H ET MYSTERIE VAN EEN HEILIGEN NACHT
m
59
KERST
BOOM-
EN
TAFELVERSIERIN
VROOM l DREESMANN
BUIKGORDELS
ii Tractatie...
KERSTMIS- EN
NIEUWJAARSKAARTEN
I
KERSTBOEK
mmmMMs&mi
1
KERSTKRANSENf 1.40 p. pond
ANTON BOSSE RARULJ0RI8™J»2
WEEKBLAD
m
Herders, Hij is geboren
XMUÊMUMBMmmKM
W. C. Bergisch, Bandagist
ONS NIEUWE
N.V. DRUKKERIJ „DE TIJD"
VRIJDAG 16 DECEMBER 1938
h
Waarom Je vrome Willem
zijn leven lang vrijgezel
is gebleven
fti
D
H. J. v. d. MEER
DE LAA'
Ontbijtlakens
HAARLEM-BEVERWIJK
Adverteert in dit blad
PROBEERT EENS^ g
EXTRA FIJNE
't ©PKLAPBEDDENPALEIS
BALM'S VISCH!
deskundig
GEEF
UW KINDEREN
Op weg naar de Nachtmis
Kerstmis
mmm.
Ecu fraaie kmtstal
Heeft U iets nodig op het
gebied van
MODERNE
VERLICHTING
Bezoekt vrijblijvend de
speciale verlichtingszaken
van
GRATIS
Tevens het adres voor
HOLL. PHILIPS-,
SPLENDOR- EN
HELIUM-
GLOEILAMPEN
Mooie sorteering
voor de feest
dagen, van 1.95
ct.
v.h. D. HELLINGMAN
CROOTE HOUTSTRAAT 173 - TELEF. 10063 - HAARLEM
,ld
De grooie tractatie: OESTERS
maar dan OESTERS VAN BALM
Onze spec.t ZEEUWSCHE IMPERIALEN.
Fijn van smaak, groot, blank en vel.
Zorgvuldig geopend. Op verzoek bij U
thuis. Per dozijn1.75 en 2.25
Een even groote tractatie vormen zeker
onze KREEFTEN, VERSCHE CAVXAAR
en FORELLEN of al die prachtige soor
ten versche ZEE- EN REVIERVISCH, die
wij dagelijks kunnen leveren,- dan de
VISCHCONSERVEN en de GEROOKTE
SOORTEN INDERDAAD: BALM
LEVERT 'T NEUSJE VAN DEN ZALM
ook op uw
KERSTMISDISCH
IN VERSCHILLENDE TALEN.
GEHEEL NIEUWE COLLECTIE
N.V. Kantoorboekhandel
Vijf oude en vijf nieuwe Kerst
liederen, bewerkt en gecompo
neerd door GEERTRUIDA VAN
VLADERACKEN, prentjes van
Jan Poortenaar
Prijs, afgehaald aan ons bureau f 0.75, franco per post f 0.80
Verkrijgbaar in den Boekhandel en bij den uitgever:
opgebouwde reclame
campagnes voor oen
goed artikel, of een
goede zaak, systema
tisch In couranten ge
voerd, moeten slagen.
HUN EIGEN
KLEUTERBLAADJE
ROOMSE
JEUGD
en
ntel
de
Wij kinderen wisten eigenlijk niet, wat we
met den ouden Willem Vroom moesten begin
nen. De mensehen noemden hem meestal den
„vromen Willem". Wij waren eraan gewend, in
hem een eerbiedwaardig persoon te zien. Zijn
Uiterlijk was ook geheel daarmee in overeen
stemming, want met zijn mannelijk fiere, door
den ouderdom nauwelijks gebogen gestalte, met
zijn langen, zilverwitten baard, den grooten zwar
ten slappen hoed en de ouderwetsche wijde
jas, leek hij wel een figuur uit den aposteltijd
Van zijn vroege jeugd af was Willem Vroom
herdei geweest, een herder, wiens gedachten
meer gericht waren op de sterren dan op de
dingen des levens. Slechts ééns, in lang ver
leden jeugd, moet hij zoo vertellen oude
menschen van hem een tijd lang aan de ster
ren ontrukt geweest zijn en geluisterd hebben
naar de stem der aardsche liefde. Dat was rond
den Kersttijd van 1858. Maar Willem was vrij
gezel gebleven en de verhalen van de menschen,
die er zoogenaamd alles van wisten, waren vol
tegenspraak. Een of ander geheim scheen al
deze dingen te omgeven.
De oude Willem had echter waarheidsge
trouw enkele feiten opgeteekend, welke den
sluier wegnamen van het geheim van een hei
ligen Kerstnacht, welks geschiedenis we hier
laten volgen:
Ik, Willem Vroom, herder op het landgoed
Vrijenbroek, dreef in den winter van 1858 mijn
kudde over het magere, late gras van de weiden
naar den stal. Het was lang warm en groen ge
bleven dat jaar, pas in den nacht voor Kerstmis
vielen de eerste sneeuwvlokken. Voor mij en
mijn schapen, die nog goed tien uren van het
beschuttende onderdak verwijderd waren, kwam
dit plotselinge begin van den winter niet ge
legen, Hongerig draafden de dieren over de
Wintersche velden.
Toen de heilige avond over de besneeuwde
aarde daalde, jubelden de klokken van de dorps
kerk mij met hun plechtig, bronzen geluid, tege
moet. Opgewekter stapte ik nu door de sneeuw,
die al een voet hoog lag.
Zooals ieder jaar, zou ook nu, zoo peinsde ik,
in het verwarmde kamertje van mijn herders
huisje een denneboompje op mij wachten en ik
verheugde mij al op Het feestuur, waarop ik
mijn boompje zou sieren en de kaarsen ont
steken.
En toen liep het zoo heel anders.
Ik moet nog vermelden, dat de echtgenoote
van mijn landsheer, een goedhartige en recht
schapen vrouw, een van de dienstmaagden al
tijd opdracht gaf, mijn kamertje feestelijk te
tooien en van een denneboompje te voorzien.
De beide laatste keeren had Frieda Merker,
een van de meisjes van de huishouding, mij
dezen liefdedienst bewezen, en jong en krach
tig als ik toen was koesterde ik in mijn hart
de stille hoop, Frieda eenmaal als mijn huis
houdster aan eigen haard te zien.
Mijn hart werd warm bij de gedachte, dat
Frieda's handen nu in mijn kamertje zouden
werken. De dorpsklokken klonken en zongen:
Vrede op aarde aan de menschen.,.,!
Toen knalde uit het hout, dat tot ons land
goed behoorde en waarlangs de weg naar den
stal en de hut liep, opeens een schot. Hard en
kort. Ik hield mijn adem in en luisterde.
De takken kraakten en hijgend sprong een
man, die mij op dit uur niet hier verwacht had,
dicht voor mü heen op den weg, dé handen
krampachtig om het geweer geklemd. Mijn aan
blik verwarde hem zoo, dat hij in plotselingen
m
schrik zijn geweer liet vallen. Met woedend ge
blaf sprongen mijn honden op hem toe. Ik riep
ze terug. Met tegenzin gehoorzamend, gingen ze
op het geweer liggen en lieten toornig de tan
den zien. De man was mijn gevangene.
Toen ik hem aankeek, schrok ik. Ik kende en
herkende hem! De maan stond bleek en koud
aan den hemel, alsof zij deze pijnlijke oogen-
blikken wilde belichten.
„Heb jij geschoten?" vroeg ik den strooper.
„Waar is het wild?"
Hij haalde hulpeloos de schouders op; het
leek me, of hij schuw luisterde, of er niemand
achter hem aankwam. „Het schot was mis
het was een bbk."
„Zoo," zei ik, „een bok? In den heiligen nacht?"
„Ja, natuurlijk, in den heiligen nacht!" HU
lachte boosaardig en keek weer angstig naar het
kreupelhout. „Kom, laat me los, dat ze me niet
te pakken krijgen in den heiligen nacht!"
In mijn binnenste streden plicht en mede
leden, Niet met den man maar met haar,
met Frieda het was haar vader! Zij dus de
dochter van een strooper? Van een misdadiger
zelfs?
Ik greep de honden bU den halsband. „Maak
dat je wegkomt!" zei ik en toen slingerde ik het
geweer in het kreupelhout. De man rende weg
over de sneeuw.
Bij mUn hut gekomen, hoorde ik den landheer
opgewonden met de knechten spreken een
strooper, zoo vertelde de jachtassistent, had den
houtvester aangeschoten en zwaar gewond. De
dader was ontkomen onbekend.
„Een moord in den heiligen nacht?"
Een meisje riep die woorden als een aanklacht
door de plotselinge stilte Frieda! O, als zU
eens wist, als zU eens wist!Zij, die het al
lerminst scheen te denken aan de verdenking,
dat haar eigen vaderEen koude huivering
ging me door de leden. Kon, mocht ik nu nog
zwijgen? Ik, ik alleen kende den moorde
naar!
De houtvester was zwaar gewond, maar geluk
kig niet levensgevaarlUk. Medische kennis en
zijn gezonde natuur hebben hem gered. Maar
toen, in dat uur van onzekerheid, streed ik een
zwaren strijd tegen mUn gewetensplicht en
voor de gewetensrust van Frieda, misschien ook
voor mijn geheime, niet eens aan Frieda ge
openbaarde liefde. En ik zweeg! Ik zweeg ook,
toen ik den volgenden dag naar de plaats ge
voerd werd, waar ik tegenover den strooper had
gestaan.
De politiemannen vroegen mij in hun koude
gestrengheid den naam. Ik zweeg. Zij wilden
mUn zwijgen verbreken, Toen loog ik, voor den
eersten keer in mijn leven. Het was een vreem
de geweest, zei ik, een onbekende. Dat geloof
den zU niet. Het was ook al te dwaas. De leugen
Stond vuurrood op mUn voorhoofd geschreven.
Bovendien kende ik, dat wisten de politieman
nen heel goed in den urenverren omtrek der
dorpen zoo ongeveer alle menschen. Ik kon echter
niet vluchten, de politie had mU in haar macht.
En toen' ik ook op het politiebureau weigerde,
den dader te verraden, werd ik om mijn zwij
gen aangeklaagd.
Het dreigende vooruitzicht, misschien in de
gevangenis te komen, maakte me zwak. Ik was
een jonge mensch, met de natuur vergroeid, ik
dacht aan mijn schapen, aan mijn honden
neen, ik mocht mij niet van hen laten scheiden!
En ik bekende, stokkend en beschaamd, dat ik
in den dader een naasten bloedverwant van een
meisje had herkend, dat ik in stilte liefhad en
dat ik dit meisje, dat onschuldig was en niets
vermoedde, schaamte en schande wilde bespa
ren. Deze „bekentenis" maakte indruk op den
rechter. Hij drong er niet verder op aan, den
naam van den dader te noemen. Ik kwam er
i r»t
Op, Herders, Hij is gebaren
In dezen kouden nacht,
Dien reeds zoo lang te voren,
De waereld had verwacht.
„Vrolijk, o Herdersvolk"
Klonk 't uit Hemelwolk,
Klonk daar met Englenstem,
„Haast u naar Bethlehem!"
Wij arme boerenknapen,
Gelijk de herders zijn,
Wij wekken wie nog slapen
In heldren maneschijn
Loopen met blij geschal
Naar dezen schaam'len stal,
Trouw aan der Englenstem
„Haast u naar Bethlehem!"
Wat hebben w'er gevonden?
Een Kindtj' op Moeders schoot,
In doekjes wel gewonden,
Der menschen leedgenoot.
D'oogjens van eerst af aan
Zag .men vol tranen staan,
Weenend van bitt're rouw
In deze felle kou.
En tot een offer namen
W'een lam nog jong en teêr,
Dat leidden wij tesamen,
Voor 't zoete Kindtje neer.
Slaap Kindtje bij ons lied
Sus, sus, ei schrei toch niet,
Sluit maar uw oogjens toe,
Ach, al van 't weenen moê.
En 't Kindtje ging er slapen,
De Moeder sprak ons aan:
„Wel, lieve Herdersknapen,
Wil zoetjens buiten gaan.
Uwer zij rust en vreê
Dat brengt u 't Kindtjen mee,
Want Hij is God en Heer
Komt vrij al morgen weêr
J. A. ALBERDINGK THIJM
(Oude en nieuwe Kerstliederen).
met een kleine geldboete af. Ik herademde, de
eer van Frieda was gered.
Toen ontbood de rechter mij in zijn kamer.
Hij klopte mij op de schouders en zei meer
malen: „Brave, jonge vriend! Ik moet u iets
heel bitters zeggen, vriend. U hebt de gevolgen
van uw bekentenis niet ten volle overzien. Ik
zelf en dan denk je, dat je oud bent en wijs
en veel ervaring en menschenkennis bezit ik
zelf dacht natuurlijk, dat u een goeden vriend
of kennis om een andere reden niet aan de
rechtbank wilde overleveren. Met een andere
mogelijkheid heb ik met mijn grijzen kop helaas
geen rekening gehouden en zeker niet met zoo'n
uitzonderlijke als uit uw bekentenis blijkt. An
ders had ik u die bekentenis gespaard, dat kan
ik u eerlijk verzekeren. Maar nu moet u één
ding goed begrijpen: de justitie is een wreede
machine! Als u nu straks de liefde van uw hart
volgt en het meisje trouwt, dan verraadt u tevens
den dader aan de justitie!"
Ik schrok. Zoover had ik natuurlijk niet ge
dacht! Nu zou ik dus niet met Frieda mogen
trouwen! Ik moest van haar afzien, als ik haar
vader niet aan de rechtbank wilde overleveren!
Het geheim van den heiligen nacht mocht niet
worden onthuld.
Toen de oude, goede rechter zijn hand op
mijn schouder legde, glimlachte ik hulpeloos.
„Het is maar goed, edelachtbare," zei ik, en de
tranen schoten me waarachtig in de oogen,
„dat het meisje niets van mijn liefde weet!"
Zoo bleef ik dus, door noodlottige omstandig
heden daartoe gedwongen, ongehuwd, vrijge
zel, tegen wil en dank.
Zelfs als ik een ander meisje had willen
trouwen, had ik niet gekund, want door mijn
verklaring voor de rechtbank, die als een loo
pend vuurtje door heel de omgeving ging, had
ik mijzelf belast. Niemand had mij eigenlijk
ooit met een meisje gezien, doch nu brachten
vele tongen velen in verdenking. Uit de gele
deren der minnaars was ik uitgeschakeld, ik
had immers in het geheim een meisje, wier
vader van moord verdacht werd! En in haar
onschuld vermoedde zij niet in de verste verte,
dat zij dit meisje en de dochter van dezen va
der was!
Ze huwde later een braven man en werd een
gelukkige vrouw, een schoone, goede moeder
voor haar zeven kinderen. Nu is zij al lang dood.
Maar haar kinderen leven nog en zijn flinke
menschen geworden. En opdat ook zij nu, nu ik
het geheim van dien heiligen nacht heb ont
huld, niet onder de schande van hun grootvader
behoeven te lijden, merk ik er nog bij op, dat
Frieda Merker eigenlijk heel anders heette. Doch
dit geheim neem ik mee in het graf!
Hoe noemden de mengchen den ouden herder?
Den „vromen" Willem! En de hemel weet, dat
hij dezen eeretitei heeft verdiend! Zijn aan
denken zii in eereJ
SCHAGCHELSTRAAT
Haarlem-(C.) - Tel. 12430
en HOEK CRONJéSTR.
Haarlem-N. - Telef. 16151
Grote keuze! Lage prijzen!
Het ophangen van kappen
en kronen vakkundig en
Besparing op Uw stroom
rekening.
Grote sortering SNOER,
FITT., STEKKERS en
verder alles op electrisch
gebied. Dozen KERST
BOOMVERLICHTING
vanaf 1.98.
Rijke keuze NUTTIGE en
LUXE KERSTCADEAUX
tot
BARRfrVOETESTR. 9-11.
piek49
MOS
per pak
AANVULLING VOOR UW
KERSTBOOM! Enorme
keuze versieringen, ro
de en zilveren ballen,
glad en om-
sponnen v.a.
COMPL. DOZEN VER
SIERING met
en zonder 24
KERST-VUURWERK
ENGELENHAAR
3 dozen voor
SNEEUW per
doos vanaf..
KERSTBOOMKAARSEN
p. pak van 48 my
stuks
PR. DRUIPVRIJE KERST
BOOMKAAR-
SEN, 30 stuks
GOUDA - KANDELAAR
KAARSEN, rood en wit
5, 8 en 16 stuks
inhoud, p. pak
16 Vt
KAMERVERSIERING! mooie
collectie KANDE
LAARS, met kaars
van 1.95 tot
LAMETTASLINGERS
8 en 5 streng, v.
een
KERSTGROEPEN in mooie
uitv., ivoor en
antiek v.7.90t. 9 2
TAFELSTERREN,
aardige tafel
versiering
8*/.,
TAFELVERSIERING.
KERSTLAKEN 150 c.M.
met 24 servet
ten In cello
phane
TAFELLOPERS,
verscheiden-
heid 2 st. v.
KERSTLAKENS
pracht sorte- mm
ring vanaf
NIEUWE GRACHT 33 - HAARLEM - TELEF. 11288
RIJKSSTRAATWEG 86E - HAARLEM-N. - TELEF. 19408
IS DE EENIGE LEVERANCIER VAN
ELASTIEKEN KOUSEN, BREUKBANDEN enz., die
ALLE Ziekenfondsen bedient. Wij zijn leveranciers
van onderstaande fondsen en instellingen:
Amsterdamsch Ziekenfonds, Bloemendaalsch Zieken
fonds, Centraal Ziekenfonds voor Haarl.meer, Rijn
land enz., Gem. Geneesk. cn Gezondheidsdienst,
Haarlemsch Ziekenfonds, Ned. Alg. Ziekenfonds,
Rotterdamsch Ziekenfonds, Rijksverzekeringsbank,
Ziekenfonds Ziekenzorg Haarlem, Ziekenfonds Zie
kenzorg Zandvoort, Zieken- en Ondersteuningsfonds
der Ned. Spoorwegen.
Ons werk wordt naar maat vervaardigd op eigen atelier.
Grootste sorteering In de nieuwste modellen Opklapbedden, Ombouwen
met boven- en zijkasten, ook verticaal en afwijkende maten alles voorradig.
Eerste klas 15 jaar gar. Java-kapok Bedstellen, Dekens, alles prima waar
GESLOTEN HUIS, TEL. 23932
MONSTERS. ORIONWEG 8, HAARL.
voor" weinig gelck
OVttUF. 231SO /O
MjNlS LUNEN)/(pj
OUDE LIEDEREN:
NU ZIJT WELLEKOME
WAT IS ER TE DOEN
DE NEDERIGE geboorte
DE HERDERTJES
STILLE NACHT
NIEUWE LIEDEREN»
DE KLOKKEN LUIDEN
DE OS EN DE EZEL
HULST MET ROODE BESJES
DE ENGELTJES ZINGEN
DE KERSTBOOM
(„DRUKKERIJ T KASTEEL VAN AEMSTEL")
N.Z. VOORBURGWAL 65-73 A'DAM POST-GIRO 22884
AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA
Em weekblad, ds» ape>
ciaal voer kon wordt ott-
geg even. Veer kinderee
vee 6 tot 10 Jeer:
11 bUdz. 3 M
24
Hffc.
>leds, 5 cent per
B^rvat «let aheee
verka
W doch ook rabrl»
ken
voor godsdienstleer.
nuttig
m handw arken, huia-
vlijt.
yesckiedeete en eerd
rikskund*.
N.V.
DKUKKEIUJ
DE
SPAARNESTAD
Haarlet a.
