang
Huis weggespoeldvan de elf
bewoners is er slechts een
teruggevonden
Joden-immigratie in
de Ver. Staten
Handelsovereenkomst
Londen-Washington
Koningin Maud
vooruitgaande
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel SO ct., Ingez.
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor
«la kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
?versw
msc»^
ke St".
rgen
eganS'
bmrt
polH'
I uitSe'
binne"'
oor ««J
en rt t
zij
'an
worp^,
chart
ien v'c
m P
ook
i avo»
eburet
re
o#
kan$
:derK
ren
r
ei'
ngev'
inde
uwd e
eis
a-ter
an.
root.
PARIJS, 18 Nov. (Havas). Aan het diner
Van den nationalen bond van dagbladen
heeft minister-president Daladier het
Woord gevoegd. Hij herinnerde aan den
ernstigen financieelen toestand des lands.
De cijfers van de statistieken spreken een
duidelijke taal. De laatste dagen voor het
Plan bekend werd heeft men den minister-
President in alle toonaarden verzekerd, dat
het land achter hem stond en dat hij niet
bloest aarzelen krachtig in te grijpen.
Temidden van dit concert heeft de minister-
hfesident zijn maatregelen genomen en thans
yin alle aansporingen critieke geworden. Zij die
Naspoorden tot krachtig ingrijpen, oefenen
'hans critiek omdat in het plan ook belasting
maatregelen zijn voorzien, doch dit was niet te
v®rmijden.
Alle plannen welke tot nu toe zijn voorgesteld
mpvatten belastingmaatregelen en zelfs de voor
onders van wisselcontróle, die dit thans voor
alen als een wonderbaarlijke oplossing, zou-
?®h een beroep hebben gedaan op den belas
'hgbetaler. Wisselcontróle zou geen belasting
maatregelen overbodig gemaakt hebben, want
"je naar het buitenland gevluchte kapitalen zou-
?eb niet teruggekeerd zijn, terwijl den dag na
J;et afkondigen van het plan van Paul Reynaud
e«ds meer dan een milliard francs naar Frank-
bk is teruggekeerd.
s Het- doel van de regeering is verder een ver
ding van den rentevoet te verkrijgen, waar
door de ondernemingsgeest wordt aangewak-
fCrd. De felle campagne welke tegen het plan
ontketend, is voor den minister-president
C^b bewijs, dat men op den goeden weg is.
Odien men veronderstelde, dat de regeertng"
ur een impasse ging, zou men haar niet zoo
rd
r'
rd
ka
fO
de.
,rie V
pi6
xe*
aanvallen, doch glimlachend haar neder
ig afwachten. In plaats van zich te verheugen
at voor het land een succes mogelijk is, trach-
mp thans de tegenstanders van de regeering op
i'e mogelijke wijzen het land in onrust te
0'0bgcn. De minister-president lacht evenwel
J*1 hun pogingen en minacht hun dreigemen-
^b. Zij zullen de bezieling van Frankrijk naar
Jn herstel niet tegenhouden. „Ik zal evenmin
y bian van het failliet zijn, als ik de man van
eb oorlog ben geweest".
v Üeze campagnes loopen dood op het gezond
c'stand van het land.
j. De minister-president verklaarde verder met
^boegen de aanmoedigingen van de kleine lui-
jjb te hebben gekregen, namens het land is
mi hun dankbaar.
-,°ok uit het buitenland hoort men aanmoedi
gen en voorspellingen van een nederlaag.
kt et is de plicht van alle Franschen te zorgen,
yt het herstel slaagt, want mislukken zou al-
^b hun ten gunste komen, die ervan droomen
bh heerschappij op de Wereld te vestigen. Het
derhalve in het belang van alle Franschen en
ab den vrede, dat het plan zal slagen.
.^Preker zeide vervolgens, dat men geleerde
^"-'kelen heeft geschreven over de besmetting
yt den geest van de dictatuur. Men houdt de-
\,.P geest evenwel niet tegen met het verwekken
dp" onrust, doch wel door aan te toonen, dat
j. democratie ook in staat is de orde te hand-
wen en aan een groot land een waardig le-
wy te schenken. De banden van vriendschap,
V'ke Frankrijk binden aan Engeland en de
yt'eenigde Staten, zullen versterkt worden
j^Pneer in Frankrijk eenheid en discipline
Prschen en niet wanneer een zwak Frankrijk
k deze landen in gevaar zou kunnen brengen.
^tPdien Frankrijk zijn vredeswil betuigt en
te k aanbankelijkheid aan de beginselen van de
KChten van den mcnsch en de gelijkheid der
h«Sen' dan heeft dit veel meer kracht, wanneer
Wordt gezegd door een Frankrijk, dat op
e is naar een definitief herstel en dat ver-
bWen heeft in zijn toekomst.
De minister-president verklaarde persoonlijk
y'.rouwen te hebben in de toekomst van het
blische volk. Hij voorspelt geen wonderen,
kOME, 18 Nov. (Reuter). Ter gelegenheid
VaP het in werking treden van het Britsch-
''aliaansch accoord hebben Mussolini en
^hamberlain telegrammen gewisseld.
Duce zegt in zijn telegram, dat hij op
q bioment van het van kracht worden van
dvereenkomst van 16 April, welke de vriend-
t laP en samenwerking der beide landen op een
v chte en duurzame basis plaatst, zijn uiting
11 voldoening en die der fascistische regeering
bscht te hernieuwen en Chamberlain per-
t^.yiijk-zijn gevoelens van vriendschap en har-
like sympathie wil betuigen,
ij b zijn antwoord dankt Chamberlain voor
yssolini's telegram en zegt eveneens overtuigd
t), yjn, dat de overeenkomst de betrekkingen
j)USchen beide landen opnieuw op een basis zal
V^ytsen, waarop het mogelijk zal zijn, in
^I-schap ten behoeve der volken samen te
kjk 'n' Het reciproceert hartelijk de persoon-
e betuiging van Mussolini,
groote moeilijkheden zullen moeten worden over
wonnen en offers moeten worden gebracht,
doch Frankrijk is op den weg naar herstel en
niets zal hettegenhouden.
Vóór Daladier heeft ook de minister van Fi
nanciën, Paul Reynaud een rede gehouden,
waarin hij o.a.' heeft gezegd, dat thans beslis
sende dagen worden beleefd.
De minister wees verder op hetgeen hij in de
afgeloopen dagen heeft gedaan en merkte op,
dat men alles heeft vergeten, behalve een on
derdeel van het plan, n.l. de belasting. De wij
zigingen op het gebied van prijzen, credieten,
werk, alles wordt vergeten. Men ziet slechts de
belasting, welke helaas meer onmiddellijk is. De
minister verklaarde wel te hebben overwogen,
vóór deze impopulaire maatregelen te nemen,
welke dagelijksche kleine offers dit zou vergen
en toch heeft hij dit besluit genomen als deel
van het geheele plan tot financieel herstel van
Frankrijk.
De minister wees er op, dat sedert den eersten
dag van het in werking treden van' het plan op
de internationale geld- en wisselmarkt het
vertrouwen in het plan merkbaar was. Ook de
spaarders hebben hun vertrouwen getoond.
Herinnerende aan de verlaging van- de rente
voor de schatkist-biljetten met een looptijd van
18 maanden en een jaar, zeide de minister, dat
ook de rente van de biljetten met 'n korteren
looptijd zal worden verlaagd. Spreker vestigde
er de aandacht op, dat de franc versterkt is
en dat de goudvoorraad is toegenomen.
Minister Reynaud merkt verder op, dat sedert
drie dagen de bezieling is afgenomen door de
onrust in het binnenland, vooral door de ge
ruchten over een dreigende minister-crisis. De
regeering zal zich niet laten tegenhouden. Zij
is er zeker van, dat veel kapitaal naar het land
terug zal vloeien, hetgeen een der factoren voor
herstel is. De minister vroeg wat het geeft voor
een onderneming, wanneer de belasting wordt
verhoogd, wanneer tegelijk crediet wordt gevon
den om nieuwe werkplaatsen te openen. De
werklooze, die enkele centimes meer belasting
op zijn tabak zal moeten betalen, zal honderd
maal meer ontvangen, wanneer hij weer werk
vindt in deze nieuwte werkplaatsen.
De minister acht de belastingverhooging niet
onrechtvaardig verdeeld, er wordt een progres
sieve bijdrage gevraagd.
Vervolgens zeide de minister, dat een uitbrei
ding van hét crediet niet mogelijk is zonder uit
zicht op een volledig gezond worden van de fi
nanciën. Dit proces van gezond worden zal in
drie jaar zijn voltrokken, doch hiervoor moet
men leiden met een krachtigen wil en ingrijpen
in het geheele economische leven van Frankrijk.
De minister wordt hierin krachtig bijgestaan
door zijn minister-president en vriend Edouard
Daladier. Spreker wees erop, dat door ver
grooting van de productie aan de eene zijde, ook
de productie elders zal stijgen, waardoor de loo-
nen zullen toenemen. Door 't vergrooten van de
niiintr»n.irnnn aUH
het „Malthusianisme" in de economie, welke 'n
oorzaak is van prijsverhooging.
Op het verwijt, dat niets nieuws is gedaan,
antwoordde minister Reynaud met de vraag of
men hiervan wel zeker is en of het niets nieuws
Is tot de producenten is zeggen: de staat rekent
op u en op uw initiatief, terwijl men in de af
geloopen twintig jaar steeds heeft gezegd: reken
op den staat. Laat alle initiatief en verant
woordelijkheid aan den staat. De regeering wil
breken met dit „economisch parasitisme en mal
thusianisme, dat velen werkgevers dierbaar is".
Tenslotte zeide de minister, dat om het pro
gramma te verwezenlijken, het niet mogelijk is
de intelligente en vertrouwensvolle medewerking
van de arbeiders van de hand te wijzen. Alle
klassen moeten medewerken, en daarom wendt
hij zich tot allen, die in hun hart dit dubbele
ideaal hebben: een fiere en onafhankelijke bui-
tenlaildsche politiek en een bewind van vrijheid.
Hoogste barometerstand 772.2 te München
Laagste barometerstand 741.1
te Isafjord en Akureyri S
i VERWACHTING: Matige, later waar- :-
schijnlijk krachtige Zuidelijke tot Zuid- j=
westelijken wind, nevelig tot zwaar be- 1|
H wolkt of betrokken, waarschijnlijk ecnige
S lichte regen, zachter in het Oosten, in het
H Westen iets zachter.
j| Zon op v.m. 7.27 onder n.m. 4.02 uur.
H Licht op n.m. 4.32. Maan op v.m. 3.19
ander n.m 2.15. Nieuwe Maan 22 Nov,
illlllllllllUllllllllllllllllllllllllllllllIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlilllli
BERLIJN, 18 Nov. Het Duitsche
Nieuwsbureau meldt: De Duitsche
ambassadeur in Washington, dr. Hans
Dieckhoff, is naar Berlijn ontboden
om rapport uit te brengen.
De ambassadeur zal den rijksminis
ter van Buitenlandsche Zaken uitvoe
rig op de hoogte brengen van de
stemming in de Vereenigde Staten
en de eigenaardige houding tegen
over binnenlandsch-Duitsche gebeur
tenissen, welke spreekt uit verschei
dene verklaringen van Roosevelt en
andere toonaangevende persoonlijk
heden der Vereenigde Staten.
Vannacht is na het kaartspel tusschen den
21-jarigen landarbeider B. en den 23-jarigen
landarbeider C. C. V., beiden uit Zuid-Beyer-
land, een ernstige vechtpartij ontstaan.
B. werd zoodanig met een mes in het onder
lijf gestoken, dat onmiddellijke overbrenging
naar een ziekenhuis noodzakelijk was. Hij is
naar het ziekenhuis Eudokia té Rotterdam ver
voerd.
V., de vermoedelijke flader, is gearresteerd.
KAAPSTAD, 18 Nov. (Havas) Gistermiddag
is een der grootste entredepots in de haven van
Kaapstad door brand verwoest. De materieels
schade is zeer groot. Verscheidene personen zijn
bij den brand gewond.
Ter gelegenheid van het bezoek van
bood A.e Lord Mayor, Sir Frank
Koning Carol van Roemenië aan Londen
Bowater, den vorst een lunch aan
CAIRO, 18 Nov. Koningin Farida van
Egypte heeft Donderdag het leven geschon
ken aan een dochter.
Koning Faroek, die zich te Cairo bevond,
begaf zich in allerijl terug naar het Mon-
taza-paleis te Alexandrië om de jonge moe
der geluk te wenschen.
De Koning had zich Woensdag voor staats-
«aken naar Cairo begeven. Toen het bericht dei-
blijde gebeurtenis bekend werd, begonnen overal
in het land feestelijkheden. Te Cairo werd den
armen voedsel en kleeding verstrekt.
Vandaag zullen te Alexandrië en Cairo para
des worden gehouden, waaraan dé in Egypte
gestationneerde Britsche strijdkrachten zullen
deelnemen. Eenheden van de Egyptische lucht
strijdkrachten zullen boven de steden vliegen.
De burgerij van Alexandrië heeft een kunstig
bewerkte wieg, in ouden Egyptischen stijl uit
gevoerd, aangeboden.
Het kind zal „Ferial" („Licht") genoemd wor
den. Het is het eerste lid van de dynastie van
Mohamed Aly, dat in het Montaza-paleis is ge
boren.
De autoriteiten hebben nog niet besloten of de
vlaggen, welke ten teeken van rouw over den
dood van Ataturk halfstok hangen, zullen wor
den geheschen.
ISTANBOEL, 18 Nov. (Reuter). Toen van
nacht een onafgebroken rij van wel honderd
duizend menschen voorbij het -stoffelijk over
schot van Ataturk in het Dolma Bagtsje Pa
leis trachtte te trekken, is zulk een gedrang
ontstaan, dat elf personen om het leven zijn
gekomen, terwijl vele anderen in zorgwekken-
den toestand verkeeren. Een groot aantal
vrouwen en kinderen werd bewusteloos gesla
gen.
de Madrileensche politie in de nacht van den
12en Juli naar Calvo Sotelo's huis gingen. Zij
hadden met de wacht voor het huis van den
politieken leider afgesproken, dat deze op dat
tijdstip afwezig zou zijn.
Calvo Sotelo werd weggevoerd in een auto.
Den volgenden ochtend werd Sotelo's lijk ge
vonden door een bewaker van het Madrileen
sche kerkhof, waar het met verscheidene kogels
in liet, hóófd was neergelegd. De gevangen
politie-agent verklaarde, dat de eigenlijke
moord was gepleegd door een lid van de lijf
wacht van Indalecio Prieto. Indertijd is ge
meld, dat Sotelo was vermoord door een offi
cier van de Guardias d'Assalto Morena gehee-
ten, die later gedood is in een gevecht bij Alto
de Leon, een pas in de Guadarrama, en die op
staatskosten is begraven.
De moordenaar, aldus de politie-agent, had
papieren gekregen, volgens welke hij behoorde
tot de stormbrigade van de Madrileensche po
litie. Toen later bedienden van Calvo Sotelo
uit de geheele stormbrigade den moordenaar
moesten zoeken, was deze man er niet bij. Men
had den politiebeambte verzekerd destijds, dat
de regeering het geheel eens was met dezen
aanslag en dat de beambten niets hadden te
vreezen.
De Koning en Koningin van Engeland zaten ter gelegenheid van het bezoek
van Koning Carol aan het diner in de Roemeensche legatie aan
De rechtsche troepen in Spanje hebben
eenigen tijd geleden een republikeinsch sol
daat gevangen genomen, die politiebeamtbe
was, voordat de oorlog begon, en die, naar hij
verklaard heeft, betrokken was bij den moord
op Calvo Sotelo, den monarchistischen leider,
wiens dood op 13 Juli 1936 een van de oor
zaken van het uitbreken van den burgeroorlog
was. In een onderhoud met den correspondent
van Reuter in het gevangenkamp bevestigde
hij, dat een afdeeling van de stormbrigade van
Vannacht kort na twaalf uur is te Lutte-
rade-Geleen, ter hoogte van de cokesfabriek
der staatsmijn Maurits de 42-jarige hoofd
conducteur Mewissen uit Maastricht, ver
moedelijk doordat hij een verkeerde deur
opende, uit den dieseltrein, die om 12.15 uur
uit Sittard naar Maastricht vertrekt, ge
vallen. De man liep een gecompliceerden
beenbreuk, alsmede ernstige hoofdwonden op.
Hij is naar het ziekenhuis te Sittard over
gebracht, waar terstond operatief is ingegrepen.
Vanmorgen was de toestand van M. nog steeds
ernstig.
In den trein, waar o.a. ook de vrouw van het
slachtoffer gezeten was, had men niets van
het ongeluk gemerkt, zoodat deze was doorge
reden.
Omstreeks half een hoorden omwonenden
hulpgeroep en toen men ging kijken vond men
M. in het struikgewas langs den spoorweg liggen.
In dien tijd had men hem te Maastricht ver
mist en alle stations langs de lijn gewaar
schuwd.
Spoedig na het ontdekken van het ongeluk
waren de artsen Nieveen en Van Eys uit Ge
leen ter plaatse. De hoofdconducteur werd voor-
loopig behandeld en vervolgens is hij naar het
St. Jozefsziekenhuis te Sittard overgebracht.
LONDEN, 18 Nov. (Havas). Gisteravond
hebben 225 tot de regeeringsmeerderheid be-
hoorende Lagerhuisafgevaardigde» de /olgende
resolutie aangenomen:
„Het Lagerhuis geeft den ministerpresident
de verzekering van zijn onvoorwaardelijken steun
voor het welslagen van zijn streven om den
vrede te bewaren' en voor zijn vastbeslotenheid
de defensie te versterken en den nationalen le
vensstandaard te verbeteren."
TOEGANG VRIJ
Daladier en Paul Reynaud verdedigen
het herstelplan.
Een prinsesje geboren aan het Egyp
tische Hof.
Hoofddaders van de oplichtingsaffaire
te Arnhem gearresteerd.
Hoofdconducteur te LutteradeGeleen
uit trein gevallen en zwaar gewond.
Ernstige gevolgen van het noodweer bij
Fadang.
PADANG, 18 Nov. (Aneta). De regen in de
omgeving van Padang duurt onverminderd
voort. Op verschillende plaatsen is een band
jir opgetreden.
Te Pasaroesang is een huis weggespoeld,
waarin zich elf bewoners bevonden. Slechts
een van hen is teruggevonden.
De Boerau-rivier, onder Padang, veroor
zaakte 'n hevigen bandjir. Alle sawahs zijn
onder- water gezet. De schade is nog niet
bekend.
WASHINGTON, 18 Nov. De AmerikaanSche
minister van Arbeid, miss Perkins, heeft, vol
gens een United Press-bericht aan haar bladen,
medegedeeld, dat 't departement van Buiten
landsche Zaken een voorstel in overweging heeft
genomen om 81.000 vluchtelingen uit Duitsch-
land toe te laten. In dier voege, dat men in één
jaar de quota van drie jaren te zamen uitput.
WASHINGTON, 17 Nov. (Reuter) Vanmid
dag is op het Witte Huis in tegenwoordigheid
van president Roosevelt de Engelsch—Ameri-
kaansche handelsovereenkomst onderteekend.
De Vereenigde Staten en Canada hebben ter
zelfder tijd een nieuwe handelsovereenkomst on
derteekend ter vervanging van de einde van dit
jaar afloopende overeenkomst.
De Britsche ambassadeur Lindsay en Overton,
de tweede secretaris van het ministerie van Han
del, teekenden voor Groot Brittannië, en Huil
voor de Vereenigde Staten.
Minister-president Mackenzie King heeft de
AmerikaanschCanadeesche overeenkomst on
derteekend.
LONDEN, 18 Nov (Reuter). De toestand van
Koningin Maud van Noorwegen blijft vooruit
gaan. In het Donderdagavond uitgegeven bulle
tin verklaren de geneesheeren, dat de polsslag
en de temperatuur bevredigend zijn.
x L\ V vII111 M l li 7 r +//0
Stand op Vrijdag 1 uur n.m. 766.9
Vorige stand 768.1
