De „Reiger" in het spoor van
Van Riebeek
Twee kinderen bij
brand omgekomen
A
1
De „Condor" op
zee verongelukt
Sombere woorden
van Pirow
7%
ZUID-AFRIKA VLUCHT
BEGONNEN
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
ÉSsi
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week.
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
DINSDAG 6 DECEMBER 1938 - AVONDBLAD
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21519
Z. K. H. Prins Bernhard heden
morgen bij start op Schiphol
aanwezig
De hoop gevestigd op
regelmatigen dienst
Het vliegtuig zonk na noodlanding,
maar bemanning werd gered
Naar gastvrij Nederland
Pf Hl 1w, T 1| II
SSt - - - --
mmmm
FM# 1
F IE j
Het vertrek van het K.L.M.-vliegtuig Reiger" van Schiphol voor een speciale vlucht naar Zuid-Afrika ter gelegenheid van
lOOsten Dingaansdag.
De ouders wisten twee kinderen te
redden, doch een 5-jarig zoontje
en een jeugdig familielid
kwamen om het leven
Het Weer
Ernstige schade aan
Kanaal van Corinthe
Tengevolge van grond
verschuivingen
„Geen enkele natie wenscht oorlog,
maar elke regeering bereidt
zich daarop voor"
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
TAC K Mr O'S TERD
I OVI\> en AZIJN
Daranyi voorzitter
van Lagerhuis
Hongaarsche regeering wil den
militairen dienstplicht invoeren
Savoye betuigt trouw
aan Frankrijk
De Italiaansche pers geeft op hef-
tigen toon annexionistische
eischen te kennen
ARRESTATIE VAN CED1LLO
\VTTÏÏT7ÏÏT7777
h=>
SS
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel SO ctIrget.
mededeetlngen 50 cent: Idem op ,pag één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
do kleine annexes „Omroeoers" *!e de rubriek
„Passagiers voor Zuid-Afrika, in
stappen
Een nieuw geluid, hedenmorgen op
Schiphol, een roep nochtans, waar
van allen, die hem méé voor het
eerst beluisterden, vurig hoopten,
dat het spoedig even vertrouwd mag
klinken als de waarschuwing voor
het vertrek van het vliegtuig naar de
Oost.
Zoo is vanmorgen te ruim acht uur
het K. L. M.-vliegtuig „Reiger" van
Schiphol gestart voor zijn vlucht naar
Zuid-Afrika.
Er bestond voor dit vertrek bui
tengewoon veel belangstelling; ook
Prins Bernhard, vergezeld van zijn
adjudant, kapitein de Roo van Alder-
werelt, was per auto van Soestdijk
naar Schiphol gekomen, om van het
vertrek van de „Reiger getuige te
kunnen zijn.
Verder waren aanwezig de gezant van Zuid-
Afrika, dr. H. D. van Broekhuizen, de Minis
ter-President, dr. H. Colijn en de Minister
van Euitenlandschc Zaken, mr. J. A. N. Patijn,
de oud-minister van Buitenlandsche Zaken
jhr. mr. A. C. de Graaf, de wethouder var. de
Handelsinrichtingen mr. G. C. J. D. Kropman,
de directeur der Gem. Handelsinrichtingen, ir.
L. Boogerd en de heer U. F. M. Dellaert-, ha
venmeester van Schiphol.
Het vertrek van het vliegtuig was be
paald om acht uur, doch reeds lang voor
dien tijd heerschte in de stationswacht
kamer van Schiphol de traditioneele drukte
en bedrijvigheid, waarvan ae reizigers, die
deze eerste HollandZuid-Afrika vlucht
zouden meemaken, natuurlijk het middel
punt vormden. Tot hen behoort jhr. mr. F.
Beelaerts van Blokland, vice-president van
den Raad van State, die de Nederlandsche
Regeering op den honderdsten Dingaansdag,
16 December a.s., zal vertegenwoordigen.
De bemanning van de „Reiger" bestaat,
zooals bekend, uit de piloten Scholte en
Viruly, den mecanicien Dunk, den radio-te
legrafist Putman en den steward Eggenhui-
zen.
Familieleden, vrienden en bekenden de
den hun uitgeleide.
Ter ontvangst van de nooge gasten waren
Van de zijde der K. L. M. aanwezig de di
recteur, de heer A. Plesman en de onderdirec
teuren, de heeren P. Guillonard en H. Martin,
kolonel van Hoogenhuyzen en de stationschef
Van Schiphol, de heer Thomson.
Op ongedwongen wijze bewoog Prins
Bernhard zich tusschen het publiek in de
Wachtkamer en onderhield zich met verschil
lenden der daar aanwezigen, o.a. met jhr. Bee
laerts van Blokland en dr. van Broekhuizen.
Tegen acht uur begaven alle aanwezigen
zich naar het platform voor het stations
gebouw, waar dr. v. Broekhuizen een kort
afscheidswoord sprak. Hij noemde dezen
dag, waarop de eerste HollandZuid-
Afrika vlucht begint, een historischen dag
en wees op de sterke banden, die steeds
Nederland en Zuid-Afrika hebben verbon
den, niet alleen in blijde, doch ook in moei
lijke dagen. Met name herinnerde hij aan
het zenden door H. M. de Koningin van de
„Gelderland" om den grijzen president
Paul Kruger af te halen en hij sprak er
zijn dankbaarheid en voldoening over uit,
dat jhr. Beelaerts van Biokland de Neder-
landsche Regeering op den grooten Zuid-
Afrikaanschen herdenkingsdag van 16 De
cember a.s. zal vertegenwoordigen.
In 1652 aldus spr. maakte Jan van
Riebeek per zeilschip de eerste reis naar
Zuid-Afrika, thans zal de „Reiger" daarheen
koers Zetten over bergen en dalen, over wou
den en woestijnen. Spr. wenschte de „Reiger",
baar bemanning en passagiers een voorspoedige
veis.
Dr. J. Gajentaan sprak namens de afd. Am
sterdam van het Alg. Ned. Verbond en wensch
te de „Reiger" eveneens een goede reis.
Aan jhr. Beelaerts overhandigde spr. een oor
konde van de Amsterdamsche A. N. V.-afdee-
ling voor haai zuster-afdeeling te Kaapstad.
De directeur van de K. L. M., de heer A.
Plesman, was verheugd, dat de K. L. M. dank
zij medewerking der Zuid-Afrikaansche Re
geering een medewerking waarvoor de
K. L. M. zeer dankbaar is in staat is deze
extra vlucht naar Zuid-Afrika te maken.
Tegen het exploiteeren van een geregel
de luchtverbinding schijnen nog bezwaren
te bestaan, doch spr. hoopte, dat deze op
den duur met medewerkingy der Zuid-
Afrikaansche Regeering en de Britsche
Luchtvaart zullen worden overwonnen.
De afstand AmsterdamBatavia is de
helft grooter dan die van Nederland naar
Zuid-Afrika en daar de geregelde verbin
ding met Flatavia er reeds lang is, mag
worden verwacht, dat die met Zuid-Afrika
nu ook spoedig tot stand zal komen.
Ook de heer Plesman wenscht ten slotte al
len een goede reis en Jhr. Beelaerts in het
bijzonder een zegenrijken arbeid.
Het oogenblik van vertrek was nu aangebro
ken. Passagiers en bemanning begaven zich aan
boord, waar inmiddels ook de post 23.084
stuks (138 kg.) en het vrachtgoed waren inge
laden. Een laatste groet werd gewisseld. Prins
Bernhard drukte den vertrekkenden de hand
Dan klapt de deur der cabine dicht, de moto
ren trekken aan en de Reiger taxi'de naar het
startpunt.
In een helderen winterschen morgen verhief 't.
toestel zich in de lucht, nog eenmaal beschreef
het een bocht over het platform, waar men
juicht en wuift, om dan snel in Zuidelijke rich
ting te verdwijnen.
Een nieuwe groote luchtweg wordt gebaand.
Na het Rijk in Oost en het Rijk in West wordt
Hians ook het zoo nauw verwant Zuid-Afrika
door een Nederlandschen vogel van huis tot huis
bevlogen. Het is de eerste, moge het ook, al
thans binnen afzienbaren tijd, niet de laatste
zijn.
MANILA, 6 Dcc. (Reuter)Het Duitsche
vliegtuig „Condor", dat op de thuisreis was
van Tokio naar Duitschland, heeft wegens
een defect op zee moeten dalen en is daar
bij gezonken.
Het toestel kwam op nog geen tweehonderd
meter van de kust ter hoogte van Kaap Rosa-
rio in de baai van Manila terecht. In de nabij
heid zijnde visschers schoten toe en brachten
de bemanning in veiligheid. Een amphibievlieg-
tuig van de Amerikaansche marine is naar de
plaats van het ongeluk gezonden om de be
manning op te pikken.
De visschers redden drie leden der beman
ning en den eenigen passagier, en de twee
andere leden van de bemanning werden door t
amphibie-vliegtuig aan boord genomen. Men
verneemt thans dat de noodlanding te wijten
was aan een lek in de olieleiding. De Condor
ligt in ondiep water en men hoopt de machine
te kunnen redden. Het vliegtuig streek neer bij
een bekende badplaats, met name Sunset Beach,
die op vijftien mijl ligt van Manila, waar een
groot aantal Duitsche inwoners tevergeefs
wachtte op de aankomst der vliegers.
Een later bericht meldt, dat de maohine vlak
op het water werd neergezet. Alle inzittenden
zijn ongedeerd. De bovenste vleugeldeelen zijn
vanaf de kust nog zichtbaar, en hierop bevond
zich de bemanning toen zij werd gered.
WEENEN, 6 Dec. (Reuier). Donderdag
vertrekken van Weenen drieduizend Jood-
sche kinderen onder de zestien jaar. Hiervan
gaan er tweeduizend naar Nederland en
duizend naar Engeland.
Omstreeks zeven uur vanmorgen
heeft te V^ychen (Gelderland) een
hevige brand gewoed, waardoor
twee kinderen om het leven zijn ge
komen.
Door tot nu toe onbekende oorzaak brak
op genoemd tijdstip brand uit in de bak-
berij van den heer J. Berben, gevestigd in
de Spoorstraat te Wychen.
Toen de heer B. den brand ontdekte,
had het vuur reeds een grooten omvang
aangenomen. Het was reeds overgeslagen
naar de woning, zoodat de bewoners ern
stig gevaar liepen.
De familie B. bestond uit man, vrouw
en drie kinderen, in verband met de St.
Nicolaas-drukte was er nog een zusje van
de vrouw in huis om in den winkel te hel
pen. Alle kinderen lagen nog te bed, toen
de heer B, den brand ontdekte.
Hij en zijn vrouw trachtten onmid
dellijk de kinderen in veiligheid te
brengen. Twee van hen kon men nog
naar buiten brengen. Het derde kind
der familie, de vijf-jarige Jantje,
had echter reeds zoo ernstige brand
wonden opgeloopen, dat het kind
spoedig daarop overleed.
Helaas was het ook niet meer mo
gelijk, de slaapkamer van het zusje
van de vrouw des huizes, de zestien
jarige Annie Hendriks, te bereiken.
Het meisje kwam in de vlammen om.
Hoewel de brandweer spoedig ter plaatse
was, kon niets worden gered. Van het huis is
alleen de voorgevel blijven staan.
De heer B. en zijn vrouw en de twee ge
redde kinderen zijn voorloopig bij buren onder
dak gebracht.
Korten tijd nadat de brand in de bakkerij
van den heer B. was ontdekt, was de brandweer
van de gemeente Wychen ter plaatse. Ook de
burgemeester der gemeente, de heer M. J. Mul
ders, verscheen spoedig op het terrein van den
brand om persoonlijk het blusschingswerk te
leiden.
Zijn grootste zorg was te onderzoeken of zich
nog menschen in het brandende perceel bevon
den. Toen de brandweer ter plaatse kwam, had
het vuur reeds zoo'n grooten omvang aange
nomen, dat aan blusschen niet meer te denken
viel en helaas ook de beide slachtoffers, van
den brand niet meer konden worden gered.
Het vijfjarig kind van den heer B., dat, met
Het record-vliegtuig Condor, dat heden bij Manila in zee is gestort, bij zijn start naar
Berlijn op 28 November jM
Tokio vanaf het vliegveld Tempelhof bij
Onder groote belangstelling vertrok de „Peiger" naar Zuid-Afrika. Tijdens de rede
van den Zuid-Afrikaanschen gézant, Z.Exc. dr. H. D. van Broekhuizen, Daarachter
v. I. n. r.:!wethouder Kropman, minister' mr. J. A. N. Patijn, Z.K.H. Prins Berhard,
minister-president dr. H. Colijn- en mr. F. Beelaerts van Blokland, die als 'verte
genwoordiger der Nederlandsche regeering de reis naar Zuid-Afrika meemaakt.
VERWACHTING geldig van hedenavond EE
tot morgenavond 19 uiir: EE
VOOR HET GEHEELE LAND:
EE Meest matige, Zuidwestelijke tot Zuide-
EE lijken wind, half tot zwaar bewolkt of be- EE
trokken, weinig of geen regen, weinig ver-
EE andering in temperatuur. EE
E Zon op 7.55 - onder 3.47 - Licht op 4.17 EEE
EE Maan op nam. 3.20 onder v.m. 6.26 EE
EE 7 December V. M.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiwiii'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiii
ernstige brandwonden overdekt, uit het bran
dende huis werd gehaald, werd voorloopig bij
buren ondergebracht. Het kind overleed echter
spoedig.
Het andere meisje, dat het leven heeft ver
loren, is waarschijnlijk reeds gestikt, voordat het
vuur haar heeft bereikt.
Beide lijken zijn in den loop van den och
tend naar het in de nabijheid gelegen Sint Jozef
gesticht vervoerd.
De brandweer, moest zich beperken tot het
baschermen van. de aangrenzende perceelén.
De heer B. heeft behalve zijn bakkerij en daar
bij behoorenden'winkel ook nog een sigarenwin
kel; deze bleef behouden.
De verslagenheid in het dorp is zeer groot.
Van alle kanten werd hulp geboden, toen de
brand werd ontdekt. De drie gemeente-veld
wachters en de rijksveldwachter, die in Wychen
gestationneerd is, hadden echter geen moeite
om de nieuwsgierigen, die in grooten getale op
het gerucht van den brand afkwamen, op vol
doenden afstand te houden.
Het totaal afgebrande huis bestond uit een
beneden- en bovenverdieping. De omgekomen
kinderen sliepen met twee andere kinderen op
de bovenverdieping. Twee konden, zooals ge-
zegd, worden gered. De overige leden der familie
en een knecht sliepen in het achterhuis.
ATHENE, 6 Dec. (Reuter) De verbinding
ter zee met West-Griekenland en het Westelijk
deel der Middellandsche Zee wordt ernstig be
lemmerd, doordat het kanaal van Corinthe in
verband met de door de grondverschuivingen
aangerichte schade is gesloten.
Deze grondverschuivingen zijn een gevolg van
den ongekend hevigen regenval in het betref
fende gebied. Aan de oevers van het kanaal ver-
toonen zich groote scheuren, en een grondig on
derzoek zal noodig zijn om vast te stellen of zij
van ernstigen aard zijn.
LONDEN, 6 Dec. (Reuter). Pirow, de mi
nister van Oorlog der Unie van Zuid-Afrika,
die teruggekeerd is van een reis naar
Duitschland, Nederland, België en Italië,
heeft gisterenavond een verklaring afgelegd
over den Europeeschen toestand.
Hij zeide, dat Europa in de richting van een
oorlog drijft, een oorlog, welken geen enkele na
tie wenscht, doch waarop iedere regeering zich
voorbereidt. Tenzij er in de volgende maanden
een volledige wijziging in de vooruitzichten
komt, zal de internationale spanning volgens
Pirow in het a.s. voorjaar haar hoogtepunt De
reiken. Het tragische van den toestand is, dat
sinds de regeling der Tsjecho-Slowaaksche kwes
tie geen vraagstuk aan de orde is, dat een oorlog
zou verontschuldigen, laat staan onvermijdelijk
maken. Het drijven naar oorlog wordt volgens
Pirow veroorzaakt door zuiver psychologische
factoren.
Zelfs het vluchtelingenvraagstuk is volgens
den minister op betrekkelijk gemakkelijke wijze
te regelen. Voor zijn oplossing zijn twee dingen
noodig
Vooreerst geld om in de plaats te komen 'van
het bezit, dat de vluchtelingen niet mede mogen
nemen. Dit zou kunnen worden geregeld door
een internationale leening, waarvoor de landen,
die zich van hun vluchtelingen wenschen te
ontdoen verantwoordelijk moeten zijn, doch wel
ke gewaarborgd zal moeten worden door de an
dere groote mogendheden.
Vervolgens het land, waarheen de vluchtelin
gen, die geen geld hebben of door immigratie-
wetten worden belemmerd, kunnen gaan.
Er is volgens Pirow meer dan voldoende on
bewoond geschikt gebied, waar tweemaal zoo
veel vluchtelingen zullen kunnen koloniseeren
als er in aanmerking voor zullen komen. Wat
ontbreekt is evenwel de bereidheid eenige wer
kelijke opoffering te doen. Dit is zoowel aan de
zijde der landen, die hun vluchtelingen kwijt
willen als aan de zijde dergenen die hun gevoe
lens van sympathie laten hooren, het geval.
Pirow voegde hieraan toe, dat de internatio
nale houding ten aanzien van de vluchtelingen-
kwestie op zichzelf geen reden is voor oorlog,
doch dat zij symptomatisch is voor de geestes
gesteldheid, welke niet bereid is werkelijke op
offeringen te doen voor den vrede. Zoolang die
geestesgesteldheid aanhoudt, zal het drijven
naar oorlog een drijven met toenemenden
aandrang voortgaan.
De „Condor" maakte bij Manila een
noodlanding op zee en is gezonken.
De minister van Sociale Zaken wenscht
geen proefneming met den verkoop van
versch brood vóór 1 0 uur.
De „Reiger" naar Zuid-Afrika gestart.
Onder de vele belangstellenden bevond
zich Z. K. H. Prins Bernhard.
Donderdag a.s. komen tweeduizend
Joodsche kinderen uit Weenen naar ons
land.
Benoemingen in het Aartsbisdom.
Twee kinderen bij een brand te Wychen
om het leven gekomen.
Mr. Slingenberg weer lid van Ged. Sta
ten van Noord-Holland?
O
DE FIJNDPOEVEV GEBPUIKT SLAOLIE
BOEDAPEST, 6 Dec. (Havas.) De vroe
gere minister-president Daranyi is gekozen
tot voorzitter van het Lagerhuis, in opvol
ging van Korniss, die is afgetreden in ver
band met de scheuring in de regeerings-
partij.
De minister van Landsverdediging, generaal
Bartha, heeft gisteravond in een conferentie van
de regeeringspartij een wetsontwerp ingediend,
strekkende tot het herstel van den militairen
dienstplicht. In beginsel zal de militaire dienst
drie jaren duren, doch voor de meeste dienst
plichtigen zal dit worden teruggebracht op
twee jaar. Dienstplichtig zijn alle Hongaren tus
schen 18 en 60 jaar.
PARIJS, 6 Dec. (Havas). De federatie van
Savoyards heeft eenstemmig een manifest ge
publiceerd, waarin wordt verklaard, dat Savoye
zich uit vrijen wil bij Frankrijk heeft aange
sloten, door middel van een volksstemming. Met
allen verschuldigden eerbied voor den Koning
van Italië, hoofd van het Huis van Savoye,
verklaren de Savoyards ten aanzien van zekere
territoriale verlangens, dat Savoye definitief
Fransch gebied is.
De Italiaansche pers blijft of heftigen toon
tegen Frankrijk ageeren.
In een commentaar op de Fransche reactie
naar aanleiding van de „Tunis'-betooging zegt
de „Lavoro Fascista", dat Frankrijk ten prooi
is „aan hysterische demonstraties".
Het blad verwondert zich er slechts over, dat
de „Italiaansche demonstraties na drie jaren
van spanning met Frankrijk een zoo gematigd
karakter gehad hebben". Italië heeft nooit van
zijn rechten afstand gedaan.
De „Giornale d'Italia" schrijft om.:
„Italë is zeker van den steun van Duitsch
land. Dit groote land grenst niet alleen aan
Italië, maar ook aan Frankrijk en wel in een
gebied, waar drie en een half millioen Duit-
schers onder Fransche souvereiniteit levem en
dat rijk is aan ijzer- en kalimijnen".
BROWNSVILLE, 5 Dec. (Havas). De federale
rechtbank heeft gelast den opstandigsn Mexi-
kaanschen generaal Cedillo en zijn helper, ma
joor Pina te arresteeren. Ieder van hen moet
een waarborgsom van 15.000 dollar storten om
in vrijheid te worden gesteld.
B—n
f—
to
Stand op Dinsdag 1 uur n.m.: 760.6
Vorige stand: 760.4
