Gevaar voor pokken in ons land
Aspirin
DAMPO
We luisteren naar
FINANCIER
f
ANDERHALF MILLIOEN
NIET-INGEËNTEN
Dagfilm
d
W aters tanden
UW KINDJE
VERKOUDEN
Restaurant DORRIÜ?
fjj
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1938
Een pokken-epidemie te verwach
ten, wanneer de vaccinatie
plicht niet opnieuw wordt
ingevoerd
Misvattingen omtrent
de vaccinatie
Een raadgeving voor
allen:
Zorg Aspirin In huls te
hebbent
VEREENIGING VAN WAGEN-
BOUWERS
DOOR EEN MOLENWIEK
GETROFFEN
BILJARTEN
OM DE COUPE GLORIEUX
SCHAKEN
INTERACADEMIALE
COMPETITIE
De Groningsche Studenten hebben
de leiding
VOETBAL
MARKTEN
Zondag 20 Novem ber
Maandag 21 November
'A
f
<P,
U°
Si
Bij onderzoek naar de kansen, die de Neder-
landsche burgerij loopt, wanneer onverhoopt een
invasie van pokken in de naaste toekomst
mocht dreigen, met deze ziekte ook inderdaad
te worden besmet, is gebleken, dat deze veel
grooter zijn dan door het publiek met zekere
zorgeloosheid wordt verondersteld, aldus schrijft
ons dr. Huddleston Slater, arts te Rotterdam,
en hij zegt verder:
Wij zullen trachten aan te toonen, dat de
oorzaak van die gevaren niet alleen gelegen is
in de voortdurend bestaande mogelijkheid, dat
pokkenlijders. ondanks het nauwkeurig toezicht
van den gezondheidsdienst, tóch op Neder-
landsch gebied binnen komen. En dat de voor
naamste oorzaak te zoeken is in den slechten
vaccinatietoestand van de burgerij, op zijn
beurt direct gevolg van een bepaalde mentali
teit van het groote publiek.
Vast staat, dat de koepokinenting den mensch
voor lange jaren een volledige onvatbaarheid
voor pokken waarborgt. Wanneer de tegenstan
ders van de vaccinatie dit ontkennen, dat zij
het dan ook bewijzen of althans pogen het aan
nemelijk te maken. Dit zal echter niet kunnen
geschieden, daar de ervaring, in weinig kwes
ties duidelijker dan hier, het zekere bewijs voor
de onvatbaarheid der ingeënten heeft ge
leverd.
Wanneer door bepaalde omstandigheden aan
de vaccinatie gevaren verbonden zijn, heeft de
wetgever zich af te vragen of de voordeelen van
de vaccinatie wel tegen deze gevaren opwegen.
En zoo heeft hij zich indertijd, toen de encepha
litis postvaccinatoria (hersenontsteking na in
enting) haar intrede deed, niet langer verant
woord geacht, de niet-ingeënten van het vrije
verkeer op de school en in publieke ambten uit
te sluiten, en dus den zoogenaamden indirecten
vaccinatiedwang opgeheven.
Hiermede was volstrekt niet gezegd, dat het
publiek zich voortaan van plicht tot vaccinatie
kon ontslagen achten. Nog minder, dat men al
gemeen de vaccinatie kon afraden. De wet
gever heeft alleen willen zeggen, dat hij onder
de gegeven omstandigheden afzag van alles
wat maar naar dwang zweemde.
Van toen af bleef dus de beslissing bij de bur
gers.
En nu is het ons inziens een groote fout ge
weest van hen, die krachtens hun kennis en hun
beroep het meest deskundig moesten worden
geacht in deze zuiver medische kwesties, dat zij
niet nadrukkelijk genoeg hebben gewezen op de
groote gevaren, die met een achteruitgang van
den vaccinatietoestand van de bevolking van
Nederland zouden aan den dag treden. Want,
toen de wetgever de verantwoordelijkheid voor
eenigen schijn van dwang' niet langer meende
te mogen dragen, vestigde zich voetstoots bij
het publiek de meening, dat men zich door vac
cinatie aan een zeer groote kans op infectie
met het virus (onzichtbare ziektekiemen) van
de encephalitis blootstelde. Bij sommigen en
deze meening was nadien in breede kringen in-
heemsch geworden heerschte zelfs de mis
vatting, dat vaccinatie niet meer noodig was;
waarmee dus de gedachte aan de besmettelijk
heid van de pokken en hiermede de vrees voor
de ziekte praktisch verdwenen waren. Men
hoorde alleen nog maar over de „verschrikke
lijke" ziekte praten, die men door de vaccinatie
kon oploopen, en over pokken sprak niemand.
In werkelijkheid was de kans op besmetting
met encephalitis zeer gering tegenover de zeer
groote kans voor de havensteden kan men
wel zeggen de zekerheid binnen korten tijd
een pokkenepidemie te zien uitbreken, waar
door het niet ingeënte deel der burgerij en zij,
die hun onvatbaarheid tegen pokken hadden
verloren of bij wie deze sterk was verminderd,
aan zeer ernstige gevaren voor gezondheid of
leven zouden worden blootgesteld.
Want in onzen tijd, nu de snelle verkeersmid
delen praktisch alle wereldstreken in voort
durend innig contact hebben gesteld, nu reizi
gers, afkomstig van met pokken besmette ge
bieden, gemakkelijk binnen den incubatietijd
<di. de tijd, welke nog verloopt tusschen het
oogenblik van besmetting en het ziek worden
tengevolge van de vermeerdering van de in het
lichaam opgenomen smetstof) de meeste be
woonde streken van de aarde kunnen bereiken,
wanneer zij zich per vliegtuig verplaatsen, is de
mogelijkheid van het binnendringen van een
besmetting in ons land veel grooter dan ooit.
En dat dan bij de voortdurende aanraking,
waaraan de meeste menschen in de verkeers-
eentra dagelijks bloot staan, terstond de niet-
ingeente personen met pokken zullen worden
besmet, is bewezen door de ervaring en staat
dus vast.
Enkele voorbeelden uit de laatste decenniën
illustreeren dit op overtuigende wijze. In 1906
trof de pokkeninvasie in Groningen uitsluitend
gezinnen van niet-ingeënte personen. Bij de
epidemie van 1929 werden volgens gegevens van
den G.G.D. te Rotterdam 323 gevallen van
pokken aangegeven. Van de achttien over
ledenen waren negen kinderen beneden 4 jaar.
Acht van deze kinderen waren niet ingeënt;
de entingstoestand van het negende was on
bekend. De negen volwassenen waren slechts
als kind ingeënt; van deze waren er twee tus
schen 20 en 39 jaar. zeven tusschen 50 en 64
jaar.
Het komt ons voor, dat met deze gegevens
voor oogen aan het publiek wel wat beter de
geringe besmettingskans met encephalitis en de
zeer groote gevaren voor pokken hadden mogen
worden ingeprent. Dan had de burgerij wellicht
begrepen, dat het in de eerste plaats in het be
lang was van de geheele bevolking, dat ieder
zich liet vaccineeren, alsof de wetgever den
indirecten dwang niet hadde afgeschaft.
Het hielp niet, of sommigen waarschuwden.
Het was noodig, dat de epidemie, waarvan men
kon voorspellen, dat zij zeker zou komen, ook
werkelijk uitbrak om de bevolking tot bezinning
te brengen. Want nauwelijks kwamen in 1929
de eerste berichten van waargenomen pokken-
gevallen, nauwelijks werd het bekend, dat we
derom de niet-ingeënten het eerste het slacht
offer werden van de ziekte, of de mentaliteit
van het publiek sloeg plotseling om. De encepha
litis was plotseling vergeten en bij duizenden
liet men zich opnieuw vaccineeren.
Door deze halsoverkop-massa-entingen-aan-
den-loopenden-band zijn vermoedelijk nog tal-
looze personen voor een besmetting met pokken
bewaard gebleven. En het merkwaardige is, dat
het verloop van het voorkomen van encephalitis
van deze massa-entingen niet dién invloed heeft
ondervonden als men a priori had moeten vree
zen. Weliswaar kan men het aantal in 1929 ver
richte vaccinaties bij geen benadering schatten,
zoodat de aangegeven ziektegevallen van ence
phalitis niet in procenten zijn uit te drukken.
Maar vast staat, dat in de aangrenzende jaren
1928 en 1930 zeer weinig entingen werden ver
richt tegenover de massa-inentingen van 1929.
En toch werden in 1928 één, in 1929 slechts
vijftien en in 1930 wederom één geval van en
cephalitis te Rotterdam waargenomen. Het is
overduidelijk, dat onder de zoojuist genoemde
omstandigheden het aantal van vijftien zeer
gunstig afsteekt bij de solitaire gevallen in 1928
en 1930.
Stellen wij ons nu de vraag of de bevolking
van deze harde les nu ook werkelijk iets heeft
geleerd, dan moet het antwoord helaas ontken
nend luiden.
De vaccinatie van de Nederlandsche bur
gerij verkeert op het oogenblik nog in een
allerbetreurenswaardigen toestand. Wan
neer de gegevens van den G.G.D. van Rot
terdam juist zijn en er inderdaad in Neder
land op het oogenblik anderhalf millioen
niet-ingeënte personen zijn, d.i. ongeveer
een vijfde gedeelte van de bevolking, dan
zijn de gevaren voor een nieuwe besmetting
bij de eerste de beste gelegenheid misschien
nog grooter dan toen aan den Nederland-
schen burger de vrijheid werd gegeven, zelf
te beslissen over zijn eigen welzijn en over
dat van ontelbare anderen.
Wij herhalen daarom onze waarschuwing
een waarschuwing waarover wij indertijd zijn
uitgelachen, terwijl wij later door het verloop
der gebeurtenissen in het gelijk zijn gesteld; een
waarschuwing verder, die thans door een rond
schrijven van den G.G.D., van de Nederlandsche
Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst,
van de Rotterdamsche Vereeniging ter bescher
ming van zuigelingen, van de R. K. Kraamver-
zorging en het Genootschap tot bevordering der
Koepokinenting, kortelings aan de doktoren
rondgezonden, iets minder aanleiding tot schou
derophalen zal geven binnen afzienbaren
tijd is een pokkeninvasie in Nederland te ver
wachten, wanneer niet algemeen tot de vroeger
gevolgde gewoonte, alle kinderen te laten vacci
neeren, wordt teruggekeerd.
Wij moeten voor de toekomst een strengeren
toets aan de vaccinatie aanleggen. Voortdurend
zullen wij er op uit moeten zijn de daaraan kle
vende geringe gevaren nóg kleiner te maken,
zoo mogelijk geheel te doen verdwijnen. Maar in
middels rust op ons medici, maar ook op de
geheele bevolking, de onontkoombare plicht, den
vaccinatietoestand van het Nederlandsche volk.
die op het oogenblik in een allerbetreurenswaar-
dige inzinking is vervallen, zoo spoedig moge
lijk omhoog te heffen tot het vroegere peil.
Iedere bestrijding van de vaccinatie betee-
kent en blijft beteekenen een zeer groot ge
vaar, zoodat dan ook iedereen er voor heeft
HET BEPROEFDE GENEESMIDDEL BIJ GRIEP!
20 tabletten in een buisje 75 cent.
te zorgen, zich zoo spoedig mogelijk te laten
enten.
Weet men daarbij, dat volgens de statistieken
op iedere 10.000 vaccinaties van kinderen na het
eerste levensjaar 25,6 gevallen van encephalitis
voorkomen met een sterfte van 8,1 dat
daarentegen op een gelijk aantal vaccinaties, ver
richt bij kinderen gedurende het eerste levens
jaar, slechts vier ziektegevallen werden waarge
nomen, terwijl geen enkel sterfgeval voorkwam,
dan mag men veilig zeggen, dat het gevaar voor
encephalitis bij kinderen beneden het jaar wel
niet volkomen is uitgesloten, maar dan toch ver
rassend en verheugend dicht tot nul nadert.
En, wanneer de Staatscommissie inzake den
vaccinatieplicht, ingesteld bij Kon. Besluit van 26
Januari 1938 door den minister van Sociale Za
ken, tot het herinvoeren van de verplichte vac
cinatie zou kunnen besluiten, zou binnen afzien
baren tijd het pokkengevaar weer tot het ver
leden behooren, althans tot een minimum zijn
beperkt.
Tot zoover dr. Huddleston Slater.
Ter verdere inlichting ontleenen wjj aan het
„Nederlandsch Gezinsboek" nog enkele gege
vens over de pokken, door dr. J. Th. Terburgh
oud-hoofdinspecteur van de volksgezondheid te
's Gravenhage, daarin gepubliceerd
De pokziekte wordt veroorzaakt door een fil-
treerbaar virus (onzichtbare smetstof) dat bij
de zieken in neus- en keelholte wordt aange
troffen. De besmetting wordt veroorzaakt door
druppeltjes-infectie. De inhoud der pokpuisten
bevat het pokkenvirus en is dus eveneens be
smettelijk. Het van de pokpuisten afkomstige
virus kan bij de aanwezigheid van kleine huid-
wonden bij de verplegenden besmetting veroor
zaken. Uitdroging schaadt de levenskracht van
het virus niet, waardoor het verklaarbaar is, dat
de door pokkenlijders gedragen kleedingstukken
of gebruiksvoorwerpen, welke niet ontsmet wer
den, nog na geruimen tijd tot besmetting aan
leiding kunnen geven. De aan die kleedingstuk
ken klevende pokstof kan, zooals gezegd, door
kleine huidwonden naar binnen dringen, doch
het is meer waarschijnlijk, dat bij het gebruik
van zulke niet-ontsmette kleedingstukken en
voorwerpen het gedroogde virus in de lucht wordt
verspreid en daarna wordt ingeademd (stof-
infectie). Een en ander verklaart de bijzonder
groote besmettelijkheid der pokken. Het incuba-
tietijdperk bedraagt tien tot veertien dagen.
De aanvalskracht van het virus is niet altijd
even groot. Door welke oorzaken het virus in
de natuur wordt verzwakt, is nog niet duidelijk
geworden. Bij het vóórkomen van de goedaardige
pokken worden ook wel enkele ernstige gevallen
waargenomen, welke aan het bestaan van kwaad
aardige gevallen doen denken. Zeer waarschijn
lijk wordt dit veroorzaakt door een geringen al-
gemeenen weerstand van deze personen.
Aangeboren weerstand tegen de pokken
bestaat slechts bij een gering aantal perso
nen, zoodat een eerste besmetting meestal
door ziekte wordt gevolgd.
Juist de bestrijding van de goedaardige pok
ken levert groote moeilijkheden op door het
vóórkomen van tal van lichte aanvallen, welke
menigmaal worden verzwegen en daardoor de
verbreiding der besmetting bevorderen.
De besmettingsmogelijkheid bij pokken is zóó
groot, dat slechts onder zeer bijzondere omstan
digheden door maatregelen als isolatie en ont
smetting de verbreiding der besmetting geheel
kan worden voorkomen.
De door de koepokstof veroorzaakte actieve
immuniteit tegen pokken blijft in den regel in
vollen omvang tenminste zeven tot tien jaar be
staan; bij vele personen zelfs langer. Staat men
na zeven jaar weer aan besmetting bloot, dan zal
re-vaccinatie geboden zijn. Door algemeene vac
cinatie en re-vaccinatie der bevolking is het
gelukt, de pokken, welke in vroegere eeuwen een
geesel der menschheid waren, tot enkele geval
len te beperken.
De soms na inenting volgende ernstige
hersenaandoening wordt zeer waarschijnlijk
niet veroorzaakt door de koepokstof zelf,
doch haar oorzaak is te zoeken in een andere
ziektekiem, waarmede zij, die na vac
cinatie hieraan gaan lijden, reeds op
het oogenblik der vaccinatie besmet waren.
Gedurende het vaccinatieproces vermindert
de algemeene werstand van den gevaccineer
de, waardoor de reeds in het lichaam aan
wezige ziektekiemen gelegenheid krijgen om
zich te vermenigvuldigen en daarbij de her
senen aan te tasten.
Wordep de pokken te eeniger tijd van uit
andere landen in Nederland ingevoerd, dan zal
Wrijf dan keel, rug en borstje in met
Dampo. Wonderlijk zooals dat helpt!
Pot 50 ct. Tube 40 ct. Doos 30 ct.
de besmetting een bevolking treffen, welke voor
een deel niet beschermd is door actieve immu
niteit, opgewekt door een voorafgegane in
enting. Ook dr. Terburgh vreest, dat dan de
ziekte weer den omvang zal aannemen, als in
de jaren vóór de ontdekking der koepok-inen
ting waargenomen, toen, zooals het gezegde
luidde, niemand van de pokken en van de "liefde
verschoond bleef.
De Nederlandsche vereeniging van wegen
bouwers hield dezer dagen haar wintervergade
ring te Amsterdam.
De aftredende leden van het hoofdbestuur,
ir. R. A. Th. Brusse, L. W. van Drunen, H. J.
Kruizinga, werden herkozen, terwijl in de va
cature, ontstaan door het bedanken van den
heer J. van Oord, voorzien werd door de ver
kiezing van den heer Aug. van DijckPetit.
Het hoofdbestuurslid Brusse hield een inlei
ding over hetgeen in de naaste toe
komst voor de vereeniging zal moeten worden
gedaan. Naar aanleiding van deze causerie gaf
de vergadering aan het hoofdbestuur opdracht,
plannen te ontwerpen, de financieele verplich
tingen der leden in een stichting onder te bren
gen en vervolgens, om de oprichting van een
steunfonds voor de nagelaten betrekkingen van
de leden voor te bereiden.
Mededeelingen werden gedaan over pogingen,
die de vereeniging in het wterk heeft gesteld tot
het verkrijgen van een of meer zetels in den
bedrijf sraad voor de bouwvakken.
Betreurd werd, dat de bonden van bouwvak
patroons zulk een onwelwillende houding te
genover de Nederlandsche vereeniging van
wegenbouwers innemen. Met het departement
van Financiën zijn besprekingen gevoerd, ten
einde de toepassing der omzetbelasting zor
eenvoudig mogelijk te doen zijn.
Als plaats voor de zomervergadering 1939
werd Urk aangewezen.
Te Nistelrode (Meierij) is de ongeveer 80-ja
rige K. v. d. W. door een draaiende molenwiek
getroffen en zoodanig verwond, dat hij aan de
gevolgen is overleden.
Technische Hoogeschool
DELFT. Geslaagd voor candidaatsexamen
voor civiel-ingenieur: A. Koerselman, Utrecht.
De eerste dag van den wedstrijd
BelgiëNederland
Na den eersten dag leidt België voor de Coupe
Glorleux met 82
tegen
Nederland. De
uitsla
gen luiden:
Libre
Gabriëls (B.)
500
5
425
100.—
Sweering
46
6
36
9.20
71/2
Van Belle (B.)
300
27
57
11.11
Van Vliet
236
27
47
8.47
Driebanden
Sengers
50
59
5
0.84
Zaman (B.)
47
59
6
0.79
45/2
Moons (B.)
400
18
86
22.22
Sweering
137
18
42
7.62
Fantasie klassiek
Van de Kerckhove
(B.)
64 in
76
beurten.
Gehrels 8 in 87 beurten.
Het achttal van de Groningsche Studenten
Schaakclub Ludendo Studemus, dat dit seizoen
voor het eerst aan de interacademiale schaak
competitie deel neemt, heeft een buitengewoon
goed debuut gemaakt. Na de overwinning op de
Delftscbe Stud. Schaak Ver. „Paris", welke
wij reeds meldden, hebben de Groningers een
klein tournée geënsceneerd naar „Holland".
Zoodoende waren zij Donderdag te Amster
dam, waar zij het team van de Amst. Stud.
S. V. „Philidor" een sprekende l'/2G'A neder
laag bezorgden.
Gisteravond werd te Utrecht gespeeld en.
nadat cie ontvangende vereeniging „Lasker" in
den aanvang had voorgestaan, de volgende
overwinning geboekt:
U.S.S.V.
..Lasker"
Gron. Stud. S.V.
„Ludendo Studemus"
1. J. H. A. P. J. JansenD van Oordt
2. Y. G. StoutenbeekG. J. v. d. Plaats
3. D. VerloopW. J. Plinzinga
4. Th. G. v RijsselR. A. Wassenaar
5. C. B. Th. EnklaarJ. A. Keverling
Buisman
6. H. van IJzerenH. Hengeveld
7. L. J. Bastiaans—S. Woldring
8. G. H. HooglandH Huizinga
'A—
0 1
0—1
1 0
lA
0 1
1 0
0 1
Totaal 3 5
Hoewel er nog vijf wedstrijden moeten wor
den gespeeld, ziet het ernaar uit, dat de Gro
ningers reeds thans zeker zijn van den wis-
selprijs, het Zilveren Paard.
Wijzigingen wedstrijdprogramma
I.V.C.B.
Eerste klasse West I: H. M. S—Wilskracht,
uitgesteld K. R.
Tweede klasse Zuid Ib: Hoensbroek: Hoens-
broekSportclub, vervallen.
AMSTERDAM, 19 Nov. Aangevoerd door 12
motorbotters, benevens consignatiezendingen.
Afgeslagen aan de Gemeente Vischhal, De
Ruyterkade, Amsterdam.
Besomming der botters f 18—78. Handschol
f 11; kleine schol f 89; schar f 1.30—2.90; bot
f7—7.50; wijting f 1.40—1.80 per kist van 35 Kg;;
kl. schelvisch per kist f 2.50; tarbot per Kg.
f 0.58; groote tongen f 0.700.76, middel ton
gen f 0.781.00, kleine tongen f 0.76—0.90 per
Kg. Uit de hand verkocht op het bui ten terrein:
versche bokking f 1.501.80; harder bokking
f 1.502.00 per 100 stuks; garnalen per kistje
van 15 Kg. f 34.50; panharing per tal f 812.
AMSTERDAM, 19 Nov. Aardappelmarkt.
Aangevoerd 114.000 Kg. Prijzen onveranderd.
BROEK OP LANGENDIJK, 19 Nov. Aanvoer:
76.000 Kg. roode kool f 11.90; 38.000 Kg. gele
kool f 11.40; 89.000 Kg. Deensche witte kool
f 0.901.20; 5100 Kg. Savoye kool f 1.602.40;
15.650 Kg. uien f 2.80—3.40, grove uien f 2.70—
3.20, drielingen f 2.40—3.10, nep f 6.50, stek
f 0.70—0.90; 11.800 Kg. peen f 1.80—2.60, kleine
peen f 0.70—0.90; 1900 Kg. bieten f 0.80—1.70;
3500 struik andijvie f 0130.
NOORDSCHARWOUDE, 19 Nov. Aanvoer:
89.600 Kg. roode kool f 1.30—1.90; 9200 Kg, gele
kool f 1.301.40; 42.600 Kg. Deensche witte
kool f 1; 10.800 Kg. uien f 2.803.40, grove uien
i 3, drielingen f 2.702.90, nep f 5.30, stek f 2—
2.50; 1400 Kg. kleine peen f 1; 1700 Kg. bl.
Eigenheimers f 2.90; 18.100 Kg. vroege witte
kool f 0.901; 7300 struik andijvie f 0.801.30.
LEIDEN, 18 Nov. Veemarkt. Aanvoer: 656 run
deren, 300 kalveren, 551 schapen, 645 varkens. 10
stieren 210.00260 per stuk, 5458 cent per kg.
schoon gewicht, matig. 158 kalf- en melkkoeien
200.00—320, tamelijk vlug. 336 varekoeien 110.00
215, tamelijk. 152 vette ossen en koeien 190.00
300 per stuk, 3874 cent per kg. schoon gew.,
goed. 152 graskalveren 20.0060, matig. 14 vette
kalveren 80.00-100 per stuk, 80;115 cent per
SS33 SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSii
HILVERSUM I, 18 '5 en 415.5 M.
8.30 KRO. 9.30 NCRV. 12.15 KRO.
5.00 NCRV 7.45—11.30 KRO
8.30 Morgenwijding.
9.30 Gewijde muziek.
9.50 Ger. Kerkdienst.
12.15 Voor den middenstand.
12.35 R.K. Zangver. „De Klokkengieters
van 1860".
1.00 Religieuze boekbespreking.
1.20 Patronaatsharmonie „St. Cathrien".
2.00 Vragenbeantwoording.
2.50 Cello en plano.
3.30 Zie Brussel 322 M.
4.30 Ziekenhalfuurtje.
4.55 Sportnieuws.
5.00 Gewijde muziek.
5.50 Nederd. Herv. Dienst.
7.45 Sportnieuws.
7.50 Gramofoonmuzick.
8.00 Berichten ANP.
8.15 „Die lockende Flamme", operette.
10.00 Aan den vooravond van het bezoek
van den Koning van België.
10.30 Berichten.
10.40 Epiloog.
11.00 Esperantolezlng.
HILVERSUM II, 301.5 M.
8.55—10.00 VARA. 12.00—5.00 AVRO.
6.00 VARA. 8.00—12.00 AVRO.
9.00 Sportnieuws. Tuinbouwpraatje.
9.30 Gramofoonmuzlek.
12.05 Filmrubriek.
12.30 AVRO-Amusementsorkest, Duo .Ja"
en orgel.
1.30 Causerie „Wat er in Indtë gebeurt".
I.50 Gramofoonmuzlek.
2.00 Boekenhalfuur.
2.30 MusiCa Antiqua en solisten.
3.30 Causerie „Z.M. Koning Leopold III"
3.40 AVRO-Aeollanorkest.
4.30 Sportreportage, nieuws ANP.
6.00 Reportage propaganda-avond.
6.2o Gramofoonmuzlek.
6.30 Sportreportage en nieuws ANP.
7.00 Radlotooneel.
7.30 Noviteltenorkest, VARA-Mount-Boys
en solisten.
8.00 Berichten ANP. Radiojournaal.
8.20 Omroeporkest en solisten.
9.15 Radiotooneel.
9.30 De Vagebonden.
10.10 Vervolg van 9.15.
10.15 Causerie „Met de KLM de lucht ln"
10.30 Gramofoonmuzlek.
10.45 Schaaknieuws.
II.00 Berichten ANP, gramofoonmuziek.
11.40 Orgelspel.
DROITWICH, 1500 M.
12.30 Klelnorkest.
1.20 Gramofoonmuziek.
1.50 Falkman's Apache-orkest.
2.40 BBC-Northern Ireland-orkest.
3.40 Sandler's orkest.
4.40 Morris Mbtors-orkest.
5.40 BBC-orkest.
6.50 Mario de Pietro's Estudiantlna.
7.30 Orchestre Raymonde.
9.55 BBC-Theater-orkest en solisten.
RADIO-PARIS, 1648 M.
9.00 en 10.00 Gramofoonmuziek.
11.20 Batlly-orkest.
12.35 Koorconcert.
1.50 V. Pascal's orkest.
3.20 Trioconcert.
3.50 en 5.20 Zang.
5.35 Colonne-orkest.
7.20 L. Goldy's orkest.
8.35 Zang.
8.50 Symphjnieconcert.
11.20 J. Bouillon's dansorkest.
KEULEN, 456 M.
8.50 Orgelspel.
9.20 Gramofoonmuzlek.
10.35 Strijkkwartet en solist.
11.20 Walter Noaek's orkest en solisten.
I.20 Populair concert.
2.50 Gramofoonmuzlek.
3.20 Ley Eysoldt's orkest.
5.05 Gramofoonmuzlek.
6.50 Gramofoonmuzlek.
7.30 Orkest en -koor.
9.50 Klelnorkest en solisten.
BRUSSEL, 322 en 484 M.
322 M.
9.40 Gramofoonmuziek.
10.20 Zang en orgel.
11.20 Orgelconcert.
11.50 Carillonbespeling.
12.20 en 1.30 J. Schnyders-orkest.
2.35 Gramofoonmuziek.
3.30 Orkest.
4.30 ,,Der Bërenritter", opera.
6.00 Gramofoonmuzlek.
6.20 Pianoduetten.
7.20 Pianovoordracht.
8.20 Gramofoonmuzlek.
8.50 Symphonie-orkest.
11.00 Populair concert.
11.20 Gramofoonmuziek.
484 M.
9.20 aramofoonmuziek.
10.20 M. Alexys' orkest, orgelspel.
II.20 Gramofoonmuziek.
11.35 M. Alexys' orkest.
11.55 Orgelspel.
12.05 Vervolg concert.
12.20 Gramofoonmuziek.
12.35 Salonorkest.
12.50 Gramofoonmuziek.
1.00 en 1.30 Concert.
2.00 Gramofoonmuzlek.
2.50 Zie Hilversum I.
3.30 Radlotooneel.
4.05 Nat. Orkest en solist.
5.30 en 5.50 Salonorkest.
7.35 en 8.20 Gramofoonmuzlek,
8.50 Zie Brussel 322 M.
11.10 Gramofoonmuzlek.
11.20 Dansorkest.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 AL
7.30 Concert.
9.50 Pianovoordracht.
10.20 „Requiem" (opn.).
HILVERSUM I, 1875 en 415.5 M.
NCRV-Uitzendlng
8.00 Schriftlezing, meditatie.
8.15 Berichten, gramofoonmuzlek.
10.30 Morgendienst.
11.00 Christ. Lectuur.
11.30 Gramofoonmuzlek.
12.00 Berichten.
12.30 Amsterdamsch Salonorkest.
3.00 Causerie over kamerplanten.
3.40 Gramofoonmuzlek.
3.45 Bijbellezing.
4.45 Gramofoonmuziek.
6.15 Gramofoonmuzlek.
6.30 Vragenuurtje.
7.00 Berichten.
7.45 Gramofoonmuziek.
8.00 Berichten ANP.
8.15 Z. M. Leopold III, Koning der Bel
gen, bezoekt Nederland.
10.00 Berichten ANP, actueele uitzending.
10.30 Historische klanken.
10.45 Gymnastiekles.
11.00 Freiburger Kammertrio ftlr alte
Musik.
11.45 Gramofoonmuzlek.
HILVERSUM II, 301.5 M.
Algemeen Programma, verzorgd door
de VARA
8.00 Gramofoonmuzlek.
8.16 Berichten.
10.20 Planovoordracht.
11.00 Declamatie.
11.20 Orgelspel,
12.00 Gramofoonmuziek.
12.15 Ber.
12.30 VARA-Orkest.
1.30 Gramofoonmuziek.
2.00 Declamatie.
2.30 Gramofoonmuziek.
2.45 Reportage aankomst Z. M. Koning
Leopold III te Amsterdam.
3.15 Zang en plano.
3.45 Fantasia.
4.00 Viool en plano.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.30 The Four Blue Stars.
6.00 „Mignon"
6.30 Muzikale causerie.
7.00 Debat over de voorgenomen coördi
natie van het verkeer.
7.30 Trioconcert.
8.00 Berichten ANP.
8.10 Concert m. m. v. solisten, de Stem
des Volks en het Rott. Phllharm.
orkest.
9.30 Declamatie.
10.00 Berichten ANP.
,10.05 VARA-Orkest m. m. V. solist.
11.00 De Ramblers.
11.30 Gramofoonmuziek.
DROIT WICH, 1500 M.
11.20 Sextet.
12.10 Gramofoonmuzlek.
12.45 Orgelconcert.
1.20 Politiemuziekkorps.
3.20 Dansmuziek.
4.15 Orgelspel.
4.50 Populair concert.
5.40 „The Alphas".
7.00 Gramofoonmuziek.
7.20 Variété-programma.
8.30 Jack Hylton.
10,00 Praagsch Philharm. orkest.
11.20 Dansavond.
11.50 Jazzmuziek.
RADIO-PARIS, 1648 M.
9.00 Gramofoonmuzlek.
10.00 Locatelli-orkest.
10.20 en 11.50 Gramofoonmuzlek.
12.30 Zang.
1.10 Laurent-orkest.
2.35 Vioolvoordracht.
2.50 Gramofoonmuzlek.
3.30 dito.
3.35 Zang.
3.50 Pianovoordracht.
4.40 Gramofoonmuziek.
5.05 en 5.50 Zang.
7.30 Cantrelle-orkest.
8.35 Zang.
8.50 Operette „Le marquis de Carabas".
10.50 Gramofoonmuzlek.
KEULEN, 456 M.
11.20 Vliegeniersorkest.
12.35 Nedersaksen-orkest m. m. v. solist.
1.30 Vroolijk concert.
2.50 Gramofoonmuzlek.
3.20 Omroeporkest.
4.50 Mannenzangvereeniging.
6.20 Gevarieerd concert.
7.30 Orkest m. m. v. solist.
8.30 Orkest.
9.35 Gramofoonmuziek.
9.50 Rhelnische Landesorkest.
BRUSSEL, 322 en 484 M.
322 M.
12.20 Gramofoonmuzlek.
12.50 en 1.30 Klelnorkest.
1.50 Gramofoonmuziek.
5.20 Dansorkest.
6.50 en 7.20 Gramofoonmuziek.
8.20 Kléinorkest.
9.20 en 10.30 Symphonie-orkest en soils-1
ten.
10.50 Dansorkest.
484 M.
12.20 Gramofoonmuzlek.
12.50 en 1.30 Luc Darcy-orkest.
1.50 Gramofoonmuzlek.
5.20, 5.40 en 6.10 Jean Omer's Orkest m
m. v. 6olist.
6.36 en 7.05 Salonorkest.
7.35 Gramofoonmuziek.
8.20 Opera ,,L' Aiglon".
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
7.35 Amsterdamsch Concertgebouw-ork.
9.50 Trioconcert.
10.20 Weensch Symphonie-orkest.
10.50 Gramofoonmuziek.
:£SSSSS^S£SSS8 ^SSS£SSSSSSS$S^SSSSSSSSSS8i3SSS88S8S88SSSSSSS88SS888S !»8i888S388iSSSS8SSSSS8ë38S8S8SSSSS^3^S4:S%3SS^SS3^SS8ïiSSS^8SSS88SS8SSSSSS8S8SSS^SSSëS^SS.SsSii
N. Z. Voorburgwal b. h. Spul, Amsterd3^
PLATS DU JOUR IN i U CAR*
De wisselmarkt te Londen nam er
van, dat het Britsch-Amerikaansch ha
delsverdrag geen enkele clausule bevat
trent een gewijzigde verhouding der
gelsche en Amerikaansche valuta. In
band hiermede was het verloop van a
handel zeer kalm
In, verband met het feit, dat het
Sterling de laatste dagen niet aan een v6,.
dere depreciatie blootstaat, daalde de 99% ij.
prijs te Londen met 31/z d. tot 1*1
915.000 werd aan goud omgezet.
De beurs te Parijs neemt een afwachMj.
de houding aan ten opzichte van den hfy
tigen strijd, welke tegen de decreten
regeering inzake het financieel en eco
misch herstel wordt gevoerd.
Men gelooft te Parijsdat het tot sttfi,
komen van het Britsch-Amerikaansch
ruVffOWL C/U*#fr léUk DIROWi.-flIBV/MUlHHVOO.. AW
delsverdrag niet in Duitschlands voornj
kan worden geacht, bij de noodzakelijkh
voor dit land, om zijn uitvoer te bevorder r
Naar verluidt, is Duitschlands devie
nood zoo groot, dat het land moeite h&'lt
het ingevoerde Fransche ijzererts tijdrf
betalen.
De Federation of British Industries
tert de hoop, dat 't Britsch-Amerikaan^
handelsverdrag een nieuwe welvaart v
Engeland en Amerika zal bevorderen, h t
geen in sterke mate zou kunnen bijdrdf
tot het economisch herstel in anh
landen.
Montgomery Ward*boekte in het
taal per einde October een netto-winst vet
6.36 mill., of 1.15 per aandeel,tey-
6.23 mill., of S 1-13 per aandeel in het
eenkomstig kwartaal 1937. In de eerste
gen maanden $11.5 mill, of 2 per aand m
tegen 15.28 mill, of 2.73 p.a. in de ee<
negen maanden van het vorig jaar.
-ij'
De Amerikaansche wagonverladingen «u
in de week per 12 November ten opzidf
van de voorafgaande week met 36.600
gons gedaald tot 636.700 wagons en ten
zichte van de overeenkomstige week in
vorig jaar met 95.300 wagons gedaald-
De koperverkoopen *in Amerika bedroeS
Donderdag j.l. 698.000 lb.
Het kunstzijde-verbruik in EngelandJL-
in de periode April-September 30 pet-
der dan in de overeenkomstige periode
het vorig jaar. Men verwacht tegen
mis een verbetering van de vraag.
De thee-invoer van Engeland bedroeij
de eerste tien maanden 416.91 mill. lb..
358-96 mill. lb. in de eerste tien maOfl y
1937. Nederl. Indië voerde 27.75 mill
tegen 21.3 mill. De uitvoer van Enge'
beliep 56.10 mill. lb. tegen 57.98 mill, lb'
kg. schoon gewicht, stroef. 144 nuchtere Ka' (jt.
6.0012, tamelijk vlug. 350 vette schapen f"
24, matig. 201 weldeschapcn 14.0018, mati&ol
mestvarkens 20.00—35, matig. 419 biggen
16, matig. 19 zeugen 40.0066, matig.
LEIDEN, 18 Nov. Kaasmarkt. 53 partijen
sche kaas: le soort 26.0028, 2e soort 24.0, f
12 partijen Leidsche kaas: le soort 22.00
50 kg. Handel matig. jr..
's-HERTOGENBOSCH, 18 Nov. N. C. i?<
sche Veiling Land- en Tuinbouwproducten- ce
nazie 97130 cent per 10 kg. Kropsla 0ji m
per 10 krop. Bloemkool: I 86112, II 550\ i
per 10 stuks. Roode kool 1025. Savoye ce,<
—34, Witte kool 2021. Eoerenkool 15—-z3t P!(
per 10 kg. Spruiten I 1218. II 410 ce„cfl,
kg. Bospeen 13—36 cent per 10 bos. Breekp ,9!' j
OC Av.rUlT.in On OP! ennl »vn.. 1H IrC. I 'tl
cent per kg. Juin 21
nt pe
—25,
Koolraap 15-
-18
per 10 kg. Knolselderle 1130 cent per 1
Melkappel 1014, Gravensteiner 1013. 1
tjes 1214, Courtpendu 1112, SterappelF-
16, Kei.ilingappelen 1519, Bellefleur 6-j p('
dubbel 1618, Mispels 7. Kastanjes 1415'
ven II 1112 cent per kg. jfik
's-HERTOGENBOSCH. 18 Nov. N.V. Bote fi'
Aanvoer 11350 kg. Hoogste prijs 1.50, laaff®1
1.45, middelprys 1.43 per kg.
ZATERDAG 19 Nov.
Waar-
nemingspunten
O
O) CO
S3
S I
T-i
S" £3
2
60
Keulen 6 u. 39-64 36.69 0.04 fl.'
Lobith 10.25 8.92 O-'
Nijmegen 8.65 6.69
Kampen 3.62 1.82 0.07
Westervoort 8.60 7 10
Deventer 1.76 0.20 0.16
St. Andr. W. 9.18 7.62
Arnhem 3.08 1.5<\
Vreesw. 1. w. 0.12 014
Maastr. Ha. 41.65
1) Borgh 41.30 40.52
Belfeld 10.87 0.04
Venlo 9.75 .-
Grave 5.35
2) Sluis 5.70 4 55 0.01
Uth 0.65 0.13
Beneden de sluis
1) De waterstand aan de hoofdsluls
acht 0.40 M. hooger te zijn bij geheel
stuw.
2) De waterstand aan de peilschaal te
(stad) wordt geacht 0.10 M. hooger te
eeopende stuw.
Hoogste stand te Keulen tot dusver i:
Kanaalwater
8 u 0 50— AP
12 u 0 49— AP
2 u 0.49— AP
Stadswater
8 u 0 50— AP
12 u 0 49- AP
2 u 0 49— AP
AMSTERDAM
Amsteiwate*
8 u 0.50-
12 u 0.49
2 u 0 49-
IJselm waté1^
3 u 0.18" g
12 u O-I?"
2 u 0.18"
WATERSTAND OP DEN RIJN
18 Nov.
Rhelnl
Breisacb
Kehl
Maxau
Mannh
Diedesh
Lohr
Malnz
Bingen
1.66
1.46
1.55
2.95
1.83
1 78
1.02
19 Nov.
1.67
1 36
157
2.96
1.84
1.84
1.04
18 Nov.
Ems
3aub
3oblenz
Trier
Keulen
Dusseld
Xuhrort
Wesel
Emmerik
19
12 0
0.04
0 75
0-1}
0-84
1 12
01?
0'
0>
I-li
0-
