-Stadt Schanke
Naar een breuk
met Berlijn?
De opvolger van
Konovalec
Geruchten over
Wang Tsjing Wei
Het nieuws van heden
FRANCO'S OFFENSIEF
BEGONNEN
DE BAROMETER
gilKpg
iff'*
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 24 DECEMBER 1938 - OCHTENDBLAD
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 77 Vi d. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
President Roosevelt zou ingelicht
geweest zijn over Welles'
antwoord
Kersfprogramma 24 t/m 31
Leidscheplein59
Telefoon 33072 - A'dam-
Dec.
De organisatie der Oekrainers in
het buitenland
Poolsch-Litausch
handelsverdrag
fammmamm
In verband met de spanning in de M iddellandsche Zee neemt Frankrijk voor
zorgsmaatregelen. De verdedigingswerken van Tunis worden versterkt
BANKLOOPER OVERVALLEN
Ameland niet te
bereiken
Torpedoboot zal heden een nieuwe
poging doen
K.L.M.-vliegtuig naar
het Noorden
mm*.,
Noorsch schip ten Z. O.
van New York zinkende
Zwak gekreun klonk
door de telefoon
Actieve ambtenaar wist ernstige
gevolgen van kolendampver'
giftiging te voorkomen
Opvarenden gered
De nationale unie in
T s jecho-SIowakije
Politiek programma der
jeugdorganisatie
DE DIAMANTDIEFSTAL OP
DE EL1SABETHVILLE
Het front in Catalonië zou op vier
punten zijn doorbroken
De beschuldiging van
Fransche inmenging
Is Franco ziek?
Ijs en mist brengen
veel hinder
Stoombootdiensten op de Ooster
se helde stilgelegd
Staking in Palestina
Britsche tegenspraak van Duitsche
gruwelberichten
KERSTFEEST OP HET LOO
Het Weer
De Chineezen geven toe, dat hij
uit Tsjoengking vertrokken is
Duitschland heeft aan
technici gebrek
Studietijd voor ingenieurs verkort
Volkenbondsraad op
16 Januari bijeen
Wegens het Hoogfeest van
Kerstmis zal dit blad Maandag
avond en Dinsdagmorgen niet ver
schijnen.
DE DIRECTIE
't Licht uit den nacht
Heden ministerraad
in Frankrijk
Atlantisch eskader
permanent
Hopkins volgt Roper op
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21550
^dvertenfteprljzen: Per lossen regel 50 et, Inget
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor
kleine annonces „Omroepers" ile de rubriek
WASHINGTON, 23 Dec. (Reuter). In
diplomatieke kringen te Washington houdt
men rekening met de mogelijkheid van een
verbreken van de diplomatieke betrekkingen
tusschen de Vereenigde Staten en Duitsch
land, Functionarissen van het departement
van Buitenlandsche Zaken hebben evenwel
gezegd, dat dit voortijdig is.
In regeeringskringen doet men echter geen
Poging om de zaak te verkleinen. Men hoopt,
dat Duitschland de woorden van Summer Welles,
Welke duidelijker zijn dan de Vereenigde Staten
in twintig jaar hebben gebruikt, ter harte zal ne
men. Men neemt algemeen aan, dat president
Roosevelt op de hoogte was van de verklaring,
Welke Welles zou geven. Naar verluidt zal men
thans niet verder gaan, tenzij men hiertoe
Wordt gedwongen.
„ATI U N D K O K K I" uit Zürich
CLEMENS-DUO, Wiener Stimmungslieder
(bekend door de Avro-uitzending op 20 Dec.)
MARIAM AND MIRIAM, English Dance
enz. DAGELIJKS MATINéE enz.
LONDEN, 23 Dec. (Havas). In Oekrain-
sche kringen te Londen volgt men met
belangstelling de ontwikkeling van de orga
nisatie der Oekrainers in het buitenland.
Na een reis van den opvolger van Konovalec,
die te Rotterdam is vermoord, kolonel Andrzej
Mylnik, naar Londen, Parijs en Berlijn, heeft
de Oekrainsche Nationalistische Organisatie
O.U.N, twee bureaux opgericht, een te Weenen
belast met de vraagstukken, welke vooral Oost-
Galicië, de Karpathische Oekraine en Roeme
nië betreffen en een te Rome, voor de vraag-
i: .-X
stukken op cultureel en politiek gebied van
meer algemeenen aard.
De eerste daad van kolonel Andrzej Myl
nik als leider van de O. U. N. was, allen
aanhangers van Konovalec te gelasten het
gebied van'de Karpathische Oekraine te
verlaten. Tezelfder tijd verbood hij ook ^le
daden van terreur.
Verder is het vroegere „huis van de regee
ring van Petljoera" te Berlijn in handen van
de Duitsche regeering, nadat de vorige eige
naar, een Poolsche Jood, was uitgewezen. De
Duitsche autoriteiten hebben thans het gebouw
weer de oude bestemming van centraal bureau
voor inlichtingen voor de Oekrainers in
Duitschland gegeven. Hier werden de vragen
lijsten opgesteld, welke de Oekrainers in
Duitschland moeten invullen.
Te Praag zijn alle Oekrainsche partijen sa
mengevoegd onder den naam „Sojusz Ukrain-
cow Patriotow" (Bond van Oekrainsche patri
otten). Van deze organisatie is Prokopowitsj de
leider.
Deze activiteit te Praag bleef niet zonder
invloed op de eenheidsstroomingen onder de
Oekrainers in Polen, die, zij het dan nog in
mindere mate dan elders, sinds Roethenië auto
noom werd, naar een grootere eenheid streven.
Koning Carol van Roemenië heeft te Boekarest een aantal officieren beëedigd.
Na deze plechtigheid werd door de troepen geparadeerd
KAUNAS, 23 Dec. De reeds gisteren aan
gekondigde onderteekening van het Poolsch-
Litausche handelsverdrag is door den minister
van Buitenlandsche Zaken, Urbsys, en den
Poolschen gezant, Charwat, geschied. Het ver
drag treedt 1 Januari 1939 voor den tijd van
een jaar in werking. In het verdrag zijn de
meestbegunstigingsclausule en een goeaerenruil
ter waarde van 6 millioen lat vervat. Tegelij
kertijd werden een betalingsovereenkomst en een
overeenkomst voor het goederentransito-ver
keer onderteekend.
PARIJS, 23 Dec. (Havas.) Autobandieten heb
ben vanmorgen in een der buitenwijken van
Parijs een overval gepleegd op eenige bank-
icopers. Een daarvan werd gewond, terwijl de
dieven ontkwamen met een buit van 1.500.000
francs.
De torpedoboot, die Vrijdagmorgen met veer
tig passagiers en een ton post uit Den Helder
haar Ameland is vertrokken, is Vrijdagmiddag
te ongeveer twee uur tot op ongeveer 150 meter
Van de Amelandsche kust genaderd, doch kon
door den geweldigen ijsgang geen communicatie
krijgen.
Een sloep kon het vaartuig niet benaderen.
Nader wordt bericht, dat de torpedoboot,
Welke Vrijdagmiddag wegens ijsgang niet kon
landen, maar langs anderen weg de veertig
reizigers, post en goederen kon afzetten, heöen-
hacht in de nabijheid van Ameland blijft
kruisen om hedenochtend een tweede poging
te ondernemen. Volgens deskundigen zal de
landingsplaats in het Amelandergat ten Z.W.
Van Ameland hoogstwaarschijnlijk dan geheel
Ijsvrij zijn.
Er is ten Noord-Westen op het strand van
Ameland een zeer goed landingsterrein.
Toen bekend werd, dat de oorlogsbodem zou
komen, zijn o.a. door winkeliers, bakkers en de
beide zuivelfabrieken vrij omvangrijke bestel
lingen gedaan, met het gevolg, dat een groot
aantal vrachtauto's aan de haven te Nieuwe-
diep arriveerde. Aangezien evenwel slechts een
Vracht van duizend kilogram kon worden mee
genomen, moest het grootste deel der goederen
achterblijven.
Hedenochtend zal een Douglastoestel van de
IC.L.M. van Schiphol, via Eelde naar Schier
monnikoog en Ameland vertrekken. Het vlieg
tuig zal om elf uur van Eelde met post en
Zoo mogelijk met eenige passagiers naar de
Eilanden starten.
fflBiSlllJIlillI
-
ll&x'
WwSSSSSSmSSSBS
Ook in het buitenland heerscht fe lie koude. De Main bij Frankfort
In den nacht van Donderdag op Vrijdag heeft
®ch op het station te Wadenoyen een geval
Van kolendampvergiftiging voorgedaan, waar
bij twee personen bewusteloos geraakten, doch
dat tenslotte door het optreden van een sta
tionsbeambte te Tïel nog goed is afgeloopen.
De beambte van het station te Tiel bemerk
te omstreeks half vier dat hij geen verbinding
kon krijgen met het station Wadenoyen; hij
koorde een zwak gekreun door de telefoon.
Door tusschenkomst van de Tielsche politie
het hij de politie te Wadenoyen waarschuwen,
t^eze stelde onmiddellijk een onderzoek in.
Het bleek, dat de beambte W. en diens vrouw
m hun woning door kolendamp vergiftigd
*aren. Een geneesheer heeft het echtpaar spoe
dig tot bewustzijn gebracht,
NEW YORK, 23 Dec. (Havas) Omstreeks half
twaalf, Greenwichtijd, is door de Radio Corpo
ration een bericht opgevangen van het Noorsche
schip „Smaragd", dat zich ten Zuidoosten van
New York in nood bevindt.
Volgens latere berichten is de „Smaragd" zin
kend op 600 mijl ten Zuidoosten van New York
aangetroffen. Twintig personen, waaronder de
echtgenoote en de dochter van den kapitein,
zijn door het Amerikaansche schip „Schodack"
gered.
Nog steeds woedt de storm, zoodat de redding
met groote moeilijkheden gepaard ging.
De „Smaragd" was met een lading olie op
weg naar Nederland.
PRAAG, 23 Dec. (Havas). De jeugdorgani
satie van de party der nationale unie, waarvan
president Beran de leider is, heeft haar poli
tiek programma gepubliceerd dat als volgt
luidt:
De staat moet worden opgebouwd op den vol
genden grondslag: gemeenschappelijke nationa-
sociale rechtvaardigheid, corporaties,
christelijke moraal en opvoedjng in nationalen
en christelijken zin.
De staat is de nationale staat, welke de drie
Slavische volken: Tsjechen, Slowaken en Kar-
patho-Russèn omvat.
De natie is een natuurlijk product, gescha
pen door bloed, taal en bodem. Daarom wor
den Joden, zelfs wanneer zij de Slavische talen
spreken, beschouwd als een minderheid en niet
als een deel van de Tsjecho-Slowaaksche natie.
De Joden zullen worden uitgesloten van open
bare diensten en ontroofd van hun invloed op
de opvoeding van het land.
Op ander gebied zal de numerus clausus wor
den ingevoerd.
Alle Joden, die zich na 26 Juni 1914 in TSje-
cho-Slowakije hebben gevestigd, zullen worden
uitgewezen.
Alle burgers, zonder onderscheid van 'natio
naliteit, zullen een jaar arbeidsdienst moeten
verrichten alvorens zy een betrekking zullen
kunnen bekleeden.
Voor Joden zal de militaire dienst worden
vervangen door een arbeidsdienst.
ANTWERPEN, 23 Dec. Omtrent den dief
stal aan boord van het Belgische stoomschip
„Elisabethville" wordt nader gemeld, dat de
buit bestond uit 12 pakken met uitgezochte,
ruwe Congoleesche nijverheidsdiamanten, met
een totaal gewicht van 16.147.30 gram, verder
4 staven geel goud, elk wegende 9 tot 10 kilo
gram.
De dieven hebben waarschijnlijk veronder
steld, dat een grootere hoeveelheid goud aan
boord was. Uit telegrammen, welke zijn ge
wisseld met de afzenders, is evenwel gebleken,
dat deze grootere hoeveelheid is verzonden met
een Britsch schip.
BURGOS, 23 Dec. (Reuter). Geheel
onverwacht hebben de troepen van Franco
vanmorgen om acht uur aan het Catalaan-
sche front een hevig offensief ontketend.
Officieel wordt medegedeeld, dat het repu-
blikeinschc front op vier punten doorbroken
is.
Het is echter niet bekend, waar precies de
rechtsche strijdmacht de stellingen der regee
ring heeft doorbroken, noch hoe ver zij hierin
is doorgedrongen. De nationalisten zetten
hun opmarsch krachtig voort, al worden de
operaties in de Noordeiyke sectoren van het
front door de sneeuw belemmerd.
Het protest van Franco bij de Fransche re
geering inzake het leveren van munitie aan
den torpedojager der regeering, „José Luis
Diez", welke te Gibraltar ligt, wordt door de
Britsche regeering, tezamen met de Fransche
autoriteiten bestudeerd.
Officieel is nog niets medegedeeld omtrent
deze beschuldigingen, noch omtrent het ver
moedelijke antwoord aan Franco. De corres
pondent van Reuter verneemt evenwel, dat
vermoedelijk erop zal worden gewezen, dat de
methode om onthullingen te doen door middel
van de rechtsche Spaansche pers, vóór de Brit
sche autoriteiten zyn gewaarschuwd, eigenaar
dig is. Een dergelijke methode belemmert het
onderzoek door de Britsche regeering.
De Daily Telegraph verneemt van c-evoegde
Spaansche zijde te Gibraltar, dat generaal
Franco ernstig ziek is. Hij heeft influenza. Er
is geen officieele mededeeling hieromtrent ge
daan.
Volgens latere berichten is Franco met on
bekende bestemming uit Burgos vertrokken.
Vrijdagmorgen hebben de provinciale stoom
bootdiensten op de Ooster-Schelde den dienst
moeten staken, doordat zij niet alleen van het
ijs, maar ook van den mist last ondervonden. De
diensten VeereKamperland, Wolfaartsdijk
Kortgene en ZierikzeeKatscheveer zyn hier
door niet uitgevoerd.
Zoowel in het Kanaal door Walcheren als
op de verdere Zeeuwsche stroomen ondervindt
de scheepvaart veel hinder van het ijs.
JERUZALEM, 23 Dec. (Havas) Uit protest
tegen de jongste militaire maatregelen en het
optreden der troepen in de omgeving van Jeru
zalem, heeft de leiding der rebellen een stakings
actie ontketend. Hoewel de staking nog weinig
uitgebreid is, hebben de autoriteiten reeds maat
regelen genomen om de orde te handhaven.
Naar uit Londen wordt vernomen, heeft het
ministerie van Oorlog met klem de beschul
digingen van de Duitsche pers tegengesproken
over het gedrag van de Britsche troepen in Pa
lestina. Volgens de laatste berichten van de
Duitsche pers zouden de Britsche soldaten den
gevangenen de oogen uitsteken en hen levend
verbranden. Dit is absoluut onwaar.
H.M. de Koningin heeft Vrijdagavond op het
paleis Het Loo kerstfeest gevierd met Haar
personeel. H.M. hield een toespraak en reikte
-geschenken uit.
llllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllB
H VOOR HET GEHEELE LAND:
meest matige Oostelijke wind, gedeeltelijk j=
bewolkt tot betrokken, weinig of geen
sneeuw, strenge tot matige vorst.
i ALGEMEENE VOORUITZICHTEN:
aanhouden der vorst.
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
TOKIO, 23 Dec. (D.N.B.) Volgens pers
berichten uit Hongkong en Sjanghai be
vindt de vice-voorzitter van de Kwomintang
en voorzitter van de politieke centrale com
missie van de Kwomintang, Wang Tsjing
Wei, zich thans in Hanoi (Fransch Indo
china)
Wang Tsjing Wei zou Tsjoengking den 19den
December j.l. in het geheim verlaten hebben en
den 20sten December te Hanoi zyn aangekomen.
Wang zou willen aftreden en in het buitenland
blijven.
Zijn vlucht bewijst, aldus merkt Domei op,
dat in den boezem van de Kwomintang groote
oneenigheid heerscht over de vüandelijkheden
tegen Japan.
In officieele Chineesche kringen wordt toege
geven, dat Wang Tsjing Wei uit Tsjoengking is
vertrokken. Medegedeeld wordt, dat zijn zwakke
gezondheid zijn verbbjf te Tsjoengking niet lan
ger toestond, waar hij zich op het oogenblik be
vindt wordt niet medegedeeld, doch men laat
vermoeden, dat hij in het buitenland medische
hulp ontvangt.
Van andere Chineesche züde te Sjanghai
wordt echter het volgende verklaard:
Men neemt aan, dat Wang Tsjing Wei zich in
opdracht van Tsjang Kai Sjek naar Europa zal
begeven. In Chineesche diplomatieke kringen
te Hongkong zegt men, dat Wang Tsjing Wei
eerst Parijs en later wellicht ook Berlijn, Rome
en Londen zal bezoeken.
Het is echter nauwelijks aan te nemen, dat
hij voorbereidingen zal treffen voor onder
handelingen met de Japanners, hoewel hy
steeds een voorstander ervan geweest is, de
mogelijkheid voor besprekingen met Japan open
te houden. Tevens wordt verklaard, dat Wang
Tsjing Wei wellicht door zijn vertrek naar Ha
noi de stroomingen te Tsjoengking heeft willen
ontwyken, welke aandringen op een straffere
politiek van tegenstand tegenover Japan.
BERLIJN, 23 Dec. (D.N.B.) Minister
president Hermann Goering heeft, als gevol
machtigde voor het vierjarenplan, op voorstel
voor den minister van Economische Zaken
den studietijd aan de technische hoogescholen
en mijnbouwkundige hoogescholen tot drie jaar
verkort en den studietijd aan de technische
vakscholen tot twee jaar.
De reden is het steeds meer merkbare gebrek
aan technici en ingenieurs.
Verder is de mogeUjkheid geschapen voor
kosteloos studeeren tot een totaal aantal stu
denten van 30 pet. van de beschikbare plaatsen.
GENEVE, 23 Dec. (Havas). Naar uit Lon
den wordt gemeld, zal Lord Halifax de ai.
vergadering van den Volkenbondsraad bewo
nen. Tevens maakte het Volkenbondssecretari
aat vandaag de voorloopige agenda voor deze
byeenkomst bekend. In deze twee berichten
ligt de tegenspraak van de geruchten als zou
de vergadering van den Bondsraad met door
gaan. Onvoorziene omstandigheden voorbe
houden, zal de byeenkomst geopend worden op
16 Januari onder voorzitterschap van Sandler,
den Zweedschen minister van Buitenlandsche
Zaken. Op de agenda staan tot dusver
slechts twee punten van politieken aard
t.w. de terugtrekking der niet-Spaansche strij
ders uit het republikeinsche gebied en het be
roep van de Chineesche regeering op den Vol
kenbond.
Diplomatieke spanning tusschen Washing
ton en Berlijn.
Geruchten over de vlucht van Wang
Tsjing Wei uit Tsjoengking.
Franco's offensief in Catalonië begon
nen.
Gouverneur Kielstra heeft mededeelin-
gen gedaan over de hier te lande ge
houden besprekingen over zaken Suri
name rakende.
Torpedoboot heeft Ameland niet kun
nen bereiken.
Kolendampvergiftiging op het station te
Wadenoyen.
Italiaansch stoomschip op de Wester-
schelde omhoog gevaren en gebroken.
Beurs van New York: Betere stemming;
slot goed prijshoudend.
De kalender dunt en telken dag
valt een bladnaderen we het
einde van een denkbeeldig jaar. Maar
niet denkbeeldig is het begin van den
jaarkring der Kerk. Morgen vieren
we Kerstmis: dan wordt de verwach
ting van den advent vervuld en staan
we bij de kribbe voor een schoon be
gin. Elk kind verandert ons bestaan,
ons leven, onzen dagelijkschen arbeid:
hoezeer dan dit Kind. dat alles ver-
nieuwt. Dit Kind kan voor ieder onzer
een begin beteekenen. Er is zooveel
waarvan wc ons gaarne zouden ont
doen: verkeerdheden, slechtheden,
dwaasheden. Late nu Kerstmis het
begin zijn van eten nieuwe periode in
ons leven. Late het zuivere Kerstkind
ons leven, hoe krom dit ook moge
gebogen zijn, richten naar den hori
zon van het Licht uit den Nacht.
PARIJS, 23 Dec. (Havas). Onder voor
zitterschap van president Lebrun wordt mor
genochtend een ministerraad gehouden. De
vergadering zal gewijd zijn aan de buitenland
sche politiek. Tevens zullen de ministers, vóór
het einde des jaars, den toestand overzien, met
name wat betreft de financieele en economi
sche kwesties, nu de Kamer de begrooting
heeft aangenomen, en de Senaat zich hierover
nog moet uitspreken.
WASHINGTON, 23 Dec. (Reuter). Het
ministerie van Marine der Ver. Staten heeft
medegedeeld, dat het Atlantische eskader, dat
onlangs dóór de Vereenigde Staten in het leven
is geroepen, tot nader order permanent zal
biyven.
WASHINGTON, 23 Dec. (Reuter) President
Roosevelt heeft den administrateur van de
„Work Progress Administration", Houkins, be
noemd tot opvolger van den minister van Han
del, Roper.
Hopkins zal worden opgevolgd door kolonel
Harrington. De W.PA.. is de federale instantie,
welke belast is met de sociale voorzorg.
Stand op Zaterdag 1 uur v.m. 764.-
Vorige stand 761.1
