Oostenwind doet water stollen
Treinbotsing te
Zutphen
„SINT PETRUS"
WERKVERSCHAFFINGEN
STILGELEGD
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
FISK safti flight
RESTAURANT
i DEN HOUT
Wachtkamers
ill^ÉfKMASSÊ
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 19 DECEMBER 1938 - AVONDBLAD
DAGBLAD M€T OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
N.V. VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
Levensverzekering - Studieverzekering
Lijfrente
Collectieve Pensioenverzekering
FRIESCHE SCHAATSEN
„ALBA" - Gr. Houtstr. 158
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21541
IJselmeer reeds Zondag grooten-
deels dichtgevroren
Schiermonnikoog niet
meer te bereiken
Veerdienst Enkhuizen-Stavoren
gestaakt
Nachtboot ZwolleAmster
dam had groote vertraging
Laatste scheepvaart
uit IJselmeer
Schipper met moeite gered
Nu het wintert
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Stroop overstroomde
Zeebrugge
De positie der Joden
in Hongarije
Aalsmeer dichtgevroren
ELat-bevragen Musch.wa.ter in het door brand geteisterde Centraal Station te Utrecht bood met cLe vernielde
interieurs 'g grittigen aanblik.Een detail van de verwoesting
Zuid-Holland en Limburg
Een hevige brand heeft het pas verbouwde Centraal Station te Utrecht Zaterdagavond verwoest. Tijdens het blus-
schingswerk, dat door strenge vorst zeer bemoeilijkt werd
is
SUPER
Lemmerboot in het ijs?
Werkstopzetting in de Rijks
inspectie Zwolle
Ook te Alkmaar
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiig
Vertraging ontstond in het verkeer,
door versperring van alle
hoofdsporen
Leerling-machinist
gedood
KWALITEIT
5
WftCHTKAMEfl
3" 1USSS
J W TE DEN HAAG
BEZUIDENHOUTSCHEWEG 11-13
BIJ STAATSSPOOR
Het aangewezen adres voor Uw maaltijden
SPECIAAL MENU OP VASTENDAGEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
MALIEBAAN 50 UTRECH1
VOOR ECHTE
IS UW ADRES:
Haarlem Telef. 15426
Wij verhuren geluidsinstallaties
voor ijsbanen.
De veerdienst op Schiermonnikoog is heden
gestaakt zoodat het eiland geheel is geïsoleerd.
De veerboot zit op Oostmohorn evenals de red
dingsboot Insulinde in het ijs bekneld.
Een vrachtscheepje van Schiermonnikoog
Schipper Smeenk zit tusschen Schiermonnikoog
en Oostmahorn eveneens in het ijs bekneld. De
Schipper gaat af en toe over het ijs naar Schier
monnikoog om levensmiddelen aan boord te ha
len. Het scheepje dat geladen is met beurtgoe
deren verkeert in een gevaarlijke positie.
Met ingang van heden (Maandag) is de veer
dienst EnkhuizenStavoren in verband met
den ijsgang stop gezet.
Zondag werd getracht de Nieuwe Vecht, de
Verbinding tusschen Reinder's Olieslagerijen en
het Almeloosch Kanaal, open te breken, doch
de schippers weigerden op Zondag te varen.
Thans is er geen doorkomen aan, trouwens ook
ln de overige binnenwateren is het scheepvaart-
Verkeer stopgezet, behalve op de rivieren.
In het Zwartewater is geen poging gedaan,
om het ijs te breken, zoodat het ijs hier gaaf is!
Vanmorgen om negen uur was nóg geen schip
de Keersluisbrug te Zwolle gepasseerd, terwij]
anders des Maandagsmorgens de schepen elkaar
de eerste uren voor deze brug verdringen.
In den IJsel wordt thans grondijs waargeno
men, dat nu nog naar het IJselmeer afdrijft,
doch steeds zwaarder wordt. Evenwel is het niet
te verwachten, dat het ijs zich vandaag nog zal
Vastzetten.
Eenige stoomschepen varen nog op den IJsel,
evenals enkele andere schepen, die een veilig
heenkomen zoeken naar de sluizen, om in de
Willemsvaart te overwinteren.
De schepen, welke Zaterdag en Zondag het
IJselmeer overgevaren zijn, hebben het uiterlijk
gekregen van poolschepen. Ze zijn geheel over
dekt met Ijs.
De nachtboot uit Amsterdam is op den nor
malen tijd Zondagmorgen te Zwolle aangeko
men, doch de boot van Zwolle naar Amsterdam
kon eerst met 5'/, uur vertraging vertrekken!
Zaterdagavond negen uur was de „Abraham
V. d. Schuyt" nabij de Vischpoortenbrug te
Zwolle aan den grond gevaren, als gevolg van
den lagen waterstand. De boot op Amsterdam
kon nu onmogelijk passeeren.
Eerst om half drie dezen nacht was het water
Weer voldoende gewassen, zoodat 't schip zich
kon loswerken, waarna de boot kon voorbij va
ren, die inmiddels een vertraging van 5% uur
had bekomen.
De moeilijke vaart bij lagen waterstand had
tevens tot gevolg, dat het traject Zwolle—Am
sterdam anderhalf uur langer vaartijd vergde,
zoodat de boot 7 y, uur over tijd in de hoofdstad
aankwam.
Zoover het oog reikt zijn Buiten-IJ en IJsel
meer thans bedekt met ijs, dat zich reeds
Zondag in den nanacht had gezet.
Toen het personeel van de Oranje-sluizen
Zondagmorgen om zes uur aan het werk toog,
Was hiervan nog niets te zien, doch korten tijd
later kwam het grondijs opzetten.
Uit de binnengekomen berichten bleek, dat
de ijsvelden voornamelijk aan de Noord-Hol-
lar.dsche kust te vinden waren. Door den Zuid-
Oosten wind werden zij hierheen gedreven en
stapelden zich op elkander.
Het scheepvaartverkeer ondervond, zooals be
grijpelijk, groote stagnatie. Alle zeilverkeer lag
*eeds Zaterdag stil.
Was de passagiersboot uit Zwolle met
liefst zeven uur vertraging aan de Oranje
sluizen aangekomen, ondanks dat voeren
Zondagmorgen toch nog twee oude Lemmer -
motorbooten en vier Stanfries-booten in
convooi van zes schepen uit, die aHe de
Lemmer als einddoel hadden.
De schepen, die in het Buiten-IJ lagen,
voeren zoo spoedig mogelijk door de sluizen
naar het Binnen-IJ.
In den middag verschenen in de Oranje
sluizen nog drie vrachtbooten van de N.V. Ree-
derij „Stanfries".
Vroeg in den morgen waren zij uit Enkhui
zen, het laatste tusschenstation op de lijn, ver
trokken. Zij bereikten tegen een uur het Bui
ten-IJ. Ook hier ging het aanvankelijk nog niet
zoo moeilijk, doch toen de drie stoomvaartuigen
de slurf bij de z.g. Batterij onder Durgerdam
hadden bereikt, stapelden de moeilijkheden zich
op. De Ijsmassa werd steeds dikker en de drie
bouten, achter elkander varende, kwamen maar
nauwelijks vooruit.
Herhaaldelijk voeren zij terug, om dan met
volle kracht vooruit een nieuwe poging te wa
gen, doch ook dit leidde niet altijd tot het ge-
wenschte resultaat. Men had meer dan drie uur
noodig, om tenslotte de sluizen te bereiken.
's Avonds omstreeks kwart over zes arriveer
de nog de „Groningen IV" van de Holland-
FrieslandGroningenlljn, komende uit het
IJselmeer, in de Oranjesluizen. Tezelfdertijd
naderde de „Groningen III", doch op een gege
ven oogenblik bleek deze boot niet verder meer
te kunnen. Van boord werden lichtsignalen ge
geven, waarna de „Groningen IV" terugkeerde
om een onderzoek in te stellen. Het bleek, dat
het andere schip ter hoogte van de vliegloods
zoo vast in het ijs zat, dat het voor noch ach
teruit kon. De „Groningen IV" heeft daarop net
ijs stukgevaren, waarna beide schepen om kwart
over tien de reis naar Amsterdam voortzetten.
Van heden af zou de dienst over het Noord-
Hoilandsche kanaal via Nieuwediep en Korn-
werderzand worden onderhouden.
Zondagochtend is men er tenslotte in ge
slaagd schipper A. de Haan, van Nigtevecht,
die met zijn schip „Aaltje" op het IJsselmeer
was ingevroren, in Muiderberg behouden aan
den wal te brengen, nadat andere reddings
pogingen gefaald hadden.
Reeds Donderdagmiddag was deze schip
per, die met een lading haver op weg was
naar Zaandam, op een zandbank, ongeveer 600
meter uit de kust vóór Muiderberg, vastge-
loopen, tengevolge van den dikken mist. Vrij
dag in den loop van den dag heeft hij ver
schillende pogingen gedaan om los te komen,
doch dit mocht niet gelukken en tegen den
avond begon het te vriezen. Zaterdag is de
knecht met een kleine roeiboot naar den wal te
Muiderberg kunnen roeien, teneinde levens
middelen te gaan koopen en tevens moest hij
voor den schipper in Muiden assistentie gaan
halen. Schipper de Haan had gevraagd, een
motorboot en een vlet te zenden. Toen de
knecht weer naar het schip wilde terugkeeren,
bleek, dat de roeiboot was losgeraakt en door
den .storm was weggedreven. De knecht heeft
zich naar Amsterdam begeven en inderdaad is
een sleepboot den schipper te hulp gekomen,
maar in verband met den lagen waterstand
kon men het schip „Aaltje" niet bereiken.
Daarom ook had de schipper verzocht, voor
een vlet te zorgen, doch dit was niet geschied.
Zaterdagmiddag zagen eenige bewoners van
Muiderberg, dat op het schip, dat inmiddels
veel last van het grondijs begon te krijgen, de
noodvlag geheschen werd, doch het begon reeds
IIIIIIIIIIHIIIIIIIMIIIIIMItllllllllllllHIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMI
Hedenmorgen 8 uur werden
de volgende temperaturen ge-
noteerd:
Den Helder 1 2 graden vorst.
Vlissingen 3 graden vorst.
De Bilt 1 6 graden vorst.
Groningen 8 graden vorst.
Maastricht 6 graden vorst.
In den afgeloopen nacht was
de minimum-temperatuur in bo-
venbedoelde plaatsen resp. 10,
12, 14, 13 en 13 graden vorst.
lÏÏIIIIIIIIIUIIIMHIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIMIIIIMIMMI IIIIIIIIIÏTl
Volgens bericht uit Londen zou Goering
volgende maand naar Rome gaan om
Mussolini en Chamberlain te ontmoeten.
Bij de verkiezingen in Slowakije verkreeg
de regeering negentig piocent der stem
men.
Braziliaansche onderscheiding voor oud
minister prof. H. Gelissen.
Werkverschaffingen tengevolge van de
hevige vorst stopgezet.
Benoemingen en priesterwijdingen in
het bisdom Haarlem.
Marken en Schiermonnikoog geisoleerd.
Nadere bijzonderheden over den sta-
tionsbrand te Utrecht.
Treinbotsing te Zutphen; leerling-machi
nist gedood; verkeer versperd.
O
ZEEBRUGGE, 19 Dec. (Belga). De felle
koude heeft gistermorgen in Zeebrugge een
merkwaardig ongeluk doen ontstaan.
Onder de inrichtingen van een hier gevestigde
havenmaatsehappij bevinden zich zes tanks voor
het opslaan van walvischtraan, suikerstroop en
creosoot. Op een gegeven oogenblik hoorde men
een dof gedreun. Een onderzoek wees uit dat een
der tanks die niet minder dan 4200 ton suiker
stroop inhield, was ingestort. De stroop stortte
zich uit over den grond en liep als een dikke
golf in de richting van twee cokesovens, onder
weg werd een tweede tank door het geweld van
de voortstroomende massa omvergeduwd. Deze
tank was gevuld met 2200 ton melasse. Ook een
kleine tank, waarin 150 ton creosoot was opge
slagen, werd omvergeduwd. Een eindje verder
werd de muur, die opgetrokken is rondom het
emplacement der maatschappij, weggedrukt.
Steeds verder stroomde de dikke massa en ten
slotte werden verscheidene met cokes geladen
wagons omvergeworpen.
De opgeslagen suikerstroop was pas gelost door
het Engelsche s.s. „Athelmer". Verzekering dekt
de aanzienlijke schade.
Wat de oorzaken van het ongeval betreft, het
schijnt wel, dat die gezocht moeten worden in de
plotseling optredende felle koude, waardoor de
tanks gekrompen zijn, terwijl de melasse zelf
niet samendrukbaar is, zoodat de ijzeren tank-
wanden scheurden.
BOEDAPEST, 19 Dec. (Havas). Men meent
te weten dat op grond van de binnenkort uit te
vaardigen Jodenwet als niet-Jood zal worden
beschouwd degene, die ten minste één Christe-
lijken grootouder heeft gehad en voor 1 Januari
1938 het Christendom beleed. De verhouding van
het aantal Joden in intellectueele beroepen is
teruggebracht van 20 op 7 ten honderd. In het
oeconomische leven zal de verhouding varieeren
van 7 tot 20 ten honderd.
In het kweekerscentrum aan den Uiterweg te
Aalsmeer, vanwaar eiken morgen de duizenden
snijbloemen en potplanten per schuit naar de
veiling worden gebracht, veroorzaakt de plot
seling opgekomen vorst veel ongemak. Reeds
zijn toebereidselen getroffen dat het geheele
bloemenvervoer met speciale lorries zal geschie
den, daar alle slooten dicht liggen.
De rijksinspecteur der werkverschaffing te
Alkmaar deelt mede. dat met ingang, van van
daag bij doorvriezend weer de werkzaamheden
der werkverschaffing, insp|ctie Alkmaar, wor
den stopgezet.
De Rijksinspecteur voor de Werkverschaffing
in Zuidholland, Zuidelijk deel, deelt mede, dat
in verband met 't vriezend weer de werkver
schaffingen in zijn ambtsgebied met ingang van
vandaag tot nader order zijn stopgezet.
Voorts deelt de Rijksinspecteur der werkver
schaffing in Limburg mede, dat in verband met
de vorst alle werkverschaffingen in Limburg
gesloten zijn. De uitzending van arbeiders
naar de werkkampen in de Peel wordt stopge-
De machinist stelde zich op het laatste
oogenblik door een sprong van de machine in
veiligheid.
De machinist van den trein uit Deventer
kwam, evenals het overige treinpersoneel en de
passagiers, met den schrik vrij.
Alle hoofdsporen zijn tengevolge van de
botsing versperd, zoodat net verkeer moest
worden omgelegd, waardoor vertraging ont
stond.
De omgevallen locomotief is ernstig bescha
digd, die van den trein liep aan den voorkant
schade op.
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 766A
Vorige stand: 767.8
donker te worden en men besloot den Zondag
ochtend af te wachten.
Zondagochtend ongeveer 8 uur besloot de
heer A. Storm, directeur van de Scheepsbouw
maatschappij te Muiden, met de voormalige
Pampusboot er op uit te gaan, om hulp te bie
den. Vergezeld van den gemeente-veldwachter
en den schipper van de vorengenoemde boot,
voer men Muiden uit, doch de vorst had des
nachts zooveel ijs gemaakt, dat men met de
boot niet eens meer tusschen de strekdammen
kon'komen, naar de heer Storm ons later me
dedeelde.
Van Muiderberg uit werden Zondagochtenci
eveneens pogingen in het werk gesteld om den
schipper in zijn benarde positie te hulp te ko
men. De heer D. Koopman, vergezeld van
zoon Leendert Koopman, benevens de heer P.
de Raadt Jr., zoon van den oud-burgemeester
en den bejaarden wegwerker der Gooische
tram, E. J. Gijzen, gingen er met een groote
vlet op uit. „Een paar honderd meter hebben
we de roeiboot over het ijs geschoven" a'
dus vertelde ons de heer dé Raadt doch
toen zakte ik tot aan mijn middel door het ijs,
zoodat ik onverrichtenzake naar den wal moest
terugkeeren. Gijzen overkwam iets verder heC
zelfde lot; ook hij zakte door het ijs en moest
zorgen, dat hij spoedig aan den wal kwam.
De heer Koopman en zijn zoon hebben, door
het stukhakken van ijsschotsen, hun vlet ein
delijk in vrij water weten te krijgen en zoo
slaagden zij er in, bij het gestrande schip te
komen, dat geheel in het üs zat vastgeklemd
en aan de Oostzijde zóó door het ijs werd
omgeven, dat van dien kant het schip nauwe
lijks te betreden was.
De schipper was den geheelen nacht ge
noodzaakt geweest het luik telkens weer door
weghakken van het ijs, dat zich steeds weer
vormde, open te houden, aangezien hij an
ders in zijn kajuit opgesloten was geworden,
omdat het luik dreigde vast te vriezen
Nadat schipper de Haan goed en wel in de
roeiboot van de heeren Koopman was over
gebracht, heeft men hem behouden te Mui
derberg aan den wal kunnen brengen, waar
de verkleumde mannen zich in de woning van
een broer van den heer Koopman, den heer
W. C. Koopman, aan de warme koffie konden
verkwikken. De redding was wel op tyd ge
komen, want brood was niet meer aan boord,
alleen nog een kleine hoeveelheid aardappelen
en een stuk kaas. Den heeren Koopman was
schipper de Haan bijzonder dankbaar voor hur.
zoo kloekmoedige reddingspogingen, welke ten
slotte met gunstig resultaat bekroond werden.
bereiken. Maar zij keerden echter na korten
tijd terug. Het was niet meer mogelijk.
Een Lemmerboot, die Zondag nog uit Lem
mer vertrok met bestemming Amsterdam, was
vanmorgen nog niet bij de Oranjesluizen aan
gekomen. De boot heeft onderweg waarschijn
lijk moeilijkheden gekregen en men heeft on
middellijk pogingen in het werk gesteld om de
positie van het schip vast te stellen. De Lem
merboot, die vanavond uit Amsterdam naar
Lemmer zou vertrekken, blijft binnen. Ook de
booten van de N.V. Koppe's scheepsagentuur
van den dienst AmsterdamZwolle hebben de
vaart op het IJselmeer stop gezet. De boot, die
vanavond naar Zwolle vertrekt, zal trachten
via het Merwedekanaal en de rivieren Zwolle
te bereiken. Doch ook deze weg zal zeer moei
lijk zijn, vooral het gedeelte Merwedekanaal,
waar de scheepvaart bij de Zeeburgersluizen
bijna geheel stil ligt en het alleen voor de
sterkste booten mogelijk is door de opgestapelde
ijsmassa's heen te breken.
De scheepvaart op het Noordzeekanaal kon
vanmorgen nog ongehinderd voortgaan.
De rijksinspectie voor de werkverschaffing te
Zwolle maakt bekend, dat in verband met de
vorst heden, Maandag, voor zoover de werken
niet reeds Zaterdag zijn stopgezet, in en naar
de provincie Overijssel geen vervoer per trein
en per autobus zal geschieden, terwijl voor de
werken gelegen in de provincie Gelderland het
vervoer per autobus gewoon doorgang zal heb
ben. De arbeiders uit Deventer naar Borculo,
Markelo enLaren reizen dus wel.
De arbeiders uit Gelderland en Overijsel, die
dagelijks per fiets naar het werk gaan, moeten
zich ook daarheen begeven, teneinde bij on
werkbaar weer hun gereedschappen te kunnen
halen. Ook dit laatste geldt alleen voor die
werken, die Zaterdag nog niet zijn stilgelegd.
De Maaswerken zijn geheel stilgelegd, behou
dens voor die arbeiders, die zijn aangewezen
om vandaag speciale werkzaamheden te ver
richten.
De arbeiders, gehuisvest in de kampen in de
provincie Overijsel en in de vier kampen in de
provincie Drente reizen vandaag op de bekende
Vrijdagsche tijden naar huis.
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR HET GEHEELE LAND: 1
M meest matige, tijdelijk nog toenemende
Oostelijke wind, helder tot licht of hall
bewolkt, droog weer, strenge vorst des
nachts, overdag matige vorst.
1 STORMWAARSCHUWINGSDIENST 1
Langs de geheele kust hangt het sein:
„Weest op uw hoede".
Zon op 8.99 - onder 3.46 - Licht op 4.16
H Maan op v.m. 5.46 onder nam. 2.23
21 December N. M.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
Vanochtend tegen kwart over zeven
is op het stationsemplacement te Zut
phen een losse locomotief op den
binnenkomenden trein 656 uit De
venter gereden. De losse machine
kantelde, waarbij de leerling-machi
nist Kraak uit Hengelo (O.) onder de
locomotief werd verpletterd.
Hedenmorgen was de scheepvaart op het
IJselmeer practisch geheel gestremd. Wan
neer men op de Oranjesluizen staat is de
breede watervlakte zoo ver het oog reikt
met een dikke ijslaag bedekt en er is voor
schepen, die het eventueel nog zouden pro-
beeren, geen doorkomen aan. Dat onder
vonden vanmorgen vroeg twee Urker vis-
schers, die met hun botters van de Oranje
sluizen vertrokken om te trachten Urk te
Als koning winter in ons land regeert. Met alle macht probeert men de Oranje
sluizen ijsvrij te houden voor het schutten der schepen