Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | 14 december 1938 | pagina 4

Verkeersfonds in bespreking

Zoekt gij betrouwbaar j
Personeel? I

Plaats dan een „Omroeper"
voor 90.000 gezinnen

Haarlemsche
Bachvereeniging

Marokkaansche Spoor
weg-Maatschappij

VELE WENSCHEN

WOENSDAG 14 DECEMBER 1938

Een mooie uitvoering van een
Reger-werk

Prof. dr. Mengelberg
en Nathan Milstein

WERKNEMENDE MIDDEN-
STAND

Vergadering wordt verzet
naar 16 December

Voor de „Stille Armen'

Praktijk-examens

„Het Schemerlampje"

Sportief

Groot wandelfestijn in Haarlem

CENTRAAL COMITÉ VOOR
WERKLOOZEN

Afd. Vak- en Ontwikkelings
cursussen

ARROND. RECHTBANK

Faillissementen uitgesproken op
Dinsdag 13 December

Haarl, Weer- en Sterrenkundige
Kring

BILJARTEN

Competitie Nederlandsche
Biljartbond

UITGIFTE 9.000.000 5 PCT.
OBLIGATIëN

Prins Bernhard naar
Engeland

3 NIET-HYP. ARTIS-
OBLIGATIES

TWEEDE KAMER

Tal van sprekers onderwierpen de
vraagstukken der Spoorwegen
aan een beschouwing

Verdere bezuiniging
punt van beleid

Spoorwegen

Een rondschrijven van
Kardinaal Bertram

Protest tegen onrechtmatige
maatregelen inzake het
godsdienstonderwijs

Chamberlain's rede

Het wegblijven der Duitschers
gaf aanleiding tot veel
commentaar

^lllllll!llll!IIIIIIIIini!l!lllllllll!ll!llinil!llll!lllll!lll!llllilNIII!lllll!l!llilll!!llllllll!lll!!lllll!l!IIIllllIllil!llllllli!l!|

=E 3

aiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuuiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiHHiiiilin:

NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT

|llilll!lllli!lllllilllililll!llllillllllllllllfllllllllllilllillllllllllllllllllilllll!lllllfllllfllllllllllll!tllllillll!lillll!illHlllli*

Hillillltlliilllllllliiiiiiliilillllllillliiiiiillillliliiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilllllllilllillllirg

STAD

Als voornaamste orkestwerk was de Serenade
van Max Reger op het programma geplaatst.
Een werk, dat nog niet op „Bach" tot uitvoering
kwam.

Zoo met een tusschenpooze van ongeveer twee
jaren krijgen we een orkestwerk van Reger re
hcoren. De chronologische volgorde wordt hier
bij niet in acht genomen, wat ook niet strikt
noodzakelijk is, gezien het verschil in karakter
der werken: romantisch, dramatisch en zelfs
impressionistisch. Hierdoor is van een logische
ontwikkeling op dit punt toch geen sprake.

Echter dient men voor een goed inzicht ken
nis te maken met de Serenade, het tweede or
kestwerk van Reger.

Tot zijn 90-ste werk schreef Reger louter
kamermuziek. Het opus 90 werd plots een Sin-
fonietta (langer dan menige symphonie van
Beethoven), een zwaarwichtig, zeer gecompli
ceerd werk. Daarna kwam als opus 95 de Sere
nade tot stand, een geweldig contrast vormend
met de Sinfonietta.

Het karakter is meer dat van kamermuziek,
de inhoud verre van zwaarwichtig, meer Haydn-
Mozart-achtig: licht getint, er spreekt meer
levensvreugde uit.

De bezetting wijst er reeds op. Ze bestaat uit:
2 strijkorkesten (dialogisch optredend) zonder
contrabassen, verder houtinstrumenten, hoorns,
harpen, contrabas en pauken. Die strijkorkesten,
het een met demper, het ander veelal in veree-
niging met de blazers spelend, zijn dus eigen
lijk meervoudig bezette strijkkwartetten.

Het melos is zeer fraai en de harmonie wel
luidend, voor een Reger tamelijk eenvoudig.
De rhythmiek biedt groote verscheidenheid en
de stijl geen ingewikkelde contrapunt:ek. De
vorm gelijkt klassiek, kon beknopter zijn.

De hoofdzaak: inspiratie spreekt voortdurend
uit het werk. Ondanks somtijds het gyoel van
gemis aan beknoptheid (hoofdzakelijk in het
eerste deel), blijft deze Serenade de aandacht
gespannen houden.

Het meest boeiend is het „Andante semplice"
dit niet alleen door de mooie toonkleurmenge-
lingen, doch ook, misschien wel het meest, door
de innigheid, die er uit spreekt.

Doet het korte Vivace a burlesca zeer geestig
aan, het slotdeel kenmerkt zich door een krach-
tigen, kloeken geest.

Niet alleen wat technische afwerking, doch
ook wat klankkleur en voordracht betreft, kan
men geen idealer vertolking voorstellen dan die
door prof. Mengelberg. Hier vooral kan men nu
eens op bijzondere wijze den klank van de hou
ten blaasinstrumenten beluisteren en bewonde
ren.

Prachtvol hobospel was ook reeds te hooren
in het tweede deel der Symphonia van Joh.
Chr. Bach, die vanwege ziekte van een der
fluitisten gespeeld werd in plaats van de aan
gekondigde Suite van Joh. Seb. Bach.

Na de pauze trad Nathan Milstein met het
vioolconcert van Tschaikowsky op. Een werk,
speciaal geschikt voor een virtuoos als Milstein.

Wederom stond men verbaasd over zijn fabel
achtige techniek, die we! eens zijn niet te ont
zeggen groote dosis muzikaliteit op den achter
grond stelt en over zijn wonderschoone toon-
vorming.

Mengelberg, de Tschaikowsky-kenner bij uit
stek, zorgde voor een schitterend, afgerond ge
heel, vooral voor eenheid in opvatting. Hoogst
bekoorlijk weerklonk het middendeel: de Can
zonetta!

Een climax in zake klankvolume en geest
driftig spel bracht alsnog de Ouverture Solen-
nelle „1812" van denzelfden ver-Europeeschten
Rus.

Veel succes, niet het minst na het viool
concert.

O. K.

De vergadering van de afdeeling Haarlem van
den R. K. Werknemenden Middenstand wordt
verzet van hedenavond naar Vrijdag 16 Decem
ber, om 8 uur in de Leeuwerik.

Ingekomen:

Van J. B. te Haarlem
Van A. H. te Haarlem
Van C. R. te Haarlem

f 20-

f lr

f 1,-

Het 40e Praktijk-Examen in Boekhouden,
Handelscorrespondentie en Stenografie, afge
nomen vanwege de Vereeniging „Het Neder-
landsche Handels-Instituut" zal gehouden wor
den op 9, 10 en 11 Januari 1939 in de plaatsen
in het prospectus genoemd. Ook zullen op die
data worden afgenomen de Leeraars-Examens
in Handelscorrespondentie en Stenografie, ais-
mede de examens Privaat-Docent Boekhouden
(Vakleeraar), Fabrieks-Boekhouden, Hoofdcor
respondent, Rekening-Courant-Boekhouden en
Voorbereidend Praktijk-Examen in Talen en
Boekhouden. Het prospectus is gratis verkrijg
baar by de bekende boekhandelaren e* aan het
secretariaat te Haarlem, Kleverparkweg 142. De
inschryving voor alle examens is geopend tot
en met den 28sten December 1938.

Bij de trekking van de loterij van het Wel
dadigheidsfonds „Het Schemerlampje", is de le
prys op no. 1127 gevallen; de bezitter van dit
nummer kan een negendaagsche reis naar Zwit
serland maken. De 2e prijs, een eetservies, is

ten deel gevallen aan den houder van het lot
no. 2493. Verder werden nog 52 prijzen uitge
loot. Na afloop der loterij nam de 20ste jaar
lij ksche algemeene vergadering een aanvang.
Tijdens deze vergadering deelde de voorzitter
mede, dat het fonds in een stichting was om
gezet, zoodat thans de naam luidt: Stichting
Weldadigheidsfonds „Het Schemerlampje", met
het doel ouden van dagen eh den armsten der
armen van alle gezindten met Kerstmis een gave
te doen verstrekken. Dank zij het slagen der
loterij, kan dit jaar aan 180 gezinnen 900
worden uitgekeerd. Steunt het goede streven
van het fonds en geeft u op als lid voor slechts
3 per jaar. Secretariaat Gasthuisvest 31.

Reeds is er melding gemaakt van de groote
Nationale Prinses Beatrix wandeltochten op 4
en 5 Februari a.s., georganiseerd door de Eerste
Haarlemsche R. K. Wandelsportvereeniging
„Sportief", ter gelegenheid van de eerste ver
jaardag van H. K. H. Prinses Beatrix, en reeds
mochten de uitvoerenden vele inschrijvingen
ontvangen.

Het ligt in de bedoeling der vereeniging om de
eerste 5 jaren zoo'n wandeltocht te organisee-
ren.

Iedere deelnemer(ster) voor het 1ste jaar ont
vangt als belooning een medaille of diploma.
Op de medaille staat de beeltenis van Prinses
Beatrix.

Het 2de jaar bestaat deze belooning uit een
zilveren boomstam, het 3de jaar uit een zil
veren tak, het 4de jaar uit een Oranje-appel en
het 5de jaar uit een zilveren medaille, met de
beeltenis van ons Princesje in den ouderdom
van 5 jaar.

Thans reeds doet de uitvoerende vereeniging
een oproep aan alle Oranje- en Jeugdvereeni-
gingen om hun medewerking te verleenen. Wij
denken hier aan Burgerwachten en Oranje-
gardes.

De leiding dezer marschen staat onder de D.
H, A. K., Sportraad der Graal en N. W. F. met
als technische commissie de heeren G. Mol, P.
Mol en B. Kienjet. Algemeen marschleider is
de heer Leijdeckers.

Reeds is er een comité van aanbeveling en een
eere-comité benoemd welke bestaat uit:

Eere- comité:

Joop Mol, oud-techn. leider van „Sportief".

Mgr. Möilman, oud-Vicaris-Generaal.

Mej. M. Meertens, hoofdleidster der Graal,
Haarlem.

Weled. heer Leo de Vrede, secr. der D.H.A.K.

Luit.-kol. P. S. Hartog Hijs van Zouteveen.

Luit.-kol. J. R. Lammertsen. Comm. S.R.O.I.
te Kampen.

Luit.-kol. F. Lugt. Comm. der Mariniers te
Rotterdam.

Luit.-kol. J. de Vries. Comm. 21ste reg. In
fanterie.

Luit».-kol. J. v. d. Rriel. Comm. 10de reg. In
fanterie.

Kap.-luit. J. W. G. v. d. Hengel. Comm. Vlieg
kamp ,,de Kooij".

Comité van aanbeveling:

Schout bij Nacht H. Jolles. Comm. der Marine.

Kap.-luit. J. C. Cornelissen. Comm. Hr. Ms.

van Speijk.

Kap.-luit. J. Varke Visser. Comm. Hr. Ms.
Schorpioen.

Luit.-kol. A. M. M. van Loon. Comm. Mo-
tordienst Haarlem.

Luit.-kol. J. Slagter. Comm. der Kol. Reserve.

Weth. J. B. van Liemt. Voorz. Haarlems Bloei.

J. Ph. H. Castricum, lid van den gemeenteraad
en voorzitter van den R.K. Volksbond.

Weleerw. heer kapelaan van Rijn.

Zeereerw. heer Th. v. d. Lugt. Diocesaan
Sportadviseur.

C. L. Becking. Comm. der Vrijwillige Burger
wacht, Haarlem.

A. Rooth, adjudant magazijnbeheerder 1ste kl.

H. K. Gerards, adjudant magazynbeheerder
lste klasse.

Dr. J. A. van Beers, arts te Haarlem.

P. C. M. Olthof, sportredacteur van den K.R.O.

Beschermheer der vereeniging is de hoogeerw.
heer H. C. J. Sondaal, deken van Haarlem.

De jury voor Zaterdag 4 Februari bestaat uit
de heeren:

Adjudant A. Rooth; adjudant H. R. Gerards;
Jiltema, Korps Mariniers a. b. Hr. Ms. van
Speijk; W. L. Verschragen, sergeant lste kl. Mo-
tordienst Haarlem; W. van Immersal, sergeant
der Mariniers te Den Helder.

zy, die aan deze marschen wenschen deel te
nemen geven zich spoedig op bij den heer G.
Mol of C. Leydecker, Graaf Willemstraat 12
en 26.

Voor de deelnemers aan bovengenoemde cur
sussen zal op Dinsdag 20 Dec. 1938, een lezing
worden gehouden over: „Mijn verblijf in de oer
wouden van Indo-China", toegelicht met ge
kleurde lichtbeelden en Indo-Chineesche mu
ziek door Lode van Gent.

1. J. Putter, bakker, wonende te Haarlem,
Pres. Steynstraat 43, Curator Mr. J. D. de Haan
te Haarlem;

2. J. C. van Kley, vroeger winkelier en los
arbeider, thans zonder beroep, wonende te
Haarlemmermeer, Hillegommerdijk 411, Cura
tor Mr. L. S. Römelingh te Haarlem;

3. H. Seysenaar Jr., bloembollenhandelaar,
wonende te Hillegom, Burgemeester Pontstraat
100, Curator Mr. J. H. Ekering te Haarlem;

4. G. A. Boing, boekhandelaar, wonende te
Zwanenburg, gemeente Haarlemmermeer, wil
genlaan 101, Curator Mr. L. S. Römelingh te
Haarlem;

5. S. Hammerum, industrieel, wonende te
Heemstede, Frans Schubertlaan 44, Curator Mr.
J. G. Escher te Haarlem;

6. J. Verheul, aannemer en makelaar, wo
nende te Haarlem, Spaarnrijkstraat 53, Curator
Mr. J. H. van Wijk te Haarlem;

7. H. Wijker Huibertszoon, reeder en schip
per, wonende te IJmuiden, gemeente Velsen,
Adriaanstraat 2, Curatrice Mej. Mr. E. Gouda
te Haarlem.

Réchter-Commissaris in al deze faillissemen

ten Mr. E. H. F. W. van Schaeck Mathon te
Haarlem.

Op grond van verzet werd vernietigd het fail
lissement van Carl Heinrich Dreyer, garage
houder, destijds wonende te Haarlem, Curator
Mr. P. J. Prinsen Geerligs te Haarlem.

Wegens gebrek aan actief weiden opgeheven
de faillissementen van:

1. C. A. Duiker, metselaar, wonende te Be
verwijk, Koningstraat 138, Curator Mr. J. C. IJ.
Nieuwenhuys te Haarlem;

2. Albert de Boer, smid, wonende te Wor-
merveer, Krommenieërweg 265, Curator Mr. J.
Verlooy te Heemstede.

In het gebouw Ged. Oude Gracht 104 zal
dr. J. Casparie op Vrijdag 16 December, des
avonds om kwart over 8 een lezing houden
voor den Haarlemschen Weer- en Sterrenkun
digen Kring over ,,den tijd".

Klasse C, afd. 1.

Het drietal van K. E. T. S. (Amsterdam) be
leefde Vrijdagavond weinig plezier van zijn reis
naar de bollenstad. B. C. H. was toch in uit
stekende conditie en klopte de Amsterdammers
met 60. G. Meta klopte Niessen (K.E.T.S.) over
tuigend met een moyenne van 15, 78. De Jager
en Houtkooper (B.C.H.) wonen respectievelijk
van Bos en Esser.

Klasse D, afd. 4.

De ploeg van D. E. S. leverde Dinsdag het
stoute stukje om het kampioensteam van In-
sulinde met 60 te slaan. v. d. Hoek en Oster-
huis overtroffen zich zelf en lieten Wisselmeyer
en Cower ver achter zich. Huiskens (Ins.) ver
loor met 6 caramboles van Strijbos.

Klasse F, afd. 3.

De Roemer was Donderdag bij D.E.S. I op
bezoek en nam beide puntjes neer naar de
hoofdstad. Veug gaf D.E.S. de leiding, doch
v. d. Sluis en Salentijn wonnen beiden hun
partij, zoodat de Amsterdammers met 42 zege
vierden.

Klasse F, afd. 2.

D.E.S. II en Doe Je Best speelden een span
nende match. Terrij gaf de gasten een 20-
voorsprong, maar de D.E.S.-ers Tunninga en
Steenkist speelden een gave partij en brachten
den eindstand op 42 voor de thuisclub.

In Amsterdam kampten Vrijdag de teams van
De Ruyter I en D. E. S. III. Nadat Meyer met
3 punten van Wesseling gewonnen had, verloren
Ulchake en Steenman met 5 en 3 caramboles
van de gebr. Boeré (D.E.S.), zoodat de bezoekers
dezen enerveerenden strijd met 42 wonnen.

Ook Sarphati III moest in de hoofdstad de
puntjes aan D. E. S. laten. Van Wunnik en
Kuyken waren hun partners verre de baas en
bezorgden D.E.S. IV een 4-0-voorsprong. Weber
(Sarphati) maakte met Vaars echter korte
metten en scoorde een verdiend tegenpunt. Het
resultaat werd dus: Sarphati IIID.E.S. IV
2—4.

De Nederlandsche Handel-Maatschappij N.V.,
de Amsterdamsche Bank N.V., de Banque de
Paris et des Pays-Bas, de Twentsche Bank N.V.,
R. Mees Zoonen, Mendelssohn Co. Amster
dam, Pierson Co. en de Rotterdamsche Bank-
vereeniging N.V. berichten, dat zij de inschrij
ving op 9.000.000 Zw. frs. 21.600.000 5 pet.
gegarandeerde obligatiën, voor hoofdsom en
rente gegarandeerd door de Marokkaansche en
door de Fransche regeering, waarvan de
3.000.000 Zw. frs. 7.200.000 in het buitenland
geplaatste obligatiën uitsluitend voor conversie
en niet voor vrije inschrijvingen beschikbaar
zijn, in stukken groot 1000 Zw. frs. 2400 en
500 Zw. frs. 1200 aan toonder, ten laste van
de Marokkaansche Spoorweg Maatschappij,
openstellen bij hunne kantoren op Dinsdag 20
December 1938, tot den koers van 98 pet.

Houders van de niet uitgelote, per 1 Juni 1939
aflosbaar te stellen obligatiën van de 7 pet. lee
ning 1926, oorspronkelyk groot ƒ20.000.000
Zw. frs. 41.600.000), pro resto groot 16.494.000,
ten laste van de Marokkaansche Spoorweg Maat
schappij, hebben bij deze inschrijving recht van
voorkeur en wel in dier voege, dat elk nominaal
bedrag ad ƒ500 Zw. frs. 1040 dier obligatiën
recht geeft op toewijzing van een nominaal be
drag ad ƒ500 Zw. frs. 1200 der onderhavige
leening, echter met dien verstande, dat, indien
van dit voorkeursrecht gebruik wordt gemaakt
tot een hooger bedrag dan bovenbedoelde nom.
9.000.000, op deze inschrijvingen een systema
tische reductie zal plaats hebben.

Op het na uitoefening van bedoeld voorkeurs
recht eventueel boven 3.000.000 overblijvende
gedeelte der onderhavige uitgifte wordt een vrije
inschrijving opengesteld.

De voor uitoefening van het voorkeursrecht
aangemelde obligatiën, waarvoor obligatiën der
onderhavige uitgifte zijn toegewezen, moeten
voorzien van de coupon per 1 Juni 1939 en vol
gende, op Vrijdag 30 December 1938, ten kantore
waar de inschryving heeft plaats gehad, wor
den ingeleverd.

De betaling der op de vrije inschrijvingen toe
gewezen obligatiën moet geschieden op Vrijdag
30 December 1938, ten kantore waar de inschrij
ving heeft plaats gehad.

De noteering der geheele leening ter beurze
van Amsterdam, Rotterdam, Bazel, Zürich en
Genève zal worden aangevraagd.

Genoemde ƒ9.000.000 Zw. frs. 21.600.000
maken deel uit van een 5 pet. leening groot
17.000.000 Zw. frs. 40.800.000. Gelijktijdig met
deze uitgifte en onder dezelfde voorwaarden
worden van deze leening in Zwitserland
8.000.000 Zw. frs. 19.200.000 5 pet. gegaran
deerde obligatiën uitgegeven door een syndicaat
onder leiding van den Schweizerischen Bank-
verein te Bazel en de Schweizerische Kredit-
anstalt te Zürich, eveneens met recht van voor
keur voor houders van obligatiën der 7 pet.
obligatieleening 1926.

De leening wordt uitgegeven krachtens mach
tiging van de Algemeene Vergadering van Aan
deelhouders d.d. 30 Juni 1932 en krachtens Dahir
van 28 November 1938, gewijzigd bij Dahir van
6 December 1938, en is goedgekeurd door de
Marokkaansche en door de Fransche Regee
ring.

De leening is aflosbaar in uiterlijk 40 jaar,
aanvangende in 1939, door uitloting a pari of
door inkoop beneden pari. Versterkte of alge-
heele vervroegde aflossing kan van 1 December
1941 af te allen tyde geschieden.

Hoofdsom en rente zyn betaalbaar, zonder
aftrek van eenige tegenwoordige of toekomstige

Men meldt ons van officieele zyde, dat Prins
Bernhard gisteren met de nachtboot naar Har
wich is overgestoken voor een particulier ver
blijf van eenige dagen te Londen.

Prins Bernhard hoopt Zaterdag weder thuis
te zyn.

Marokkaansche of Fransche belasting, naar
keuze van den obligatiehouder, in Nederland ten
kantore van emittenten in Nederlandsche gul
dens of in Zwitserland ten kantore van de Zwit-
sersche emittenten in Zwitsersche franken, tot
den vasten omrekeningskoers van 1000 gulden
2400 Zwitsersche franken.

De Nederlandsche couponbelasting tot het
tegenwoordige percentage van 2 pet., voor zoover
verschuldigd .terzake van opbrengst, toekomende
aan in Nederland wonende personen of gevestig
de, instellingen, wordt door de Maatschappij
voor haar rekening genomen.

Het Zwitsersche zegelrecht op de obligatiën
en de Zwitsersche couponbelasting tot het te
genwoordige percentage van 2 pet. worden, wat
de couponbelasting betreft door een storting in
eens, voldaan.

Bij toewijzing van obligatiën krachtens het
voorkeursrecht ontvangen de houders, naast het
koersverschil, 3'/2 pet. over het nominaal bedrag
der ingeleverde stukken, zijnde de rente daar
op ad 7 pet. 's jaars van 1 December 1938 tot
1 Juni 1939, onder verrekening van rente ad
5 pet. 's jaars over de nieuwe stukken van 1
December 1938 tot den datum van storting.

Aangezien de toegewezen stukken der nieuwe
leening zijn voorzien van de coupons per 1 Juni
1939 e.v., ontvangen de houders derhalve, be
halve 7 pet. rente over hunne ingeleverde stuk
ken van 1 December 1938 tot 1 Juni 1939, bo
vendien bij wijze van bonus 5 pet. rente op de
nieuwe stukken van 30 Decemoer 1938 tot 1 Juni
1939.

Voor deze leening zijn evenmin als voor vroe
ger uitgegeven leeningen speciale onderpanden
aangewezen. De Maatschappij heeft zich echter
verbonden aan thans uitstaande of later uit te
geven leeningen geen bijzondere zekerheden te
geven, zonder de onderhavige leening daarin in
gelijken rang te doen deelen.

Coupons verjaren 5 jaar na den vervaldatum,
obligatiën 30 jaar na den datum, waartegen zij
aflosbaar zijn gesteld.

De Marokkaansche Spoorweg Maatschappij,
een naamlooze vennootschap, welker zetel is ge
vestigd te Parijs, is opgericht 10 Februari 1922,
voor den duur van 77 jaar. Zij heeft ten doel
den aanleg en de exploitatie van spoorwegen in
Marokko, alsmede de exploitatie van alle onder
nemingen, welke direct of indirect met het doel
van de vennootschap in verband staan.

Zij heeft van de Marokkaansche regeering
voor den duur der vennootschap concessie ver
kregen voor twee spoorwegnetten van een totale
lengte van circa 1100 km., t.w.:

le. een eerste net, geconcessionneerd door de
concessie-overeenkomst van 29 Juni 1920 en de
aanvullende overeenkomst van 28 November
1921, dat 2 groepen van lijnen omvat: de eerste,
aan de zijde van den Atlantischen Oceaan, ver
bindt de groote in het binnenland gelegen in-
landsche steden Fez en Marrakech met elkan
der en met de kust en bedient de havens van
Port-Lyautey, Rabat en vooral Casablanca, over
welke het grootste deel van den uitvoer van
Marokko wordt geleid; de tweede groep, be
staande uit de lijn van Fez naar de Algerijnsche
grens over Tazza, Guercif en Oujda, verbindt
Marokko met Algiers, waarmede de groote
Noord-Afrikaansche hoofdverbindingsweg van
Casablanca naar Tunis is voltooid;

2e. een tweede net, geconcessionneerd door de
concessie-overeenkomst d.d. 6 November 1929,
omvattende de phosphaatlijn van Ben-Guérir
naar Safi.

De lengte van alle in exploitatie zijnde lijnen
bedraagt thans 1,092 km.

In verband met den grooten omvang van het
verkeer wordt de electrificatie van het net
welke reeds is voltooid voor het gedeelte van
Port-Lyautey via Casablanca naar Oued-Zem
en van Sidi-el-Aïdi naar Marrakech voort
gezet in het Noorden van Petit jean.

De electriciteit wordt geleverd door de Maat
schappij „Energie Electrique du Maroe", aan de
oprichting waarvan de Maatschappij een be
langrijk aandeel heeft gehad. Te Casablanca
is een electrische centrale met een capaciteit
van 20,000 K.W. gebouwd, terwijl de hydro-elec-
trische centrale van Sidi-Machou, opgericht aan
de rivier Oum-er-Rebia op 84 km. afstand van
Casablanca, eveneens een capaciteit van 20,000
K.W. bezit.

Het kapitaal van de Maatschappij bedraagt
ffrs. 50.000.000, verdeeld in 100.000 aandeelen van
500 frs.

Om haar uitgaven te financieren heeft de
Maatschappij bereids zeven leeningen uitgege
ven. De eerste zes leeningen zijn gegarandeerd
door de Marokkaansche en door de Fransche
Regeering. De zevende leening, de 5 pet. leening
1933, is alleen door de Marokkaansche Regee
ring gegarandeerd.

Deze leeningen zijn niet door bepaalde onder
panden gedekt; de Maatschappij heeft zich ver
bonden voor deze of voor later nog uit te geven
leeningen geen bijzondere zekerheden te zullen
verstrekken zonder daarin de onderhavige lee
ning in gelijken rang te doen deelen.

In 1937, het laatste boekjaar waarover de cij
fers zijn vastgesteld, heeft de afgelegde afstand
der treinen op alle in de exploitatierekening op
genomen lijnen bedragen 2.500.000 km.; het
vervoer in ton-kilometers heeft bedragen
345.000.000 ton-kilometers, het aantal reizigers
1.690.000 en het aantal tonnen phosphaat
1.187.000. De ontvangsten hebben ruim 66 mil-
lioen ffrs. bedragen.

Over 1938 zijn de definitieve cijfers der ont
vangsten vastgesteld tot 30 September; zy be-
loopen 53.100.000 ffrs., samengesteld als volgt:
Reizigers en bagage 11.250.000 ffrs., IJlgoederen
834.000 ffrs., Vrachtgoederen 41.000.000 ffrs.

Gedurende dezelfde periode werden vervoerd
1.357.671 reizigers en 1.433.445 ton goederen,
waarvan 795.117 ton phosphaat; het aantal ge
laden wagons was 68.597.

Gedurende de afgeloopen 3 jaren werd een
dividend uitgekeerd van frs. 27 op de aandeelen
en nihil op de winstbewijzen.

Houders van obligaties van de 3 pet. niet
hypothecaire leening 1927 ten laste van het
Koninklijk Zoölogisch Genootschap Artis Natura
Magistra worden uitgenoodigd tot 'n vergadering,
te houden op 28 dezer. Op de agenda staan als
punten van behandeling: de bespreking en be
slissing betreffende een voorstel van het bestuur
tot het verleenen van uitstel tot 1 Juli 1939 van
uitlotingen en aflossing en van betaling van de
achterstallige en van de op 1 Januari 1939 te
verschijnen rente.

Deze vergadering is noodzakelijk geworden,
door het niet aanvaarden van het voorstel van
het bestuur op de laatst gehouden vergadering
voor obligatiehouders van de hypothecaire obli
gatieleening 1895.

In de Dinsdagavond vergadering was aan de
orde de begrooting van het Verkeersfonds voor
1939.

De heer VAN LIDTH DE JEUDE (Lib.) her
innert aan de interpellatie inzake de wilde bus
diensten, waarbij het beleid van den minister
van Justitie vrij algemeen werd afgekeurd en
aan het arrest van den Hoogen Raad d.d. 6
dezer, waarbij het R. A. P. niet bindend is ver
klaard. Er is thans een noodwetje toegezegd
Spr. had liever gezien dat de minister daar
mede eerder ware gekomen. Thans blijft de
rechtsongelijkheid vooralsnog bestaan.

De heer VAN DEN BRULE (R.K.) bepleit,
dat groote gemeenten, die voor het verkeer
traversen hebben aangebracht, daarvoor meer
worden te gemoet gekomen. Kan niet concre
ter worden vastgesteld, wat uit het Verkeers
fonds kan worden gedaan?

De heer DE MARCHANT ET D'ANSEM
BOURG (N.S.B.) noemt het verkeersvraag
stuk met de werkloosheid en de bevordering van
den handel tot de belangrijkste vraagstukken
van dezen tijd. Evenals een fabrikant op een
nog niet volledig afgeschreven machine verlies
moet nemen als er een nieuwe noodig is, geldt
dit hier aangaande de spoorwegen. Het depar
tement van Waterstaat moet dit technisch en
economisch bezien. Hier ligt dus ook een taak
voor het departement van Economische Zaken.

De minister van Waterstaat, de heer VAN
BUUREN, merkt den heer De Marchant et
d'Ansembourg op dat de verkeerseconomie een
afzonderlijke economie is, in verschillende lan
den in een ministerie ondergebracht. Spr.'s de
partement heeft niet alleen een technische taak.
Ook bij spr. is het algemeen belang richtsnoer,
en het gaat er niet om bij spr. en zijn voorgan
gers, een bepaald onderdeel van het verkeer te
beschermen. Integendeel, elk onderdeel moet de
plaats hebben die het toekomt.

In welk land schaft men nu de spoorwegen af?

De heer DUYMAER VAN TWIST (A.R.)In
Duitschland.

De MINISTER zegt dat juist in ons land
vele halten zijn opgeheven om het motorverkeer
voorrang te verleenen. Deze maatregelen hebben
juist in Duitschland groote belangstelling ge
wekt. De Spoorwegen staan in moderniseering
niet achter en zijn zeker geen verouderd, be
drijf. Door het noodwetje in zake de wilde bus
sen zal niet op de groote onderwerpen worden
vooruitgeloopen; het wil alleen zoolang een ge
bleken spleet dichten.

De traversen door de gemeenten maken een
verbinding uit van het rijkswegenplan. Door
verder te gaan zou men komen op gemeentelijk
terrein. De weg door Rotterdam via den tunnel
is niet noodzakelijk voor 'n doorgaande verbin-
Op verzoek van Rotterdam heeft het Verkeers
fonds de f 8 millioen voor een verbinding om
Rotterdam reeds afgestaan aan Rotterdam. Er
is ten deze geen verschil van meening tusschen
de gemeente en het Rijk.

De rijwielbelasting in Noord-Brabant bespre
kend, verklaart spr. dat deze provincie wat het
aandeel uit het Verkeersfonds betreft, geens
zins wordt achtergesteld.

Bij afd. II (Spoorwegen) wenscht de heer
DUYMAER VAN TWIST (A.R.) beperking der
gelegenheid tot het reizen op Zondag tegen ver
laagde tarieven, b.v. naar internationale voet
balwedstrijden.

De heer VAN BRAAMBEEK (S.D.) vraagt
de aandacht voor de jaarlijksche tekorten der
spoorwegen op de exploitatierekening.

De obligatie-schuldenlast (310 millioen) en
het tekort van het pensioenfonds (347 millioen)
vormen een zwaren druk. De plicht om dit te
kort op te heffen rust in de eerste plaats op de
Spoorwegen. Hierbij komt 150 millioen, door het
fonds aan de Spoorwegen in deposito gegeven.
De totale kapitaallast is dus 807' millioen.

Het personeel is sinds 1921 van 51 duizend tot
31 duizend teruggeloopen. Het moet komen tot
vermindering der kapitaallasten der Spoorwe
gen.

Het Rijk moet de geheele 310 millioen over
nemen.

De heer BAKKER (C.H.) zegt, dat men door
allerlei reorganisatie het spoorwegbedrijf weer
rendabel tracht te maken. Terecht worden
doode lijnen afgekapt, doch voordeel alleen is
dit niet altijd, omdat er dikwijls nieuwe wegen
aanleg uit volgt.

Ten aanzien van de onbewaakte overwegen
zegt spr. dat het gevaar door de grootere
treinsnelheden zoo vermeerderd is.

De heer BIEREMA (Lib.) vraagt, of. als de
rendabiliteit eener lijn den doorslag geven moet
omtrent de opheffing, er nog veel lynen zou
den overblijven. Laat de post het bestellen na,
waar er geen voordeel aan verbonden is? Er
moet ook rekening gehouden worden met den
toestand der wegen in de streek en met de
vraag of daar voldoende vervoer mogelijk is.

De heer VAN LIDTH DE JEUDE (Lib.) zegt,
dat van bezuiniging inderdaad iets is te ver
wachten, als ze gepaard gaat met verhooging
van inkomsten. Wat men ook doet, er is nog
het nog oploopend tekort van het spoorweg
pensioenfonds. Hoe moeilijk het n(pge zijn, de
regeering zal dit vraagstuk onder oogen moeten
zien. Een rijkstoelage zal onontbeerlijk zyn.

De heer BONGAERTS (R.K.) constateert
een groote toeneming van het aantal aanrijdin
gen van gesloten boomen van overwegen. Er is
voortdurend meer onachtzaamheid bij vrou
welijke en mannelijke chauffeurs. Bevordering
van beschaving bij beroepschauffeurs is nood
zakelijk. Kruisingen a niveau zullen op den
duur steeds meer moeten worden vermeden.

De heer FABER (S.D.) dringt aan op inwil
liging van verzoeken der kruiers, om aan
eenige hunner wenschen tegemoet te komen.

De minister van Waterstaat, de heer VAN
BUUREN, verklaart, dat verdere bezuini
ging een punt van het beleid der spoor
wegdirectie is; de nieuwe directie moet
eerst tot een bepaald programma komen.
De vermeerdering van inkomsten moet ver
kregen worden o.m. door herwinning van
het goederenvervoer.

De inkrimping van het personeel houdt in
ondergeschikte mate verband met de inkrim

ping van het net, doch veeleer met de rationa
liseering. Nu de Spoorwegen pas van 40 millioen
zijn ontlast, kan niet zoo spoedig veel verder
worden gegaan. Op het oogenblik der komende
coördinatie kan ook niet tot kapitaalsverlaging
worden overgegaan.

De pensioenkorting is ook niet door een for
mule op te lossen; er bestaat reeds een wette-
lyke regeling, in den vorm van een garantie
door den Staat. De quaestie der pensioenkor
ting is nog in overweging bij de regeering.

Spr. verklaart, dat; de groote Duitsche
spoorwegen in Duitschland als van groote eco
nomische waarde worden beschouwd. Bij de
Spoorwegen is niet van onereuze concurrentie,
mogelijk wel van zeer concurreerende aanbie
dingen sprake. Opheffing van stations en
spoorlijnen moet geschieden als ze niet renda
bel zijn, doch daarbij moet aandacht worden
gegeven aan het feit, dat er in alle deelen des
lands gelijkheid en geen bevoorrechting moet
bestaan.

Er is gezegd, dat de Spoorwegen alleen ge
ëxploiteerd mogen worden voor het algemeen
belang. Dit zal moeilijk zijn vol te houden. Er
moet zijn een commercieele bedrijfsvoering en
daarbij moet dan zooveel mogelijk rekening
worden gehouden met het algemeen belang.
Van de monopolistische positie der Spoorwegen
is niet veel overgebleven. Dit bedenke men ook
ten opzichte van de wilde autobussen.

Er is aangedrongen op krachtig beleid in
zake de onbewaakte overwegen. Van 1924 (toen
de bewaking der overwegen begon te worden
opgeheven) tot 1937 was het gemiddeld aantal
dooden en gewonden per jaar 37,2. Nu is het
gemiddelde 40. Dat is, bij de toeneming van
het aantal auto's niet verontrustend. Spr. hoopt
spoedig tot een urgentieplan voor automatische
beveiliging te komen. Het gaat ten aanzien van
ongelijkvloersche kruisingen om kostbare maat
regelen. Dat kan niet bij minder belangrijke
wegen; spr. zal dit punt nader overwegen. Spr.
bevordert den Zondagsdienst niet, maar er is
een officieel goedgekeurd tarief voor goedkoope
treinen en er is een traditie voor die treinen
op Zondag.

De afdeeling Spoorwegen is afgehandeld.

De vergadering wordt te 1.10 uur verdaagd
tot hedenochtend elf uur.

VATICAANSTAD, 13 Dec. (Havas). De span
ningen in de betrekkingen tusschen het Duitsche
Rijk en de Katholieke Kerk worden naar voren
gebracht in een rondschrijven van Kardinaal
Bertram, den Aartsbisschop van Breslau. Hier
in stelt de prelaat de Duitsche geestelijkheid er
van in kennis, dat hij bij het ministerie van
Onderwijs heeft geprotesteerd tegen het besluit
der nationaal-socialistische onderwijzersorgani
satie om het godsdienstonderwijs, waarby ook
de Joodsche historie ter sprake komt, in de
scholen te staken. Dit moest gebeuren ten tee-
ken van protest tegen den moord op von Rath
door een Poolschen Jood.

De Osservatore Romano publiceert dit docu
ment. De Kardinaal doet er in uitkomen, dat
het bijzonder katholieke onderwijs niet de ge
schiedenis van het Joodsche volk tot onderwerp
heeft, doch die van de Goddelijke openbaring-
Hij merkt op, dat de definitieve opschorting van
het godsdienstonderwijs een stand van zaken in
het leven zou roepen, welke strijdig zou zyn met
artikel 21 van het concordaat. De Kardinaal
geeft aan de geestelijkheid in de parochies de
opdracht om verdere richtlijnen af te wachten.

LONDEN, 13 Dec. (Reuter). Direct nadat
Chamberlain in zijn toespraak gerefereerd had
aan den aanval der Duitsche pers op Baldwin,
weerklonk een langdurig applaus.

Op de Italiaansche ambassade werd verno
men, dat daar het bericht was ontvangen van
het besluit der Duitschers, doch dat dit geen
wijziging bracht in de afspraken der Italiaan
sche vertegenwoordigers, die de uitnoodiging
hadden aanvaard.

Aschmann, die speciaal uit Berlijn was over
gekomen om het diner bij te wonen, behoorde
tot de personen wier afwijzigheid de aandacht
trok.

De diplomatieke correspondent van Reuter be
richt, dat het besluit van de Duitschers om het
banket niet bij te wonen, aanleiding is geweest
tot veel commentaar.

Teneinde het den correspondenten mogelijk
te maken het banket rustig bij te wonen, waS
de tekst van de rede van den minister-president
van te voren aan hen verstrekt onder het zegel
van geheimhouding. Men valt er thans over, dat
blijkbaar deze rede het voorwerp is geweest van
diplomatieke stappen, voordat deze voor publi
catie was vrijgegeven.

De reden voor de afwezigheid der leden van
de Duitsche ambassade bij het banket van van'
avond werd Reuter gegeven in de volgende of
ficieele verklaring:

Het standpunt der Duitsche ambassade
is, dat het spijtig was voor haar leden, dat
zij niet het jaardiner van de Buitenland-
sche Persvereeniging hebben kunnen bijwo
nen, waar de eerste minister de voornaam
ste spreker was. Doch er dient op gewezen
te worden, dat de Duitsche journalisten te
Londen, als leden der Buitenlandsche Pers
vereeniging, zelve betrokken waren bij de
aan de gasten der vereeniging uitgegeven
uitnoodigingen. Daar dit het geval was,
werd het mogelijk geoordeeld, dat zich een
onaangename toestand zou kunnen voor
doen, indien in den loop van den avond
gesproken zou worden over onderwerpen,
welke critiek inhielden op de Duitsche aan
gelegenheden.