MOOR
Spanning in Palestina niet
verminderd
Raadselachtige houding van Italië
inzake de Tunis-kwestie
De schietpartij te
Ruwiel
Het
nieuws van
hed
aen
Twee strevingen
te Lima
SLECHTS SCHIJNBAAR
HEERSCHT ER RUST
PRIESTERARRESTA TIES
IN OOSTENRIJK
DE BETOOGINGEN
VERBODEN
BARKER'S BEHANG
I>lIVE\BODE\
DE BAROMETER
VULPENHOUDERS^00"
garantTe
1
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 13 DECEMBER 1938 - AVONDBLAD
DAGBLAD UITGEGEVEfcl DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21515
De rede van Lord Samuel heeft
groote bezorgdheid verwekt
bij de Joden
Nieuwe incidenten
Vijf pastoors naar concentratie
kamp Dachau overgebracht
DOODSTRAF INGEVOERD IN
SAN SALVADOR
Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiig
Bemiddeling in Spanje?
Conferentie te Lima sympathiek
tegenover voorstel van Chili
Mgr. Mario Cagna
Secretaris van de Internuntiatuur
m ff e
Een garagehouder te Boxmeer heelt in zijn vrijen tijd voor zijn kinderen een
Kleinen vier-persoons-automobielgemaaktwelke een snelheid van 15 Kilometer per
uur kan bereiken
De dertienjarige Koning Ananda van Siam heeft te Bangkok een parade bijgewoond,
welke door sport- en jeugd vereenigingen werd, gehouden
Tunis is de locomotief, welke den
trein der Italiaansche eischen
in beweging brengt
Verdachte veroordeeld tot een jaar
en zes maanden gevangenisstraf
met aftrek van preventief
Overval met inbraak
te Noordwijk
De beide onverlaten wisten
te ontkomen
O IS en O 12 weer
thuis
Groote belangstelling aan de
haven te Nieuwediep
Talrijke bladen in
Hongarije verboden
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
A ft* nAYONNAIJfc
W TAt f\ en SALADE SAUS
Gen. Cronjéstr. 135 - Tel. 11657
HAARLEM
Vrees voor tegenmaatregelen van
Duitschland speelt een groote rol
Vliegtuig met zes inzit
tenden vermist
Krijgt U gasten?
Laat Uw beddegoed nazien
door het vertrouwens-adres
Ged. Oude Gracht 108-110
Telefoon 17165 Haarlem
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen- Per lossen regel 50 ctInsez
nrtededeelingen 50 cent, idem op pag één 65 rem
per regel Bij contract sterk verlaagde prijzen Vooi
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
JERUZALEM, 13 Dec. (Havas). De cle
mente maatregelen der Britsche regeering
ten aanzien van de naar de Seychellen ver
bannen, Arabieren hadden de vijf laatste
dagen de spanning in Palestina aanzienlijk
verminderd.
De rebellen en hun partijgangers begonnen
zich van elkaar af te wenden. Fakhri Nasja
Sjibi en Emir Abdallah slaagden er in, een
groepeering tot stand te brengen van de ge
matigden, die gekant zijn tegen de politiek van
geweld en het weder aan de macht brengen
Van den Moefti.
Thans schijnt echter alles weder op losse
Schroeven te komen staan. De Arabische open
bare meening verwijt Engeland, dat het steeds
nieuwe reserves maakt, „die de beteekenis van
de verzoenende politieke houding verminderen",
Dit door in de eerste plaats den Moefti het
recht te ontzeggen, deel te nemen aan de con
ferentie te Londen, en verder door de vrijlating
Van de leden van het opperste Arabische comi
té vergezeld te doen gaan van maatregelen.
waardoor zij in hun eigen land ballingen blij
ven.
Daar aan den anderen kant de onverzoen
lijke houding der Joden toeneemt, wint de op
standige beweging weer veld. De partij van
Nasja Sjibi vrliest aanhang. De invloed van
Emir Abdallah, zoo groot in Transjordanië,
schijnt in Palestina onmogelijk tegen dien van
den Moefti te kunnen opwegen. Geheel Pales
tina blijft dan ook op zijn hoede. Hoewel de
aanslagen minder talrijk zijn, wordt de veilig
heid van het verkeer en van de bewoners
slechts met behulp van een sterke troepen
macht gehandhaafd.
Hoewel de orde gehandhaafd blijft, kan men
zich niet verhelen, dat de kalmte slechts op
pervlakkig is en dat, zoo lang geen bevredi
gende oplossing tot stand gekomen is, de min
ste verslapping voldoende zou zijn om den op
stand weder te doen oplaaien.
In een bijeenkomst van den Joodschen na-
tionalen raad te Jeruzalem, welke o.a. door
opperrabijn Hertzog werd bijgewoond, is een
door den voorzitter Ben zevi ingediende reso
lutie aangenomen, waarin uitdrukking wordt
gegeven aan de bezorgdheid, die gewekt is
door de rede van Lord Samuel, welke de deel
neming van het Joodsche Agentschap aan de
rcnde-tafel-conferentie officieel in twijfel
trekt.
In een rede leverde Ben Zevi heftig kritiek
op de houding van Lord Samuel en hij protes
teerde tegen het denkbeeld, de deuren van
Palestina te sluiten en de immigratie om poli
tieke redenen te beperken.
Intusschen worden wederom verscheidene
incidenten gemeld: In het dal van de Jor-
daan zijn twee arbeiders gewond en vier arres
taties verricht na de ontdekking van een mijn
in dit gebied. De autoriteiten hebben den koop
lieden te Haifa een boete van 400 pond opge
legd in verband met de gisteren gepleegde
moorden.
Naar de correspondent van de Times te
Weenen aan zijn blad meldt, zijn 24 pastoors
van het diocees Linz gearresteerd; 19 zitten
in de gevangenis en 5, onder wie de leider van
de Katholieke Actie te Linz, in het concen
tratiekamp te Dachau.
In Tirol is een pastoor gearresteerd omdat
hij op den muur van zijn kerk een biljet aan
plakte met de kennisgeving: „Hiermede wordt
bekend gemaakt dat de beschuldigingen, welke
onlangs zijn ingebracht tegen pastoors te
Innsbruck, geheel onwaar zijn."
Er zijn nog andere pastoors gearresteerd, en
er zijn nieuwe maatregelen genomen om den
invloed van de Kerk op de opvoeding van de
jeugd in Oostenrijk te verminderen.
Zooals indertijd werd gemeld, hebben 80 a
85 van de ouders in Oostenrijk gestemd vóór
godsdienstonderwijs op school. Het schijnt nu
dat de rijkscommissaris Bürckel van plan is er
Voor te zorgen, dat alleen politiek betrouwbare
Personen belast worden met dit godsdienst
onderwijs. In verband hiermede heeft de bis
schop van Sankt Polten dezer dagen een reis
haar Vaticaanstad ondernomen om met den
Paus te confereeren.
Als gevolg van de confiscatie van het
Canisiuscollege der Jezuïeten te Innsbruck
schijnt het Vaticaan van plan te zijn het pau
selijk instituut voor theologisch onderwijs naar
het buitenland over te brengen. Er waren onge
veer 300 studenten op dit college, meest buiten
landers, die naar Zwitserland zijn vertrokken
in afwachting waar het instituut zal komen.
SAN SALVADOR, 13 Dec. (D.N.B.) De wet
gevende vergadering van San Salvador heeft
de doodstraf weer ingevoerd. Deze zal worden
toegepast voor zware .militaire overtredingen,
Voor moord, roofmoord en brandstichting met
doodelijken afloop.
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR DE KUSTSTROOK:
zacht weer, meest zwaar bewolkt, geen
regen van beteekenis, meest matige Zui
delijke wind.
VOOR HET BINNENLAND:
zacht weer, des ochtends nevelig, overdag
gedeeltelijk bewolkt, geen regen van be
teekenis, zwakke tot matigen, Zuidooste
lijke tot Zuidelijken wind.
Zon op v.m. 8.03 onder n.m. 3.45 uur.
Licht op n.m. 4.15. Maan op n.m. 11.54
onder v.m. 11.34. Laatste kwartier 14 Dee.
SANTIAGO DE CHILI, 13 Dec. (D.N.B.). In
regeeringskringen meent men te weten, dat het
voorstel van Chili op de conferentie te Lima
voor het tot standbrengen van een wapenstil
stand in Spanje bij de andere Amerikaansche
mogendheden algemeen goed is opgevat.
De Chileensche regeering zal daarom op een
der volgende vergaderingen van de conferentie
nauwkeurige aanwijzingen voor haar voorstel
geven.
Naar wij uit Rome vernemen is Mgr. Mario
Cagna benoemd tot secretaris van de Aposto
lische Internuntiatuur te 's Gravenhage.
(Van onzen Romeinschen correspondent)
Den Romeinschen studenten, moet van offi-
cieele zijde te kennen zijn gegeven, dat be
toogingen in de straten en straatjes rond de
Piazza Farnese, zooals deze de laatste week
schering en inslag waren, door de fascistische
regeering niet op prijs weiden gesteld. De
Piazza Farnese was de gansche week afgesloten
met een driedubbelen ketting van Carabinieri,
Bersaglieri en andere soldaten. Wanneer een
Nederlandsche burger een straat afgesloten
ziet door een politie-cordon, trekt hij de con
clusie, dat een poging zijnerzijds om die straat
te betreden, de regeering niet aangenaam zal
zijn. De Romeinsche studenten echter, ofschoon
het geenszins in hun bedoeling lag de fascisti
sche regeering onaangenaam te zijn,kwamen
een week lang iederen middag trouw aan den
ketting rond de Piazza Farnese morrelen.
Moeten wij hier een specialen kronkel in de
Italiaansche hersens aannemen? Wij kunnen
veilig buiten de biologie blijven; het gerucht,
als zou den Romeinschen studenten medege
deeld zijn, dat de fascistische regeering geen
prijs op hun betoogingen stelde, klinkt volstrekt
niet onwaarschijnlijk. Hun zou daarmede niet
iets medegedeeld zijn, dat hun zonder meer al
duidelijk had kunnen zijn; men zou hen slechts
op een zeer begrijpelijke vergissing attent heb
ben gemaakt, een vergissing, welke twaalf uur
eerder waarschijnlijk nog geen vergissing was.
De Tunis-kwestie is de luiers der studenten-
betoogingen ontwassen. In een reeks beschou
wingen van Gayda, welke pas zijn begonnen,
krijgt zij een ordentelijk pakje aan. Gayda be
toogt, dat de verhouding tusschen Italië en
Frankrijk nog een onbeschreven blad is in het
boek der historie, nademaal de overeenkomsten
van 1935 nimmer geratificeerd werden.
De Tunis-kwestie het is een naam, welks
onnauwkeurigheid slechts gerechtvaardigd
wordt door het gemak. Het gaat Italië, zooals
men weet, om veel meer dan Tunis; Gayda's
eerste artikel behandelt de kwestie van het
Suez-kanaal, en dan zijn er nog de Corsica- en
de Djiboeti-kwestie. Maar in het kwestie
complex is Tunis overheerschend; Tunis is, als
het ware, de locomotief, welke den trein der
Italiaansche eischen ten opzichte van Frankrijk
in beweging brengt en voorttrekt.
Corsica daargelaten, maakt Italië echter met
Tunis de minste kansen, tenzij het Tunis niet
zelf wil, maar dan is het de vraag, of zijn
eischen ten aanzien van Djiboeti en het Suez-
kanaal niet veel belangrijker zijn. Dat Tunis
politiek voorop gaat, moet allereerst verklaard
worden uit het feit, dat het in de volksfan
tasie voorop gaat; het Italiaansche volk is zeer
vertrouwd met de gedachte, dat Tunis Ita-
liaansch zal worden. De Fransche studenten
met hun eischen als: wij willen den Vesuvius,
wij willen Venetië enz., mogen 'n zeer geslaagden
vorm gevonden hebben om de belachelijkneid
te manifesteeren, welke den Italiaanschen eiscli
ten aanzien van Tunis in Fransche oogen aan
kleeft, zóó evident is die belachelijkheid echter'
alleen maar voor de Franschen. De Italianen
vinden hun eisch zelfs niet buitensporig en
vandaar dan ook, dat hun de humor van de
reactie der Fransche studenten ontging.
Uit een opmerking nu van Gayda zou men
af kunnen leiden, dat de Italiaansche regeering
ten aanzien van Tunis niets anders beoogt dan
eèn voor de Italianen in Tunis gunstig statuut-
Gay da verwijt n.l. den Franschen het gevaar
te hebben geschapen, dat het' Fransch-ïta-
liaansch probleem uit de sfeer der diplomatie
verplaatst wordt naar het terrein van de
Italiaansche nationale eer. Wie echter, die
politiek eenigszins bedreven is, kan geiooven,
dat langs diplomatieken weg van Frankrijk
meer te verkrijgen is dan een min of meer gun
stig statuut? Maar het is zeer de vraag, of een
statuut voor de Italianen in Tunis ooit zoo
gunstig kan zijn, dat het Italiaansche volk er
mee tevreden zal zijn. De as-politiek, welke het
Duitschland mogelijk maakte, althans zeer ver
gemakkelijkte, èn Oostenrijk èn Sudetenland te
annexeeren, kan aan het Italiaansche volk haar
deugdelijkheid slechts bewijzen door Italië
Tunis op te leveren. Dit is de conceptie, welke
het Italiaansche volk zich van de as-politiek
gemaakt heeft: Duitschland krijgt Oostenrijk en
een stuk van Tsjecho-Slowakije, maar wij
krijgen Tunis.
Maar de annexatie van Oostenrijk bleef
tot op heden door het Italiaansche volk ge
waardeerd als een hard gelag voor Italië. Tunis,
Tunis zelf, acht het een redelijken prijs; de
Duce zal echter niet gemakkelijk een anderen
prijs vinden, die genoegzaam tot Ge fantasie
van het volk spreekt. En nu moet men ons goed
verstaan: wanneer Tunis rustig Fransch mocht
blijven, dan zal het Italiaansche volk geen op
stand maken, maar wel zal het prestige van
den Duce er door geschaad worden.
Wanneer de Italiaansche regeering niet van
zins is om Tunis zelf te strijden, dan zouden
de Italiaansche kranten reeds lang begonnen
moeten zijn met propaganda bij het volk voor
het mindere; zouden zij in ieder geval niet
nog eens olie hebben mogen werpen op het
nationale aspiratie-vuur, dat zijn tongen uit
strekt naar Tunis. Men weet echter, dat zij dit
wel hebben gedaan.
Zoo ziet men: er zijn raadselen op te lossen.
Dat de Italiaansche regeering Tunis zou willen
annexeeren, klinkt zeer onwaarschijnlijk, want
hoe zou zij Tunis kunnen annexeeren zonder
oorlog en hoe zou zij oorlog kunnen voeren
zonder zeer groote, al te groote risico's op zich
te nemen? Maar als zij Tunis niet wil annexee
ren, waarom versterkt zij dan, of laat zij toe,
dat versterkt worden verwachtingen in die
richting bij het Italiaansche volk? Het is dit
raadsel vooral, dat de Tunis-kwestie tot een
uiterst precaire kwestie maakt.
Zooals wij reeds schreven, ging Gayda's eer
ste artikel in de reeks, die de Italiaansche
eischen ten opzichte van Frankrijk tot onder
werp zal hebben, over het Suez-kanaal. Hij
betoogt dat het Suez-kanaal een internationaal
belang belichaamt, dat onttrokken moet wor
den aan den invloed van het aandeelhouders-
belang. Als mogendheid, die van het Suez-
kanaal gebruik maakt, komt Italië direct na
Engeland. Gayda eischt een radicale revisie van
het administratieve beheer van het Suez-
kanaal. De tarieven moeten ten koste van het
dividend tot een minimum verlaagd worden en
voorts suggereert Gayda, dax Italië in de ge
legenheid gesteld moet worden aandeelen te
verkrijgen. Zijn betoog is sterk en overtuigend;
zeker zijn het niet de eischen van Italië ten
aanzien van het Suez-kanaal, die de geringste
kans op inwilliging maken.
De Utrechtsche rechtbank heeft hedenmor
gen uitspraak gedaan in de strafzaak tegen den
58-jarigen A. v. M., veehouder te Ruwiel, die
in de maand Mei van dit jaar zijn boerderij
in staat van beleg had gebracht omdat hij van
een bezoek van crisisambtenaren, die orders
hadden gekregen een onderzoek naar zijn vee
stapel in te stellen, verschoond vtnschte te blij
ven. Vanuit het zolderraam loste de veehouder
schoten op de ambtenaren en op de veldwach
ters, die ter assistentie waren geroepen. Later
zette hij met zijn zoon de schietpartij voort in
een der benedenkamers. Hierbij werd een der
veldwachters verwond.
Op last van den Officier van Justitie, die zich
bij het gezelschap had gevoegd, werd tenslotte
de boerderij met gewapend geweld ingenomen
De veehouder en zijn oudste zoon werden door
karabijnschoten vrij ernstig gewond.
De Officier van Justitie, mr. Twiss Quar-
les van Ufford, had tegen verdachte twee
jaren gevangenisstraf geëischt met aftrek
van preventieve hechtenis.
Verdachte is veroordeeld tot een jaar en
zes maanden met aftrek van de preven
tieve hechtenis.
I
In den nacht van Zaterdag op Zondag te on
geveer 12 uur is 'n brutale overval met inbraak
gepleegd in den rijwielwinkel van den heer D.
aan de Kerkstraat te Noordwijk-Binnen.
Toen een 19-jarige broer van den heer D..
die alleen thuis was, zich juist ter ruste had
begeven, hoorde hij beneden in de zaak gestom
mel. Zich naar beneden begevende, werd hij
plotseling door een tweetal personen overrom
peld, die zijn handen en voeten met touwen
vastmaakten, alsook een doek voor zijn mond
bonden. De inbrekers doorzochten hierna 't ge-
heele huis, plunderden de cassa en poogden een
geldkastje, dat gevonden werd, te openen. Bij
deze laatste bezigheid zag de gebonden liggen
de D. kans 'n tafel om te trappen en luid te gil
len, waarop de inbrekers ijlings de vlucht na
men.
De onmiddellijk gewaarschuwde politie stelde
een uitgebreid onderzoek in, dat nog voort
duurt. Het gestolen geldbedrag is niet groot.
Hedenmorgen zijn de twee onderzeebooten
O 15 en O 12, welke 20 September naar
Curacao vertrokken, weer in de haven
van Nieuwediep gearriveerd.
Ondanks het vroege uur bestond er voor
deze aankomst veel belangstelling. De familie
leden van de bemanning waren van het uur
van aankomst verwittigd.
De beide O-booten waren in den nacht op
de reede aangekomen en waren vanaf de Bui
tenhaven zichtbaar in den grijzen nevel van
den ochtend.
Ook vele marine-autoriteiten waren bij de
aankomst aanwezig. Wij zagen o.m. den com
mandant van den Onderzeedienst overste C.
Hellingman, vergezeld van den eersten offi
cier van den O. Z. D. den luit. ter zee le kl.
J. C. de Engelbronner.
Het eerst kwam de O 15, die de vlag van den
divisie-commandant voerde, aan den aanleg
steiger. Commandant, tevens groepscomman
dant was luit. ter zee G. B. M. van Erkel. Op
de O 12 voerde de luit. ter zee 2e kl. F. W. v.
Duim het commando.
Het meren verliep vlot, waarna de com
mandant van den O. Z. D., overste Helling
man in gezelschap van kapitein ter zee J. C.
v d. Berg, chef-staf en oud-commandant van
den O. Z. D. aan boord ging van de O 15 om
de bemanning het welkom toe te roepen. Kapt.
v. d. Berg vertegenwoordigde tevens den mari
ne-commandant, schout bij nacht H. Jolles.
Na deze verwelkoming mochten de familie
leden hun dierbaren begroeten. De bemanning
kon direct van boord gaan om de thuiskomst
in den familiekring te vieren.
BOEDAPEST, 13 Dec. (Havas). Overeenkom
stig de nieuwe wet op de pers zijn 45 week- en
maandbladen verboden, In totaal zijn thans
135 organen verboden, doch de actie is nog
niet ten einde.
Ook het eenige groote nationaal-socialisti-
sche dagblad „Magyarsag" is voor een maand
verboden, wegens het publiceeren van twee
artikelen en een earicatuur, welke geacht wor
den gevaarlijk te zijn voor de binnenlandsche
orde en de buitenlandsche politieke belangen
van het lana.
In de artikelen werd het optreden van de po
litie tegen de nationaal-sociaüstische partij
becritiseerd.
De conferentie te Lima verdeeld in twee
kampen.
De spanning in Palestina ondanks de
schijnbare rust niet verminderd.
Verscheidene priesters in Oostenrijk ge
arresteerd.
Benoemingen in het Aartsbisdom.
De 0.15 en 0.12 van hun reis naar
Curagao weergekeerd in de haven te
Nieuwediep.
De schietpartij te Ruwiel. Verdachte ver
oordeeld tot een jaar en zes maanden
gevangenisstraf met aftrek van preventief
DE FIJNPROEVER GEBPU1KT fcj AVAÜkl A |#r
APART EN GOEDKOOP
VAKKUNDIGE BEHANGERS BESCHIKBAAR
HUISEIGENAREN KORTING
NEW YORK, 13 December (Reuter!
De correspondent van de „New YTork Ti
mes" te Lima schrijft, dat de vrees voor
economische tegenmaatregelen van
Duitschland op de Pan-Amerikaansche con
ferentie een belangrijke rol speelt.
De drie .groote Zuid-Amerikaansclie staten,
Brazilië, Chili en Argentinië, zouden definitief
positie hebben gekozen tegen de meeste voor
stellen inzake een „Amerikaansch Eenheids
front" en in dit verband wordt eraan herin
nerd, dat Chili en Brazilië vooral een uitgebrei-
den handel met Duitschland hebben.
Aan den anderen kant staan, zoo verklaart de
correspondent, Columbia, Venezuela, Cuba en
andere midden-Amerikaansche staten, die
gunstig staan tegenover de denkbeelden der
Vereënigde Staten inzake een positief front te
gen de militaire, economische en Ideologische
invasie van het Westelijk halfrond, en men ge
looft, dat Bolivia, Paraguay en Uruguay zich
ook zullen aansluiten bij het kamp dergenen,
die niets willen doen.
Volgens den correspondent hebben de juridi
sche deskundigen er bij alle Amerikaansche
Staten op aangedrongen, zich te onthouden van
alle pogingen, een aanvaller aan te wijzen of
sancties toe te passen, welke, naar zij zeggen,
de twee gemakkelijkste middelen zijn gebleken
om, terwijl men den vrede preekt, een oorlog
te ontketenen.
CAIRO, 13 Dec. (Havas) Men heeft tot dusver
vergeefs gezocht naar de Blenheim-bommenwer-
per van de Royal Air Force, die Zaterdag j.l.
onder slechte weersomstandigheden was opge
stegen. Het toestel heeft zes man aan boord.
ili 1 1 'i 1
1 V V V I V viuriiim in ii Ti ni? r r r A/r?
Stand op Dinsdag 1 uur n.m.: 762.1
Vorige stand: 762.4
