MOOR' De voorgeschiedenis van een rapport SMIT S DIJKSTRA'? MODERNE WONINGEN Ir. WESTHOFF VERTELT W^etwotVLeetf "et Weer AMERIKA'S LEENING AAN CHINA is NIET Het nieuws van heden DE BAROMETER VULPENHOUDERS SPAARNE 65 VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZATERDAG 17 DECEMBER 1938 - AVONDBLAD MET GARANTIE DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21539 Roeping, geboren uit geheel eigen jeugd-milieu Werkverschaffing los van armenzorgsfeer Het ongeluk met de Glennmartin Commissie stelt een onderzoek in Vliegtuig verongelukt DE REIGER-PASSAGIERS MAKEN EXCURSIES Een reeks van feestelijkheden georganiseerd r«"s -- WEIHNACHTS- STOLLEN KERSTKRANSEN UITSLUITEND MET ROOMBOTER BEREID LUXE-BAKKERIJEN TELEFOON 10876 13714 - 11643 - 12193 Duidelijke u)enk aan het adres van Japan Lima tegen het staats- absolutisme Het Cubaansche voorstel tot bemiddeling in Spanje De strijd tegen Cedillo De winter klopt aan de deur Strenge koude in het Oosten Niets belet terugkeer van Koning Alfons FABRIKAAT te imiteeren Zonder ver- plichiing kunl U de toonzalen bezichtigen TELEFOON 14850 Levering via den handel DIT NUMMER BESTAAT Uil TWAALF BLADZIJDEN De besprekingen van dr. Schacht Onderhoud met Stanley over de exportcredieten CENTRALE RADIO ONTVANGST |EN CROS. D.BLAZEff S METZ N.V. R'DAMj NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et.. Inpei. mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek (Van onzen specialen verslaggever) In onze handen houden wij een lijvig boekdeel: 550 bladzijden druks, vol cijfers, staten, tabellen, met uit vouwbare kaarten. Op den omslag staat: ,,De directe mogelijkheden der Werkverschaffing bij de werkloos heidsbestrijding". Nederland kent het echter als: ,,Het rapport-Westhoff Van het boek kijken wij naar den schrijver, wiens gast wij zijn, een nog jonge man met intelligente, donkere oogen, een frisch, open gelaat en in zijn stem een licht Overijsselsch ac cent, dat zoo prettig aandoet: ir. J. [Th. Westhoff, inspecteur der werk verschaffing in Overijssel, Gelder land en Utrecht, die met dit boek den weg wijst naar de oplossing van een der neteligste problemen, misschien van alle tijden, maar zeker van onze dagen. Een provinciaal, geboren te Stad-Harden- berg, ter HBS te Coevorden, op de hoogeschool te Wageningen, sedert in ambtelijke functie te Zwolle. Maar een provinciaal uit overtuiging, die aan de plaats en de sfeer van zijn jeugd en opvoeding dankt de kennis van en het inzicht in vele problemen, die aan de overgeërfde rust Van zijn omgeving een logisch denken paart, alsmede een natuurlijk aanvoelen en waardee- ten der dingen op him juiste waarde. „Aan het milieu, waarin ik werd opge voed, dank ik zeer veel," zegt ir. Westhoff ons. Dat was de Ned. Hervormde pastorie van Stad-Hardenberg, waartoe kerkelijk ook een groot deel van het landelijke Ambt Hardenberg behoorde. Hier stond mijn vader, ds. W. Westhoff, als predikant en in Zijn woning kwamen allen, rijken en armen, met hun kwesties, hun zorgen en moeilijk heden; heel het leven der omgeving vond hier zijn weerslag. In 1900 geboren, bleef ik te Hardenberg tot 1920 en deed in mijn Vaders woning en in mijn geboortestreek, die ik door en door leerde kennen, een rijke ervaring op in alle economisch-geografische problemen, die er zoo talrijk waren. Mijn overtuiging is het dan ook, dat al leen het predikanten-gezin èn het onder wijzers-gezin, zonder gevaar van eenzijdig heid, de sociaal-maatschappelijke vorming geven, die zoo noodig is om in het leven de dingen breed te zien en aan te voelen en een taak ten uitvoer te leggen, zooals dat b.v. In mijn ambtelijke functie wordt ge vraagd." „Een ingenieur ziet de dingen te technisch, te concreet, een handelsman kijkt alleen naar Öe uitkomst, de winst, een plattelander heeft slechts oog voor zijn groepsbelang. Tracht bij- Voorbeeld eens een handelsman in de groote stad te overtuigen van de groote waarde van ö«n boerenstand, hij zal het nooit begrijpen. er valt ook niet over te redetwisten; men hioet dat aanvoelen." In September 1926 behaalde de jonge West hoff cum laude zijn landbouwkundig inge- hieursdiploma en In April 1927 vond hij na J'eel moeite een positie, kreeg hij zijn benoeming *°t adjunct-inspecteur der Werkverschaffing te Zwolle, assistent van ir. Mesu, destijds Rijks- landbouwconsulent. Deze benoeming was mo gelijk, daar zij bekostigd kon worden uit het bekende „potje" van minister Kan, want de begeering, het ministerie De Geer, nam in die hagen uit bezuinigingsoverwegingen geen nieu we ambtenaren aan. In dat jaar 1927 was de situatie zoo, dat ter-" ^Ü1 Drente reeds sinds een viertal jaren door toedoen vooral van den voortvarenden burge meester van Vries, den heer Jongbloed, reeds een modern opgezette werkverschaffing kende, aansluitende op het vrije bedrijf, met de moge- dikheid tot productief werk en de financieele Jhteresse van meerdere instanties, men in Dvery&sel nog aan het begin stond. Met subsidie an het Waterschap „de Regge" werd op be- cheiden schaal werk uitgevoerd, waar de hieuw benoemde adjunct-inspecteur het toe- mcht op kreeg. Nochtans was Overijssel rijk aan prachtige bbjecten voor werkverschaffing, maar zelf telde °e provincie, in tegenstelling tot Drente, niet yoidoende werkloozen. Ir. Westhoff kreeg nu de 'aak uitvoering te geven aan het voornemen an minister Kan, om werkloozen uit de groote 'eden, zoowel in Overijssel als Drente, te werk s®- stellen. In October 1927 werd daarmee van hit Utrecht een begin gemaakt, spoedig ook hhuit Rotterdam, Den Haag en Amsterdam. De grondslag van de werkverschaffing was van meet af aan goed. Ir. Westhoff kon de eigen organisatie opbouwen, zich het ge regeld contact ten nutte makend met de uitstekend georganiseerde gemeente-dien sten der groote steden. De maatregelen, die hij trof, waren hierop geïnspireerd en vol- heden onmiddellijk aan de hoogste eischen. Na Drente en Overijssel werd de werkver- chaffing in Groningen en Friesland en ook in Gelderland op dezelfde wijze opgezet. Zoo groeide het arbeidsveld van den adjupct- hspecteur, later Rijksinspecteur Westhoff: Gverijsel, Gelderland, Utrecht. Zestien duizend hienschen die hier arbeidden, die jaarlijks onder heskundige leiding 2000 H.A. ontgonnen, onge ®cht aanleg van wegen en ontwateringswer hen. Groote projecten werden uitgevoerd zooals h® ruilverkaveling te Staphorst—Rouveen yan> 1800 H.A. Staphorster bouwland, binnenkort gevolgd door 3600 H.A. weiland. Een groote ervaring viel hier in enkele jaren te winnen. Ir. Westhoff reed in zijn auto van Oost naar West, van Zuid naar Noord. Op de hoogveengronden van Ambt- Hardenberg, in de laagveenwereld van blin kend water en ruischend riet in den kop van Overijsel, overal werd hij thuis, dage lijks contact houdend met de menschen. die er arbeidden, met hun moeilijkheden en bezwaren. Waren er kwesties of geschil len, de lange inspecteur met zijn doorzond en doorwaaid gezicht kwam onmiddellijk ter plaatse, om een oplossing te verkrijgen. En daarbij won hij het vertrouwen niet al leen van het landvolk, maar ook van de breede massa der stadsarbeiders, die in dezen „buitenman" een begrijpend mensch met een sterk ontwikkeld sociaal gevoel leerden kennen. Niet altijd uiteraard was het goede begrip wederzijdsch. Zijn moed, om zelfs wanneer een geschil zeer hoog liep en de stemming gevaar lijk was, toch persoonlijk onder de menschen te komen om met hen te praten en te trachten hen te overreden, heeft ir. Westhoff eenmaal bijna het leven gekost. De messteek, hem ver raderlijk in den rug toegebracht, is gelukkig echter zonder ernstige gevolgen gebleven. „Ziet u de werkverschaffing als een nood zakelijk kwaad?" vroegen wij hem. „Neen, ik geloof, dat het hier geen zin heeft om te discussieeren of het een kwestie is van goed of kwaad. Wij hebben het te aanvaarden als de logische consequentie van allerlei maat schappelijke en economische omstandigheden, niet het minst het verstoorde evenwicht tus- schen productie en consumptie. Wanneer wij echter nagaan, hoe de omstandigheden bij de werkverschaffing, de loonsvoorwaarden in het bijzonder, bij vroeger vergeleken zijn verbeterd, mogen wij stellig niet langer de werkverschaf fing alleen als een kwaad beschouwen." „En als de strekking van uw rapport in practijk wordt gebracht?" „Dan in geen geval meer. De belangrijke stap die gezet moet worden is de werkver schaffing geheel los te maken uit de sfeer van armenzorg. Vooral de z.g. „uitsmering" der loonen moet verdwijnen." Behalve de noodzakelijkheid van het ver dwijnen der armenzorg-sfeer komt verder het rapport, dat zooals bekend is opge maakt met een reeks vragen, door Minis ter Romme gesteld, als leidraad, tot de slotsom, dat het geld, in de werkverschaf fing geïnvesteerd, voor een groot gedeelte weer terugkomt. En tenslotte wenscht het de bedrijfsgedachte aanvaard te zien, waar door met een sterkeren samenhang een beter overzicht van de economische ont wikkeling wordt verkregen en vooral een andere basis n.l. die van een nationaal plan. Van den schrijver zien wij weer naar het boek. Het weegt zwaar in onze handen, er is ook een schat van practische ervaring in vast gelegd met cijfers en feiten bevestigd. Het is een waardevol stuk werk, tot in détails verant woord. Minister Romme heeft zijn vertrouwen aan dien bekwamen ambtenaar niet zonder grond geschonken. Moge dé uitkomst groote sociale winst beteekenen ten bate der duizen den, die naar den schaduwkant van het leven werden gedrongen. Voor hen is ir. Westhoff in den besten zin een profeet. SEMARANG, 17 Dec. (Aneta) De drie Glenn- martins van de escadrille, waarvan er een is verongelukt, n.l. de M 508, M 510 en M 513, zijn gistermiddag om twee uur van Simongan naar Bandoeng vertrokken. De lichtgewonde burgerhelper Tutuarima werd te Semarang achtergelaten. Voorts is een ser geant achtergebleven, die dag en nacht de wacht houdt bij het wrak van het verongelukte toestel. Het is strikt verboden foto's te maken. Vanmorgen om acht uur arriveerde met een Glenn-Martin uit Bandoeng een commissie van onderzoek, bestaande uit luitenant Mauren- brecher en twee burgerlijke ambtenaren. ROME, 16 Dec. (Havas). Nabij Cesana in de Romagna is een legervliegtuig omlaag gestort. De zeven inzittenden zijn om het leven gekomen. De passagiers van de Reiger hebben de eer ste dagen van deze week besteed aan verschil lende prachtige excursies. Nadat Maandag de cmstreken van Johannesburg werden bezich tigd, waarbij men o.a. een bezoek bracht aan Aasvogelkop en Killarney, het hoofdkwartier der Zuid-Afrikaansche filmindustrie, is het ge zelschap met den nachttrein naar Nelspruit vertrokken, om den geheelen Dinsdag in het Krugerpark door te brengen. Per auto we^d t district Pretoriuskop doorkruist; in een der jachthutten, temidden van de grootsche Z.- Afrikaansche natuur, verzamelde men zich aan het noenmaal. Dit buitengewoon rijke natuur reservaat bracht allen in groote geestdrift. Men passeerde onderweg niet minder dan acht leeu wen, terwijl men telkens groepjes zebra's en hyena's of nijlpaarden waarnam, die evenmin als de leeuwen en ander groot wild gevaar op leveren voor vreedzame bezoekers. Woensdag maakte de Reiger onder leiding van Scholte eenige rondvluchten boven de om streken van Johannesburg. Verschillende auto riteiten waren hiervoor uitgenoodigd, o.w. mi nister Fourie en vooraanstaande persoonlijk heden uit de Zuid-Afrikaansche luchtvaart. Zij waren eenstemmig in hun bewondering voor het vliegtuig en het comfort, dat den passa giers wordt geboden. Ondertusschen had men ook in Z.-Afrika reeds de litteraire kwaliteiten van Viruly ontdekt; hij werd uitgenoodigd een lezing te houden, waarvoor een talrijk en en thousiast publiek bijeen kwam. De Nederlandsche gezant in Zuid-Afrika or ganiseerde Donderdag een ontvangst ter gele genheid van de aanwezigheid in de Unie van den vertegenwoordiger der Nederlandsche re- geering, Jhr. Beelaerts van Blokland. De gou verneur-generaal van Zuid-Afrika vereerde het gezelschap met zijn aanwezigheid; onder de gasten waren tal van leden van het corps diplomatique, verschillende vooraanstaande Nederlanders uit Pretoria, de piloteft Scholten tn Viruly en de heer Reyers, die als vertegen woordiger der K. L. M. den tocht van de Rei ger heeft medegemaakt. Hiermede was de reeks van feestelijkheden, waarmede men in Transvaal van zijn vreugde over de aankomst van de deelnemers aan de Dingaansvlucht blijk geeft, nog niet afgeslo ten. Aan een luisterrijk banket, dat de Neder landsche Reisvereeniging te Johannesburg aan de geheele bemanning van de Reiger heeft aangeboden, namen ruim 140 leden der Neder landsche kolonie deel. Vrijdag ontmoetten de passagiers en de be manning elkaar weer bij de Voortrekkersfees ten en de plechtige onthulling van het monu ment; waarbij voor hen plaatsen* op de eere tribune waren gereserveerd. Jhr. H. van den Bosch vierde Vrijdag zijn 25-jarig jubileum als burgemeester der gemeente Leersum, bij welke gelegenheid de schooljeugd den jubilaris en zijn echtgenoote een zanghulde bracht De nieuw benoemde burgemeester van Ede, de heer L. R. Middelberg, is Vrijdag alszoodanig geïnstalleerd. De loco- burgemeester, de heer W. S. Voorthuizen, hangt den nieuwen burger vader den ambtsketen om IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH SJANGHAI, 17 Dec. (Reuter). Chineesche staatsfondsen hebben vandaag een krachtige koersstijging ondergaan naar aanleiding van de door de regeering te Washington verleende goedkeuring van een leening aan China ten bedrage van 25 millioen dollar. De berichten, dat ook een Britsche leening verwacht kan worden, hadden eveneens een gunstige uitwer king. Buitenlandsche zakenlieden achten het twij felachtig of de leeningen een aanzienlijke ver betering kunnen brengen in de militaire positie van China. Niettemin overheerscht in deze kringen de meening, dat het verstrekken van Britsche en Amerikaansche leeningen beschouwd moet worden als een wenk aan Japan, dat, als de politiek van de open deur niet weer wordt toe gepast, nog meer economische maatregelen tegen dit land zouden kunnen worden geno men. In verband hiermede uit men dan ook algemeen zijn voldoening over de nieuwe lee ningen. LIMA, 17 Dec. (Havas). In de voltallige bijeenkomst van het Pan-Amerikaansche Congres heeft Castillo Najero, de leider van de Mexicaansche delegatie, de totalitaire leerstellingen veroordeeld. Hij wekte op tot het vormen van een een heidsfront der Amerikaansche democratieën, niet slechts als bescherming tegen gewapende agressie, doch ook als zekerheid tegen een of fensief van moreelen aard. Het Cubaansche plan tot bemiddeling in Spanje zal in den boezem der Initiatiefcom missie tegenstand ontmoeten. Het plan zal op nieuw in een geheime zitting worden bespro ken. Er wordt geen enkele mededeeling gedaan over den inhoud van het document, behalve dan dat er een beroep in wordt gedaan op de menschelijke gevoelens der beide partijen in het conflict en gesproken wordt over de ban den, welke „Madre Patria" met Latijnsch Amerika vereenigen." MEXICO, 17 Dec. (D.N.B.). Het Mexicaan sche ministerie van Oorlog heeft medegedeeld, dat de federale troepen op 14 December in den staat San Luis twee kleine groepen aanhangers van den vroegeren generaal Cedillo hebben verslagen. De beide leiders van deze groepen werden ge dood en de groepen zelf verspreid. VERWACHTING geldig van hedenavond tot morgenavond ongeveer 19 uur: VOOR: ZEELAND, NOORD-BRABANT, LIMBURG EN ZUID-HOLLAND: lichte tot matige vorst, droog weer, meest licht bewolkt, matige tot krachtigen Oos telijken wind. VOOR DE OVERIGE PROVINCIËN: maige tot strenge vorst, droog weer, meest licht bewolkt, matige tot krachtigen Oostelijken wind. STORMWAARSCHUWINGSDIENST Hedenmorgen te 7.40 uur geseind aan de posten van Hoek van Holland tot de Bel gische grens: „Weest op Uw hoede". Zon op v.m. 8.07 onder n.m. 3.45 uur. Licht op n.m. 4.15. Maan op n.m. 3.33 ander v.m. 1.13. Nieuwe Maan 21 Dec. Onze weerkundige medewerker schrijft: De groote verandering in den algemeenen vveerstoestand in Europa heeft zich thans zoo ver voltrokken, dat in Oost-Europa de vorst met gestrengheid is ingevallen. Terwijl in Oost- Pruissen en in de Oostzeestaten eergisteren nog slechts lichte vorst voorkwam, meldden ver scheidene waarnemingsstations gisteren reeds temperaturen van 1216 graden C onder nul. De oorzaak hiervan is de krachtige tot storm- achtigen Oostelijke wind, die buitengewoon koude iuchtmassa's uit Rusland aanvoert. Boven Noord-Rusland heeft zich n.l. een ongewoon sterk gebied van hoogen luchtdruk gevormd, waarin barometerstanden boven 800 m.m. en temperaturen van 3540 graden C. onder het vriespunt voorkomen. Onder den invloed van de stormachtige Oostelijke luchtstrooming, welke hoofdzakelijk over en rondom de Oostzee heerseht, breidt dit gebied van hoogen druk met de vorst zich langzaam in Zuidwestelijke richting en dus juist naar ons land toe uit. Wij komen dus gaandeweg onder den invloed van dezen vrij plotseling opgekomen wintertoe- stand, waardoor het Noordoostelijk gedeelte van ons land de kans krijgt op vriezend weer van eenigen uur. Het is zelfs mogelijk, dat de vorst daar vrij sterk wordt en op het oogenblik gaat daar de afkoeling gepaard met stormachtige winden uit het Zuidoosten. West-Europa heeft nog iets te warm weer omdat de koude luchtstroom niet daarheen kan komen, maar daar zal de afkoeling toch ook optreden. In ons land heeft het Westelijk ge deelte nog weinig kans op vorst, doch ook hier neemt de kans toe. In elk geval is de periode van ongewoon zacht weer, die zoolang geduurd heeft, thans ten einde. De winter klopt aan de deur. Waartoe deze groote verandering nog kan lei den is thans nog niet met zekerheid te zeggen. Strenge vorst in ons land zou te verwachten zijn als de wind overal naar het Noordoosten draaide maar dit kan nog niet zoolang de depressie in het Westen niet is opgelost. Wel is dit oplos singsproces aan den gang maar het verloopt zeer langzaam. In elk geval verdient de verdere ont wikkeling van den toestand thans onze aan dacht. (Nadruk verboden) SAN SEBASTIAN, 17 Dec. Graaf Romano- nes, die de verdediger is geweest van Koning Alfons voor de Cortes, heeft aan een corres pondent van Havas medegedeeld, dat in be ginsel niets den terugkeer van den ex-koning naar Spanje in den weg staat. „Men moet echter niet uit het oog verliezen, zeide hij, dat Alfons van Bourbon onderdaan van Franco is, zij het ook de eerste onderdaan; hij is Franco gehoorzaamheid verschuldigd en Franco alleen zal beslissen. De generalissimus heeft een groot onrecht hersteld. Ik verzoek u In zijn maatregel geen politieke manoeuvre te zien." Romanones vervolgde: „tegenspoed noch laster hebben dezen grooten Spanjaard kunnen terneerslaan. Hij heeft in ballingschap geleefd in eenvoud en waardigheid, die de grootste be wondering opwekken. Ook nu gedraagt hij zich als Spanjaard: hij stelt zich ter beschikking van het hoofd van den staat. Of hij naar Spanje terugkeert of niet weten wij niet. Als Franco het wenscht keert hij stellig terug." De enorme vraag naar DIJKSTRA-kappen, Is iets, wat zelfs een kind kan snappen, Naast eenvoud, sierlijkheid en ljjn, En prijzen die zeer billijk zijn, Geven z' elk vertrek waar ze zfin geplaatst, Een apart cachet, dat steeds verbaast. En dat haar in het algemeen Een plaats bezorgt als nummer één. Verzet in Engeland tegen het verstrek ken van een leening aan Praag. Amerika's voorschot aan China een dui delijke waarschuwing voor Japan. Mexicaansche delegatie te Lima richt zich tegen het staatsabsolutisme. Moordaanslag te Batavia. Slachtoffer niet levensgevaarlijk gewond. Het verbieden van den voetbalwedstrijd NederlandDuitschland heeft de vol ledige goedkeuring van de Regeering. Actueele problemen besproken op een vergadering van den Ned. R.K. Midden standsbond. XE HUUR OVER DE NIEUWE BRUG a/d DELFTLAAN" nnmiddrllgk naast Stat, Bloemendual, bevatt. 7 kam., koelkast, v.a. 38. Grootere typen met Centr. Verw. 65. U kunt nu reeds kiezen en huren voor het komende voorjaar. Bevr. S. VELDKAMP, van Dortstraat 90, Tel. 16373, Haarlem. LONDEN, 17 Dec. (Havas) Dr. Schacht heeft gisteren een onderhoud gehad met Win- terton en Rublee, de leiders van het vluchte lingencomité. Verder heeft de president van de rijksbank geconfereerd met Sir John Simon, Frederick Leith Ross en Oliver Stanley. De belangrijkste besprekingen waren die met Stanley, die, naar men meent te weten, Schacht de beteekenis heeft uitgelegd van de gisteren door hem afgelegde verklaring inzake de exportcredieten, waarbij hij be toogde, dat de Britsche regeering bereid bleef met het rijk over een handelsoveieen- komst te onderhandelen en dat hij geenszins een economischen oorlog met het rijk wenschte. In gezaghebbende kringen wordt over deze besprekingen, Waarbij, naar men zegt, nog komt een snel bezoek aan Baldwin, waarbij opnieuw gesproken zou zijn over het gebruik der ten behoeve van de vluchtelingen ontvangen gelden een zeer groot stilzwijgen in acht genomen. In Uw kamer komt de wereld, Als U daarop bent gesteld, Bij Uw Kerstfeest en Oudjaarsavond, Wanneer U thans de Centrale wilt. HAARLEM TELEF. 10010 Stand op Zaterdag 1 uur mm. 774.8 Vorige stand 77LS

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1