Toestand van den H. Vader
niet verontrustend
Storm en winter heerschei»
over ons land
Ik herhaal: Frankrijk zal geen
duim gronds afstaan"
Felle brand te
Oldenzaal
HOTEL „DE MALLE JAN
EEN WAPENSTILSTAND
IN SPANJE?
VAN EEN HARTAANVAL
WAS GEEN SPRAKE
ERNSTIGE TREINRAMP
IN BRAZILIË
SCHIP MET TWEE MAN
VERGAAN?
DUIDELIJKE VERKLARING
VAN BONNET
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
J
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 2288i
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 2IVi ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SP AARNEST AD. HAARLEM
DINSDAG 20 DECEMBER 1938 E OCHTENDBLAD
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21542
Het Weer
Schoolgebouw en filmzaal in
vlammen gehuld
Aan velen bekende gelegenheid
geheel verwoest
Fransche oudstrijders verzoeken
tijdens den Kersttijd de
wapens te laten
rusten
Voetbalwedstrijden in
Niemandsland
PRINS BERNHARD OP
SOESTDIJK TERUG
De hertog van Genua heeft een bezoek gebracht aan het Vaticaan, waar hij door
Z. H. den Paus in audiëntie werd ontvangen
De groote rede in de Academie
zitting van Zondag heeft Zijne
Heiligheid wel vermoeid
De Paus volgend jaar
zestig jaar priester
Vijf en dertig dooden en meer
dan zestig gewonden
Op de Wadden verkeeren twee
vaartuigen in nood
K.L.M. biedt hulp
99
Men zie in Frankrijks streven
naar toenadering tot andere
naties geen teeken
van zwakte"
Geen inmenging
in Spanje
ln moeilijkheden
Vliegtuig naar Schiermonnik
oog en Ameland
Gestremde pont- en
veerdiensten
Ijsgang op den IJsel
Een-richtingsverkeer op het
Merwedekanaal
De Von Geusau" bereikte Urk
Een Lemmerboot in het
ijs bekneld
Onverwacht?
Elf-stedentocht
Waarschijnlijk Zaterdag
24 December
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen; Per lossen regel 50 ct., Inget
tnededeellngen 50 cent; Idem op pag één 55 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
d« kleine annonces „Omroeoert" *te de rubriek
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiyi
VOOR HET GEHEELE LAND: E
3 meest matige, tijdelijk nog krachtige,
5 Oostelijke tot Noord-Oostelijken wind, hel-
3 dere nacht, overdag wellicht toenemende
3 bewolking, mogelijk plaatselijk lichte
3 sneeuwval, strenge vorst.
1 ALGEMEENE VOORUITZICHTEN: 1
3 aanhouden der strenge vorst met matigen
3 wind uit Oost.
3 STORMWAARSCHUWINGSDIENST: 1
5 iet attentiesein is Maandagavond te 20.00
3 uur neergehaald.
nïlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllllli
Een felle brand woedde Maandagavond in het
Bebouw van de Sint Plechelmusschool aan de
Kloosterstraat te Oldenzaal.
Het vuur brak omstreeks half acht uit. De
school heeft twee verdiepingen. Op de bovenste
etage bevindt zich een filmzaal. De brandweer
Van Oldenzaal is onmiddellijk met al haar be
schikbaar materiaal uitgerukt.
Om acht uur brandde het pand als een fakkel.
Kaast het brandende gebouw staat de Sint Rad-
boudschool.
De St. Pechelmusschool is geheel uitgebrand.
Omtrent de oorzaak van den brand is nog
biets bekend.
Er bevond zich bij het uitbreken van het vuur
hiemand in het gebouw.
ft
Maandagmiddag is het bekende hotel „De
Malle Jan" te Vierhouten door een hevigen
brand verwoest.
De brand ontstond op een der kamers en vond
gretig voedsel in het rieten dak. Aangewakkerd
door den krachtigen wind, was hét hotel spoe
dig een vuurzee. Ofschoon de brandweer spoedig
ter plaatse was, stond zij machteloos, daar in
deze boschrijke omgeving geen water te krijgen
is. Men moest dan ook toezien, dat dit velen
Nederlanders bekende hotel tot den grond af
brandde.
Tijdens den brand deden zich herhaaldelijk
explosies voor, doordat jachtpatronen in het
acthergedeelte lagen opgeslagen. Men heeft het
tafelzilver en eenige meubels nog naar buiten
kunnen brengen. Verder is alles verloren gegaan.
De brand is vermoedelijk ontstaan doordat de
eigenaar en de boekhouder op een der kaniers
bezig waren met het ontdooien van de water
leidingbuizen, waartoe zij een steekvlam ge
bruikten.
„De Malle Jan" werd in 1918 gebouwd en was
eigendom van den heer Molenaar. Twee jaar
geleden huurde de heer Dickman het hotel. Op
1 November van dit jaar heeft hjj het gekocht
Voor 50.000 gulden.
LONDEN, 19 Dec. De „Daily Telegraph"
hieldt uit- Parijs, dat Spaansche nationalis
ten en manschappen van de regeeringstroe-
Pen in het z.g. „Niemandsland" langs het
Spaansche front samen voetballen. Dagelijks
heemt de verbroedering toe. Dit is reeds het
geval sinds den laatsten slag aan de Ebro.
ïn feite, aldus de correspondent, bestaat tus
schen beide legers een wapenstilstand.
Deze toestand doet de beteekenis uitko
men van 'n Zaterdag door 'n deputatie van
Fransche oud-strijders tot de Fransche
regeering gericht verzoek een wapenstil
stand voor te stellen voor den duur van
een maand, voor een tijd, waarin Kerst
mis en Nieuwjaar zijn begrepen.
Kardinaal Verdier, de aartsbisschop van
Parijs, behoorde tot de deputatie, die
hiervoor door minister Bonnet is ontvan
gen.
Hoewel een dergelijk bestand door de legers
te velde zou worden toegejuicht, verwacht
bin toch, dat zoowel Burgos als Barcelona
bet voorstel zullen verwerpen.
Men meldt ons van officieele zijde, dat
2. K. H. Prins Bernhard Zaterdagavond j.l. met
be dagboot uit Londen in Vlissingen is aan
gekomen en doorgereisd is naar Soestdijk.
Onze Romeinsche correspondent seinde d.d.
19 December:
Naar wij uit de naaste omgeving
van den H. Vader vernemen is het
bericht, als zou de H. Vader heden
opnieuw een hartaanval hebben ge
kregen, onjuist.
Het heet, dat de instorting een gevolg is van
de Pauselijke Academie-zitting van Zondag,
waarop de H. Vader meer dan een half uur ge
sproken heeft. Het is mogelijk, dat zich dit ge
wroken heeft door een meer dan gewone ver
moeienis, doch van eenigen zwaren hartaanval of
van een kritieken toestand is geen sprake.
Naar wij van prof. K. Noyons, die op de zit
ting van de Academie aanwezig was, vernamen,
had de H. Vader tijdens de zitting in uitzien en
optreden geenszins een verontrustenden indruk
gemaakt. De toestand van den H. Vader is,
naar wij reeds eenigen tijd geleden meldden,
echter wel van dien aard, dat een plotselinge
wending ten kwade mogelijk blijft.
Zooals wij hierboven schreven, was hiervan
niets te merken op de zitting van de Pauselijke
Academie, waarvan het derde jaar in tegen
woordigheid des Pausen Zondag geopend werd.
Onder de vele aanwezigen merkten wij onze
landgenooten pater Stein S. J. en prof. A. K.
Noyons op.
Nadat pater Gemelli O.F.M. een toespraak tot
den H. Vader had gehouden, waarin hij Z. H.
verzocht aan prof. dr. C. Hymans van de univer
siteit van Gent de „Premio Pio XI" voor de bio
logie uit te reiken, aan welk verzoek de H. Vader
met een korte toespraak tot prof. Hymans vol
deed en nadat de in het afgeloopen jaar over
leden leden van de Pauselijke Academie her
dacht waren, nam de H. Vader het woord.
Na opgemerkt te hebben, dat de huidige zorg
volle tijden de geesten niet aanstonds gedispo
neerd maSkten voor serene zaken als de weten
schap, waar dat deze zitting als het ware den
geestelijken horizon ophelderde, ontvouwde de
H. Vader in een groote rede, welke meer dan een
half uur duurde, den diepen zin van het woord
van Joannes „In principio erat Verbum". Het
goddelijk Woord, Welks vleeschwording wij thans
verwachten, staat ook aan den aanvang der we
tenschappen, die het universum tot object heb
ben.
De Osservatore Romano van hedenavond her
denkt het feit, dat de H. Vader morgen (20 De
cember) het zestigste jaar van Zijn H. Priester
schap intreedt.
Het blad brengt daarbij de talrijke toespra-
RIO DE JANEIRO, 19 Dec. (Reuter) Bij
een botsing tusschen een personentrein en
een goederentrein zijn vijfendertig personen
gedood en meer dan zestig gewond.
Het is de ergste treinramp, die ooit in
Brazilië is voorgekomen.
Havas deelt nader mede, dat de ramp zich
heeft voorgedaan in den staat Minas Geraes,
tusschen de stations Sito en Soao Ayres. Dit
nieuwsbureau spreekt van zesendertig dooden
en een honderdtal gewonden.
Nationalistische troepen betrekken aan het Ebro-front nieuwe stellingen
ken in herinnering, waarin de H. Vader het
priesterschap verheerlijkte.
Deze toespraken culmineeren in de ency
cliek over het H. Priesterschap. De Osserva
tore zegt, dat het geschenk van de leerlingen
aan den meester de belofte is zich dit jaar
meer dan anders op de waarde van de ency
cliek te bezinnen, waarbij het blad speciaal
denkt aan de seminaristen.
Zaterdagmorgen, is de beurtschipper
Kamper uit Urk met de „IJsselstroom" van
Hoorn naar Urk vertrokken en tot op
Maandag nog niet op het eiland aange
komen.
De familie van den schipper, die niet wist,
dat K. met zijn schip Zaterdag Hoorn had ver
laten en dus dienzelfden middag te Urk had
moeten aankomen, heeft eerst Maandag
ochtend een onderzoek doen instellen. Men
heeft zich met alle kustplaatsen van Noord-
Holland in verbinding gesteld, doch zonder
resultaat.
Behalve de schipper bevindt zich aan
boord van de „IJsselstroom" diens knecht,
H. Kiefte, eveneens uit Urk. Men vreest, dat
het schip tijdens den storm van Zaterdag
nacht is vergaan.
Maandagavond omstreeks acht uur ontdekte
de vuurtorenwachter van het eiland Urk, dat
een schip ter hoogte van de punt van het
Enkhuizerzand fakkelsignalen gaf. Mogelijk be
treft het hier het vermiste motorvrachtschip
„IJsselstroom" van beurtschipper Kamper. Een
van de sleepbooten, welke na vergeefsch on
derzoek in de haven was teruggekeerd, is op-
9>
PARIJS, 19 Dec. (Havas) De vergadering
van de Fransche Kamer werd vanochtend
om 9 uur 35 geopend. Bonnet, Reynaud en
Mandel hadden plaats genomen in de re-
geeringsbank. Aan de orde was de voort
zetting der beraadslaging over de begrooting
van Buitenlandsche Zaken.
Archimbaud, de rapporteur, drong aan op een
krachtige propaganda in het buitenland. Afge
vaardigde Vallat verwonderde zich er over, dat,
naar hij vernomen had, Duitschland dit jaar in
Frankrijk 350 millioen francs voor zijn propa
ganda had uitgegeven. Indien dat waar is, moe
ten volgens spr. de schuldigen worden gestraft,
indien het niet waar is, moeten de lasteraars
worden vervolgd. Andere afgevaardigden wezen
op de Italiaansche propaganda in het Zuiden,
terwijl voorts de kwestie der vertegenwoordiging
van Frankrijk te Burgos werd besproken. An
dere afgevaardigden drongen aan op een inter
nationale regeling van het vluchtelingenvraag
stuk.
Minister Bonnet verklaarde in zijn antwoord,
dat het Fransch-Britsche bondgenootschap het
fundament der Fransche politiek blijft. Indien
een der beide naties het voorwerp zou worden
van een niet-uitgelokten aanval, zou de andere
niet nalaten met al haar krachten hulp te bie
den. Bonnet bracht hulde aan Chamberlain.
Sprekende over het jongste bezoek van von
Ribbentrop zeide hij, dat er niet één Franschman
is, die niet het belang begrijpt, dat voor den
vrede van Europa gelegen is in de regeling van
alle misverstanden tusschen Frankrijk en
Duitschland. Wij waren verrast over de betoo
gingen in de Italiaansche Kamer, aldus Bonnet.
Het is juist te kennen te geven, dat als gevolg
van stappen van onzen ambassadeur de Italiaan
sche regeering liet weten niet voornemens te
zijn deze betooging, welke niet haar politiek
vormde, voor haar rekening te nemen. De Fran
sche regeering heeft van deze verklaring acte
genomen.
Ik herhaal, wat ik in de commissie voor
Buitenlandsche Zaken heb verklaard:
Frankrijk zal er nooit in toestemmen een
duim gronds aan Italië af te staan.
Iedere poging een dergelijke aanspraak te
verwezenlijken zou slechts tot een gewapend
conflict kunnen leiden. Ik beschouw Tunis,
Corsica, Savoye en alle Fransche bezittingen
aan de kusten van Somaliland als Fransch
grondgebied. Deze verklaring moet de be
volkingen ten volle gerust stellen. (Applaus
op alle banken).
Voortgaande besprak Bonnet de kwestie der
buitenlandsche vluchtelingen. Voor hen zijn,
zooals reeds in de bevoegde commissies is ge
zegd, maatregelen genomen. Reeds zijn 200.000
vluchtelingen opgenomen. Wij stellen ons voor
er nog meer op te nemen.
Ten aanzien van Spanje blijven wij voorstan
ders van een politiek van niet-inmenging. Wij
gelooven nog steeds, dat de burgeroorlog spoe
dig ten einde zou zijn, indien vreemde staten de
Spanjaarden tegenover elkander zouden laten
staan.
De Fransche regeering gelooft vooral aan
een vrede in Europa, met wederzijdsche eer
biediging van de rechten van iedere natie.
Wanneer Frankrijk overeenstemming
wenscht met alle naties, ongeacht haar re
giem, staat het niet toe, dat men in derge
lijke gevoelens een teeken van zwakheid
ziet.
Het is vastbesloten, het grondgebied van
Frankrijk te verdedigen. Het zal de trouwt be
waker blijven van zijn grootheid (applaus).
De begrooting van Buitenlandsche Zaken
werd vervolgens aangenomen.
nieuw in de aangegeven richting uitgevaren en
werkt thans in het zware ijs.
Zaterdagmorgen is de motorreddingboot
„Bremen" van het station Nordemey der
„Deutsche Gesellschaft zur Rettung Schiff-
bruechiger" uitgevaren naar Schiermonnikoog,
teneinde op verzoek assistentie te verleenen aan
het Nederlandsche motorvrachtschip „Actief"
van schipper E. Groen, die ter plaatse sinds
eenige dagen in moeilijkheden verkeert.
Na een moeilijken tocht door storm en ijs
slaagde de „Bremen" er ten slotte in om in de
nabijheid van de „Actief" Ce komen. Hulpver
leening bleek echter niet mogelijk, zoodat de
reddingboot onverrichterzake terugkeerde. Aan
boord van de „Actief" bevindt zich de eigenaar
en schipper E. Groen met zijn gezin, bestaande
uit zijn vrouw en een 18-jarigen zoon. Het
schip heeft een kostbare lading hout aan
boord.
Schipper Groen vaart veelvuldig van en naar
Berlijn. Omstreeks veertien dagen geleden is
hij nog in Delfzijl geweest. Het is dus mogelijk,
dat hij inmiddels reeds naar Berlijn geweest is
en thans elders heen voer met zijn houtlading.
De „Actief" is een modem motorschip, een
z.g.n. „Wadvaarder" of „Oostzeevaarder", ge
bouwd in 1929 en metende 183 bruto ton.
Ten Noorden van Baltrum is een tweede
schip in moeilijke positie gekomen, waarschijn
lijk eveneens een Nederlandsch schip, omtrent
welk echter nog geen nadere gegevens bekend
zijn. Naar het schijnt is dit schip gestrand.
Wanneer de felle vorst blijft aanhouden,
zal men trachten over het ijs de beide Ne
derlanders te bereiken en hun de noodige
en mogelijke hulp verleenen
In verband met het feit, dat Schiermonnikoog
en Ameland geheel geïsoleerd zijn, heeft de
K. L. M. besloten hedenochtend een vliegtuig
daarheen te zenden, ten einde het post- en
goederenverkeer in stand te houden.
Hiervoor is de Fokker B, de P.H.O.T.O.
van den foto-technischen dienst der K.L.M. te
Rotterdam uitgekozen. Deze zou hedenochtend
om acht uur van Rotterdam opstijgen en via
Amsterdam en Groningen naar de beide geïso
leerde eilanden vertrekken.
De K.N.A.C. meldt, dat de pont- en veerdien
sten over de Lek, stroomopwaarts tot Vianen
voor het overzetten van automobielen zijn stop
gezet. Personenvervoer is nog mogelijk.
De veerdienst over de Noord van Ridderkerk
naar Alblasseram wordt ook alleen voor het
overzetten van personen tot zes uur 's middags
onderhouden.
De veerdienst bij Dordrecht werkt normaal,
die bij Gorinchem ondervindt eenige ver
traging.
Ook het veer bij Tiel heeft nog geen moeilijk
heden van het zich vormende ijs ondervonden.
Binnenkort worden hier echter moeilijkheden
voorzien en zal ook daar slechts personenver
voer mogelijk zijn.
Het pontveer te Olst is gestremd. Personen
vervoer was tijdelijk alleen nog per roeiboot
mogelijk, maar zou ook Maandagmiddag wor
den gestaakt. Er is zeer veel drijfijs.
De rijkshavenmeester van het Merwedekanaal
benoorden de Lek te Utrecht maakt bekend,
dat wegens lijszetting het éénrichtingsverkeer
met ingang van heden wordt ingesteld.
In de maand December mag er, op oneven
data worden gevaren van Vreeswijk voor Am
sterdam, op even data van Amsterdam naar
Vreeswijk.
De stoombootdienst UrkEukhuizen is Maan
dag stopgezet. De beurtschipper Romkes heeft
den dienst UrkKampen eveneens tot nader
order stilgelegd.
Het ss. „Idonea" van de Urker Stoomboot
maatschappij vertrok Maandagmorgen om negen
uur met vijftig passagiers, in hoofdzaak vis-
schers, naar Kampen en arriveerde daar met
drie uur vertraging.
Om tien uur des morgens vertrok de stoom
boot „Von Geusau" van dezelfde maatschappij
ir. omgekeerde richting van Kampen en be
reikte Maandagmiddag om twee uur het eiland,
d.i. twee uur te laat.
Het schip was volgeladen met levensmiddelen,
welke door de onverwacht ingevallen vorst zeer
schaarsch op het eiland waren geworden.
De „Von Geusau", welke Maandagmiddag om
drie uur weer naar Kampen vertrok, had om
acht uur zijn bestemming nog niet bereikt. Het
schip zat in de omgeving van Schokland in het
zeer zware ijs te werken. Met den wal wordt
regelmatig radioverbinding onderhouden.
De Lemmerboot, die zooals reeds bericht
Zondagavond van Lemmer naar Amsterdam
vertrok en hier Maandagmorgen nog niet was
aangekomen, zit op 't IJselmeer ongeveer 5 K.M.
buiten den Durgerdammerstrekdam in het ijs
bekneld. De kapitein van de boot de „Jan
Nieveen" heeft geen kans gezien de Oranje
sluizen te bereiken. Een sleepboot met ijsbrekei
van de reederij Goedkoop is in den loop van
den middag derwaarts gezonden om de „Jan
Nieveen" uit het ijs te bevrijden.
De toestand van den H. Vader niet ver
ontrustend.
Scherpe Amerikaansche uitingen tegen
fascisme en nationaal-socialisme.
Wapenstilstand in Spanje tijdens de
Kerstdagen?
Bonnet bevestigt zijn verklaring, dat
Frankrijk niet denkt aan afstand van
eenig gebied.
Ernstige treinramp in Brazilië.
K.D.P.-leden uit de afd. Nijmegen ge
treden.
Regeling getroffen met Duitschland in
zake het verrichten van arbeid.
Het werkkamp „De Vossenberg" te Vier
houten door minister Romme geopend.
Op de Wadden verkeeren twee schepen
in moeilijkheden.
Ketel ontploft in filiaalfabriek van de Rit
meester sigarenfabrieken te Veenendaal.
De „IJsselstroom" met twee opvarenden
op het IJsselmeer vermist.
Twee kapitale boerderijen te Grubben-
vorst in de asch gelegd.
Hotel „De Malle Jan" te Vierhouten
door brand verwoest.
Felle brand in schoolgebouw te Olden
zaal.
Man, die te Kerkrade zijn vrouw door
worging om het leven heeft gebracht,
tot vijftien jaar gevangenisstraf veroor
deeld.
De Friesche Elfstedentocht zal waar
schijnlijk Zaterdag a.s. gehouden worden.
Beurs van New York: Na eenige stijging
liepen de koersen terug.
De snijdende ijswind snerpt over de
landen en de menschen krimpen in
een onder de terreur van den win
tervorst. Die kou komt ook zoo
onverwjacht!" klaagt men. Onver
wacht? Het is bijna Kerstmis, we
hebben medio December en het is
volop tijd voor sneeuw en ijs, voor
hagel en ijzel. Mogen we klagen over
het onverwachte, al hebben wij, dom
genoeg, het nog niet verwacht?
Het is als met heel ons leven. We
weten wat komen kan, we weten in
vele gevallen wanneer we de onge
makken van 's levens winter kunnen
tegemoet zien. Maar we leven altijd
zoo, dat we nog spreken van „onver
wacht". Zoo onnadenkend zijn de
meesten. Wat we al lang hebben kun
nen verwachten, wat we hebben moe
ten tegemoetzien, komt toch nog
onverwacht. We nemen onze maat
regelen niet. of te laat.
Het centrale bestuur der Friesche Elfsteden-
vereeniging heeft Maandagmiddag te Leeuwar
den vergaderd en is thans wachtende op nadere
inlichtingen van de verschillende controle
posten.
Indien het vriezende weer aanhoudt, zal de
troditioneele Friesche Elfstedentocht zeer waar
schijnlijk op Zaterdag 24 December as. gehou
den kunnen worden.
Het bestuur zal heden weer samenkomen en
verwacht dan in staat te zijn den datum defi
nitief vast te stellen en bijzonderheden te kun
nen mededeelen. De aangifte voor deelneming
kan geschieden bij mr. M. E. Hepkema, Willems
kade 12 te Leeuwarden, voorzitter der Friesche
Elfstedenvereeniging.
Stand op Dinsdag 1 uur v.m. 765.3
Vorige stand 766.5
