Utrechts Centraal Station in vlammen
Felle Oostenwind blies het vuur door
heel het gebouw
De eischen van
Italië
Polen waarschuwt
Praag
DE NIEUWE 50 VAN HAARLEM
TE HUUR: ZONNIGE VILLA'S EN HEERENHUIZEN
IN HET ZUIDERHOUTPARK TE HAARLEM
KERSTDINERS
Donkere dreiging
tegen de Kerk
OP INSPECTIEBUREAU
ONTSTAAN
HOTEL „DEN HOUT
Het nieuws van heden
KERSTGESCHENKEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZONDAG 18 DECEMBER 1938 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
Ï3.25. Bij onze Agenten 27lA ct. per week
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21540
(Van onzen specialen verslaggever)
Een zeer felle brand is Zaterdagavond uitgebroken in het Cen
traal Station te Utrecht, vermoedelijk tengevolge van kortsluiting.
Aangeblazen door den feilen wind breidde het vuur zich zoo snel
uit, dat in korten tijd een groot gedeelte van de houten stationskap
en de kantoorlokalen op het eerste perron en kort daarna ook het
pas gemoderniseerde gedeelte in lichter laaie stonden.
Hoog laaiden de vlammen op in den vrieskouden nacht, een
fantastisch schouwspel voor de duizenden, die den snijdenden
Oostenwind trotseerden en samendrongen op Stationsplein en om
geving.
De hevige vorst bemoeilijkte het blusschingswerk.
Aanvankelijk onschuldig van aan
nam de brand snel in
hevigheid toe
zien,
Waterleiding bleek
bevroren
Plaatskaartenbureau tijdig
ontruimd
Amsterdamse he brandweer
rukt uit
Imposant schouwspel
Prof. Goudriaan over
de ramp
...Jt
Het pas verbouwde Centraal Station te Utrecht, dat hedennacht door een zwaren
brand werd geteisterd,
De Times over territoriale kwesties
en het Suez-kanaal
Overeenkomst tusschen
Nederland en België
Inzake hypothecaire leeningen
De plattegrond van het Centraal Station
Zekere haarden en organisaties
in Tsjecho-Slowakije worden
als ongewenscht beschouwd
Het gaat om de actie
van Oekraïners
Nieuwe confiscaties van
kerkelijk bezit
Goederentoebehoorende aan de
vijanden van volk en staat"
Een verklaring van
groot-hertog Wladimir
Hij ziet geen reden tot contact
met Hitier
Alle comfort: marmeren vestibule, parketvloeren, eiken betim
mering in hall en trappenhuis, ingeb. frigidaire en brandkluis.
BEZOEKT REENS' MODEL-WO NING IN DIT BLOK
Het Weer
rr
n
v/h ROOZEN
TELEF. 15407
Volgens de Osservatore wordt de
positie der Duitsche katho
lieken steeds hachelijker
Zal het concordaat
worden opgezegd?
KERSTWEEK-END of KERSTDINER
„MALLEJAN" - Vierhouten - Tel. 2
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Het Voortrekkerskamp
weer opgebroken
Aan de herdenkingsfeesten namen
100.000 menschen deel
LAMERI5
Berichten uit Rome
Een jubileum van Don
Lorenzo Perosi
de
iie
NIEUWE HAARLEM MANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel SO ct l^gez.
tnededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voot
•to kleine annonces „Omroeoers" rte de rubriek
Tegen kwart over negen be-
merkte men brand verschijnselen in
de bovenverdieping van het inspec
tiebureau op het eerste perron. On
middellijk werd getracht met een
slang op de waterleiding den brand,
die zich niet ernstig liet aanzien, te
blusschen. De waterleiding was ech
ter bevroren, zoodat men de brand
weer waarschuwde. In enkele minu
ten nam de brand door den straffen
wind zoo'n omvang aan, dat de in
middels verschenen brandweer on
der leiding van commandant D.
Vleming met groot materieel in actie
moest komen. De vlammen sloegen
van het inspectiebureau over op de
belendende kantoren en de houten
kap van het eerste perron.
Op het Stationsplein had zich ondanks het
late uur, het was inmiddels reeds bij elven, al
spoedig een groote menigte verzameld, door
de politie op behoorlijken afstand gehouden.
Onder de belangstellenden merkten wij op den
burgemeester, mr. dr. ter Pelkwijk en den neer
O. Schuitemaker, hoofdcommissaris van poli
tie. ook de perrons stonden vol belangstel
lenden. De treinen, die op het eerste perron
zouden aankomen, werden naar de andere per
rons geleid, zoodat het verkeer geen noemens-
Waardigen hinder van den brand ondervond.
Zooals wij reeds mededeelden, brak de
brand uit in het oude gedeelte van het
station, doch ook het nieuwe gedeelte werd
spoedig door het vuur aangetast.
De vlammen, die als het ware den halven
voorgevel bekroonden, vormden, gezien
van het Stationsplein, een fantastisch
schouwspel, terwijl naar de andere zijde
dichte vonkenregen door den wind werden
voortgeblazen.
De hevige koude vergemakkelijkte de
taak van de brandweer niet. Het blusch-
en lekwater bevroor onmiddellijk.
Te middernacht woedde het vuur
nog steeds met groote hevigheid.
De bovenbouw was op dat oogenblik
geheel uitgebrand, terwijl er vrees
voor instorting ontstond. In dit ge
val zou ook het onderste gedeelte
van het gebouw, waarin de moderne
keukeninrichting, restauratiezalen en
plaatskaartenbureau zijn gelegen, ge
heel verloren zijn.
De brandweer stond voor een ho-
pelooze taak. Met man en macht
trachtte men althans de overkapping
van het station te behouden.
De bovenbouw waarin de centrale kantoren
Waren gevestigd, is geheel door 't vuur verwoest.
Waarbij alle bescheiden een prooi der vlammen
xijn geworden. Het plaatskaartenbureau heeft
then nog bijtijds kunnen ontruimen.
Toen het gevaar dreigde, dat het vuur op de
Overkapping van het station zou overslaan, heeft
hiet het stationsemplacement gedurende eenigen
tijd stroomloos gemaakt, waardoor het treinver
keer stagnatie ondervond. Later heeft men den
stroom weer ingeschakeld en de treinen van het
tweede en derde perron doen vertrekken.
De publieke belangstelling was enorm. Onder
he autoriteiten die zich op het terrein van den
brand bevonden, zagen wij de drie directeuren
van de N.S. en verschillende burgemeesters uit
«en omtrek.
De brandweer die in het; begin gehandicapt
L
werd doordat er niet voldoende druk op de
waterleiding was, heeft daarna het vuur te
ruggedrongen, zoodat het naastgelegen bureau
van tractie behouden kon blijven. De woning
van den huismeester, den heer Van Ginkel, is
afgebrand. Doordat de stroom moest uitge
schakeld worden kunnen geen electrische trei
nen binnen- of uitrijden. De laatste trein uit
Amsterdam was een stoomtrein.
De G. G. en G. D. was met een ziekenauto
aanwezig om onmiddellijk assistentie te ver-
leenen wanneer dit noodig mocht zijn. De di
recteur van den G. G. D. en dr. Carstens, arts
van de brandweer waren aanwezig.
De G. G. D. heeft enkele brandweerlieden
verbonden, die eenige niet ernstige snij won
den hadden opgeloopen.
Omstreeks half een is een motor
spuit van de Amsterdamsche brand
weer met volledige bezetting naar
Utrecht vertrokken om hulp te ver-
leenen bij het blusschingswerk.
Ook de brandweercommandant, de
heer C. Gordijn Jr., begaf zich naar
Utrecht.
Het brandende stationsgebouw leverde een im
posant schouwspel op. Tegen de strakke vries
lucht, waarin de sterren met groote helderheid
schitterden, stak de voorgevel af, voor een groot
deel van de rechterhelft bekroond met laaiende
vlammen.
Tot achter op het Stationsplein kon men het
geknetter van het vuur hooren, zoo nu en dan
onderbroken door een loeiende windvlaag, die
felle vonkenregens voor zich uitdreef.
Binnen het stationsgebouw, op de perrons, liet
het vuur zich als een ware vlammenzee aanzien.
Kletterend vielen springende ruiten, raamkozij
nen zakten scheef, braken door en sloegen met
een harden slag tegen den grond. Uit vensters en
deuren lekten de vlammen, nu eens smeulend en
dan weer hoog oplaaiend, tot een groote vlam,
welke het vernielingswerk voortzette.' Ofschoon
de electrische lampen voor een groot gedeelte
niet brandden, was het station inwendig hel
verlicht, zoo sterk zelfs, dat de roode schijn
meermalen in een verblindend wit overging.
Omtrent den weg, welken het vuur door het
station nam, kunnen wij nog melden, dat de
brand was ontstaan in een der bureaux van den
dienst Weg en Werken. Door den vrij krachtigen
wind aangewakkerd, sloeg het vuur over op de
woning van den huismeester van Ginkel, gren
zend aan een der bureaux. Vervolgens werden
de bureaux van den dienst van Vervoer aan
getast en verwoest.
Al het aanwezige bluschmaterieel werd door
de Utrechtsche brandweer in werking gesteld
om het vuur te stuiten. Men kon evenwel niet
voorkomen dat het grootste gedeelte van het
stationsgebouw totaal werd vernield en een ge
deelte van de overkapping van het eerste perron
eveneens een prooi der vlammen werd.
Een sterke politiemacht zorgde voor een be
hoorlijke afzetting. Het geheele Stationsplein en
de daarop uitkomende straten werden afgezet
en het verkeer over den Leidschen weg werd
omgeleid.
Op het terrein van den brand hadden
wij een onderhoud met prof. Goudriaan,
president-directeur van de Nederlandsche
jmmtmmc
Spoorwegen. Deze betuigde zijn leedwezen
over het verlies voor de Spoorwegen, hoe
wel verzekering de schade dekt. De brand
weer staat hier, aldus prof. Goudriaan,
voor een zeer moeilijke taak. Vooral de
weersomstandigheden zijn moeilijk. Onder
dezelfde omstandigheden is indertijd het
Leidsche stadhuis afgebrand. Het is daarom
maar goed, dat men de hulp van de Am
sterdamsche brandweer heeft ingeroepen.
Op het oogenblik is het moeilijk bij bena
dering de schade te schatten.
Afgewacht dient nog te worden, hoe groot
de eventueele stagnatie in het treinverkeer
zal zijn. We zullen alles in het werk stellen,
om den treinenloop normaal te doen func-
tionneeren.
LONDEN, 17 Dec. (Reuter). Schrijvende over
de Italiaansche eischen wijst de „Times" er op,
dat deze zoowel naar de letter als naar den
geest in strijd zijn met het Britsch-Italiaan-
sche accoord. Enkele der Italiaansche eischen
zijn, volgens het blad, zoo fantastisch, dat zij
nauwelijks ernstig gemeend kunnen zijn, en hei
feit, dat zij tegelijk naar voren zijn gebracht
zou de stem van de rede bij de behandeling var.'
een paar gerechtvaardigde grieven wei eens
kunnen doen verstikken. Deze eischen zijn zon
der twijfel overdreven, doch er is zeker plaats
voor een nieuwe bruikbare overeenkomst om
de gerezen geschillen uit den weg te ruimen en
in nieuwe behoeften te voorzien.
Bij de behandeling van eischen van dezen
aard is het een allereerste eisch, dat de gewet
tigde bezwaren tegen den status quo gescheiden
worden van de dwingelandij voor gebiedsuit
breiding. Vooral in Afrika, waar de toekomst
van groote inheemsche volken op het spel staat,
zal men bij het verzet tegen zulke eiscnen veel
en veel sterker staan wanneer kwesties als die
van de Suez-kanaalrechten en den Djiboeti-
spoorweg openhartig onder- de oogen gezien en
besproken worden.
BRUSSEL, 17 Dec. V.N.P.). Minister-presi
dent en minister van Buitenlandsche Zaken
Spaak en de Nederlandsche gezant baron Van
Harinxma thoe Slooter. hebben vanochtend een
speciale overeenkomst in zake hypothecaire lee
ningen onderteekend.
1' PERSON
I' PERBON
IOO. M
mei sooit
r.aia.
WACHTKAM
5*1 I/VU
Ar CURIA) Dt MAUD MIL
UTIOMA.'
5TATIOn5PLCirt
PARKttQTtMLin
ilEEEpil
WARSCHAU, 17 December (P.A.T.)
Officieel wordt gemeld: op 16 December
heeft de zaakgelastigde van Polen te Praag
aan den minister van Buitenlandsche Za
ken van Tsjecho Slowakije een memoran
dum overhandigd, waarin de Poolsche re
geering de aandacht der regeering van
Tsjecho Slowakije vestigt op den stand van
zaken voortvloeiende uit het bestaan en
het optreden van zekere haarden en orga
nisaties op het grondgebied van de Repu
bliek Tsjecho Slowakije, en waarin zü de
regeering van Tsjecho Slowakije waar
schuwt voor den weerslag, welken een der
gelijke toestand op de betrekkingen tus
schen Polen en Tsjecho Slowakije teweeg
kan brengen.
In politieke kringen is men van meening,
dat de stap der Poolsche regeering te
Praag betrekking heeft op de anti-Poolsche
actie van nationalistische Oekraïensche
kringen in Karpathisch Rusland. De vor
ming eener autonome Oekraïensche regeet
ring heeft in kringen van Poolsche Oekraï
ners groote belangstelling gewekt. Dezen
willen een vereeniging in een grooten Oe-
kraïenschen staat, en blijkbaar worden zij
uit het buitenland gesteund. Reeds eenige
dagen geleden heeft de Poolsche pers met
verontwaardiging verklaard, dat de Tsje
cho Slowaaksche autoriteiten de ontwikke
ling van een Oekraïensche propaganda in
de pers toelieten.
BERLIJN, 17 Dec. (Havas) Het „Reichs-
gesetzblatt" publiceert een beschikking, waarbij
de bezittingen van den bond van Roomsch-
Katholieke jongelieden in het bisdom Limburg,
die onlangs ontbonden is, worden verbeurd
verklaard ten gunste van den Pruisischen
staat. De verbeurdverklaring heeft ook betrek
king op de onderafdeelingen van den bond en
op de goederen van de Roomsch Katholieke
vereeniging „Neu Deutschland", terwijl verder
een terrein, toebehoorende aan de parochie
Irmtraut in Limburg, verbeurd verklaard is.
Deze beschikking is genomen op grond van de
wet van 14 Juni 1938, die voorziet in de con
fiscatie van goederen, toebehoorende aan de
vijanden van volk en staat.
PARIJS, 17 Dec. (Havas). Groot-hertog Wla
dimir van Rusland heeft bevestigd, dat zijn
verblijf in Parijs en zijn a.s. bezoek aan Ber-
!ijn een zuiver particulier karakter dragen.
Op vragen van journalisten antwoordde hij:
„Ik zie niet in, welke reden Hitler of andere
Duitsche politici zouden kunnen hebben, om
mij tijdens mijn verblijf in Berlijn tot een be
zoek bij hen uit te noodigen. Mocht het geval
zich echter voordoen, dan zou ik waarschijn
lijk weigeren. In ieder geval zou ik er over
moeten nadenken." Op een desbetreffende
vraag antwoordde de groot-hertog, dat hij de
pretendent is naar den Russischen troon en
iar recht op heeft.
(tramhalte Willem de Zwygerlaan)Aan de Louise de Collignylaan. Prins Mauritslaan,
Anna van Buronlaan en Frederik Hendriklaan. Met voor- en achtertuin en garage. CEN
TRALE VERWARMING. Met eigen weg voor dienstpersoneel en leveranciers. Bevatten:
6 tot 9 kamers, keuken, kelder, INGERICHTE BADKAMER, vaste waschtafels (warm-koud
water), 2 W.C.'s en zolder.
Inlichtingen en huurprijzen, dagelijks, ook Zondags, bij: den opzichter op het werk en
W. ZWAGER, Paulus Buyslaan 3, Heemstede, Telefoon 29072; werkdagen: Directiekeet Prins
Mauritslaan hoek Anna van Burenlaan, Telef. 19303; Amsterdam: J. J. ZWAGER ZN.,
Jacob v. Lcnnepkade 172, Telefoon 82963; N. L. BORST, Euterpestraat 20, Telefoon 29772.
Voor Zuidholland, Zeeland
en Noordbrabant:
Lichte tot matige vorst, droog weer, meest
H licht bewolkt, matige tot krachtigen Oos-
ten wind.
EE Voor de overige provincies:
Matige tot strenge vorst, droog weer, meest
licht bewolkt. Matige tot krachtigen Oos-
ten wind.
Algemeene vooruitzichten:
Aanhouden van den krachtigen Oostelij-
ken wind. In het Zuid-Westen lichte tot
matige, in het Noord-Oosten matige tot
te strenge vorst. Toenemende bewolking, aan-
vankelijk alleen in het Westen, later ook
in het Oosten.
te Storm waarschuwingsdienst:
Zaterdagmiddag om 15.20 werd geseind te
aan de posten van Delfzijl tot Hoek van
Holland: Attfentiesein blijft.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil
Onze Romeinsche correspondent seinde d.d.
17 December:
De Vicaris-Generaal van het diocees van
Mainz heeft aan de burgerlijke autoriteiten de
zer stad een nota gezonden, waarin de beseher-
ming van den staat voor clerus, conventen en
parochies wordt gevraagd in verband met aan
wijzingen, dat voor een bepaalden dag agres
sieve demonstraties tegen de Katholieke Kerk
beraamd zijn.
Het Schwarze Korps noemt deze nota o. a.
een provocatie, waarbij de „Osservatore Eoma-
r.o" in een bericht uit Freiburg voorziet, dat den
bisschop van Mainz hetzelfde lot te wachten
staat als dien van Rottenburg en Weenen. De
situatie voor de katholieken in Duitschland
wordt steeds hachelijker.
Onlangs citeerde de „Osservatore Romano",
naar wij berichtten, het „Luxemburger Wort",
volgens welk blad minister Kerrl een aantal
decreten tegen de Katholieke Kerk in porte
feuille had. De „Osservatore Romano" deed
niets anders dan citeeren en nam dus geen
verantwoordelijkheid op zich t. o. v. de waarheid.
Uit het feit, dat de „Osservatore" het „Luxem
burger Wort" citeerde, kan men begrijpen dat
het blad goede redenen had om aan te nemen,
dat het bericht waarheid bevatte. De situatie
ontwikkelt zich zoo, dat de door het „Luxembur
ger Wort" aangekondigde maatregelen geens
zins voor het Vaticaan als een verrassing zullen
komen.
Uit doorgaans zeer goed ingelichte kringen
vernamen wij, dat men ten Vaticane voorbereid
is op een opzegging van het Concordaat en po
gingen om de Duitsche katholieken van Rome
te isoleeren. Men acht het mogelijk, dat dit zou
komen in den vorm, welken het „Luxemburger
Wort" aangaf. Op onze vraag of men van den
H. Stoel eenige reactie mocht verwachten, ant
woordde men ons, dat men publicatie van een
Witboek niet geheel uitgesloten achtte.
De encycliek „Mit brennender Sorge" was in
Bekeren zin veel meer dan een Witboek, en
voorts heeft Z.H. de Paus in talrijke audiënties
over de situatie in Duitschland gesproken. Ieder
weet dus hoe in Duitschland de zaken staan.
Niet alleen over Duitschland bestaat in Vati-
caansche kringen groote bezorgdheid, maar
ook over Italië. Men verheelt zich niet, dat de
goede verhouding tusschen Kerk en Staat in
Italië gevaar loopt. Men moet echter van den
H. Vader geen groote redevoeringen in ver
band met dit alles verwachten. De H. Vader,
die nog altijd een groote activiteit ontplooit,
bevindt zich niettemin in een gezondheidstoe
stand, die de bezorgdheid van zijn omgeving
gaande houdt en I?em dwingt zich in vele za
ken te ontzien.
Oesters, Forellen, Kalkoen, Paté,
Wildschotels onze Spécialité
UTRECHTS CENTRAAL STATION
DOOR BRAND GETEISTERD.
Volgens de Osservatore Romano wordt
de situatie der Duitsche katholieken
steeds hachelijker.
Warschau richtte een waarschuwend
memorandum tot Praag over bepaalde
haarden en organisaties.
Overstroomingen door de Gele Rivier
maakten talrijke slachtoffers.
De onder verdenking van meineed ge
arresteerde Amsterdammer is op vrije
voeten gesteld.
Mededeeling over de verdediging van
onze grenzen.
Jongeman te Westerbork (Dr.bij ont
ploffing om het leven gekomen.
Rede van Iuit.-gen. Röell, oud-comman
dant Veldleger, over weermachtsvragen.
New-Yorksche beurs: stemming gemak
kelijk.
VOORTREKKERSSTAD, 17 Dec. (Reuter.)
De nabij Pretoria opgeslagen tentenstad, welke
gedurende vier dagen het tooneel is geweest
van de feestelijkheden wegens de honderd-jarige
herdenking van de overwinning der Voortrek
kers op Dingaan, wordt vandaag weer opge
broken. Niet minder dan 100.000 menschen
hebben aan de viering deel genomen.
Vandaag brak een zwaar onweder los, het
geen de werkzaamheden evenwel niet belem
merde. Het grootste ooit gehouden kamp, door
ossenwagens omgeven, gaat hiermede thans
verdwijnen en laat slechts een groen veld ach
ter, waarop het groote Voortrekkersgedenktee-
ken, dat 130.000 pond sterling kost en waarvan
gisteren de eerste steen is gelegd, thans zal
worden opgericht.
UURWERKHANDEL
LEIDSCHESTRAAT 18"
Onze Romeinsche correspondent seinde d.d
17 December:
De H. Vader heeft heden in plechtige audiën
tie den Hertog en de Hertogin van Genua ont
vangen. De ontvangst vond geheel plaats in
het plechtige, daarvoor voorgeschreven, cere
monieel.
Hunne Hoogheden hebben den H. Vader een
prachtigen met edelsteenen bezetten monstrans
aangeboden. In den voet van dit prachtige stuk
edelsmeedkunst waren de wapens van het Huis
van Savoie en Genua gegraveerd.
De Hertog ontving van den H. Vader de gou
den Jaarmedaille, terwijl de Hertogin een kost
baren rozenkrans kreeg. Na de audiëntie werd
het gevolg van den Hertog aan den H. Vader
voorgesteld. Vervolgens heeft het hertogelijk
paar een bezoek gebracht aan kardinaal Pacelii
en den St. Pieter.
Don Lorenzo Perosi hedenkt dezer dagen het
feit, dat hij voor veertig jaar door Z.H. Leo XIII
geroepen werd om de leiding op zich te nemen
van de Capella Musiea Pontifica. In een brief
heeft kardinaal Pacelii, namens den H. Vader,
den eminenten musicus geluk gewenscht met
het wonderbaarlijk apostolaat in de afgeloopen
veertig jaar door hem verricht.
