tgwdimL
EEN „NOBEL" PLAN
I
Kerkelijk leven
BENOEMINGEN
DONDERDAG 22 DECEMBER 1938
3e REGIMENT INFANTERIE
Plannen tot feesviering te
Bergen-op-Zoom
HjjHg
Moeder en zoon dood
gevonden
Gasverstikking te Nijmegen als
gevolg van lek in de gasbuis
Kolendamp bedwelmt
een geheele klas
Doode musschen verstopten
afvoerpijpen der kachel
Het drama te Kootwijk
ONDER KOLEN BEDOLVEN
Stalen helmen voor
Indisch leger
Order wordt bij de Hembrug
geplaatst
VLIEGTUIGONGELUK
OP NIEUW-GUINEA
MOTORTREIN GRIJPT
VRACHTAUTO
Ned. Fabrikaat
Nieuw hoofdbestuur
Moeilijke brand in een
café te Schiedam
Vuurhaard was niet te ontdekken
OFFICIEELE PROEFVAART
VAN DE „ZAANDAM"
DE GASVERGIFTIGING TE
HONSELERSDIJK
Het lek in de leiding gevonden
Bij de Paters Franciscanen
WlNGS
American
Cigarettes
Ook voor U
Hoe eerder,
hoe beter/
20 stuks
25 ets
Strenge winters in
oude tijden
HET GLADDE WEGDEK
Twee gewonden bij autobotsing
Men weet, dat Dr. Hjalmar
Schacht, de indertijd ter zijde
geschoven Duitsche minister van
Economische Zaken, die echter president
Van de Rijksbank bleef, in Londen met
den president van de Bank of England
en andere financieele kopstukken be
sprekingen heeft gevoerd. Waarover gin
gen deze besprekingen? Wilde Berlijn
in Londen een leening sluiten om de
Rijksfinanciën, waarmee zoo kwistig
Wordt omgesprongen, wat te versterken?
Het was ondenkbaar, omdat de houding
Van Duitschland na München en spe
ciaal de maatregelen tegen de Joden te
Londen een sfeer hebben geschapen,
Welke nu juist niet bepaald geschikt
bioet worden geacht voor een malsch
deviezenbuitje in de schatkist van het
Derde Rijk. Schacht is dan ook volgens
de berichten geen leening ten behoeve
Van het in de democratische en mensch-
Üevende wereld verontwaardiging wek
kende Duitschland, maar voor de alge-
hieen medelijden wekkende Joden ko
men vragen.
Nu staat het te bezien, of de Duitsche
machthebbers de meest geschikte
beheerders moeten geacht worden van
gelden, die ten behoeve van de Joden
moeten worden aangewend, maar wat
er aan hun betrouwbaarheid in dezen
mocht ontbreken, zouden zij willen aan
vullen door het geven van een rente
Van 6 pet.
Ten aanzien van deze 6 pet. mag men
echter weer vragen in hoeverre daarop
staat valt te maken. Immers, Duitsch
land heeft sinds jaar en dag even stel
selmatig als eenzijdig en eigenmachtig
den rentevoet van alle schulden, die het
hog geliefde te erkennen, verlaagd tot
4 pet. en minder.
Schacht moet dan ook gezegd heb
ben, dat Duitschland alleen dan 6
Pet. leeningsrente zou kunnen opbren
gen, wanneer de andere landen bereid
Zouden zijn de daarvoor benoodigde ver
hooging van den Duitschen export te
aanvaarden. Het leeningsplan ten gun
ste van de Joden, zooals Schacht dat
heet te hebben voorgesteld, is zeker en
Vooral voordeelig voor Duitschland zelf.
Al het Joodsche kapitaal in Duitschland
zou in een centraal fonds gestort moe
ten worden onder controle van de Duit
sche regeering. De niet-anti-semietische
mogendheden, waarheen de Duitsche
Joden zouden emigreeren, zouden dan
aan Duitschland een internationale lee-
hing moeten verstrekken tot hetzelfde
bedrag als het in Duitschland in een
centraal fonds gestorte Joodsche kapi
taal. Uit deze internationale leening
zouden de uit Duitschland emigreerende
Joden dan, volgens United Press, even-
Veel geld krijgen als zij in Duitschland
moeten achterlaten. De Joden zouden
ban geen onbemiddelde emigranten
meer zijn, maar als graaggeziene gasten
door de niet anti-semietische staten
Worden verwelkomd, aldus meende vol
gens United Press de heer Schacht.
Hoe nobel dit plannetje is om aan
het meest rigoureuze anti-semi-
tisme nog zooveel mogelijk te ver
dienen van de mogendheden, die diep
Verontwaardigd over het nationaal-
Socialistische anti-semitisme zijn, blijkt
Wanneer men bedenkt, dat op deze wijze
Duitschland méér dan één vette vlieg
hl één klap zou slaan. Ten eerste zou
bij aanvaarding van dit plan Duitsch
land alle joden kunnen kwijtraken, zon
der één pfennig Duitsch Joodsch ka
pitaal te verliezen. Ten tweede zou het
eVenveel begeerde buitenlandsche de
viezen krijgen als door de waarde van
het totale Joodsche vermogen in
Duitschland wordt vertegenwoordigd.
Ten derde zou het terwille van de toege
zegde 6 pet. rente zijn export in de we
reld in niet onbeteekenende mate kun-
hen vergrooten. En ten vierde zouden de
hiteekenaars op deze internationale
kening hun eigenbelang schaden, indien
Zij de Duitsche waren zouden trachten
k boycotten. Schacht meende, dat
he gefortuneerde Joden gaarne op deze
hiternationale leening zouden willen in
rekenen om hun verdrukte volksgenoo-
6h in de gelegenheid te stellen 't Ariër-
paradijs, dat een hel voor de Joden ge
worden is, te verlaten, maar wij vree
ën, dat zij er feestelijk voor zullen be
danken een dergelijken losprijs voor de
Joodsche gijzelaars in Duitschland te
betalen, omdat zij daardoor het anti
semitisme zouden honoreeren en het
Derde Rijk en zijn nationaal-socialisme
Htiancieel zouden Steunen. Het aan
Schacht toegeschreven „nobele plan"
*ou, indien de elkander niet volkomen
dekkende mededeelingen van United
Tress en Reuter in hoofdzaak juist zou
den zijn, een brutale poging vormen om
het onderste uit de anti-semietische kan
r bekomen, en wij kunnen vooralsnog
biet gelooven, dat men de waarheid van
het bekende spreekwoord geweld zou
Willen aandoen om te voorkomen, dat
het lid van die kan op den Arischen
heus zou terechtkomen.
9 Januari is het 125 jaar geleden, dat het
starnonderdeel van het 3e regiment infanterie
Werd opgericht. Het was in de dagen kort na
het herwinnen onzer onafhankelijkheid, dat
door den teruggekeerden Oranjevorst het Ne-
öerlandsche leger werd herboren. Het leger zal
feit feestelijk herdenken.
mmï;
Te Nijmegen zijn in den afgeloopen nacht
twee personen door gasverstikking om het
gekomen.
Omstreeks half twaalf bemerkten buren, dat
het huis van de weduwe Mastenbroek in de
Bottelstraat gesloten bleef. Toen men geen ge
hoor kreeg, waarschuwde men de politie, die een
smid ontbood, om de deur open te steken. Leni
ge personen, die met de familie goed bekend
waren, ging hierop naar binnen. Een sterke gas-
lucht kwam hun tegemoet.
Zij vonden in de slaapkamer die aan de keu
ken grenst, de vrouw en haar 32-jarigen acn-
terlijken zoon Willem dood op bed liggen.
Vermoedelijk zijn zij in den slaap door het
gas verrast.
De oorzaak kon nog niet worden vastgesteld.
De bewoners hadden geen gas-aansluiting'. Ver
moedelijk is de gasbuis, welke onder het huis
loopt, door de vorst gesprongen.
De gemeentelijke geneesheer, dokter Van dei
Brekel, heeft de lijken naar het St. Camsius-
Ziekenhuis laten overbrengen.
De bovenburen, een dochter van de vrouw en
haar man, hebben niets van de gaslucht be
merkt.
dagmorgen eenige arbeiders bezig met het ver
voer van kolen naar de fabriek. Hierbij is de
arbeider P. Plooyer onder een aan elkaar ge
vroren klomp kolen geraakt. Hem werd de
borstkas ingedrukt, terwijl hij ook andere in
wendige kwetsuren bekwam.
Tijdens het vervoer naar het ziekenhuis is de
man overleden. Plooyer, die in Oostzaan woon
achtig is, laat een vrouw en twee kinderen
achter.
Vanmorgen heeft zich in de openbare lagere
school no. 5 te Sliedrecht een geval van kolen
dampvergiftiging voorgedaan, dat gelukkig goed
is afgeloopen.
De heer Klootwijk, hoofd der school, die de
klassen ging inspecteeren, ontdekte in een der
lokalen, dat al de kinderen versuft en voor het
meerendeel bewusteloos waren. Ook de onder
wijzer, dee heer Koppelaar, lag bewusteloos voor
de klas.
Onmiddellijk werd hulp ingeroepen en alle
ramen van het lokaal open gezet. De genees-
heeren droegen met de opzichters en arbeiders
van een in aanbouw zijnde uitbreiding van de
school, den onderwijzer en de kinderen naar
buiten en brachten hen voorloopig onder in
een lokaal van den nieuwbouw. Nadat bij de
slachtoffers het bewustzijn was teruggekeerd,
werden zij per autobus naar huis vervoerd.
Van gemeentewege is direct een onderzoek in
gesteld en toen bleek, dat de afvoerpijp van de
kachel door doode musschen was verstopt ge
raakt.
Het gerechtshof te Arnhem heeft uitspraak
gedaan in de strafzaak tegen den landbouwer
M. B. te Kootwijk, dien de rechtbank te Zutfen
liad veroordeeld tot zes maanden gevangenis
straf voorwaardelijk wegens zware mishande
ling van den grondeigenaar en advocaat mr.
Blaupot ten Cate, dien hij met een greep meer
malen op het hoofd had geslagen.
De officier van justitie teekende tegen de uit
spraak der rechtbank hooger beroep aan. Bij de
behandeling door het gerechtshof eischte de
procureur-generaal zes maanden gevangenis
straf onvoorwaardelijk.
De uitspraak van het hof luidde een jaar ge
vangenisstraf onvoorwaardelijk.
Op het terrein van de artillerie-inrichtingen
aan de Hembrug te Zaandam, waren Woens-
BANDOENG, 22 Dec. (Aneta). Het leger
bestuur besliste, dat voor het geheele Indi
sche leger stalen helmen zullen Worden
aangeschaft. De order hiertoe is in zijn ge
heel geplaatst bij de artillerie-inrichtingen
Hembrug.
AMBOINA, 22 Dec. (Aneta). Gisteren is het
Sikorsky-vliegtuig van de Nederlandsche
Nieuw-Guinea Maatschappij, bij het vertrek
van Manokwari, over den kop geslagen en ge
zonken. Twee personen werden licht gewond,
terwijl een derde ernstiger verwondingen be
kwam. Zijn toestand is echter redelijk.
Onmiddellijk is een ander toestel naar Mano
kwari vertrokken, aan boord waarvan zich een
dokter bevond.
BATAVIA, 22 December (Aneta). Nader wordt
nog vernomen uit Manokwari omtrent het on
geluk met het Sikorsky-vliegtuig, dat de drie
inzittenden, n.l. de pasagier de heer Van der
Voort, de piloot Vonk en de monteur Atkinson,
allen slechts licht gewond zijn.
Een motortrein, komende uit de richting
Gouda, heeft Woensdagmiddag een leegen
vrachtauto op den onbewaakten overweg aan
de Zijde te Böskoop aangereden. De chauffeur
kwam met den schrik vrij.
De auto, die uit de richting Hazerswoude
kwam, had den trein, die op den overweg altija
een gematigde snelheid heeft, niet opgemerkt
en werd van achteren gegrepen en raakte tus-
schen een hek, dat zich aan den kant bevindt
en den trein bekneld. De vrachtauto, waarvan
het bakwerk werd afgerukt, en het hek werden
zwaar beschadigd.
Het uitzicht op de spoorbaan is echter zeer
slecht en ondanks vele klachten en enkele
ongelukken is men er nog niet toe over kun
nen gaan om dezen overweg, die in de bebouw
de kom van Boskoop ligt, te doen bewaken.
Onder leiding van dr. ir. M. H. Damme werd
vandaag te 's-Gravenhage een huishoudelijke
vergadering van de vereeniging „Nederlandsch
Fabrikaat" gehouden.
Dr. ir. M. H. Damme heeft in zijn openings
rede erop gewezen, dat de achter ons liggende
periode zich heeft gekenmerkt door een bijzon
der sterke opleving van de vaderlandsliefde en
van het nationaal gevoel. De heuglijke gebeur
tenissen der laatste jaren in de koninklijke fa
milie hebben daartoe zeker bijgedragen. Het
nut van bevordering van grooter nationaliteits-
en van grooter saamhoorigheidsgevoel zullen,
vooral in deze tijden, weinigen ontkennen.
Spreker herinnerde aan een mentaliteit, die
vroeger veel voorkwam om Nederlandsche ar
tikelen onder buitenlandsehen naam in den
handel te brengen en ze als buitenlandsche arti
kelen te pousseeren; een mentaliteit, welke ge
lukkig slechts bij een beperkte groep artikelen,
in het bijzonder die, welke met mode samen
hangen, valt op te merken.
Het bewijst echter, dat voorkeur voor buiten
landsche artikelen volkomen ten onrechte is,
althans van de hier bedoelde, daar ze wel dege
lijk in Nederland gemaakt worden.
Met andere organisaties wil de vereeniging
Nederlandsch Fabrikaat een dam opweipen te
gen dit gebrek aan nationaliteitsgevoel. De ver
eeniging Nederlandsch Fabrikaat heeft deze
taak op economisch gebied te vervullen
Naast en afgezien van de bevordering van de
werkgelegenheid, welke zij door haar actie wil
bereiken, levert zij aldus op haar wijze een
bijdrage tot de bevordering van ons nationaal
zelfbewustzijn en saamhoorigheidsgevoel.
De bestrijding van de werkloosheid is een van
de eerste en belangrijkste doeleinden van „Ne
derlandsch Fabrikaat."
Het is is onze overtuiging, aldus spr., dat de
Nederlandsche industrie in veel sterkere mate
dan tot nu toe zou kunnen profiteeran van
de Nederlandsche bestellingen 'zoowel groote
als kleine) zonder dat dit een strijd behoeft te
zijn met gezonde economische beginselen.
Hier ligt inderdaad voor de overheid een be
langrijke taak. doch de medewerking van het
geheele Nederlandsche volk zelf is onontbeer
lijk.
t
Door haar actie wil de vereeniging die mede
werking opwekken en aanmoedigen. Gezonde
voorkeur voor Nederlandsche voortbrengselen
dient de plaats in te nemen van onverschillig
heid en onachtzaamheid.
Naast deze medewerking vroeg spr. ook der,
financieelen steun, zoowel van particulieren als
van handelaren en fabrikanten om het doel
der vereeniging te bereiken.
Met genoegen constateerde spreker, dat de
Nederlandsche industrie zich blijft ontwikkelen
en dat steeds meer artikelen, die vroeger uit het
buitenland ingevoerd moesten worden, hier te
lande worden gemaakt.
Spr. noemde goede damesconfectie, kunstle
der, gasmaskers en verkoop-automaten, tele
foontoestellen, tafelmessen, talrijke medische
praeparaten, autobanden en auto-motoren,
gietijzeren pijpen, radiatoren, gestopte kinder
poppen, kammen, heerenhoeden, dunplaatijzer,
enz.
Met voorbeelden, ontleend aan gegevens van
het centraal bureau voor de statistiek, toonde
spr. aan, hoe ook de bestaande industrieën haai
positie op de Nederlandsche markt aanzienlijk
wisten te versterken.
Spr. releveerde ten slotte het werk van de
vereeniging gedurende het afgeloopen jaar.
In verband met de reorganisatie zal een
nieuw hoofdbestuur worden gekozen. Spr. ver
wachtte van deze reorganisatie gunstige ge
volgen. Het bestuur gaat de toekomst met ver
trouwen tegemoet in de overtuiging, dat de
vereeniging „Nederlandsch Fabrikaat" ook in de
voor ons liggende jaren met succes haar bij
drage zal leveren tot de welvaart van ons volk
Tot leden van het hoofdbestuur werden ge
kozen dr. ir. M. H. Damme, directeur-generaal
der P.T.T., ir. P- M. Montijn, directeur Haag-
sche Tramweg Mij., prof. dr. ir. H. C. J. H. Ge-
lissen, directeur Stroomverkoop Mij. Maastricht
mr. W. F. Wery, advocaat en procureur J. M.
B. van Vlijmen, directeur eau de colognefabriek
J. C. Boldoot, prof. ir. D. Dresden, directeur
N.V. machinefabriek „Jaffa", ir. J. T. Duyvis,
directeur Hollandsche Draad- en Kabelfabriek
en mr. G. C. D. baron van Hardenbroek, bank
directeur.
Door het springen van een gasbuis aan de Dijkstraat te Honselersdijk
zijn Woensdag drie personen ten gevolge van gasverstikking om het
leven gekomen. Het tragisch ongeval wordt druk besproken op de
plaats des onheils
In den afgeloopen nacht omstreeks drie uur
werd de Schiedamsche brandweer gealarmeerd
voor een brand in het café restaurant „Corner
House" aan de Burgemeester Knappertlaan
hbek Rembrandtlaan.
Toen de brandweer, die met groot materieel
uitrukte, ter plaatse kwam, bleek, dat op twee
plaatsen brand was uitgebroken. Op de tweede
étage boven het hotel, bewoond door de fami
lie Hofman, was brand ontdekt in een der ka
mers, welke uitziet op de Burgemeester Knap
pertlaan. Hier was de brand spoedig gebluscht.
De exploitant van het „Corner House", de
heer Gunters. die beneden de familie Hofman
woont, begaf zich naar het restaurant, omdat
daar een dikke rook vandaan kwam. Toen men
het restaurant opende, was het vrijwel onmo
gelijk naar binnen te gaan. Men consta
teerde al spoedig, dat de brand woedde in de
kelderruimte van het café, waar de kegelbaan,
de verwarmingsinstallatie en de keuken geves
tigd zijn. Met rookmaskers gewapend trachtten
de brandweerlieden in deze ruimte af te dalen.
Dit bleek evenwel totaal onmogelijk. Er werd
veel water gegeven en na anderhalf uur ver
minderde de rook merkbaar. Opnieuw werd
een poging gewaagd den brandhaard te ont
dekken, doch hierin kon men ook toen nog niet
slagen. Tot vijf uur heeft de brandweer gespo
ten. Zij nam toen aan, dat de brand gebluscht
was, ofschoon het nog steeds niet mogelijk was
door den dikken rook heen te dringen.
Tijdens het blusschingswerk zijn drie brand
weerlieden onwel geraakt. Zij werden evenwel
spoedig weer bijgebracht. Om kwart voor zes is
de brandweer ingerukt.
Bij onderzoek is gebleken, dat men hier te
doen had met een schoorsteenbrand, die ont
staan is bij de verwarmingsinstallatie en waar
van de oorzaak gezocht moet worden in een
defect aan den schoorsteen. Dat de brand bo
ven werd waargenomen, zonder dat men be
neden vuur kon zien, vindt zijn verklaring in
het feit, dat de schoorsteen tusschen de kas
ten van de suite-deuren van de bovenwoning
loopt. Het hout hiervan is warm geworden en
heeft vlam gevat. v
De schade is niet groot. Op de bovenwoning
beperkt zij zich tot de deunen; het café heeft
hoofdzakelijk waterschade.
Het pand was verzekerd.
Nieuwste aanwinst van de
Holland-Amerika-lijn
Terwijl het zicht nauwelijks 200 Meter bedroeg
en de sneeuw in dikke vlokken op het dek
dwarrelde, heeft de directie van Wilton-Fijen-
oord te Rotterdam Woensdagmiddag het nieuwe
vracht- en passagiersschip „Zaandam" aan de
directie van de Holland-Amerika-Lijn overge
dragen.
Het was bar slecht weer op de Noordzee. Vei
ligheidshalve voer de „Zaandam" op haar offici-
eelen proeftocht slechts enkele mijlen de Noord
zee op. Temidden van vele wachtende schepen
daar in de nabijheid van de kust ging de vlag
van de werf langzaam omlaag om vervangen te
worden door het groen-witte vlaggedoek van de
Holland-Amerika-Lijn.
Het was venijnig koud daar boven op het dek
van het 9500 register ton metende motorschip
.Zaandam", een zusterschip van de „Noordam".
welke boot 15 September jJ. haar officieelen
proeftocht maakte.
Aan de lunch na de overdracht richtte de
directeur van Wilton-Fijenoord, ir. Verloop,
woorden van dank tot de directie van de Hol-
and-Amerika-Lijn, die zijn werf de opdracht tot
den bouw van de „Zaandam" had gegeven.
Hierna bracht de heer F. C. Bouman hulde aan
de werf Wilton-Fijenoord voor de keurige wijze,
waarop zij dit nieuwe schip heeft afgeleverd.
Tenslotte sprak de Amerikaansche gezant,
George Gordon, nog enkele woorden, daarbij
uiting gevende aan zijn verlangen, dat dit
nieuwe schip de economische banden tusschen
Nederland en de Vereenigde Staten zal mogen
versterken.
Ondanks de wel zeer slechte weersomstandig
heden had de proeftocht 'n voorspoedig verloop.
Nadat Woensdag geruimen tijd met een
pneumatische boormachine, welke het Gemeen
telijk gasbedrijf te Den Haag beschikbaar had
gesteld, de grond was bewerkt, is het einde
lijk gelukt om de kraan te bereiken, waardoor
de gastoevoer kon afgesloten worden voor de
woningen aan den Dijkstraat te Honselersdijk..
in één waarvan het echtpaar Hulspas om het
leven kwam. Gebleken is, dat de leiding naar
de woning van den tuurman van het echtpaar
lek was geraakt en het gas door den grond de
woning van Hulspas heeft kunnen bereiken. De
toestand van den heer de Bruin, die nog juist
van den verstikkingsdood kon worden gered, is
thans weer gunstig. Hij deelde mede in den
loop van den nacht duizelig te zijn geworden
en zijn zwager Bouwman te hebben zien neer
storten. Hij wilde toen hulp verleenen, doch
herinnert zich niet wat verder is voorgevallen.
Zooals bekend, kon hij nog juist worden gered.
De lijken van de drie slachtoffers zijn in be
slag genomen, doch zullen waarschijnlijk van
daag weer worden vrijgegeven voor de ter
aardebestelling.
Op voordracht van den Hoogeerwaarden Pa
ter Provinciaal Delegaat heeft Z.H.Exc. de
Aartsbisschop van Utrecht benoemd tot pastoor
van Lochem J. de Graaf O.ff.M. en tot pastoor
te Lichtenvoorde H. J. W. M. Hunsche O.F.M.
Op voordracht van den Hoogeerwaarden Pa
ter Provinciaal Delegaat heeft Z.H.Exc. de Bis
schop van Haarlem eervol ontslag verleend aan
H. J. W. M. Hunsche als pastoor te Delft, H.H.
Nic. en Gezellen en benoemd tot pastoor aldaar
J. P. M. van den Berg O.F.M. en tot kapelaan
te 's Gravenhage, H.H. Antonius en Lodewijk.
J. J. A. Terstappen O.F.M.
Met ingang van 27 December heeft de Hoog-
eerw. Pater Provinciaal Delegaat aan het Rec
toraat te Heerlen, H. Franc., verbonden Pater
Herbert Timmermans O.F.M.
Aan de klimaten nog niets
veranderd
Onze weerkundige medewerker schrijft:
In ons land is de meening wijd verbreid, dat
wij tegenwoordig niet meer zooveel en zulke
strenge winters hebben als in oude tijden. Die
meening heeft groote nadeelen want zij heeft
ten gevolge, dat men niet meer rekent op de
mogelijkheid van het plotseling invallen van
strenge koude met al de nadeelen, die hieraan
verbonden zijn. Hoe zwaar dit weegt blijkt nu
reeds na het invallen van de zeldzaam strenge
koude.
Aan de oorzaak van deze koude hebben wij
reeds eerder eenige beschouwingen gewijd.
Thans zullen wij eens nagaan of de volksmee-
ning omtrnt het voorkomen van strenge win
ters juist is.
Er bestaat een zeer goede statistiek van kou
de en zachte winters, een twintigtal jaren ge
leden samengesteld door Easton. Wij kunnen
daaruit voldoende gegevens putten voor de be
antwoording van de vraag: kwamen vroeger
strenge winters meer voor dan tegenwoordig?
Het antwoord is, dat de koudste winters,
evenals de zachtste, min of meer in groepen
voorkomen, maar dan komen er weer meer
koude winters. Strenge winters waren in de
zeventiende eeuw zeldzaam, zij namen in de
achttiende eeuw weer in aantal toe en sedert
dien kunnen wij rekenen op acht of tien zeer
koude winters in een eeuw. De verdeeling van
de strenge winters over een langen tijd schijnt
niet geheel willekeurig te zijn maar af te han
gen van een regelmatig terugkeeren van ver
schillende oorzaken. Daar echter iedere oor
zaak voor zich gebonden is aan een bepaaldP
periode, die voor deze oorzaken verschillend
is. kan het gebeuren, dat meer dan een of
twee oorzaken tegelijk werkzaam zijn en dan
is de winter zeer koud. Door meer van di°
oorzaken aan te nemen, kan men verklaren
waarom de koude winters soms heel lang uit
blijven om later weer talrijker te worden. Dat
wij in de laatste jaren slappe winters hebben
gehad, is dus volstrekt geen aanduiding, dat
zij voorgoed zullen uitblijven of minder fr»
quent worden. Zij kunnen integendeel ieder
oogènblik invallen, hetgeen trouwens nu wei
weer gebleken is.
Of de zoogenaamde ouderwetsche winterr
inderdaad veel kouder en langduriger waren
dan de koudste winters van den laatsten tijd
valt eveneens te betwijfelen. De beruchte win
ter van 1608 duurde slechts kort wat betreft
het vriezend weer. Zeer lang en nu en dan zeer
koud was de beruchte winter van 1740, die pas
den lOden Maart eindigde, na op 4 Januari
begonnen te zijn, maar hij gaf slechts vier da
gen, die ongeveer zou koud waren als de laatst
verloopen dagen. Nergens vind ik temperatu
ren vermeld lager' dan 20 graden onder nul.
een temperatuur, die in de koude winters van
onzen tijd in ons land menigmaal is opgetee-
kend. Ook duurde in de beruchtste winters
uit de oudheid de sterke vorst nooit of hoogst
zelden langer dan drie weken en het totale
aantal vorstdagen in een ouderwetschen win
ter, zorgvuldig opgeteld uit de beschrijvingen,
die wij ervan bezitten, overtreft hoogst zelden
het aantal, dat hier te lande in de strenge win
ters van 1891 en 1929 werd geregistreerd.
Iets anders is, dat onze voorouders niet zoo
goed gewapend waren tegen de felle koude als
wij. Herhaaldelijk vindt men in dagboeken de
opmerking, dal het overal in huis vroor. Da»
kwam hierdoor, dat men niet zulke goede
kachels had als wij en ook geen centrale ver
warming. Men reisde in onverwarmde rijtui
gen. Men leed veel door dat de dichtgevroren
wateren het vervoer van brandstoffen en le
vensmiddelen belemmerden. Dat alles is sedert
vroeger wel veel veranderd, al komt het ook
nu nog voor, dat het verkeer ontwricht wordt
en de menschen in de lichtgebouwde huizen by
strenge vorst zitten te rillen.
Overigens verloopen de winters, koude
en zachte, precies als onder onze voor
ouders, ook wat betreft den algemeenen
toestand in andere landen. Immers aan de
klimaten is nog niets veranderd en als er
ooit veranderingen zouden komen, zouden
die over duizenden jaren verloopen. De
natuur haast zich niet.
Liefhebbers van wintersport kunnen dus
gerust zijn. Er zal wel telkens ijs en sneeuw
komen. Maar 't is daarenboven noodig al
tijd voorbereid te zijn op strenge winters,
opdat men niet inslape en verzuime maat
regelen te nemen wanneer het nog moge
lijk is.
(Nadruk verboden).
In den Gnephoek te Alphen a. d. Rijn is
Woensdagmiddag tengevolge van de gladheid
van den weg een personenauto, bestuurd door
den heer W. uit Hazerswoude. in botsing ge
komen met een autobus uit Alphen a. d. Rijn.
De personenauto werd van voren geheel m
elkaar gedrukt, terwijl de beide inzittenden,
de heer W. en diens 64-jarige moeder, vrij
ernstig door glasscherven aan het geiaat wer
den gewond. De heer W., die bovendien over
inwendige pijnen klaagde en een beenbreuk
had opgeloopen, moest naar het Diaconessen-
huis te Leiden worden overgebracht.
Mevrouw W. kon na verbonden te zijn naar
haar woning te Hazerswoude worden overge
bracht.
