Zal binnenlandsche vrede in Frankrijk bewaard blijven? m Barcelona roept gezant terug Het nieuws van heden PARLEMENT VERGADERT OP 8 DECEMBER DE NATIONALE DIENST IN ENGELAND DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE, NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week. per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SP AARNEST AD. HAARLEM VRIJDAG 2 DECEMBER 1938 - OCHTENDBLAD VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21512 Ambassadeur te Brussel keert terug wegens relaties van België met Burgos Belgische regeerïng treft tegenmaatregel De twistappel Tunis Fascistische pers spreekt over een nationalen eisch Ultra-rechtsche partij in Hongarije gevormd Deze splitste zich af van de regeeringspartij Pirow confereert met premier Spaak WORDT SCHUSCHNIGG MET KERSTMIS VRIJGELATEN? Het Weer Te Rijssel zijn vele arbeiders na ontslag uit de fabrieken verjaagd Reynaud keert zich tegen werkgevers Een rede van Reynaud Naar een arbeidsvrede? in Dr. Colijn sprak voor de radio Ter aanbeveling van de collecte op 3 December Trein vermorzelt een bus met kinderen Mededeelingen van Sir Anderson over organisatie der vrij willige defensie Chamberlain over oorlogskansen Chamberlain zal ook den Paus bezoeken Hitier spreekt heden te Reichenberg Het botercontingent in België Eerste steen voor het Ned. paviljoen te Luik Verdediging van den Congo wordt versterkt TWEE TERECHTSTELLINGEN IN DUITSCHLAND Luchtaf weeroef eningen in Groot Londen Beproeving van alarmsignalen Nationale gedenkdag in Zuid-Slavië NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel SO et., Inget. mededeeltngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent per regel. BI] contract sterk verlaagde prijzen Voor 4a kleine annonces „Omroeper»" *te de rubriek BARCELONA, 1 Dec. (Havas). De Spaansche Regeering heeft haar ambassadeur te Brussel teruggeroe pen. Volgens een bericht van het Spaansche Pers agentschap heeft Del Vayo medegedeeld, dat de Spaansche regeering haar ambassadeur te Brus sel heeft teruggeroepen. Dit besluit is, aldus heeft hij verklaard, genomen „met het oog op de vreemde omstandigheden, waarin de Belgi sche regeering kennis heeft gegeven van haar besluit een handelsagent naar het door de op standelingen beheerschte deel van Spanje te zenden." De ambassadeur is heden reeds naar Barce lona vertrokken. Het consulaat te Antwerpen zal de zaken der ambassade waarnemen. Belga meldt uit Brusselde re geering heeft besloten den Belgischen zaakgelastigde en den consul te Bar celona onmiddellijk terug te roepen, naar aanleiding van het besluit der Spaansche republikeinsche regeering tot het terugroepen van haar diplo matieke vertegenwoordiging in België. 99 MILAAN, 1 Dec. (D. N. B.) De „Regime Fas- cista" schrijft met betrekking tot de redevoe ring van Ciano, dat Italië zijn eigen eischen voor heden en toekomst zonder uitzondering handhaaft. De Kamer-voorzitter heeft de af gevaardigden, toen zij „Tunis" riepen, onmid dellijk tot de orde geroepen, maar het natio nale gevoel laat zich niet tot stilstand brengen dcor het geluid van een bel. De uitroepen moe ten beschouwd worden als rechtstreeksche, on- wederstaanbare uitdrukking van de stemming, die het geheele Italiaansche volk van heden bezielt. BOEDAPEST, 1 Dec. (Havas). De scheuring onder de dissidenten van de regeeringspartij is formeel geworden. Zestien afgevaardigden waaronder twee oud-ministers hebben een nieuwe uiterst-rechtsche partij gevormd, welker programma geïnspireerd is op de rastheorieën van generaal Goemboes. Een der dissidenten is toegetreden tot de Hongaristische partij van majoor Szalassy. De voorzitter en vice-voorzit- ter van de Kamer, die tot een groep van dissi dente conservatieven behooren, hebben ontslag genomen. BRUSSEL, 1 Dec. (Belga.) Vergezeld door den Zuid-Afrikaanschen gezant in België en Nederland, dr. H. D. van Broekhuizen, heeft Pirow een bezoek gebracht aan het departement van Buitenlandsche Zaken, waar hij onmiddel lijk in het kabinet van Spaak werd ontvangen. Aan de besprekingen tusschen de beide staats- l.eden werd deelgenomen door den Zuid-Afri kaanschen gezant, den minister van Transport wezen, Marck, en den minister van Koloniën, de Vleesehauwer. Pirow vertrekt Vrijdagmorgen naar Den Haag. WEENEN, 30 Nov. United Press meldt aan haar bladen, dat de geruchten omtrent het vrijlaten van Schuschnigg aanhouden. De beslissing of Schuschnigg bevrijd zal wor den, of dat hij aan een proces zal worden onder worpen, hangt uitsluitend van Hitier af. Schuschnigg's familie en vrienden hopen, dat de gebruikelijke amnestie met Kerstmis ook den vroegeren kanselier in vrijheid zal stellen. Personen die doorgaans goed ingelicht zijn, betwijfelen echter of hij daaronder zal behoo ren. Oostenrijk is in twee kampen verdeeld. De meest radicalen vragen om wraak op het oude regime en wenschen onmiddellijke bestraffing, terwijl het andere kamp, de gematigde nazi's, bevreesd zijn voor de opinie in het buitenland, waarom zij wenschen, dat Schuschnigg in vrij heid gesteld zal worden. Ondertusschen luiden de berichten omtrent Schuschnigg, dat zijn zenuwgestel ernstig ge schokt is, ofschoon hij overvloedig van goed Voedsel wordt voorzien. In Duitschland zijn met tanks oefeningen gehouden, waarbij de oorlogsmonsters door kunstmatige nevel moesten rijden PARIJS, I Dec. (Havas). Minister-presi dent Daladier heeft verklaard, dat hij voornemens is, het parlement tegen 8 De cember bijeen te roepen. Aangezien de meeste arbeiders, die gisteren te Rijssel gestaakt hebben, vanochtend in ver band met het vroege uur, waarop het werk op de fabrieken begint, nog geen mededeeling van hun ontslag hadden ontvangen, meldden zij zich gewoon op hun werk. Daar hun ech ter de toegang geweigerd werd, hebben zij van een groot aantal fabrieken de deuren gefor ceerd, waarna zij er met honderden tegelijk binnendrongen. Zij begaven zich naar hun plaatsen in de werkplaatsen en weigerden weg te gaan. Nadat de directies de prefectuur had den gewaarschuwd, zijn commissarissen van de speciale politie, terzijde gestaan door mobiele garden, de fabrieken rond gegaan en hebben de ontslagen arbeiders weggejaagd. De 25.000 mijnwerkers in het gebied van Valenciennes hebben zich niet gestoord aan den raad der communisten, in staking te blij ven uit solidariteit met de 800 ontslagen mijn werkers, en zijn allen weer aan het werk ge gaan. Echter waren vanochtend de meeste ar beiders in de ijzer- en staalindustrie nog in staking, en slechts 20 procent had het werk hervat. Minister Reynaud is heden gast geweest op een dejeuner van de American Club. waar hij in het Engelsch een redevoering uitsprak, die per radio naar de Vereenigde Staten werd uitgezonden. Reynaud begon met er op te wijzen, da) de huishouding, de financiën en de munt van Frankrijk getroffen zijn door zeven jaren crisis. Sinds vier jaar is de toestand verergerd. De fundamenteele crisis is een economische crisis, voortvloeiende uit de onvoldoendheid der Fran- sche productie. De maatregelen, die met de de creten genomen zijn, bestonden er in meer vrijheid te geven ten aanzien van de groot- handelsprijzen en een uitbreiding mogelijk te maken van het crediet, welke volstrekt nood zakelijk was, aangezien de prijzen der grond stoffen in francs verdubbeld zijn en de detail prijzen in vier jaar met ruim 60 pet. zijn ge stegen. Een consolidatie van den munt was noodzakelijk. Ten behoeven daarvan? om een einde te maken aan den uitvoer van goud, om de kapitalen naar Frankrijk te doen terug- keeren heeft de regeering strenge maatrege len tot financieele saneering moeten nemen. Sprekende over de stakingsbeweging van Woensdag zeide Reynaud: „Gij weet, wat ge beurd is. Het betreft hier in het geheel niet een overwinning van de eene klasse op de andere. Het Fransche volk heeft zich uitge sproken voor arbeid, orde en nationale dici- pline. Daarmede heeft de democratie getoond in staat te zijn zichzelf offers op te leggen, welke in andere regimes zoo gemakkelijk met geweld opgelegd worden. Daarmede beteekent de dag van gisteren voor de zaak der demo cratie een overwinning, die niet mag worden onderschat. Wat het volk van Frankrijk gis teren gezegd heeft komt hierop neer, dat het genoeg heeft van de crisis, waarin het zich reeds zeven jaar bevindt." Reynaud herinnerde er verder aan, dat hjj gisteren een groote fabriek heeft gerequireerd, die de deuren voor de arbeiders sloot. „De werkgevers, die geloofden te kunnen terugkee- ren naar den staat van zaken vóór Juni 1936, zullen hard tot de orde geroepen worden. In een sociaal evenwicht, dat Frankrijk vormt, zijn herstel en handhaving van de vrijheden en de atmosfeer zelf van onze democratie ver bonden. Wij willen den goeden wil en de toe stemming der harten verwerven, geen dood- sche berusting." Reynaud juichte het toe, dat kapitalen te- rugkeeren, de goudvoorraad toegenomen is, de rentevoet verlaagd en de koersen der Fran sche papieren op de beurs gestegen zijn. Deze stijging is ten voordeele van groote menigten, gezien de democratiseering van het sparen in Frankrijk. Verder wees spr. er op, dat sinds drie weken het aantal wagonladingen gestegen is. Hij is er van overtuigd, dat het potentieel tot herleving van het land groot is, ondanks den geweldigen last, dien de bewapeningswed loop het' land oplegt. Zijn rede besluitende, zeide de minister: „Het economische herstel van Frankrijk, herstel van zijn algeheele kracht zijn nood zakelijk voor het evenwicht van krachten in de wereld en bijgevolg voor het welzijn van alle volkeren en regimes. De democratieën echter hebben persoonlijke redenen om zich hierover te verheugen. Wij hebben onderling een groote, gemeenschappelijke taak: de ver dediging van dat ideaal van individueele vrij heid, vrijheid van geweten en een vertegen woordigende regeering, hetwelk wij Franschen evenzeer liefhebben als gij en als de volken van het Britsehe Empire." Onze correspondent te Parijs seinde Donder dagavond: In politieke en parlementaire kringen is men van meening, dat voor de toekomst veel zal af hangen van het gebruik dat Daladier zal maken van zijn versterkte positie. Het vertrouwen is zeer groot, dat hij een wijs gebruik daarvan maken zal en in geen geval aan het Fransche patronat zal toestaan een revanche te nemen op de arbeiders door de bevoegdhéden, die deze zich in den loop der jaren verworven hebben, aan te tasten. Daladier kondigde trouwens in zijn radiorede van gisterenavond aan, dat een nieuwe modus van regeling tusschen arbeiders en werkgevers gevonden zal worden. In dit accoord zou een handhaving van de vijfdagenweek (niet van de 40 uren) kunnen worden gestipuleerd, in al die gevallen, waarin zulks in overeenstemming mei de verschillende bedrijven is te brengen. De moeilijkheid is, naar men zegt, wie daarbij de arbeiders zullen vertegenwoordigen. Na hei gebeurde kan dit practlsch de C.G.T. niet meer zijn. Men denkt hier veeleer aan de vrije, chris telijke en beroepssyndicaten. Voor wat de toepassing betreft van de sanc ties, die zijn aangekondigd tegen de „dienst weigeraars", heeft de regeering te verstaan ge geven, dat zij er een verstandig gebruik van zal maken en mild te werk zal gaan. Te Lorient zijn de arbeiders van het Marine-arsenaal, die gestaakt hebben, allen ontslagen, doch zij kre gen daarbij tevens de aanbieding, dat zij naar een nieuw arbeidscontract konden solliciteeren. Men denkt nu, dat de regeering op dezelfde wijze te werk zal gaan en ook den particulieren patroons aan zal raden dit te doen. Op deze wijze kan toch een duidelijk onderscheid ge maakt worden tusschen de misleide goedwillen- den en de harde koppen. Het was heden overal rustig in het land. Het ministerie van Marine deelt mede, dat de arse nalen voor het meerendeel den arbeid gisteren hebben voortgezet. De Koopvaardij is niet be lemmerd. In de industrie wordt hier en daar gestaakt en zijn ontslagen gevallen. Zoo heeft de vliegtuigenfabriek te Toulouse haar bijna drieduizend arbeiders ontslagen en is gesloten. De arbeiders, die gisteren gestaakt hebben, hadden vandaag geen toegang tot het arsenaal te Cherbourg. De staking van metaalarbeiders te Duinkerken, die de vorige week was uitge broken, is geëindigd. In de mijnen bij Valen- ciennnes is de arbeid hervat. Te Lyon is de toestand normaal. De socialistische fractie der Kamer heeft de bijeenkomst, die tegen morgen was belegd, af gezegd in verband met het besluit van Daladier om met 8 December het parlement bijeen te roepen. illllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllll| 1 VOOR HET GEHEELE LAND: Krachtige 1 tot matigen, tegen het eind van den dag verder afnemende wind, uit Zuid-West tot West of Noord-West, meest gebroken Ej lucht, tegen den avond geheel opklarend. E{ In den nacht en morgen buien met regen en hagel en wellicht onweer, guur weer. ALGEMEENE VOORUITZICHTEN: j| Voorloopig nog weinig verandering in het IÉ weertype. De minister-president dr. H. Colijn heeft Don derdagavond kwart over zeven voor de beide zenders een kort woord gesproken, ter aanbe veling van de nationale inzameling van Zater dag 3 December, ten behoeve van uitgewekenen om geloof en ras. Gaarne was ik bereid, aldus de minister president, om een kort woord van aanbeveling te spreken. Immers het gaat hier om menschen te helpen, die den laatsten tijd zeer veel heb ben geleden. Op den avond van dê collecte, a s. Zaterdag, zullen reeds 4000 vluchtelingen onze grens ge passeerd zijn. Deze menschen moeten geholpen worden. Velen hebben reeds bij vrienden of familie onderdak gevonden, doch lang niet allen. Voorts moeten wij ons voorbereid houden, dat hun verblijf van langen duur zal zijn, om dat de vooruitzichten op doorzending naar andere landen niet gunstig, zelfs zeer on gunstig zijn. Wij moeten ons het koninklijk woord herinneren, dat een klein volk groot moet zijn, waarin een klein volk groot kan zijn. En dit is het geval met de milddadigheid, die wij moeten betoonen t. o. v. de vluchtelin gen. Zeker in ons land zijn er ook noodlijden den, doch hier is een leed, dat veel dieper is dan wij zelf kennen. Daarom vraag ik allen, deze collecte daad werkelijk te steunen. SALT LAKE CITY, 1 Dec. (Reuter). Tijdens een verblindenden sneeuwstorm is bij Midvale in Utah een goederentrein ingereden op een autobus, waarin zich een dertigtal schoolkin deren bevond. Dokters en ambulances begaven zich in allerijl naar de plaats van de ramp Tot nu toe is bekend, dat 26 personen zijn om gekomen en 12 zwaar gewond. LONDEN, 1 Dec. (Reuter)In het Lagerhuis heeft de Lord Privy Seal, Sir John Anderson, een verklaring afgelegd betreffeüie den na tionalen vrijwilligen dienst, waarbij hij :n groote lijnen aanduidde, „welke maatregelen de regee- ring besloten heeft te aanvaarden om te waar borgen, dat ons manschappenmateriaal en dat der vrouwen georganiseerd wordt op de meest doeltreffende en practische wijze voor vrijwil lige diensten aan den staat". Voortgaande zeide spreker: na zeer zorgvuldig alle argumenten te hebben afgewogen is de regeering tot het besluit gekomen, dat een gedwongen registreering op het oogenblik niei noodig of gewenscht is. De eerste step zal zijn de publicatie van een handboek of gids behel zende bijzonderheden omtrent alle diensten, waarvoor vrijwilligers noodig zijn voor de de fensie des lands, zoowel de militaire als de ci viele defensie, en een duidelijke aanwijzing gevende van het type mannen, die bereid zijn en het geschiktst vrijwilligersdiensten kunnen verleenen voor elk dezer defensie-onaerdeelen. Verder zal ook een volledige lijst ter beschik king worden gesteld van alle sleutelverrichtin gen die van essentieel belang zijn in geval van een mobilisatie. Er zal duidelijk gemaakt worden, dat de per sonen. die voor deze verrichtingen gebruikt worden, het best den staat kunnen dienen door te blijven bij hun eigen werk. Verder aldus de minister is reeds gebleken, dat vrijwilli gers zich in groot aantel aanbieden, zoodat men verwachten mag, dat het benoodigde aan tal spoedig zal zijn bereikt. Chamberlain heeft in het Lagerhuis op een vraag medegedeeld, dat de regeering geen be vestiging heeft van de berichten, volgens welke Duitschland drie legerkorpsen zou mobiliseeren. Toen Lansbury vroeg of de minister-presidem door middel van de voorbereidingen her. volk er van wilde overtuigen, dat een reusachtige oor log onvermijdelijk is, antwoordde de premier „Zeer zeker is dat niet het geval." Chamberlain heeft medegedeeld, dat de be handeling van een „Melkwet" uitgesteld is in verband met een hernieuwd onderzoek van hel geheele vraagstuk. Ten slotte heeft de minister-president mede gedeeld, dat volgens een bericht van oen Brit- schen consul te Palma de twee schepen mee door de Britsehe regeering gekocht graan zijn teruggegeven en morgen zullen vertrekken. ROME, 1 Dec. (Reuter) Chamberlain zal bij zijn bezoek aan Rome ook een bezoek brengen aan den Paus, wanneer de gezondheidstoestand van Pius XI dit zou toestaan. Een dergelijk be zoek is in overeenstemming met het gewone di plomatieke gebruik. De chefs van de Generale Staven der Balkanstaten zijn te Athene voor een bespreking bijeengekomen. Van links naar rechts: generaal Jonescoe (Roemenië) generaal Papagos Alexander (Griekenland)veldmaarschalk Fewzi Tsjakmak (Turkije) en generaal Dusjan Simonvitsj (Joego-Slavic) BERLIJN, 2 Dec. (Havas) Hitier zal zich heden naar Reichenberg in het Sudetenland be geven, waar hij tegen half acht een redevoering zal uitspreken. BRUSSEL, 1 Dec. (Belga). Gezien den toe stand van de botermarkt heeft de minister van Economische Zaken bij het loopende boter - invoercontingent van 100.000 k.g. een nieuw contingent van 150.000 k.g. toegevoegd. Bijgevolg bedraagt het loopende contingent thans 250.000 k.g. Naar gelang de evolutie van de botermarkt zal het contingent uitgebreid worden. De invoervergunningstaxe is onveran derd. BRUSSEL, 2 Dee. (Belga). De Belgische mi nister van Openbare Werken, Balthazar, zal zich heden naar Luik begeven om den eersten steen te leggen van het Nederlandsche Pavil- Minister Reynaud over de toekomst van Frankrijk. De Spaansche regeering heeft haar ge zant te Brussel teruggeroepen. De Belgische zaakgelastigde en consul te Barcelona eveneens teruggeroepen. Hitier zal hedenavond te Reichenberg een rede houden. Bij een aanrijding tusschen een trein en een autobus in Utah (Ver.* St.) werden 26 kinderen gedood. De Tweede Kamer heeft Donderdag de behandeling der Onderwijs-begrooting voortgezet; de moties-Thijssen en Tila- nus werden verworpen. Een Koolhoven-verkenner bij noodlan ding zwaar beschadigd. Voortgezette behandeling voor den Cen- tralen Raad van Beroep van de bekende marechaussee-zaak te Oss. New-Yorksche beurs: lustelooze stem ming; slot op het laagste punt. O joen op de Internationale Waterstaats-tentoon stelling. De plechtigheid zal worden bijgewoond door den Nederlandschen gezant, B. Ph. Baron van Harinxma thoe Slooten en den Nederlandschen consul-generaal, den heer mr. H. van Rom- burgh. BRUSSEL, 1 Dec. (Belga.) De gouverneur- generaal van den Congo, Ryckmans, heeft in de Kamer- en Senaatscommissies voor kolo niale zaken verklaard, dat een poging in het werk gesteld zal worden met betrekking tot de bescherming van de monding der Congo- rivier. Het fort van Kinshasa zal in orde wor den gebracht, terwijl tevens een krachtsinspan ning ondernomen zal worden ten gunste van de luchtvaart. Verder heeft de gouverneur medegedeeld, dat maatregelen genomen zijn ten aanzien van ze kere Mohammedanen, die vreemdelingenhaat vertoonden. BERLIJN, 1 Dec. (D.N.B.). De beide daders van een overval op een auto nabij Heidelberg: Reif, oud 19 jaar en Horn, oud 18 jaar, zijn Dinsdag j.l. ter dood veroordeeld en vandaag terechtgesteld. Zij hadden den overval op 13 November j.l. gepleegd en den chauffeur van den auto met een ijzeren hamer ernstig ge wond. Een speeltooneel Het derde eeuwfeest van Amster dams stedelijken Schouwburg is gis terenavond gevierd en daardoor is in onze herinnering gebracht hetgeen Vondel als opschrift voor dezen schouwburg dichtte: De wereld is een speeltooneel Elck speelt zijn rol en krijght zijn deel. Wij zijn zooals ook de Spaansche priester-dichter Calderon eeuwen ge leden aangaf, in Gods hand de spelers die onze levensrol hebben te spelen. Heel de wereld is ons theater. De door God ons toebedeelde rol dienen we naar best vermogen uit te beelden: koning of bedelaar, veldheer of sol daat. Het oude versje van Vondel houdt zulk een diepe levensles in. Op dat elk onzer zijn deel krijge. Het komt er minder op aan wat of wien we uitbeelden, wel hoe we spelen, hoe we onze taak vervullen. LONDEN, 1 Dec. (A.N.P.) Op acht Decem ber zal de grootste proef genomen worden, die ooit in Engeland gehouden is, met de alarmsig nalen voor luchtovervallen. Een honderdtal sire nes, geplaatst op politiebureaux in Groot Lon den, zal dan terzelfdertijd gaan loeien. Ambte naren zullen verspreid opgesteld worden in het gebied, dat door de sirenes moet worden be streken, om na te gaan of de waarschuwingssei- nen doelmatig zijn. Er zal op acht December eerst het z.g. waarscnuwingssignaai gegeven wor den een fluctueerende toon, die twee minuten lang aanhouden zal waarop drie minuten la ter het signaal „aanvallers zijn voorbij" zal weerklinken. Dit laagste zal eveneens twee mi nuten duren en bestaat in een voortdurend op één hoogte klinkenden toon. BELGRADO, 1 Dec. (D.N3.). In geheel Zuid-Slavië werd vandaag de twintig jaar ge leden uitgeroepen stichting van het Koninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen herdacht. Te Belgrado werd een vaderlandsche optocht gehouden, en de regentschapsraad heeft een al- gemeene amnestie afgekondigd. Te Zagreb heeft de leider der Kroatische op positie Matsjek zijn aanhangers verboden om aan de feesten deel te nemen. Gisteravond is op het Strossmayerplein in Zagreb een ontploffing ontstaan. Het onderzoek heeft uitgewezen, dat klaarblijkelijk een met springstoffen gevuld blik tot explosie is ge bracht. De ontploffing heeft geen slachtoffers geëischt. Stand op Vrijdag 1 uur v.m.745.5 Vorige stand; 745.7

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1