Koninklijk bezoek aan de
F okkerf abrieken
m
bureaux voor redactie en administratie.
Imredy moet nu
aftreden
Politiek succes
voor Daladier
Ook katholieke
vluchtelingen
Het nieuws van heden
NIEUWSTE PRODUCTEN
BEZICHTIGD
L.
DE BAROMETER
I
J
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
WOENSDAG 23 NOVEMBER 1938 - AVONDBLAD
NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
3.25. Bij onze Agenten 27lA ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 21497
V"
Koning Leopold bracht hedenmorgen een bezoek aan de N.V. Nederlandsche Vliegtuigenfabriek Fokker
in Amsterdam-N oord
Gedenkpenning aan de vorstelijke
personen overhandigd
Langdurige rondgang
door het bedrijf
Het Weer
Hongaarsche regeering leed in het
parlement een nederlaag
Hij dreigde aan Chamberlain
en Halifax te vragen hun
reis uit te stellen
Motie van wantrouwen
werd verworpen
Reynaud is tevreden
MOND- EN KLAUWZEER
AS
De laatste maanden zijn meer dan
duizend aanvragen binnen
gekomen
Het stoffelijk overschot van Kemal Ataturk is van Istanboel per oorlogsbodem
naar Ankara overgebracht, waar. het in een mausoleum zal worden bijgezet
Spionnagecomplot
in Denemarken
ST. NICOLAAS-
BIJLAGE
De aandacht can onze abon-
nes vestigen wij op de bij
dit nummer gevoegde extra
St. Nicolaasbijlage.
A
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN
TROMPENBERG'S PALACE HOTEL
Voor Wildbouien naar Vierhouten!
Hotel „DE MALLE JAN" Telef. 2
1
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel SO et Ingez.
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
d® kleine annonces „OmroeDers" zie de rubriek
Heden wapperden reeds in den
Vroegen morgen de vlaggen op de
gebouwen der N.V. Nederlandsche
Vliegtuigenfabriek Fokker in Amster
dam-Noord, ter eere van het Ko
ninklijk bezoek.
Omstreeks kwart voor elf naderde
de koninklijke stoet van 14 auto's.
Waarin ongeveer 25 personen geze
ten waren. In den eersten auto bevon
den zich de Burgemeester van Am
sterdam en de Hoofdcommissaris
van Politie. Op het oogenblik dat de
auto, waarin de vorstelijke bezoekers
gezeten waren, het fabrieksterrein
binnenreed, werden de Koninklijke
Standaarden geheschen.
Vóór den ingang van een der groote fabrieks
hallen was een ontvangstbordes opgesteld, op
sbiaakvo!le wijze versierd met tapijten en plan-
ten, zoodat het geheel een feestelijk karakter
Öroeg.
De Vorstelijke bezoekers werden opgewacht
floor dr. W. de Vlugt, burgemeester van de stad
Amsterdam en den heer C. G. Vattier Kraane,
Resident-commissaris en mede-oprichter van
cie Fokkerfabriek. Ook de heer J. E. van Tijen,
°bder-directeur der N.V. Nederlandsche Vlieg-
Rigenfabriek Fokker, die den directeur, den heer
A H. G. Fokker, die om zakelijke redenen in
Amerika is, verving, was op het bordes aanwe-
Nadat de burgemeester de beide heeren aan
hunne Majesteiten had voorgesteld begaf men
&ich in de hal, waar eenige geheel gereed-zijn-
fle vliegtuigen waren opgesteld.
Hier bevonden zich de heeren L. Janse, pro-
'bratiehouder en chef van de afdeeling Admi
nistratie, F. W. Seekatz, procuratiehouder en
nhef van de afdeeling Export, benevens Ir. M.
heeling, chef-constructeur van de Fokkerfa-
Riek. Achter hen stonden de heer H. J. Ta-
officier M. S. D. der le klasse, chef van
Rt militaire toezicht op den aanbouw van
vHegtuigen en de overige hierbij gedetacheerde
Officieren.
Vervolgens nam de bezichtiging een aan
hang. Zijne Majesteit de Koning der Belgen
Werd rondgeleid door den heer van Tijen,
H. M. de Koningin verzocht den officier
hi.s.d. eerste klasse H. J. Takens, die als
chef van het militaire toezicht op de Fok
kerfabrieken is gedetacheerd, Haar in de
fabriek rond te leiden en omtrent de in
Aanbouw zijnde vliegtuigen voor te lichten.
Midden in de hal bevond zich een lucht-
kruiser van het type Fokker TV, het laat
ste toestel van de serie van zestien mach
tige bommenwerpers, bestemd voor de
Duchtvaartbrigade te Soesterberg.
Ter linkerzijde zag men den tweemotorigen
lachtkruiser G1, het vliegtuig waarmede
fle Fokkerfabriek tijdens de Luchtvaartten
toonstelling te Parijs in 1936 zoo'n belang-
Hjk succes wist te boeken, en waarvan
thans series, zoowel voor de Nederlandsche
Hegeering, als voor buitenlandsche reke
ning in. aanbouw zijn.
Ter rechterzijde stond de Fokker D21
opgesteld, een éénmotorig jachtvliegtuig,
dat reeds in grooten getale aan de Neder
landsche Luchtmacht is afgeleverd.
Achter deze vliegtuigen bood de bouw. der
houten vleugels, waarbij het middenstuk van
den romp tot één geheel met den vleugel is
samengebouWtC een interessant schouwspel.
Deze fabricagemethode is door de Fokkerfa
briek zoodanig geperfectionneerd, dat vleugel
en rompmiddenstuk zelfs voor watervlieg
tuigen als één geheel in hout kunnen wor
den vervaardigd.
De aandacht trokken hier de vliegtuigen type
Fokker T8W, 2-motorige torpedovliegtui
gen, in serie voor de Koninklijke Marine in
aanbouw.
Van deze afdeeling af begaf men zich via de
schilderswerkplaats, waar zoo juist een vleugel
van een der G1 vliegtuigen voor de Lucht
vaartbrigade te Soesterberg in schutkleuren ge
schilderd was, naar de montageloods. Hier
kreeg m.en een duidelijk beeld dat hoewel de
vliegtuigen nog niet aan een loopenden band
kunnen worden gefabriceerd de doelmatige
montagemethoden dit ideaal reeds zeer nabij
komen.
Waren de vleugels en rompen, welke zich
achter in de montageloods bevonden, slechts
schaars van inbouwdeelen voorzien, hoe meer
men naar voren kwam, des te meer naderden
deze tot geheel gemonteerde toestellen, met
complete motorinstallaties, landingsgestellen,
radio-ontvangers en -zenders en al wat verder
moderne vliegtuigeh tegenwoordig bevatten.
Bijzondere aandacht trok de zware frontbe
wapening der G1 vliegtuigen, bestaande uit
8 FN mitrailleurs in den rompneus, een staaltje
van bewapeningstechniek, die men eigenlijk vin
een vliegtuigenfabriek niet zou verwachten. Im
posant werken de in een lange rij opgestelde
rompen van de jagers, type Fokker D—21. Be
halve door de Nederlandsche Regeering werd
dit type o.a. ook door de Finsche en Deen-
sche Luchtmacht als standaardjachtvliegtuig
gekozen.
Over een inmiddels uitgelegd plankier be
gaf de stoet zich van deze montageloods
naar de nieuwste afdeeling van de fabriek,
waar geheel metalen vliegtuigen worden
gebouwd. Het eerst bezichtigde men hier
den bommenwerper type Fokker T—9 met
bestemming voor de Koninklijk Nederl-
Iandsch-Indische Luchtmacht, het nieuwste
geheel metalen vliegtuig der Fokkerfabrie
ken. Over enkele maanden zullen de proef
vluchten hiermede een aanvang nemen.
Het oog werd verder geboeid door fraisma-
chines, groote persen, kantbanken, veredelings-
baden voor duraluminium, kortom alle moder
ne werktuigen en gereedschappen van een goed
geoutilleerde vliegtuigenfabriek.
Het gezelschap besloot den rondgang met
een bezoek aan het Constructiebureau, waar
een honderdtal teekenaars dagelijks arbeiden
aan het zeer groote aantal teekeningen, dat het
bouwen van vliegtuigen vergt.
Via het gebouw van den Technischen
Dienst en de Wetenschappelijke Afdeeling,
waar van de dertig academisch gevormde
ingenieurs, die' aan de fabriek verbonden
zijn, een twaalftal de aërodynamische en
sterkteberekeningen maakt, begaf het ge
zelschap zich naar de Ontvangstzaal van
de fabriek. Hier werd een oogenblik ge
pauzeerd en werden ververschingen aange
boden, terwijl Hunne Majesteiten hun
handteekening in het daarvoor bestemde
boek plaatsten.
De heer Vattier Kraane verzocht hierop
den Koning en de Koningin, een gedenk
penning van de Fokkerfabriek te willen
aanvaarden, welke herinnering aan hun
bezoek daarop aan de Vorstelijke Personen
werd overhandigd.
Alvorens de fabriek te verlaten, werd een
van de schuilkelders bezichtigd, waarover de
Fokkerfabriek beschikt, voor gebruik bij even-
tueele luchtaanvallen. De Luchtbeschormings-
ploeg in haar speciale kleeding stond hier opge
steld.
illlllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllH
VERWACHTING: Stormachtige, krach- s
tige Noordwestelijke tot Westelijken wind,
zwaar bewolkt met opklaringen, regen of
hagelbuien vooral aan de kust, iets kouder.
S Hoogste barometerstand 759.8 te Toulouse 5
Laagste barometerstand 719.1
te Beracastle
1 STORMWAARSCHUWIN G SDIEN ST
Geseind van De Bilt hedenmorgen te =j
9.45 uur aan alle posten: „Wordt ver-
wacht storm uit het Zuidwesten, met rui- 5
menden wind".
H Zon op 7.36 - onder 3.56 - Licht op 4.26
Maan op v.m. 8.50 onder nam. 5.12
E. K. 30 November
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Bij het vertrek van de Vostelijke Bezoekers
gaf het geheele personeel der fabriek op en
thousiaste wijze blijk van zijn gevoelens van
aanhankelijkheid en trouw.
Het goede verloop van het bezoek was me
de te danken aan de voortreffelijke wijze waar
op de politie haar medewerking verleende, zoo
wel bij aankomst en vertrek, als gedurende het
verblijf in de fabriek van de beide regeerende
Vorsten.
BOEDAPEST, 23 Nov. (Havas). De regee-
ring-Imredy is in het parlement definitief
in de minderheid gebleven en wel met 105
tegen 95 stemmen. Volgens de Hongaarsche
constitutioneele traditie zal Imredy thans
aan het staatshoofd zijn ontslag moeten
aanbieden.
PARIJS, 22 Nov. (Havas) In de avond
vergadering van de Financieele Commissie van
de Kamer werd gesproken over de motie, welke
Vrijdag j.l. is ingediend door de socialisten en
communisten. Van te voren had Daladier nog
een belangrijke verklaring afgelegd.
De minister-president zeide, na te hebben
gewezen op het belang van de wetsontwerpen
voor het verzekeren van het evenwicht der be
grooting, dat indien de Financieele Commissie
vanavond een motie van wantrouwen zou aan
nemen, hij den Britschen- ministers, die morgen
worden verwacht, zou verzoeken hun reis naai
Parijs uit te stellen.
„Ik wil Chamberlain en Halifax niet ont
moeten met een motie van wantrouwen in mijn
knoopsgat. Indien zulk een motie wordt aan
genomen; weet ik wat mij te doen staat."
In welingelichte kringen is men van meening,
dat deze woorden van Daladier beteekenen: in
dien de commissie zich vijandig zou toonen ten
aanzien van de decreten, zal de minister-presi
dent binnenkort het parlement bijeenroepen om
een besluit te nemen over het economisch en
financieel herstel. Hij is van oordeel, dat de
onzekerheid over de houding, welke het parle
ment zal aannemen, niet langer mag duren.
De commissie heeft hierop de socialistische
motie verworpen met 20 tegen 18 stemmen, bij
5 onthoudingen.
Vervolgens is een motie, welke was ingediend
door den radicaal-socialist Paul Bernier, welke
door de regeering was aanvaard, aangenomen
met 25 stemmen tegen 16.
Overeenkomstig deze motie zal onmiddellijk
worden gesproken over de budgetaire credieten,
terwijl de studie over de financieele wet en de
eventueele wijzigingen w'elke gebracht kunnen
worden in de decreten opnieuw ter hand zal
worden genomen.
ia de middagvergadering had de minister van
Financiën, Paul Reynaud, een uiteenzetting
gegeven van zijn plannen. Hij begon met een
overzicht te geven van den toestand zooals deze
was op het oogenblik dat hij de portefeuille
aanvaardde, en vervolgens zette hij de maat
regelen uiteen, waarbij hij er op wees, dat het
noodig is voor de verzekering van het evenwicht
der begrooting 1939 een beroep te doen op het
land. Deze begrooting zal ongeveer 66.5 milliard
bedragen.
Verder deelde hij mede, dat steeds meer
merkbaar wordt, dat gevlucht kapitaal terug
keert. De minister is op het oogenblik zeer te
vreden.
De uiteenzetting van Reynaud maakte een
goeden indruk. Hierna stelde een aantal leden
van de commissie vragen aan den minister.
Zestien socialistische en communistische leden
gaven vervolgens den wensch te kennen ieder
twee of drie decreten te bespreken en minister
Reynaud verklaarde bereid te zijn hierop te
antwoorden.
Nu de Financieele Kamercommissie de motie
der radicalen heeft aanvaard, kan de kwestie
der wetsdecreten als geregeld beschouwd wor
den. Zij zal niet opnieuw kunnen worden op
gehaald dan bij het onderzoek der financieele
wet of tijdens de gewone zitting van 1939,
wanneer de ontwerpen Hot ratificatie der wets
decreten w'elke vóór 31 December zijn ingediend,
aan het parlement zullen worden voorgelegd
Woensdagmiddag zal de Financieele Kamercom
missie beginnen met de bespreking der begroo
ting en het onderzoek naar de credieten voor
het ministerie van Handel.
Z.H. Paus Pius XI tijdens de plechtigheid van de zaligverklaring van moeder Ma
ria Mazzarello in den St. Pieter te Rome
BERLIJN, 21 November (D.N.B.) Tus-
schen 1 en 15 November is de mond- en klauw-
zeerepidemie afgenomen. Het aantal besmette
boerderijen is met 34.000 verminderd. In Oos
tenrijk is het aantal evenwel grooter geworden.
(Van onzen redacteur)
In aansluiting op de mededeeling, dat
binnenkort een niet onbelangrijk aantal
katholieke Vluchtelingen uit Duitschiand
te verwachten is, vernemen wij, dat de
laatste maanden meer dan duizend aan
vragen om hulp bij het R.K. Vluchtelin
gencomité zijn binnengekomen.
Uit den aard der zaak kan het Comité niet
aan alle aanvragen tegemoet komen, omdat het
verleenen van hulp groote bedragen vergt. Ge
durende twee jaren, dat het comité zijn werk
verricht, werd reeds meer dan f 250.000 aan de
vluchtelingen besteed.
Het onderdak, dat dezen wordt gegeven,
geldt in de eerste plaats als een tijdelijk; de
vluchtelingen moeten zoo snel als redelijkerwijs
mogelijk is, het land verlaten en naar elders
vertrekken. Velen komen zelfs nooit in Neder
land.
Zoo emigreerden gedurende den laatsten tijd
door toedoen van het Katholieke Vluchtelin
gencomité 150 Duitsche Katholieken uit
Duitschiand.
De teekenen wijzen erop, dat de aan
vragen om hulp in de fcomende dagen be
langrijk zullen toenemen. Het comité stelt
zich daarbij voor den aanvragers behulp
zaam te zijn bij het verstrekken van visa
met eventueele financieele ondersteuning.
Zooals bekend, stelt de regeering voor de im
migratie van joodsche vluchtelingen bijzondere
garanties. Ook het Katholieke Vluchtelingen
comité heeft deze noodig gehad. In dit verband
worde vermeld, dat het Hoogwaardig Episco
paat in Nederland zijn volle medewerking heeft
gegeven bij het toezeggen van deze garanties.
Tot nu toe werd in ongeveer 1500 gevallen
medegewerkt tot het verstrekken van visa; in
500 gevallen werd financieele steun verleend,
welke ongeveer gelijk staat met de uitkeerin-
gen, welke werkloozen ontvangen.
a
KOPENHAGEN, 22 Nov. (Reuter). De politie
heeft een aantal personen gearresterd, waaron
der een aantal Denen, in verband met het ont
dekken van plannen tót het vormen van een or
ganisatie, welke inlichtingen zou moeten geven
over de scheepvaart, ten behoeve van een bui
tenlandsche mogendheid.
Hieromtrent meldt het Handelsblad:
De Deensche staatspolitie arresteerde twaalf
personen van Duitsche nationaliteit wegens
deelneming aan een organisatie, welke in geval
van een oorlog de beweging van buitenlandsche
schepen in de Deensche wateren zou moeten
controleeren.
Onder de gearresteerden bevindt zich de cor
respondent van de „Berliner Börsenzeitung", de
voormalige kapitein-ter-zee Von Pflungk Har-
tung, -bekend wegens het dooden van den com
munist Karl Liebknecht in 1919.
Officieel wordt medegedeeld, dat een te Ko
penhagen wonende buitenlander de leider was
van het complot (dat niet was gericht tegen de
Deensche militaire of maritieme belangen) en
Havas voegt er bij, dat v. PflugkHartung de
bedoelde persoon is.
Koning Leopold heeft de Fokker-fabrie
ken te Amsterdam bezocht.
Binnenkort zal een verklaring betreffen
de samenwerking tusschen Frankrijk en
Duitschiand worden onderteekend.
De Financieele Commissie der Fransche
Kamer heeft een motie van wantrouwen
in de regeering verworpen.
Engeland is bereid om duizenden Jood
sche kinderen op te nemen.
Auto op onbewaakten overweg tusschen
Rotterdam en Hillegersberg gegrepen;
een doode en twee zwaar gewonden.
De Tweede Kamer is Dinsdagavond be
gonnen met de behandeling van de De-
fensie-begrooting.
Benoemingen bij de Paters Francisca-
HILVERSUM Telefoon 7941 (2 lynen)
Door zijn hooge ligging aangenaam verblijf in
alle jaargetijden. Voor langer verblijf speciale
arrangementen.
Ruime keuze uit meer dan 25 Wildschoteis
Stand op Woensdag 1 uur n.m.:
Vorige stand: 741.1
737.7