De zwijgenden overwinnen
DE DUITSCHE HELD
KWEEKELINGEN MET
ACTE
VRIJDAG 2 DECEMBER 1938
OVERZICHT TWEEDE KAMER
Jammer van het amen
dement-Til anus
LANDBOUWCRISISFONDS
VOOR 1937
Voordeelig slot over 1937
van f 21 millioen
OP DOORREIS NAAR
ENGELAND
240 Joodsche vluchtelingetjes te
Oldenzaal
Kamp te Hoek van Holland
NATIONAAL CENTRUM
Nieuwe voorzitter benoemd
DOOR VALLEND GESTEENTE
GEDOOD
De R.K. Staatspartij
Prachtige resultaten van de leden-
wervingsactie
DE KONINGIN IN HAAR
RESIDENTIE
NIEUW SCHIP VOOR DEN
ROTTERDAMSCHEN LLOYD
Tewaterlating van de „Japara"
WEGENBELASTING OF
BENZINEBELASTING?
Adres aan de regeering
FINANCIËN-BEGROOTING
OVER 1937
ASYLRECHT VOOR SPAN-
JAARDEN
Gelden kunnen wellicht eens
teruggevorderd worden
P.T.T.-BATEN BOVEN DE
RAMING
BOERDERIJEN UITGEBRAND
Blikseminslag de oorzaak
Boerderij in asch gelegd
Graumans-hulde (d'n Dré)
Clearingkoersen
Koolhoven-verkenner
maakt noodlanding
Militair toestel te Zeist zwaar
beschadigd
GEEN KOUDE WINTER
UIT DE STAATSCOURANT
Burgemeester
Onderscheidingen
Controleur van den arbeid
Bureau voor de Statistiek
Georganiseerd Overleg
Directe belastingen
Rijkslandbouwwinterschool
P.T.T.
Opheffing belastingkantoor
n
(Van onzen parlementairen redacteur)
DEN HAAG, 1 December 1938
Hardi tegen hard ging hst om de eerste mo
tie van dr. Moller. zoowel ter linker als ter
rechter zijde waren vrijwel alle banken bezet.
Op de vraag of het rechtvaardig is, dat de
ééne bijzondere Handelshoogeschool wél en de
andere niet wordt gesubsidieerd, ging het over
en weer: vóór, tégen, vóór, tegen.... Met het
resultaat, dat de zwijgenden overwonnen: met
47 tegen 46 stemmen werd het amendement
aangenomen. Net op het kantje.
En op het nippertje. Want toen even later
het voorstel om ten behoeve van Tilburg den
post Onvoorzien met een gulden te verlagen
het complement van het aangenomen amen
dement in stemming kwam, deed een laat
komer aan de linkerzijde de stemmen staken
op 47 tegen 47, zoodat daarover morgen wordt
overgestemd.
Deze principieele overwinning van „de zwij
genden" werd bereikt met medewerking van
de Anti-revolutionnairen en de beide Christen
democraten, de heeren Van Houten en Posthu-
ma. De Christelijk-Historischen, die altijd nog
met zichzelf in tweestrijd leven of de gelijk
stelling van het Lager Onderwijs niet reeds te
veel splitsing in ons vaderlandsch schoolwezen
bracht en die in geen geval dezen weg verder
willen bewandelen, stemden tegen. Hun goed
recht! Maar het was een beetje aan den
kleinen kant, dat zij daarna ook hun stem
onthielden aan het voorstel om den éénen gul
den, die door de aanneming van het eerste
amendement aan Tilburg toeviel, van Onvoor
zien af te trekken. Dat had met de principieele
beslissing, die eenmaal was gevallen, niets
meer te maken.
Dr. Moller's tweede amendement strekkend
tot afkeuring van de oprichting eener A-af-
deeling aan de Rijks-H. B. S. te Leeuwarden,
zulks terwijl reeds aan de gemeente-H. B. S.
daar ter plaatse zulk een A-afdeeling bestond,
werd, ditmaal met den steun der Christelijk-
Historischen, aangenomen met 58 tegen 36
stemmen.
Ten slotte werd nog een begrooting,spost, ten
behoeve van een technisch laboratorium voor
Delft, waarover gisterenmiddag de stemmen
staakten, met 52 tegen 42 verworpen.
Zoodat al met al de inzet van den dag den
heer Minister weinig aangenaams bracht.
Niettemin blijft hij spijts alle critiek rustig op
z(jn zetel zitten. Of 't hem niets kan .schelen I
Daar hing nog meer onprettigs in de lucht:
de motie van den heer Thijssen, uitsprekend,
dat de Kamer een verbetering van de leerlin-
genschaal urgent acht en het amendement-
Tilanus, vasten vorm gevend aan het instituut
der „kweekelingen met acte".
Dat de motie-Thij.ssen niets zou uithalen
stond vast. De Minister liet daaraan in zijn
antwoord op de beschouwingen, door de Ka
mer aan Lager Onderwijs gewijd, niet den ge-
ringsten twijfel bestaan. De leerlingenschaal
werd indertijd gewijzigd omdat de kosten van
het onderwijs naar beneden moesten in ver
band met den financieelen toestand des lands.
Vijf millioen werd daardoor bezuinigd. De fi-
nancieele toestand verbeterde sindsdien geen
haar, hij werd eer slechter. De Regeering heeft
de overtuiging, dat onder deze omstandigheden
die vijf millioen niet kunnen worden gemist.
En of die motie nu aangenomen wordt of
niet, die overtuiging blijft onveranderd. Met
andere woorden de Regeering zal die motie
naast zich neerleggen.
Het had dus weinig zin de motie-Thijssen
te steunen. Het zal der Regeering ook zonde:
deze motie wel duidelijk zijn, meende dr. Mol
ler, dat de heele Kamer een verbetering van
de leerlingenschaal urgent acht. De motie werd
linksch tegen rechtsch verworpen.
Resteerde: het amendement-Tilanus. Dat
liet aan de Regeering, aan dezen Minister, in
wien men nu eenmaal zacht gezagd weinig
vertrouwen heeft, zoo weinig mogelijk te be
slissen over, geeft hem de normen in de hand,
die hij moet toepassen en daarmee uit.
De Onderwijswet laat den Minister de be
voegdheid om wanneer een of andere school
in uitzonderlijken nood verkeert daar eigen
machtig een onderwijzer extra, buiten de be
palingen van de leerlingenschaal om, te be
noemen. Op deze benoemingen bestaat niet de
minste contröle: dat doet het departement
volgens de allengs beproefde „methode", die
daar sinds enkele jaren wordt gevolgd: steek
een kaarsje op bij den directeur-generaal en
hij zal genadiglijk uw verzoek overwegen. In
bijna zeshonderd gevallen hééft deze hoog
mogende een gunstige beslissing genomen.
Voor zeshonderd onderwijzers-benoemingen
bestaat dus niet de geringste garantie, dat de
gelijkstelling tusschen openbaar en bijzonder
onderwijs wordt in acht genomen; die geschie
den zóó maar, onder de hand 'door! Dat
„systeem" van twee „noodbeslissingen" per dag
wilde de heer Tilanus zooveel mogelijk inper
ken. Hij stelde voor den scholen, met overbe
zette klassen naar vaste regels een „surnume
rair onderwijzer" met een salaris van 720 gul
den per jaar te gunnen. Dan zou tevens in
datgene, waar de Minister van middag op wees.
in de omstandigheid, dat tal van kweekelin
gen met acte niet op de juiste plaats zitten,
verbetering, althans lijn worden gebracht.
Wanneer het waar is, dat in de inspectie-
Sneek by verbetering van de leerlingenschaal
23 onderwijzers méér aan het werk kunnen,
terwijl er thans 76 kweekelingen met acte
werken, zoodat er dus veel te veel zijn, dan
moet de Minister het amendement-Tilanus
dat hem in staat stelt de kweekelingen naar
objectieve normen daar te brengen waar zij wél
noodzakelijk zijn, overnemen.
Maar „objectieve normen" oeh, de direc
teur-generaal krijgt kippenvel als hij eraan
denkt! „Lekken" noemt hij zulke dingen.
Neen: de minister voelde niets voor het
amendement. Wacht maar eens, tot ik over de
brug kom, verklaarde hij. Ik heb mijn ambt
genoot van Sociale Zaken gevraagd mij te hel
pen bij het te werk stellen van een aantal
actebezitters als „kweekelingen" bóven de nor
maal door de leerlingenschaal geëischte en
boven de zeshonderd door mij eigenmachtig
benoemde extra-krachten, aan de scholen te
verbinden. En hij zal het doen. Dus wéér:
geen enkele garantie? Zullen voor
het aanwijzen van de scholen, die zulk een
kweekeling krijgen toegewezen objectieve nor
men gelden? Indien daarop éénig vertrouwen
mag bestaan, dan is het omdat de minister van
Sociale Zaken er mede achter zit. Als het van
dezen bewindsman en zijn departement alléén
moest komen, hadden wij de verwerping van
het amendement-Tilanus, dat alleen door de
Katholieken en de Christelijk-Historischen
werd gesteund, ernstig betreurd.
Bewondering kunnen wij overigens niet koes
teren voor de linker-groepen, die wél een groo-
ten mond opzetten over autoritaire methoden
en bescherming van den rechtsstaat, maar die
uitgerekend dezen bewindsman met „nood
gevallen" twee per dag! laten regeeren!
Het antwoord van Minister SLOTEMAKER
op „Lager Onderwijs" was in zooverre belang
wekkend, dat het een beeld gaf van wat er
werd gedaan ten behoeve van wat de Minister
met een bij de gelegenheid allesbehalve pas
senden feestelijken term de „van werk versto
ken acte-bezitters" doopte en wat een gewoon
mensch de „werklooze onderwijzers" zou noe
men.
Daarbij stelde Zijne Excellentie voorop, dat
de werklooze onderwijzers geenerlei recht kun
nen doen gelden op een bijzonderen steun van
de overheid. Zij hebben eenmaal zelf hun be
roep gekozen, ze moeten daar zélf maar de
verantwoordelijkheid voor dragen. Zij hebben
héél goed geweten, dat de uitzichten voor den
onderwijzer slecht waren. De Overheid heeft
te hunnen aanzien een taak, maar eenigen
plicht bekent zij niet.
Tweeërlei maatregelen heeft zij intusschen
genomen: inperking van de opleiding en ope
ning van mogelijkheden tot het vinden van
emplooi.
De inperking van de opleiding kon niet a!
te hard van stapel loopen. Stopzetting van het
Staatsexamen, stopzetting van alle Kweek
scholen en invoering van een numerus clausus
voerde tot te groote moeilijkheden, maar wél
werden door Terpstra reeds geen supplement
klassen meer gesubsidieerd en werden door
dezen minister 18 kweekscholen opgeheven met
het resultaat, dat, terwijl in 1935: 2563 versche
onderwijzers werden afgeleverd, dit getal in 1938
tot 1545, dat is beneden de behoefte, slonk.
Ter opening van emplooi-mogelijkheden
werden de onderwijzers geplaatst door het ca-
pitulantenbureau 459 profiteerden daarvan
terwijl ten behoeve van degenen, die in
technische vakken verder wilden studeeren
reeds 53 beurzen werden vergeven.
Al blijven deze cijfers dan ver beneden die
der in nood verkeerenden Dr. Vos sprak
gisteren van ruim 4000 kweekelingen met acte
en al laten zich over de maatregelen ter in
perking van de opleiding wel enkele opmerkin
gen maken, al blijft het slap, er blijkt toch
uit, wat nooit werd ontkend, dat de goede wil
er is. Dat is ten minste iets.
Verschenen is een wetsontwerp tot wijziging
van de begrooting van inkomsten en uitgaven
van het Landbouwcrisisfonds voor 1937.
Aan de Memorie van Toelichting wordt om.
ontleend:
De sedert medio 1936 ingetreden prijsstijging
op de wereldmarkten, voor Nederland nog ge
accentueerd door de gevolgen van het loslaten
van den gouden standaard, heeft een zeer
grooten invloed op de financiën van het Land
bouwcrisisfonds uitgeoefend en heeft tot een
algemeen vrij belangrijke vermindering der
steunuitkeeringen kunnen leiden
Slechts in enkele gevallen waar de produc
tie veel grooter bleek dan aanvankelijk was
geraamd, is het noodzakelijk de uitgetrokken
steunbedragen te verhoogen; in verreweg de
meeste gevallen kan het oorspronkelijk uitge
trokken bedrag aanzienlijk verminderd worden
De gewone dienst voor het jaar 1937 zal
uiteindelijk sluiten met een voordeelig slot van
circa 21.000.000. Hierbij dient echter in aan
merking te worden genomen, dat -in de jaren
1938 en 1939 nog steunuitkeeringen moeten
worden gedaan, welke op vorige dienstjaren
betrekking hebben en waarvan de comptabele
afwikkeling ten laste van den dienst 1937 niet
meer mogelijk zal zijn Hiervoor zal naar schat
ting circa 5.000.000 benoodigd zijn.
Voorts dient er rekening mee te worden ge
houden, dat uit dit saldo nog steunuitkee: in-
gen voor de melkveehouders in 1938 en 1939
moeten worden gefinancierd, waarvoor even
eens circa 5.000.000 vereischt is, terwijl het
obligo, dat de regeering in verband met de
voorraadovereenkomst met den graanhandel op
zich genomen heeft, op 31 December 1937 op
ca. 4.500.000 gewaardeerd moet worden.
Met den D-trein uit Berlijn zijn Donderdag
middag tegen vier uur 240 Joodsche kinderen
uit Duitschland, o.a. afkomstig uit verwoeste
weesinrichtingen, te Oldenzaal aangekomen,
op doorreis naar Engeland. Dit kindertransport
geschiedt onder leiding van het Centrale co
mité tot hulp aan buitenlandsche kinderen te
Amsterdam. Vele dames uit Oldenzaal en En
schede waren naar het station gekomen om
de kinderen te ontvangen. Men had een maal
tijd voor de vluchtelingetjes bereid, welken zij
zich goed lieten smaken. Bovendien kregen zij
voor de verdere reis enkele versnaperingen
mee. De kinderen toonden zich dankbaar voor
het hartelijk onthaal.
Om bij half vijf vertrok de trein naar Hoek
van Holland, vanwaar de kinderen den over
tocht naar Engeland zullen aanvaarden.
In' den loop van de volgende week worden
nog ongeveer acht honderd kinderen verwacht,
waarvan ongeveer drie honderd uit Weenen.
Honderd van deze kinderen zullen in ons land
worden ondergebracht. De overigen zullen
eveneens naar Engeland doorreizen.
In opdracht van de regeering wordt het kamp
van de Rotterdamsche vacantieschool te Hoek
van Holland gereed gemaakt voor de ontvangst
van Joodsche vluchtelingen.
Hoewel het kamp aanstaanden Maandag ge
reed moet zijn voor deze ontvangst, kan nog
niet worden opgegeven wanneer de eerste vluch
telingen arriveeren.
De heer R. F. C. baron Bentinck, opperstal
meester van H. M. de Koningin, heeft zich tot
zijn leedwezen genoodzaakt gezien om gezond
heidsredenen zijn functie als voorzitter van de
stichting „Nationaal Centrum" te Zeist ter be
schikking te stellen.
Op de Woensdag gehouden vergadering zijn
woorden van warmen dank gesproken voor al
les wat de scheidende voorzitter in het belang
van de stichting heeft gedaan, terwijl Jhr. mr.
J. E. W. Twiss Quarles van Ufford, subst.-of-
ficier van Justitie bij de arrondissements
rechtbank te Utrecht werd benoemd als op
volger.
In de Domaniale mijn te Kerkrade is de ne
gentienjarige mijnwerker J. Jonkerman onder
vallend gesteente bedolven en op slag gedood.
Met groote geestdrift hebben tal van afdee-
lingen der R. K. Staatspartij de groote najaars
actie ingezet: de werving van *50.000 nieuwe
leden. Vooral Limburg meldt prachtige resul
taten: nieuwe afdeelingen zijn opgericht te
Cadier en Keer (153 leden), te Meyel, Leenhof,
Heer, Heksenberg en Mesch. Vele afdeelingen
melden een sterken groei van het ledental, o. a.
Afferden 70, Rumpen 122, Mechelen 63 nieuwe
leden, enz. enz.
Dit alles is nog slechts een begin, want in de
Limburgsche propaganda is de maand Decem
ber gereserveerd als d e ledenwervingsmaand.
Ook uit andere provinciën komen berichten
bij den Centralen Propaganda Dienst binnen
over zeer gunstige resultaten van de ledenwer
vingsactie.
H. M. de Koningin is Donderdagochtend om
kwart voor 12 op het paleis Noordeinde te Den
Haag aangekomen.
Zaterdag zal het in opdracht van de N. V.
Rotterdamsche Lloyd op de werf van de N. V.
Machinefabriek en scheepswerf van P. Smit
Jr., te Rotterdam gebouwde dubbelschroef-mo-
torschip Japara" te water gelaten worden.
De doopplechtigheid zal worden verricht door
mevrouw Oud, de echtgenoote van den burge
meester van Rotterdam.
De „Japara" is een zusterschip van de ver
leden jaar op dezelfde werf gebouwde „Welte
vreden" en van de .Brastagi", die in 1937 door
de N. V. Kon. Maatschappij ,,De Schelde" te
Vlissingen voor de N. V. Rotterdamsche Lloyd
is gebouwd. Over twee weken zal de stapelloop
plaats vinden van het vierde schip van deze
nieuwe serie de „Bantam", op het oogenblik
nog bij ,,De Schelde" te Vlissingen in aan
bouw.
De „Japara" is een motorvrachtschip met
accommodatie voor 12 passagiers, die zullen
worden ondergebracht in vier tweepersoons
hutten en vier eenpersoonshutten.
Het schip zal in Mei 1939 zijn proeftocht
houden en is bestemd om zoo mogelijk 3 Junj
1939 de eerste reis naar Nederlandsch-Indië
aan te vangen.
Het in aanbouw zijnde zusterschip „Bantam"
zal op 17 December te water loopen en is be
stemd om op 15 April 1939 de eerste reis naar
Nederlandsch-Indië te beginnen.
De Amsterdamsche Vereenjging van Werk
gevers in het Autotransportbedrijf en de Ver-
eeniging van Transportondernemers „Door
Eendacht verbonden" hebben zich met een
adres tot de Ministers van Financiën en Wa
terstaat gewend, om de aandacht te vestigen
op den noodtoestand, waarin zich de vracht
autohouders en in het bijzonder de expediteurs
bevinden, door de onredelijk zwaar op hun be
drijven drukkende wegenbelasting.
Met nadruk verzoeken zij stappen te doen,
ten einde te geraken tot een algeheele opheffing
der wegenbelasting en vervanging hiervan door
een benzinebelasting, waardoor een euvel als:
belasting betalen tijdens het stilstaan van een
auto, niet meer kan voorkomen.
De nieuwe benzinebelasting zal een bestem
mingsbelasting moeten zijn, m.a.w. er zullen
uit de opbrengst dezer belasting geen andere
uitgaven gedaan behoeven te worden, dan bou
wen en onderhoud van bruggen en wegen en
niet, zooals thans, subsidies verstrekt aan con
currente instellingen, als: spoorwegen, lucht
vaart, scheepvaart. Een bescheiden benzinebe
lasting van bijv. 6 a 7 ct. per liter zal ruim
voldoende zijn, om de kosten, verbonden aan
bouwen en onderhoud der genoemde installa
ties, te bestrijden.
Ingediend is bij de Tweede Kamer een wets
ontwerp tot wijziging en verhooging van de be
grooting van Financiën over 1937.
Aan de memorie van toelichting wordt ont
leend
Aan de Maatschappij tot behartiging van de
Nationale Scheepvaartbelangen N.V, is in 1937
machtiging verleend het aan een tweetal Neder-
landsche scheepvaartondememingen verleende
crediet te verhoogen in verband met vlootver-
nieuwing, zulks tot een totaal bedrag van
f 1.300.000, welk bedrag hierbij wordt aange
vraagd.
De begrooting van inkomsten en uitgaven van
het Werkloosheidssubsidiefonds voor het dienst
jaar 1937 dient te worden verhoogd met
f 7.852.000, in verband met de omstandigheid,
dat voor het dienstjaar 1937 de splitsing van
den bijzonderen steun uit het werkloosheids
subsidiefonds in extra-bijdragen, belastingbij-
dragen en rentelooze voorschotten niet zoo tij
dig kon plaats vinden, dat hiermede bij het
opmaken der begrooting kon worden rekening
gehouden. Thans is gebleken, dat, voor zoover
de bijzondere steun in den vorm van rentelooze
voorschotten wordt verleend, met het aange
vraagde kan worden volstaan.
Aan het Voorloopig Verslag der Tweede Ka
mer inzake de begrooting van Buitenlandsche
Zaken over 1937 wordt ontleend:
Met betrekking tot de som van ƒ67.000, uit
getrokken wegens kosten van transport en
onderhoud van Spanjaarden, die in het Ne-
derlandsche gezantschap te Madrid asyl heb
ben gezocht, werd door een aantal leden opge
merkt, dat wellicht te eeniger tijd de moge
lijkheid van terugvordering van dat betoog
zich zal voordoen. Deze leden zouden het nut
tig achten, dat bij het gadeslaan van de ont
wikkeling der verhoudingen in Spanje ook
deze aangelegenheid in het oog wordt ge
houden.
Verschenen is een wetsontwerp tot verhooging
van de begrooting van het staatsbedrijf der
Posterijen, Telegrafie en Telefonie voor 1937.
Aan de memorie van toelichting wordt o.m.
ontleend
Tengevolge van de belangrijke verkeerstoe-
neming, welke eind 1936 begonnen, zich het ge-
heele jaar 1937 voortzette en waarmede uiter
aard bij het opmaken der begrooting 1937 in
het 2e kwartaal 1936 geen rekening kon worden
gehouden, hebben de baten over 1937, ondanks
de in den loop van dat jaar getroffen ingrij
pende tariefsmaatregelen, de raming belangrijk
overtroffen.
Door de ruime baten is het mogelijk geworden
niet alleen de afschrijvingen, welke in de be
grooting 1937 ter verkrijging van een winstuit-
keering van ƒ8.500.000 tot een te laag bedrag
moesten worden uitgetrokken, tot de voorge
schreven hoogte op te voeren, doch bovendien
een bedrag van rond 5.600.000 voor verhoogde
afschrijvingen op bedrijfsmiddelen, wejke voor
een te hooge boekwaarde op de balans per 31
December 1936 voorkwamen, aan te wenden. Het
wordt voorts wenschelijk geoordeeld, dat een
bedrag van 1.500.000 wegens conversiewinst
uit de belegging van den postchèque- en giro
dienst wordt bestemd voor verhooging van de
reserve voor koersverliezen op deze belegging.
De verkeerstoeneming, alsmede de prijsstijging
als gevolg der depreciatie van den gulden, heb
ben voorts een onvoorziene stijging van lasten
veroorzaakt.
Donderdagochtend tegen tien uur brak brand
uit in de gemeenteboerderij aan den Kerkedijk
te Bergen (N.-H.), bewoond door het gezin
Jonker. Ofschoon de brandweer spoedig ter
plaatse was en onmiddellijk met drie stralen
water had gegeven, kon niets behouden blijven
Het dak stortte in. Alleen de muren bleven
staan. De oorzaak van den brand, welke in de
huiskamer ontstond, is vermoedelijk explosie
in een kachel. Verzekering dekt de schade.
In den nacht van Woensdag op Donderdag
is te Sidderburen, gemeente Slochteren, de
bliksem geslagen in de boerderij van den heer
J. Dijk. De boerderij brandde tot den grond
toe af. Verzekering dekt de schade.
Donderdagnacht omstreeks half vier is tij
dens een kort, doch hevig onweer de bliksem
geslagen in de boerderij van de familie J. van
Dijk te Siddebuursterzande.
De bewoners moesten in allerijl het perceel,
dat binnen een minimum van tijd in lichter
laaie stond, verlaten. Van den inboedel kon niets
worden gered.
De brandweer uit Slochteren bestreed het
vuur, doch kon niet verhinderen, dat de boer
derij een. prooi der vlammen werd. De aangren
zende schuur kon behouden blijven. Een koe
kwam echter in de vlammen om.
De schade wordt door verzekering gedekt.
Door onvoorziene omstandigheden is eenige
vertraging ontstaan in de medewerking tot de
Graumanshulde. Het opgeven van het Gemeente-
Gironummer van de penningmeesteresse heeft
verwarring doen ontstaan, waardoor de Post-
Giro de overschrijvingen niet kon doen ge
schieden.
Zy, die hiervan de moeilijkheid ondervonden,
worden vriendelijk verzocht hunne bijdragen
alsnog te willen storten op Postgiro 342504 Bus-
sum: mevr. J. SloosDorré, penningmeesteresse
Graumans-Hulde.
Koersen voor stortingen op 2 December 1938
tegen verplichtingen, luidende in: Reichsmarken
73.75; Lires 9.66.
Omstreeks drie uur geraakte Donderdagmid
dag van een Koolhoven-verkenner, welke op weg
was van Haamstede naar Soesterberg, de ben
zinetoevoer verstopt, ten gevolge waarvan de
motor afsloeg. De vlieger, een 23-jarige
sergeant-vlieger, zag zich genoodzaakt een nood
landing te maken. Hij koos hiervoor het groote
weiland van den veehouder Meethurst te Zeist
uit. Alles zou zonder schade zijn verloopen, in
dien zich niet midden in het weiland een prik
keldraadversperring had bevonden.
Het vliegtuig botste tegen de versperring en
sloeg over den kop, waarbij de neus en de vleu
gels zwaar beschadigd werden. De vlieger bleef
ongedeerd.
Het toestel is voorloopig onder politiebewaking
gesteld. Het zal heden worden gedemonteerd en
naar Soesterberg overgebracht.
Het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut te
De Bilt deelt mede:
Betreffende het karakter van den komenden
winter, December-Februari, kan worden me
degedeeld, dat de becijferingen met een waar
schijnlijkheid van 2 op 3 aangeven, dat de tem
peratuur hooger zal zijn dan normaal, de
neerslag ongeveer normaal.
By K. B. is met ingang van 15 December
1938 benoemd tot burgemeester der gemeente
Oude-Niedorp: S. H. J. Bosma.
Toegekend de aan de orde van Oranje-Nas-
sau verbonden eere-medaille, in zilver:
aan mejuffrouw P. M. Willems, huishoudster
op de R. K. pastorie te Rijkevoort, gemeente
Beugen;
aan A. H. Wijkamp, afdeelingschef by de fir
ma G. W. van der Wiel en Co., te Arnhem en
in brons aan Th. Gerritsen, jamkoker bij de
firma J. F. Baltussen, te Driel, gemeente He-
teren.
Met ingang van 1 December 1938 benoemd
tot controleur van den arbeid H. J. J. Janssen
te Badhoevedorp, gemeente Haarlemmermeer.
De benoemde controleur van den arbeid H.
J. J. Janssen is met ingang van 1 December
1938 toegevoegd aan den directeur-generaal
van den arbeid, ter standplaats Amsterdam.
Benoemd tot hoofdcommies in vasten dienst
bij het Centraal Bureau voor de Statistiek dr,
J. B. D. Derksen, thans commies in tydelijken
dienst.
By beschikking van den minister van Finan
ciën is aan P. C. Ligtenberg, directeur der di
recte belastingen, invoerrechten en accijnzen te
Breda, op zijn verzoek eervol ontslag verleend
als lid, tevens onder-voorzitter, van de bijzon
dere commissie voor Georganiseerd Overleg
voor de ambtenaren der directe belastingen,
enz. en der registratie, enz., met dankbetuiging
voor de in die functie bewezen diensten.
Benoemd tot lid (ambtshalve voorzitter) van
den Raad van Beroep voor de directe belastin
gen te Zwoile: mr. W. A. Vos, rechter in de
arrondissements-rechtbank te Zwolle, thans
plaatsvervangend lid (ambtshalve plaatsvervan
gend voorzitter) van gemelden raad.
Voor het tijdvak 1 December 1938 tot 1 De
cember 1939 weder benoemd tot leeraar aan de
Rijkslandbouwwinterschool te Dordrecht ir. C.
S. Knottnerus, aldaar.
Met ingang van 1 Januari 1939 is aan den
referendaris bij het hoofdbestuur der poste
rijen, telegrafie en telefonie J. Lorié op zijn
verzoek eervol ontslag verleend met dankbe
tuiging voor de aan den lande bewezen diensten.
Met ingang van 1 Februari 1939 is aan den
referendaris der posterijen, telegrafie en tele
fonie J. W. Bosch als zoodanig eervol ontslag
verleend.
De minister van Financiën heeft besloten
met ingang van 1 Januari 1939 op te heffen het
kantoor der directe belastingen en accijnzen te
Beek (L.) en de thans onder dat kantoor res-
sorteerende gemeenten in te deelen bij het kan
toor der directe belastingen en accijnaen te
Geleen. Dit laatste kantoor zal worden gerang
schikt in de 4e klasse.
Een roman van Enrica von Handel-Mazzeiti
„Je zult nu wel aanvoeren: mijn God, als ik
von Tessenburg zoo lief heb en hij de vader
van mijn kinderen is, moet ik hem dan laten
sterven
M'n hartediefje! Wees niet boos op me! Ik, je
vader, kan niet begrijpen, waarom je van dien
Tessenburg zooveel houdt, jij, het mooiste meis
je van Linz, had uit honderden kunnen kiezen,
en waarom nam je juist hem? Want buiten zijn
statige verschijning en zijn dapperheid bezit hij
niets, hij heeft een slechte inborst en jij hebt
ontzettend veel van hem verdragen. Zeg niet:
neen, ik weet 't beter. Overste Paulich heeft
mij alles geschreven. Jij, arm kind, hebt je zelf
opgeofferd voor dien harteloozen man en hem
als 'n dienstmeid gediend; tot dank heeft hij je
getyranniseerd en twaalf duizend gulden van
jou er door gejaagd. Ja, de vader van je kinde
ren is hij: moeten we daarom soms met hem
begaan zijn? Jij bent 't met wie ik te doen heb,
jij arm kind, die smart en leed om je kinderen
lijdt en hen met liefde en zorg hebt opgevoed,
maar hij? Jij bent schoon en lief als een engel,
hij genoot je jeugd en je schoonheid, je werd
moeder door hem. Hij had de lust en jij de
vele, bittere smarten. Met jou heb ik medelijden,
met hem niet! Maar, zul je antwoorden: ik mag
toch smeeken! Smeeken mag iedereen! De keizer
of de aartshertog kan mij verhooren of niet,
dat ligt aan hen zelf. Neen Sophie! Als jij hen
smeekt, dan niet, Jou weerstaan, mijn mooi lief,
goed kind? Als jij, op je knieën, vol ontroering
smeekt? Dan vertrouw ik geen keizer en geen
aartshertog Karl! Al zijn zij ook beiden deug-
zame en rechtvaardige mannen en Karl boven
dien de grootste held van Duitschland, Sophie!
En als zij het zouden bestaan hem gratie te ver-
leenen, zouden zij voor eeuwig geschandvlekt
zijn, omdat zij dan ter wille van een vrouw het
recht verdraaid en verkracht hebben. Bedenk
dat goed!
Daarom, nog eens. Ik smeek je, Sophie, So
phie! Breng het offer, hoe zwaar het ook is,
voor je geboortestad, voor je vaderland, voor je
ouden vader en laat recht geschieden aan dien
sluipmoordenaar. Overwin je liefde; wees dezen
eenen keer doof voor je dwaze hart. God de
Heer van allen, zal je weten te beloonen.
De brave kerel, die je dezen brief brengt, de
goede Faltl, zal je helpen. In Linz, in je ouder
lijk huis, waar je gelukkige levens-Mei vervlood,
tptdat die man je betooverde, is een woning be
reid, om jou en je kinderen te huisvesten. Mama
en ik hebben alles met de grootste liefde in orde
gebracht, er ontbreekt niets, zelfs geen luxe,
voor jou en je kinderen. Wilhelm kan on
middellijk naar 't gymnasium gaan en Marianne
naar de Ursulinen, die nog de prettigste herin
neringen aan jou bewaren. Kom, mijn kind,
draal niet, wij wachten. De dag van Tessenburg's
terechtstelling moet je niet afwachten, het dient
tot niets, tenzij om je nog meer te olteren. En
als 't dan moet, schrijf hem ten afscheid enkele
woorden, maar laat hem verder over aan de ge
rechtigheid. Kom, Sophie! Kom toch, je zult
goede dagen hebben bij ons en de ellende, die
je met Tessenburg hebt doorstaan, vergeten. Ik,
je oude vader, je goede stiefmoeder, alle vrien
den zullen je op de handen dragen, terwijl Tes
senburg je met voeten trad.
Mijn kind, ik ben niet hard, bij God, neen!
Ik moet 't echter zeggen: als jij na deze diep
gemeende smeekbede van je vader volhardt en
toch een verzoek om gratie doet voor dien moor
denaar, en gratie voor hem krijgt, dan keert je
oude vader zich in gerechtvaardigde teleurstel
ling en bittere droefheid van je af. Bedenk dit,
en neem een besluit. Je vindt in dezen brief
honderd gulden, de plaatsen in de diligence
heeft Faltl, volgens mijn opdracht, onmiddellijk
na aankomst van zijn bot besteld. Wanneer 't
je teveel vermoeit, kunnen jullie een nacht in
St. Pölten overblijven en met een volgenden wa
gen den anderen dag verder reizen. Faltl blijft
bij je. Alles wat voor de reis noodig is, zal hij
jullie bezorgen. Overdenk alles en volg mijn
raad.
God behoede je mijn kind.
Je liefhebbende, diepbedroefde vader,
FRANS DE PAULA SCHMELZING.
Magister Pharmaciae.
Apotheek „de Zwarte Adelaar", Linz.
Den negentienden dezer."
Toen Sophie den brief ten einde toe gelezen
had, kromp zij, als door een onzichtbare vuist
neergebeukt, geheel ineen. De brief fladderde
uit haar handen en viel aan haar voeten. Zoo
ziet de troost zoo ziet het medelijden van
haar vader er uit. Wat heeft Georg met moorde
naars en misdadigers gemeen, wat kan hij er aan
doen, als slechte menschen hun valschheid door
drijven? Was dat niet nu en altijd zoo? Toen
zy nog kind was, huisde bij Wildriss een heele
rooversbende. Maar van alles wil vader hem be
tichten en ten laatste hem de liefde van zijn
Sophie met geweld ontrooven: is dat rechtvaar
dig? Maar hij kan motieven aanvoeren, zoo veel
hij wil, en zijn arm kind daarmee kwellen; van
haar liefste kan hij haar niet scheiden, in eeu
wigheid niet. Hoe kan hij zoo verschrikkelijk
hard zijn, en hij is toch haar goede vader! In
vertwijfeling wrong zij haar handen, en met van
koorts klapperende tanden fluisterde zij; „Papa,
papa, waarom bent u toch zoo wreed?"
Plotseling richtte zij zich op en luisterde. Zij
hoorde den ouden Faltl praten in dat vertrouw
de Linzer dialect; hij beschrijft voor de kinderen
de hofapotheek, zij hoort hem vertellen over het
ijzeren hekje voor de deur, over het schilderij
van de Heilige Drievuldigheid boven den winkel,
over de vensterbanken vol bloemenhaar
hart krimpt ineen, het ouderlijk huis zul je niet
meer zien, vader wendt zich van je af, omdat
je je geliefde trouw blijft tot in den dood....
Een ijzeren hand lag op haar borst, perste
haar hart samen, zoodat zij nauwelijks kon ade
men; maar er moest nu zonder aarzelen gehan
deld worden, ejaagd raapte zij den brief en de
bankbiljetten van den vloer op en trad de groote
kamer binnen. De bode stond eerbiedig op met
een verlegen uitdrukking op de stoere trekken
van zijn gelaat; de beide kinderen verstomden
schuw, de glimlach, die nog om hun mondje
speelde, verstarde. Moeder was zoo ontsteld en
bleek.
„Beste Faltl," sprak zij, tevergeefs pogende
haar trillende stem vastheid te geven, „u bent
van zoo ver hierheen gekomen entevergeefs.
Het spijt mij voor uw groote moeite. Ik neem
nu afscheid van u en moet u slechts vragen,
voor mijn vader een brief mee te willen nemen.
Willy, toe, breng mij een enveloppe uit de
schrijftafel." De knaap bracht haar de envelop
pe, zij stopte er de bankbiljetten in. De kinderen
keken met .groote oogen toe.
„Dushier hebt u het," zei Sophie en gaf
de enveloppe aan den bode, „geef dit aan mijn
vader terugik heb 't niet noodig. Wij ko
men niet!"
De man verroerde geen vinger.
,En verder geen antwoord?"
„Neen."
„Juffer Sophie," zei hij met nadruk. „Doe toch
niet zoo, ik smeek u, denk er toch nog eens over
na."
Beiden keken elkaar in de oogen. Sophie voel
de aan zijn blik dat hij nauwkeurig op de hoog
te was van wat de brief inhield. Schaamte en
smart boorden dieper in haar gemarteld hart.
Heftig herhaalde zij:
„Wij komen niet! Alles is overdacht!" Zij
duwde hem het couvert in de hand: „Toe, neemt
u 't toch!"
Faltl legde het couvert op tafel en schudde
het hoofd. „Vergeef me, mevrouw, nog één
woord. Ik heb de plaatsen in de diligence voor
morgen al genomen, uw vader heeft 't mij be
volen, ik moest er onmiddellijk na aankomst
voor zorgen. Op Zondag reizen veel menschen.
'n Diepe blos brandde op Sophie's wangen.
,A1 genomenheel goed!" zei zij, moeizaam
lachend. ,3en ik een kind of een ontoereken
bare, die alleen geen voet verzetten kan?"
Plotseling schokten hevige snikken haar borst.
„Zoo'n behandelingvan mijn eigen....
dat....'heb ik niet verdiend."
„Mama! mama!"
De kinderen klampten zich vast aan de
schreiende moeder. De jongen legde zijn arm
om haar middel, als moest hij haar tegen een
vijand beschermen. Zjj drukte zyn kleine, harde
hand; geen vriend had zij nu, niemand dan dit
jonge kind hier.
„Willy! Marianne!" vroeg zij, verwezen
lachend in de oogen van de kleinen schouwend.
„Luistert, wat men van mama wil. Dat ze mor
gen uit Weenen weg zal gaan, samen met jullie.
Weg van papa, niet naar den aartshertog gaan,
maar papa verlaten, hem weerloos overlaten aan
die wreedaards.... en mama zou moeten zeg
gen.... 't gaat mij niets aan! Kinderen! Willy!
moet ik dat doen? Zou Onze Lieve Heer dat
goedvinden?"
(Wordt vervolgd)
