ST.WILLIBRORDUS
OPENING
VAN WIJK
EXPOSITIE
Jodenwetten in
Hongarije
Het door Rome
verbroken pact
Na de verklaring
van Welles
IJSBAAN ST. MORITZ
Groote last voor
spoorwegen
Wilde bussen in
het gelijk gesteld
Het nieuws van heden
mmm-
DE BAROMETER
HORCHenWANDERER
AUTOMOBIELEN
p
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 23 DECEMBER 1938 - AVONDBLAD
N.V NEDERL.VERZ.M'J.
CATHARIJNESINGEL48UTRECHT
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
Verscherpte bepalingen werden
in een bijeenkomst der regee-
ringspartij goedgekeurd
Velerlei 'oppositie
te verwachten
Italië heeft zijn opvatting te Parijs
schriftelijk doen bevestigen
Oneenigheid in het
rechtsche Spanje?
Nieuwe meerderheid
voor Daladier
Gestemd werd over de heffing
op loon en salaris
NOODWEER
8 Nog strenge vorst
De minimum-temperatuur in
den afgeloopen nacht bedroeg in
boven vermelde plaatsen resp. o
10, 9, 12, 9 en 17 graden.
G O
Per slede over het ijs der Gouwzee van Monnikendam naar Marken. De
langdurige vorst maakte het mogelijk levensmiddelen thans op deze wijze
naar het eiland te vervoeren
Het Weer
Amsterdamsche Vaart - Haarlem
HEDENAVOND 8 UUR
bijzondere attractie:
KUNSTRIJDEN
USDANSEN - ACROBATIEK
Sneeuw over Europa
Ernstige verkeersstoringen in
Engeland en Roemenië
Gebroken geleidingsdraad van
electrischen trein ontwrichtte
tijdelijk het vervoer Am
sterdamRotterdam
Men beschouwt deze te Washing
ton als een zeer ernstig échec
voor Duitschland
Algemeene instemming
in Amerika
HET LUCHTVERKEER EN
DE SNEEUW
Belangrijke beslissingen van het
Amsterdamsche Gerechtshof
Tram en spoorweg niet
ontvankelijk verklaard
Het standpunt van het
Amerikaansche volk
Een verklaring van Senator
Pittman
Wegens het Hoogfeest van
Kerstmis zal dit blad Maandag
avond en Dinsdagmorgen niet ver
schijnen.
DE DIRECTIE
ZATERDAG 24 DECEMBER TE 3 UUR
SUPER SERVICE CARACE
van 24 December tot 2 Januari
De verdeeling der radiogolflengten voor
de eerste drie maanden van 1939.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Kunsthandel Leffeiaar
naarlem- telefoon 14011
Een Bron vpn
Welkome Geschenken!
TE VOET OVER HET IJS
NAAR URK
UITGELEVERDE GEVANGENE
TER DOOD VEROORDEELD
SCHOENEN
Het betere
merk
VERZEKERINGEN TOT ELK BEDRAG
Vertegenwoordigers gevraagd
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21549
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 elInoez.
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
BOEDAPEST, 22 Dec. (Havas). De regee
ring heeft in een bijeenkomst der regee-
ringspartij het wetsontwerp tot verscher
ping der Jodenwetten, gebaseerd op het
rasbeginsel, voorgelegd. Volgens dit ontwerp
wordt als niet-Jood beschouwd ieder die
voor ten hoogste een kwart Joodsch bloed
in de aderen heeft. Van de toepassing der
Jodenwetten worden uitgezonderd de Joden,
die in den wereldoorlog gedecoreerd zijn of
voor ten minste 50 procent invalide zijn. De
minister van Binnenlandsche Zaken kan
hun die de Hongaarsche nationaliteit na
1914 hebben verkregen, die nationaliteit
ontnemen, tenzij de betreffende personen
door „bestaansomstandigheden" gedwongen
zijn in Hongarije te leven.
Er zal een afzonderlijk kiesrecht komen vooi
Ie verkiezing van Joodsche afgevaardigden, die
hoogstens 6 procent van het aantal afgevaar
digden mogen uitmaken. Joden kunnen geen
betrekking in de administratie van c-penbare
ondernemingen krijgen, geen medewerking aan
belangrijke dagbladen verleenen, geen oirecteui
Van schouwburg of bioscoop zijn, geen staats
monopolie beheeren. In de intellectueele beroe
pen kunnen Joden slechts 6 pet. der betrekkin
gen bezetten. In de particuliere ondernemingen
is de numerus clausus gesteld op 12 procent plus
drie procent voor de Joden, die in den oorlog
gedecoreerd zijn. Joden kunnen geen arbeiders-
of patroonsorganisaties besturen. De wet zal
Volgens het ontwerp in vijf jaar ten uitvoer ge
legd moeten zijn.
Nader wordt gemeld, dat de regeerings-
partij het ontwerp tot verscherping der
Jodenwetten goedkeurde, wat niet zonder
aarzeling geschiedde. De president der partij
weigerde de bijeenkomst te leiden, terwijl
de minister van eercdlenst, Téleki, zich bU
de stemming- onthield.
Men gelooft, dat het ontwerp vooral in den
Senaat en bij zekere leidende kringen van het
Publiek op sterken tegenstand zal stuiten. De
Hongaarsche geestelijkheid heeft zich reeds te
gen het rasbeginsel uitgesproken. Men zegt, dat
tenuitvoerlegging van het ontwerp in Hongarije,
Waar de Joden een veel grootere plaats inne
men dan in het vroegere Duitschland het gevai
Was, tot onberekenbare gevolgen zou kunnen
leiden.
ROME, 23 Dec. (Reuter). Naar hier ver
luidt, is de opvatting der Italiaansche re
geering, dat de Fransch-Italiaansche over
eenkomsten van 1935 niet langer geldig zijn,
schriftelijk aan de Fransche regeering be
vestigd.
Men gelooft hier, dat het de bedoeling van
Italië is om een antwoord van Frankrijk uit
te lokken.
Tot dusverre wijst niets erop, dat Hitier voor
nemens is stappen te doen betreffende de Ita
liaansche eischen jegens Frankrijk. Men houdt
den Fransch-Italiaanschen toestand echter in
het oog. Officieele kringen willen niet toege
ven, dat een reis naar Rome van een of ander
leidend Duitsch politicus in het nieuwe jaar
bok maar overwogen wordt.
De Parijsche bladen wijden uitvoerige beschou
wingen aan de mededeeling van den Italiaan-
schen minister Ciano, dat zijn regeering de
Fransch-Italiaansche overeenkomsten van 1935
biet meer als geldig beschouwt.
Hierover schrijft de „Petit Parisien": „Musso
lini heeft de Fransch-Italiaansche overeenkom
sten ongeldig verklaard. De Romeinsche diplo
maten zullen thans ongetwijfeld voorstellen
formuleeren, welke het voornaamste onderwerp
Van gesprek zullen vormen met Chamberlain
Wanneer deze in de tweede helft van Januari de
eeuwige stad bezoekt. De Fransche regeering
fcal zich strict van elk initiatief onthouden."
Het „Journal": „De Fransche regeering heeft
Van tevoren de deur voor capitulaties gesloten.
Geen duimbreed grondgebied 2al worden afge
staan. Die woorden vinden hun steun in een
legermacht welke in staat is zich te doen eer
biedigen, alsmede in de solidariteit van Enge
land."
BURGOS. 22 Dec. (Reuter). Van gezagheb
bende zijde wordt hier verklaard, dat de be
tichten over oneenigheid in het cechtsehe
®Panje ongegrond zijn. Men geeft toe. dat te
San Sebastian en in de provincie Guipuzcoa een
*eker aantal arrestaties is verricht, doch men
voegt daaraan toe, dat elders geen personen
in hechtenis zijn genomen en dat geen offi
cieren zijn aangehouden. De arrestaties waren
in hoofdzaak het gevolg der ontdekking van
spionnage, in verband met het voorval van den
consulairen postzak; enkele aanhoudingen staan
in verband met smokkelarij. Het bericht, als
zouden troepen naar het Noordwesten zijn ge
zonden om onrust onder de burgerbevolking te
doen eindigen, wordt hier fantastisch gnoemd.
Uit Hendaye wordt bericht: Het is gebleken,
dat het pakket in den consulairen postzak geen
kaarten of militaire plannen bevatte, maar wel
een in een hemd gerold papier met de reed$
bekende mededeeling, dat aan het Catalaan-
sche front rechtsche troepen worden bijeenge
bracht.
PARIJS, 22 Dec. (Havas). De Kamer heeft
vanmiddag, de debatten voortgezet over de be
grooting. Aan de orde was het artikel betref
fende de buitengewone nationale bijdrage van
twee procent der loonen en salarissen.
Reuter meldt, dat het kabinet bij de stem
ming over dit artikel in de meerderheid is ge
bleven. Vóór stemden 322, tegen 265 afgevaar
digden, terwijl drie en twintig zich van stem
ming. onthielden. Het kabinet had slechts een
amendement aangenomen, waarbij de laagste
loonen uitgezonderd worden.
Aan het einde van de kamerzitting heeft
de regeering de kwestie van vertrouwen ge
steld over de totale begrooting. Met 366 tegen
229 stemmen bleef het kabinet hierbij in de
meerderheid.
KRIAN, 22 December (Aneta). Gisteren is
te ongeveer half vijf boven Koemendoeng nood
weer losgebarsten. Een loods van een Chinee-
sche rijstpellerij is ingestort. Vele boomen zijn
ontworteld, waardoor verkeersstagnatie is ont
staan, terwijl telefoondraden gebroken zijn.
Op de ijsbaan te Diemen vond Donderdag een uitdagingswedstrijd op de
korte baan plaats tusschen den burgemeester, jhr. L. E. de Geer van Oude
gein (uitdager) en den voorzitter der Diemer IJsclub, den heer J. Havekotte
welke race door laatstgenoemde (met pet) werd gewonnen
OQOOOOOOOOQOOOOOOOOOQOOOOOOO
Hedenmorgen 7.20 uur werden
de temperaturen genoteerd:
Den Helder 9 graden vorst.
Vlissingen 9 graden vorst.
De Bilt 12 graden vorst.
Groningen 8 graden vorst.
Maastricht 1 6 graden vorst.
OOOOOOOGOOGOOGGOOOOGOOOOOOOO
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR HET GEHEELE LAND:
zwakke tot matigen, Zuidoostelijke tot
Oostelijken wind, nevelig tot gedeeltelijk
bewolkt, tijdelijk nog betrokken, weinig
of geen sneeuw, strenge tot matige vorst.
S Zon op 8.11 - onder 3.48 - Licht op 4.18
Maan op v.m. 8.54 onder nam. 5.53
29 December E. K.
Iets bijzonders! Toegang f 0.30
LONDEN, 23 Dec. (Reuter). Het verkeer is
gisteren gedurende verscheidene uren in wan
orde geraakt, in het Oosten door ijs, mist en
sneeuw, in het Noorden door storm. Vooral te
Londen ondervond het verkeer moeilijkheden.
Gisteren zijn negen menschen om het leven
gekomen, zoodat het totale aantal slachtof
fers van de koude is gestegen tot over de vijf
tig. Laat in den avond was de temperatuur
tot even boven het vriespunt gestegen.
Uit Boekarest wordt bericht, dat het tele
fonische verkeer met Roemenië volkomen is
afgesneden. Een z\^are sneeuwval heeft alle
lijnen, zoowel internationale, nationale als
provinciale, geblokkeerd. De sneeuw ligt in de
straten der hoofdstad hoog opgehoopt en de
Donau is bevroren, waardoor de scheepvaart
stil ligt.
Vanmorgen tegen acht uur is nabij Voor
hout de geleidingsdraad van den electri
schen trein gebroken. Dientengevolge was
het verkeer tusschen Haarlem en Leiden
over beide sporen gestremd.
De spoorwegen lieten op de stations bekend
maken, dat reizigers van Leiden, Den Haag en
Rotterdam, die naar de hoofdstad wiiden rei
zen, werd aangeraden via Utrecht te gaan. Rei
zigers van Haarlem naar Leiden werden voor-
loopig vervoerd met de Noord-ZuidhoHandschs
Tramweg Maatschappij.
Naar de plaats van de storing werd onmiddel
lijk materiaal gezonden om de gebroken draden
te herstellen.
Op het Centraal Station te Amsterdam werd
eveneens aan reizigers, die verder moesten dan
Haarlem, in overweging gegeven hun bestem
ming via Utrecht te trachten te bereiken.
Het treinverkeer tusschen Amsterdam en
Rotterdam werd dadelijk via Utrecht, omgeleid
Deze maatregel van de Spoorwegen betee-
kende een algeheele wijziging in de dienstrege
ling tussch Amsterdam en Rotterdam. Met man
en macht werd gewerkt om aan de daardoor
ontstane moeilijkheden het hoofd te bieden.
Te 9.20 uur vanmorgen waren de herstel
werkzaamheden nabij Voorhout in zooverre
gereed, dat de electrische treinen weer langs
de gewone route van Amsterdam naar Rot
terdam konden worden geleid, waarrree de
stremming was opgeheven. Het treinverkeer
in beide richtingen ondervond echter nog
vertraging
WASHINGTON, 23 Dec. (Reuter). De be
trekkingen tusschen Duitschland en de Ver-
eenigde Staten hebben opnieuw scherp ge
leden doordat de Amerikaansche regeering,
bij monde van Sumner Welles, het verzoek
der rijksregeering om officieele verontschul
digingen voor de door minister Ickes gehou
den redevoering, van de hand heeft ge
wezen.
Inmiddels hebben de senatoren King en
Hatch hun instemming met de verklaring van
Welles betuigd. King, die een vooraanstaand
aanhanger van Roosevelt is, zeide: „Wegens de
verdorven en beestachtige vervolging der Joden
in Duitschland ben ik er een voorstander van
om de diplomatieke betrekkingen met dit land
te verbreken en er geen handel meer mede te
drijven. Hatch, eveneens een vooraanstaand de
mocraat, zeide: „Ik geloof dat Ickes de gevoe
lens van het Amerikaansche volk heeft ver
tolkt."
Ook de Amerikaansche bladen keuren de door
Welles aangenomen houding goed. In welinge
lichte kringen te Washington gelooft men, dat
het incident rondom Ickes zuiver te beschou
wen is als een uit de reeks gebeurtenissen der
laatste dagen, welke duiden op een straffere po
litiek tegen de mogendheden van het anti-Kom-
intempact. Andere gebeurtenissen van dezen
aard waren: het verleenen van credieten aan
China en het zenden van levensmiddelen naar
Spanje.
President Roosevelt heeft gisteravond ge
heel onverwachts minister Ickes in zijn
Zoning bezocht. Het doel van zijn bezoek is
niet onthuld.
De mededeeling van Sumner Welles aan
Thomsen, dén Duitschen zaakgelastigde, hierop
neerkomende dat de Amerikaansche regeering
weigert het officieele protest van de Duitsche
regeering tegen de redevoering van minister
Ickes te aanvaarden, wordt in diplomatieke krin
gen beschouwd als het zwaarste échec dat
Duitschland in zijn betrekkingen met de Ver-
eenigde Staten de laatste tien jaar heeft gele
den. In dezelfde kringen merkt men tevens op,
dat de Amerikaansche houding ten aanzien
van de totalitaire landen zich steeds scherper
afteekent Algemeen is men van oordeel, dat de
Amerikaansche regeering niet de vlag voor de
dictaturen zal strijken en dat de Vereenigde
Staten meer en meer een leidende positie in
nemen in de internationale politiek. Deze posi
tie, zoo merkt men tevens op, brengt een ver
hoogde verantwoording mede en noopt tot een
herbewapening op nieuwe schaal.
De verwerping van het Duitsche protest tegen
de verklaringen van den Amerikaanschen mi
nister Ickes wordt in de Wilhelmstrasse, zoo
verneemt Reuter, zeer ernstig opgevat. Het
vormt hier het voorwerp \an nauwkeurige be-
stydeering. Officieele kringen weigeren evenwel
hierop commentaar te leveren. In politieke
kringen noemt men deze nieuwe ontwikkeling
een „daad van opzettelijk zoeken naar een con
flict met Duitschland." Een politiek waarnemer
zeide aan Reuter: „Deze houding van de Ame
rikaansche regeering is nie„ overeenkomstig de
Monroe-leer. Men mag zich afvragen wat ach
ter deze politiek steekt. In ieder geval hebben
wij medelijden met het Amerikaansche volk, dat
door sommige personen in dezen toestand is
gebracht."
De sneeuw is oorzaak geweest, dat de lucht-
diensten van Schiphol naar Londen, Kopenha
gen en Berlijn Donaerdag niet zijn doorgegaan.
Alleen de Deutsche Lufthansa vloog door naar
Londen en Berlijn.
Op Parijs zijn de diensten wel onderhouden.
Het Gerechtshof te Amsterdam
heeft belangrijke beslissingen geno
men inzake de wilde autobus-kwestie.
De autobussen zijn in tegenstel
ling met de beslissingen van de Am
sterdamsche Rechtbank en den pre
sident van die Rechtbank in Het
gelijk gesteld. Het Hof achtte de on
rechtmatige daad van de zijde van
de autoToussen niet aanwezig, zoodat
geen gronden voor een verbod van
de diensten aanwezig was naar het
oordeel van het Gerechtshof. De
Tram en de Spoorwegen werden niet
ontvankelijk in hun vorderingen ver
klaard.
De vier autobussen, die thans in
de civiele procedures als overwin
naars uit het strijdperk zijn gekomen,
kunnen dus weer gaan rijden. Ook
de andere wilde bus-ondernemingen,
die in de toekomst in hooger beroep
zullen gaan, zullen eenzelfde beslis
sing mogen verwachten.
Het Gerechtshof vernietigde in zijn arresten
drie uitspraken van den president in kort ge
ding en één uitspraak van de rechtbank in
hoofdzaak In het proces tusschen de Gooische
Tram en de Gooi Express had de Gooische
Tram in eerste instantie van de Rechtbank ge-
ljjk gekregen. Op de thans ook door den Hoo-
gen Raad aanvaarde motiveering verklaart het
Hof ook artikel 2 van het R. A. P. onverbin
dend.
Overtreding zoo overwoog het Hof
voorts van een niet geldig artikel van
een Koninklijk Besluit kan geen onrecht
matige daad opleveren, zoodat het vonnis
van de Rechtbank werd vernietigd en de
oorspronkelijke eischeres, n.l. de Gooische
Tramweg Maatschappij, niet ontvankelijk
werd verklaard in haar vordering tot stop
zetting van de Gooi Express. Eischeres
werd veroordeeld tot 350 proceskosten
Vervolgens sprak het Hof een drietal ar
resten uit in de hooger beroepen van de korte
gedingen, aanhangig gemaakt door de Spoor
wegen tegen de Lindbergh Touringcar, die een
dienst onderhielden tusschen Amsterdam en
Arnhem, de N.V. Avanti (AmsterdamHilver
sum) en de N.V. Autoverhuurcentrale (Am
sterdamDen Haag).
Deze drie diensten waren door den Presi
dent van de Rechtbank in kort geding stop
gezet op vordering der Spoorwegen.
Ook deze vonnissen werden door het Hof
vernietigd.
Wat betreft art. 2 van het R. A. P. gaf het
Hof dezelfde motiveering als in het arrest te
gen de Gooische Tram. Bovendien hadden de
Spoorwegen nog aangevoerd, dat wanneer het
R. A. P. niet meer verbindend was de wet
op de openbare middelen van vervoer moest
worden toegepast. Het Hof overwoog echter,
dat de betreffende artikelen van de wet op
de openbare middelen van vervoer niet meer
van toepassing zijn door de machtigingswet.
Overtreding vap een niet meer geldend wets
artikel levert geen onrechtmatige daad op. Öp
deze gronden vernietigde het Hof de vonnissen
van den president. De Spoorwegen werden ver
oordeeld in de proces-kosten, begroot op 1250
Nader vernemen wij, dat de Gooi-Express
overweegt een schadevergoedingsactie tegen
de Gooische Tramwegen in te stellen.
WASHINGTON, 22 Dec. (Reuter) Pittman,
de voorzitter van de Senaatscommissie van Bui-
tenlandsche Zaken, heeft een verklaring gepu
bliceerd, waarin hij zijn eigen persoonlijke in
zichten weergaf en dus geen uiting in zijn
hoedanigheid van voorzitter van de Senaats
commissie van Buitenlandsche Zaken. Pittman
voegde hier nog aan toe, dat zijn opmerkingen
niet waren ingegeven door eenige recente inter
nationale gebeurtenis.
Hij zeide, dat zijn opmerkingen moesten wor
den beschouwd als een „nuttige vaststelling van
feiten".
Deze verklaring luidde als volgt:
1. Het volk der Vereenigde Staten houdt
niet van de regeering van Japan.
2. Het volk der Vereenigde Staten houdt
niet van de regeering van Duitschland.
3. Het volk der Vereenigde Staten is naar
mijn meening tegen iederen vorm van dic
tatoriaal bewind, hetzij communistisch of
fascistisch.
4. Het volk der Vereenigde Staten heeft
het recht en de macht, moraliteit en recht
vaardigheid in overeenstemming met de met
ons gesloten vredesverdragen te doen eer
biedigen en het zal dit ook doen.
Onze regeering behoeft geen militair ge
weld te gebruiken en zij zal dit ook niet
doen als het niet noodig is.
OVERVEEN
Bloemendaalscheweg h. Zijlweg
Een ontwerp tot verscherping der Joden
wetten werd door de Hongaarsche re-
geeringspartij goedgekeurd.
Bij stemming over de totale begrooting
verkreeg de Fransche regeering een vrij
goote meerderheid.
Uitspraken van het Hoog Militair Ge
rechtshof inzake de sabotage aan boord
van Hr. Ms. „Soerabaja".
Geleidingsdraad van electrischen trein te
Voorhout gebroken. Spoorwegverkeer
was vanmorgen eenigen tijd ernstig ge
stremd.
u WAGENWEG 102
GEOPEND TOT 10 UUR
Donderdagmiddag is wederom een dertigtal
personen loopende te Urk aangekomen. Zij had
den den tocht over het ijs te voet van Kampen
naar Urk afgelegd. Het ijs bevindt zich in uit
stekende conditie.
WEIMAR, 21 Dec. (D.N.B.). Het bijzondere
gerechtshof voor Thüringen heeft den gisteren
door Tsjecho-Slowakije uitgeleverden gevangene,
Peter Forster, die, zooals gemeld, op 13 Mei
tezamen met 'n anderen gedetineerde een S.S.-
man heeft vermoord, met het doel te kunnen
ontvluchten, vandaag ter dood veroordeeld.
AvanG
H [.WWKWwwwiuitini ii i sss -t*2
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 761.4
Vorige stand: 761.0