VREDE OP AARDE
K
R
M
De Kersttoespraak van den
Heiligen Vader
„Zware zorgen drukken Ons om de veel
vuldige kwellingen, waaraan Onze
oogappel, de Katholieke Actie,
bloot staat"
Italië schond het
Concordaat
Drukke dag voor
„Koetilang"
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZONDAG 25 DECEMBER 1938 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE,
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwarfaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21552
De geboorte van Jezus Christus, den
Heiland, was voor de menschheid de
vervulling der tijden. Die geboorte,
waarvan wij onze Christelijke jaartelling
beginnen, was niet enkel een groot histo
risch feit, zooals de stichting van Rome of
de ontdekking van Amerika. Zij was inder
daad het grootste feit van de geschiedenis
der menschheid, het feit. waarop de oude
menschheid als op de vervulling van haar
eeuwenlang bestaan had gewacht. Maar zij
was óók de doorbreking van die geschiede
nis en van haar tragen, geboeiden gang.
De weg van de menschheid was voortaan
niet meer die van een trage karavaan op
reis naar een eindeloos verafgelegen land,
en nog minder die van een verdwaalde in
een doolhof; het doel was bereikt, de dool
hof lag ontsloten, de hemel ging open boven
de aarde en het Rijk Gods kwam voor altijd
onder de menschen.
„Vrede op aarde," zongen de engelen in
dien eersten Kerstnacht. Maar is erzoo
vraagt heden meer dan ooit ons bewustzijn
is er sindsdien vrede op aarde geweest'
Reeds zoovele malen heeft de menschheid,
heeft de christenheid, ook toen dat woord
nog zijn volle beteekenis voor de samen
leving der volken had, Kerstmis gevierd in
oorlog, in bloed en vernieling. Waar is dan
die vrede?
De herders, die in dien eersten nacht de
boodschap der engelen hoorden, hebben
waarschijnlijk niet gedacht aan een poli-
tieken vrede, aan een „Romeinschen vrede"
of een wereldverdrag, maar aan den vrede
in hun eigen hart en in den kring van hun
eigen naasten.
„Mijn vrede geef Ik u niet zooals de
Wereld dien geeft," heeft de Verlosser later
zelf gezegd. En den vrede, dien de wereld
niet geeft, kan zij ook niet ontnemen. Oor
log en verderf kunnen de wereld met leed
vervullen, maar haar nooit meer afsluiten
van den hemel; zij kunnen het licht, dat
van boven komt, nooit meer verduisteren, zij
kunnen den doolhof nooit meer toesluiten
er. den kristallijnen vrede, die binnen in een
ziel woont, nooit meer in troebelen strijd
doen verkeeren.
Dit alles mogen wij bedenken, nu wij
Kerstmis vieren in een verscheurden en
Wreeden tijd, waarin de wereld haar woest
heid en haar nooden rauwer, dan sinds ge
slachten het geval was, aan het daglicht
uitbreidt. Wij mogen bedenken, dat het Rijk
Gods niet van deze, maar ook niet van
andere tijden is, doch, boven den tijd heer-
schend, de aarde slechts met zijn adem
aanraakt. Wij mogen ook bedenken, dat
de zichtbare tegenstelling van de wereld
met dien evangelischen vrede misschien
niet erger is dan een bedrieglijke gelijkenis.
Maar tochDe vrede op aarde is be
loofd aan de menschen van goeden wil. De
aanraking van het Rijk Gods zal ook het.
aanschijn der aarde vernieuwen. En een
innerlijke vrede, hoe volmaakt ook in
kristallijnen helderheid, kan nimmer berus
ten in den strijd, die menschen als ver
scheurende dieren tegen elkander jaagt om
eer of goed, om heerschappij of belang; hij
kan er nimmer in berusten, dat deze aarde,
die den mensch eerst als 'n paradijs was ge
schonken en die van paradijselijke schoon
heid nog zooveel behield, dat „deze gaarde
ons," naar Dante's woord, „zoo wreed
inaakt."
„Het goede is van zichzelve mededeel
zaam," zoo luidt een grondwet van de mo
raal. Het goede wil zich meedeelen, zich
hitbreiden, zich geven. En hoe zou dat
anders kunnen zijn met het hooge goed van
den vrede, die het innerlijk geluk der men
schen uitmaakt? Hoe zou die vrede, die
van binnen woont, niet uitstralen, uitbreken
naar buiten en de wereld doortrèkken,
doorwarmen met zijn weldadigheid?
Daarom schrijnt er een ontzettende te
genstelling tusschen den vrede Gods en den
onvrede, die de huidige wereld doet star-
staan van de wreedste wapenen. Het is
Weliswaar een tegenstelling, die nimmer ge
heel zal worden overwonnen. Maar het is
een tegenstelling, die evenmin mag worden
geloochend als aanvaard. Niet geloochend,
doordat iemand zou willen zeggen, dat de
belofte niet vervuld is, die de herders in
den Kerstnacht hoorden. Ook in dezen tijd
Weten millioenen harten, dat zij i s vervuld.
Maar ook aanvaard die bekoring ligt
heden nabij doordat iemand zou gaan
gelooven, dat tot het wezen van den in-
nerlijken vrede, den vrede Gods, niet de
Wil en de plicht zouden 'behooren, zich uit
te storten over de harde wereld, waarin wij
leven, en dat het „beati pacifici", zalig de
Vreedzamen, zou gesproken zijn voor de
genen die den vrede zouden bezitten, zon
der hem te deelen. Een vrede, die zich niet
Uitstort, kan zelfs geen ware vrede zijn: alle
goeds deelt van zichzelve mede. En daaruit
moet onverbiddelijk worden verstaan, dat
de wreede oorlogsgeest, die de wereld ver
vult, alleen kan voortwoekeren, omdat in
zoovelen de innerlijke vrede van het evan
gelie is vervlogen of vergaan.
Zalig zijn daarom de vredebrengers.
Maar zij brengen hun vrede niet,
zooals de wereld dien brengt, met
congressen en conferenties, met compro
missen en verdragen, die nooit meer waard
zijn dan de geest, die ze moet vervullen.
De weg van de natuur is die der trage
ontwikkeling. De weg van een genade-looze
menschheid zou ook, op zijn hoogst, een
ttjorr won rm-HnnL-lrplincr Irnnnpu ziin. van
schrede op schrede, van jaar tot jaar, een
trage karavaanreis naar een onzichtbaar
doel, en een reis, waarop elke instorting
snel en elk weeropstaan langzaam is.
Het rijk van Gods liefde kleeft niet aan
dien tragen gang der natuur. Het is onder
ons, en het kan elk oogenblik heerschen.
De vrede ligt niet aan het eind van een
afgemeten weg, dien de mensch en de
menschheid moeten afleggen en waarin
geen stap gezet kan worden dan na den
vorigen; de vrede is 'n milde temperatuur,
waartoe de menschheid door het vuur der
liefde kan worden verwarmd. En dat vuur
kan mateloos branden in ieder hart, het kan
opvlammen op elke plaats in de samenle
ving der menschen en der volken, het kan
elk oogenblik ontploffen 't woord is niet
Ce dwaas in een daad van één mensch.
Er is géén grens gezet aan zijn explosief
vermogen noch aan zijn stralende kracht.
I? het niet vele en vele malen geschied, dat
eén van die groote vuurharten, die de hei
ligen waren, een stad, een land, een heel
tijdperk verwarmde met zijn gloed?
Wij allen, en zelfs zij, die Christus' naam
vergeten zijn, gevoelen het Kerstlicht in
den winternacht als het symbool van die
explosie der liefde in de wreede wereld.
Moge het ons heden verwarmen, moge dat
vuur opspringen en niet meer dooven in
ons eigen hart, moge 't zich verbreiden aan
onzen naasten kring en verder, moge het
allen verwarmen tot de Christelijke tempe
ratuur van die „nieuwe gemeenschap", die
door geen staatsmacht kan worden opge
legd, maar die door 'n enkelen Christen al
kan worden geleefd en levende gesticht,
moge het de wereld ontvankelijk maken
voor den vrede.
Dat is onze wensch op Kerstmis van dit
jaar, het 1938ste na Christus' geboorte, een
witte Kerstmis in een donkere wereld.
„O, Kersnacht; schooner dan de dagen,
Hoe kan Herodes het Licht verdragen
,Dat in Uw duisternisse blinkt"
De H. Vader is diep getroffen door
de schending van het huwelijk,
dat voor den Katholiek
heilig is
Gaarne offeren Wij
opnieuw ons leven
De H. Vader antwoordt
De H. Vader begon met een dankwoord tot
's Pausen liefde voor Italië
Totaal 60 passagiers en 3000 kilo
gram post van en naar de eilanden
Senator Pittman een
struikroover!"
Activiteit in de Wilhelmstrasse
tegen de Ver. Staten
Hitier viert Kerstfeest
Dat zwaarden worden
omgesmeed tot ploegen
Roosevelt's Kerstboodschap tot
het Amerikaansche volk
Tunis ver drag van 1935
opgezegd
Officieele mededeeling van Italië
Wegens het Hoogfeest van
Kerstmis zal dit blad Maandag
avond en Dinsdagmorgen niet ver
schijnen.
DE DIRECTIE
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Geen romantiek alleen
De menschheid heeft nog van noode
de romantiek van den Kerstnacht. Ze
plaatst den Kerstboom, siert met
rood, groen of wit de huiskamer en
de café's en alles is „vol stemming".
Het zij zoo! Symbolen spreken ten
minste van een idee en de Kerst
symbolen spreken tot geloovigen en
ongeloovigen van het Kerstkind.
Maar de Kerstnacht is er niet om wat-
stemming, om wat romantiek. Kerst
nacht is werkelijkheid. En die wer
kelijkheid moet, los van alle stem
ming en los van alle romantiek, in
ons geboren worden. Het geheim van
Kerstmis is geen geheim van het
stemmingsvolle, maar het geheim van
het wezenlijk gebeurde: God mensch
geworden! Geen Kerstmisromantiek
moeten we daarom zoeken in wat
uiterlijkheid, maar Kerstmiswerke
lijkheid: het Christuskind, eens ge
boren in de velden van Bethlehem,
thans herboren voor ons en in ons.
Glorie aan God en den menschen
vrede!
Tot volgend jaar rust in
visscherij-conflict
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini|
NIEUWE HAABLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et.. Inget
nnededeetlngen 50 cent; Idem op peg één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
«io kleine annonces „Omroepers" r!e de rubriek
(Correggio, Dresden)
Onze Romeinsche correspondent seinde d.d.
24 December:
Zooals wij reeds in het kort meldden,
ontving de H. Vader heden het College van
Kardinalen en sprak Hij in Zijn antwoord
op de Kerstwenschen, Hem overgebracht, o.a.
over de conciliatie en de tegenwoordige ver
houdingen tusschen Kerk en Staat in Italië.
De deken van het College van Kardinalen,
Z. Em. Kardinaal Granito di Belmonte, die na
mens het geheele College van Kardinalen en
de Romeinsche praelatuur het woord voerde,
herinnerde aan den plotselingen hartaanval van
den H. Vader in de laatste dagen van Novem
ber j.l.
„Te Deum laudamuB", aldus de Kardinaal,
voor het feit, dat de hemel wederom niet in
gebreke is gebleven. Hij zeide gaarne te ge
denken dat naast de H. Theresia van Lisieux,
de drie jongste Zaligen van Gods Kerk voor den
H. Vader een voorspraak waren geweest. Voorts
herinnerde de Kardinaal aan de grootmoedig
heid, waarmede de H. Vader zijn leven had
opgeofferd om tenslotte bij den aanblik van de
vele gevaren die de H. Kerk thans bedreigen,
te wijzen op de profetie van Christus: Zooals
zij Mij vervolgd hebben, zoo zullen zij ook U
vervolgen.
Voor zwaar pessimisme is echter geen plaats,
want, zooals de H. Vader steeds gezegd heeft:
„De toekomst ligt in Gods handen en dus in
goede handen." De Kardinaal eindigde met
den wensch, dat het den Vader gegeven mocht
zijn de drie heldinnen, die Hij dit jaar zalig
verklaarde, eveneens heilig te mogen verklaren.
PAUS PIUS XI
het H. College niet alleen voor de Kerstwen
schen, maar ook voor den steun, dien Hij van de
Kardinalen bij het bestuur van deH. Kerk
had mogen ondervinden.
Het is heden, aldus de H. Vader, de Vigilie
dag voor Kerstmis, maar het is heden als het
ware nog een andere Vigiliedag, nJ. die van het
tweede lustrum van de Conciliatie tusschen
Italië en den H. Stoel. Van verschillende zijden
was den H. Vader gevraagd daaraan een ge
dachte te wijden en in verband daarmede een
wenk te geven, die noodzakelijk scheen. Zeker
is, dat het zeer bijzondere auditorium van thans
daartoe een aansporing is. De H. Vader haast
zich te verzekeren dat Zijn viering van dat
tweede lustrum een hymne zou zijn van den
allergrootsten dank aan de goddelijke goedheid,
Die Hem reeds bij Zijn eerste encycliek de
woorden in den geest en in de pen gaf; „Ego
cogito cogitationes pacis et non afflictionis."
(Ik koester gedachten van vrede en'niet van
verdrukking)
Na God brengt de H. Vader dank aan den
souverein van Italië en zijn onvergelijkelijken
minister, aan wien voornamelijk de bekroning
van de onderhandelingen toegeschreven moet
worden, en aan Kardinaal Gasparri en markies
Francesco Pacelli.
Maar de H. Vader ziet zich helaas ver
plicht te zeggen, dat het tweede lustrum
Hem niet die serene blijdschap kan schen
ken, welke Hij zou wenschen. Zware zorgen
drukken Hem, allereerst vanwege de veel
vuldige kwellingen de H. Vader wil niet
zeggen algemeens, maar zeer zeker zijn de
kwellingen zeer talrijk en komen zij in
verschillende plaatsen voor waaraan de
Katholieke Actie, de oogappel des Pausen,
bloot staat.
De Katholieke Actie doet, zooals uit de beslag
legging op verschillende zetels en archieven
gebleken is, niet aan politiek, noch wil zij een
concurrentie zijn voor bepaalde organisaties. Zij
beoogt alleen goede Christenen te kweeken, die
hun Christendom daadwerkelijk beleven, waar
door tegelijkertijd ook eerste klas elementen
voor het algemeen welzijn worden gevormd.
Dit hebben wij, aldus de H. Vader, meermalen
aangetoond. Gelet op den ijver in lagere ran
gen is het duidelijk dat de kwellingen en pla
gerijen van hoogerhand worden toegelaten en
toestemming daartoe wordt verleend. Deze aan
vallen komen voor in geheel Italië. Gisteren nog
werd melding gemaakt van dergelijke aanvallen
in Venetië, Turijn en Bergamo, thans in Milaan,
waar de persoon van onzen beminden aarts
bisschop, is aangevallen om een uiteenzetting,
welke hij gegeven had met onze volle toe
stemming.
«D
God, onze Schepper en onze Redder, heeft
Zijn werk gewijd aan den individueelen mensch
en heeft hem geboden de maatschappij te dienen.
Deze maatschappij echter moet den mensch zijn
vrijheid en integriteit waar-borgen.
Vervolgens sprak de H. Vader over de schen
ding van het Concordaat met Italië, juist waar
dit het huwelijk betreft, wat voor den Katho
liek van het allergrootste belang is.
Deze schending heeft den H. Vader diep in
het hart getroffen. Hij wil niet in discussie
treden met hen, die beweren, dat het Concor
daat niet geschonden is. Hij wil slechts één
ding constateeren, een principieel feit, en wel
dat de interpretatie van een tweezijdig accocrd
niet afhangt van de interpretatie van één der
partijen.
Verder doelende op het bezoek van Adolf
Hitler aan Rome in het begin van dit jaar,
zeide Z.H. de Paus:
„Wanneer Ik denk aan de apotheose van
een kruis, dat, vijandig aan het kruis van
Christus werd opgericht in deze stad Rome,
wanneer ik denk aan de beleedigingen, het
concordaat aangedaan, alsmede aan andere
zaken welke ik heb besproken, dan acht ik
het niet overbodig te denken, dat men ten
slotte wel eenigen eerbied mag hebben voor
mijn grijze haren An plaats daarvan wenscht
men alles met voeten te treden. Of wil men
dan werkelijk nog erger dan lomp zijn?"
De Heilige Vader besloot Zijn toespraak tot
de Kardinalen met te herinneren aan Paus
Leo XIII.
Als de H. Vader de woorden van Paus Leo
XIII gebruikt, dan wil Hij ook diens groot
moedige vergevengsgezindheid indachtig zijn.
Zoo bidt Hij God de geesten te verlichten en
de harten gevoelig te maken voor waarheid en
rechtvaardigheid.
Ook nu weer offert de H. Vader Zijn leven
op, opdat de binnenlandsche vrede moge blij
ven bestaan, alsook de vrede voor de zielen
en 't geweten der menschen, voor den voorspoed
en welvaart van Italië, dat hem onder alle
dierbare landen dezer aarde het dierbaarst is,
evenals Christus Zijn vaderland lief had, Hij
Die Zich heeft gegeven om gemarteld te wor
den en te sterven voor het heil van de mensch
heid.
Bestuurd door den gezagvoerder Von
Weyrother heeft het K.L.M.-toestel „Koeti
lang" Zaterdagmiddag een drietal vluchten
van Eelde naar de Waddeneilanden Schier
monnikoog en Ameland gemaakt.
Bij de eerste vlucht zaten in het toestel drie
passagiers en 1250 kilogram post, waarvan 850
Kg. voor Schiermonnikoog en 400 Kg. voor
Ameland.
Van Ameland werden op de terugreis naar
Eelde 12 passagiers meegenomen, waarvan drie
bestemd voor Amsterdam en 9 voor Groningen.
Vervolgens werd een tweede vlucht gemaakt
naar Schiermonnikoog met 9 passagiers, terwijl
er zeven mee terug werden genomen.
Nadat de gezagvoerder de inzittenden op Eelde
had afgezet, vloog hij het toestel naar Den Hel
der, naar De Kooy, waar 12 passagiers en 800
Kg. post van de torpedoboot, die Vrijdag 'n mis
lukte poging deed Ameland te bereiken, werden
opgenomen. Hiermede werd naar Eelde terugge
keerd, waar nog een passagier aan boord kwam.
Opnieuw steeg het toestel op, thans weer naar
Ameland, waar de passagiers en de lading post
werden afgezet. De terugreis naar Eelde werd
aanvaard met twintig passagiers, onder wie
kleine kinderen. Negen reizigers waren bestemd
voor Amsterdam en elf voor Groningen.
Laat in den middag is de Koetilang naar
Schiphol teruggekeerd met aan boord 12 passa
giers en 300 kilogram post.
Totaal zijn per K.L.M.-vliegtuig Zaterdag naar
en van de eilanden vervoerd 60 passagiers en
3000 kilogram post.
BERLIJN, 24 Dec. (Reuter> In een
blijkbaar geïnspireerd artikel van den „Deut
sche Dienst'; wordt senator Pittman, lid
van den Senaat der Vereenigde Staten, een
struikroover genoemd.
Zijn verklaring inzake het anti-fascistische
gevoel van Amerika wordt een „knap uitgedach
te, brutale verstoring van den Kerstvrede" ge
noemd.
Naar Reuter verneemt, is men aan het mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken te Berlijn
druk bezig met te overwegen, welke reactie zal
volgen op de verwerping van het protest tegen
de redevoering van Ickes. Het is nog niet zeker
of er iets voor Kerstmis zal geschieden, maar
het is mogelijk, dat nog een korte mdedeeling
verstrekt wordt.
Intusschen heeft de Wilhelmstrasse besloten
geen verderen stap te doen in de controverse
met Washington tot na Kerstmis.
Evenals de vorige jaren heeft Hitier vanmid
dag te midden van de oude partijleden in de
groote zaal van de Löwenbraukeller het Kerst
feest gevierd.
De Führer hield een toespraak, waarin hij
herinnerde aan hetgeen in het afgeloopen jaar
tot stand is gebracht en hij besloot zijn rede
met een hoopvollen blik op het komende jaar.
WASHINGTON, 24 Dec. (Reuter). „Ik
zal doen, wat in mijn vermogen ligt om den
dag te verhaasten, die voorspeld is door
Isaias, den dag, waarop de menschen hun
zwaarden zullen omsmeden tot ploegscha
ren, waarop geen volk het zwaard meer zal
opheffen tegen een ander volk en zij den
oorlog niet meer zullen leeren", zeide Roo
sevelt heden in zijn jaarlijksche Kerstbood
schap tot het Amerikaansche volk.
Roosevelt bracht verder de vredespogingen
van het Westelijk halfrond in herinnering en
zeide het als een gelukkige omstandigheid te
beschouwen, dat de pan-Amerikaansche be
sprekingen te Lima met goed succes zouden
worden afgesloten, kort na den geboortedag
van den Vorst des Vredes.
Aan het slot van zijn boodschap zeide Roo
sevelt: „Wij wenschen den vrede. Wij wenschen
vrede en zullen werken voor den vrede. Wij
begeeren noch grondgebieden, noch bezittin
gen van eenige andere natie of volk".
ROME, 24 Dec. (Reuter) Officieel wordt te
Rome bekend gemaakt, dat aan Engeland en
Duitschland is medegedeeld, dat Italië het
Italiaansch-Fransche verdrag inzake Tunis van
1935 heeft opgezegd.
De Kerstrede van den H. Vader.
Ontevredenheid in Duitsche kringen over
de verklaring van Pittman en Ickes.
Slowaaksche patriotten willen herziening
van de grens met Hongarije.
Beginselen der Amerikaansche solidari
teit te Lima vastgelegd.
Aanvullingsbegrooting van Sociale Zaken
voor 1938.
Tijdelijke verhooging van het uurloon
van het P.T.T.-personeel in tijdelijken
dienst.
De „Koetilang heeft Zaterdagmiddag
drie vluchten naar Schiermonnikoog en
Ameland gemaakt.
Ook het eiland Texel is thans geisoleerd.
De ijsbanen mogen door de werkver
schaffing geveegd worden.
Vertegenwoordiger van bierhandel is te
Rotterdam aangehouden wegens verduis
tering van f 8.000.
Stand der clearing met Duitschland per
23 December.
TOKIO, 24 Dec. (Reuter) Het Japansche
departement van Buitenlandsche Zaken deelt
mede, dat Litwinof den Japanschen ambassa
deur gisteren verzekerd heeft, dat de Sovjet-
regeering bereid is de onderhandelingen over
de visscherij het volgend jaar voort te zetten.
VERWACHTING, geldig van hedenoch-
tend vroeg tot hedenavond:
VOOR HET GEHEELE LAND:
Matige tot lichte vorst, meest zwaar
bewolkt, geen sneeuwval van beteekenis,
meest matige Noordoostelijke tot Ooste-
lijken wind.
r\ VWU VA HUIT111III II TI r I I I T I f J
Stand op Zondag 1 uur v.m.: 769.1
Vorige stand: 766.6