VREDE OP AARDE K R M De Kersttoespraak van den Heiligen Vader „Zware zorgen drukken Ons om de veel vuldige kwellingen, waaraan Onze oogappel, de Katholieke Actie, bloot staat" Italië schond het Concordaat Drukke dag voor „Koetilang" Het nieuws van heden DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZONDAG 25 DECEMBER 1938 - OCHTENDBLAD BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE, NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week, per kwarfaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21552 De geboorte van Jezus Christus, den Heiland, was voor de menschheid de vervulling der tijden. Die geboorte, waarvan wij onze Christelijke jaartelling beginnen, was niet enkel een groot histo risch feit, zooals de stichting van Rome of de ontdekking van Amerika. Zij was inder daad het grootste feit van de geschiedenis der menschheid, het feit. waarop de oude menschheid als op de vervulling van haar eeuwenlang bestaan had gewacht. Maar zij was óók de doorbreking van die geschiede nis en van haar tragen, geboeiden gang. De weg van de menschheid was voortaan niet meer die van een trage karavaan op reis naar een eindeloos verafgelegen land, en nog minder die van een verdwaalde in een doolhof; het doel was bereikt, de dool hof lag ontsloten, de hemel ging open boven de aarde en het Rijk Gods kwam voor altijd onder de menschen. „Vrede op aarde," zongen de engelen in dien eersten Kerstnacht. Maar is erzoo vraagt heden meer dan ooit ons bewustzijn is er sindsdien vrede op aarde geweest' Reeds zoovele malen heeft de menschheid, heeft de christenheid, ook toen dat woord nog zijn volle beteekenis voor de samen leving der volken had, Kerstmis gevierd in oorlog, in bloed en vernieling. Waar is dan die vrede? De herders, die in dien eersten nacht de boodschap der engelen hoorden, hebben waarschijnlijk niet gedacht aan een poli- tieken vrede, aan een „Romeinschen vrede" of een wereldverdrag, maar aan den vrede in hun eigen hart en in den kring van hun eigen naasten. „Mijn vrede geef Ik u niet zooals de Wereld dien geeft," heeft de Verlosser later zelf gezegd. En den vrede, dien de wereld niet geeft, kan zij ook niet ontnemen. Oor log en verderf kunnen de wereld met leed vervullen, maar haar nooit meer afsluiten van den hemel; zij kunnen het licht, dat van boven komt, nooit meer verduisteren, zij kunnen den doolhof nooit meer toesluiten er. den kristallijnen vrede, die binnen in een ziel woont, nooit meer in troebelen strijd doen verkeeren. Dit alles mogen wij bedenken, nu wij Kerstmis vieren in een verscheurden en Wreeden tijd, waarin de wereld haar woest heid en haar nooden rauwer, dan sinds ge slachten het geval was, aan het daglicht uitbreidt. Wij mogen bedenken, dat het Rijk Gods niet van deze, maar ook niet van andere tijden is, doch, boven den tijd heer- schend, de aarde slechts met zijn adem aanraakt. Wij mogen ook bedenken, dat de zichtbare tegenstelling van de wereld met dien evangelischen vrede misschien niet erger is dan een bedrieglijke gelijkenis. Maar tochDe vrede op aarde is be loofd aan de menschen van goeden wil. De aanraking van het Rijk Gods zal ook het. aanschijn der aarde vernieuwen. En een innerlijke vrede, hoe volmaakt ook in kristallijnen helderheid, kan nimmer berus ten in den strijd, die menschen als ver scheurende dieren tegen elkander jaagt om eer of goed, om heerschappij of belang; hij kan er nimmer in berusten, dat deze aarde, die den mensch eerst als 'n paradijs was ge schonken en die van paradijselijke schoon heid nog zooveel behield, dat „deze gaarde ons," naar Dante's woord, „zoo wreed inaakt." „Het goede is van zichzelve mededeel zaam," zoo luidt een grondwet van de mo raal. Het goede wil zich meedeelen, zich hitbreiden, zich geven. En hoe zou dat anders kunnen zijn met het hooge goed van den vrede, die het innerlijk geluk der men schen uitmaakt? Hoe zou die vrede, die van binnen woont, niet uitstralen, uitbreken naar buiten en de wereld doortrèkken, doorwarmen met zijn weldadigheid? Daarom schrijnt er een ontzettende te genstelling tusschen den vrede Gods en den onvrede, die de huidige wereld doet star- staan van de wreedste wapenen. Het is Weliswaar een tegenstelling, die nimmer ge heel zal worden overwonnen. Maar het is een tegenstelling, die evenmin mag worden geloochend als aanvaard. Niet geloochend, doordat iemand zou willen zeggen, dat de belofte niet vervuld is, die de herders in den Kerstnacht hoorden. Ook in dezen tijd Weten millioenen harten, dat zij i s vervuld. Maar ook aanvaard die bekoring ligt heden nabij doordat iemand zou gaan gelooven, dat tot het wezen van den in- nerlijken vrede, den vrede Gods, niet de Wil en de plicht zouden 'behooren, zich uit te storten over de harde wereld, waarin wij leven, en dat het „beati pacifici", zalig de Vreedzamen, zou gesproken zijn voor de genen die den vrede zouden bezitten, zon der hem te deelen. Een vrede, die zich niet Uitstort, kan zelfs geen ware vrede zijn: alle goeds deelt van zichzelve mede. En daaruit moet onverbiddelijk worden verstaan, dat de wreede oorlogsgeest, die de wereld ver vult, alleen kan voortwoekeren, omdat in zoovelen de innerlijke vrede van het evan gelie is vervlogen of vergaan. Zalig zijn daarom de vredebrengers. Maar zij brengen hun vrede niet, zooals de wereld dien brengt, met congressen en conferenties, met compro missen en verdragen, die nooit meer waard zijn dan de geest, die ze moet vervullen. De weg van de natuur is die der trage ontwikkeling. De weg van een genade-looze menschheid zou ook, op zijn hoogst, een ttjorr won rm-HnnL-lrplincr Irnnnpu ziin. van schrede op schrede, van jaar tot jaar, een trage karavaanreis naar een onzichtbaar doel, en een reis, waarop elke instorting snel en elk weeropstaan langzaam is. Het rijk van Gods liefde kleeft niet aan dien tragen gang der natuur. Het is onder ons, en het kan elk oogenblik heerschen. De vrede ligt niet aan het eind van een afgemeten weg, dien de mensch en de menschheid moeten afleggen en waarin geen stap gezet kan worden dan na den vorigen; de vrede is 'n milde temperatuur, waartoe de menschheid door het vuur der liefde kan worden verwarmd. En dat vuur kan mateloos branden in ieder hart, het kan opvlammen op elke plaats in de samenle ving der menschen en der volken, het kan elk oogenblik ontploffen 't woord is niet Ce dwaas in een daad van één mensch. Er is géén grens gezet aan zijn explosief vermogen noch aan zijn stralende kracht. I? het niet vele en vele malen geschied, dat eén van die groote vuurharten, die de hei ligen waren, een stad, een land, een heel tijdperk verwarmde met zijn gloed? Wij allen, en zelfs zij, die Christus' naam vergeten zijn, gevoelen het Kerstlicht in den winternacht als het symbool van die explosie der liefde in de wreede wereld. Moge het ons heden verwarmen, moge dat vuur opspringen en niet meer dooven in ons eigen hart, moge 't zich verbreiden aan onzen naasten kring en verder, moge het allen verwarmen tot de Christelijke tempe ratuur van die „nieuwe gemeenschap", die door geen staatsmacht kan worden opge legd, maar die door 'n enkelen Christen al kan worden geleefd en levende gesticht, moge het de wereld ontvankelijk maken voor den vrede. Dat is onze wensch op Kerstmis van dit jaar, het 1938ste na Christus' geboorte, een witte Kerstmis in een donkere wereld. „O, Kersnacht; schooner dan de dagen, Hoe kan Herodes het Licht verdragen ,Dat in Uw duisternisse blinkt" De H. Vader is diep getroffen door de schending van het huwelijk, dat voor den Katholiek heilig is Gaarne offeren Wij opnieuw ons leven De H. Vader antwoordt De H. Vader begon met een dankwoord tot 's Pausen liefde voor Italië Totaal 60 passagiers en 3000 kilo gram post van en naar de eilanden Senator Pittman een struikroover!" Activiteit in de Wilhelmstrasse tegen de Ver. Staten Hitier viert Kerstfeest Dat zwaarden worden omgesmeed tot ploegen Roosevelt's Kerstboodschap tot het Amerikaansche volk Tunis ver drag van 1935 opgezegd Officieele mededeeling van Italië Wegens het Hoogfeest van Kerstmis zal dit blad Maandag avond en Dinsdagmorgen niet ver schijnen. DE DIRECTIE DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN Geen romantiek alleen De menschheid heeft nog van noode de romantiek van den Kerstnacht. Ze plaatst den Kerstboom, siert met rood, groen of wit de huiskamer en de café's en alles is „vol stemming". Het zij zoo! Symbolen spreken ten minste van een idee en de Kerst symbolen spreken tot geloovigen en ongeloovigen van het Kerstkind. Maar de Kerstnacht is er niet om wat- stemming, om wat romantiek. Kerst nacht is werkelijkheid. En die wer kelijkheid moet, los van alle stem ming en los van alle romantiek, in ons geboren worden. Het geheim van Kerstmis is geen geheim van het stemmingsvolle, maar het geheim van het wezenlijk gebeurde: God mensch geworden! Geen Kerstmisromantiek moeten we daarom zoeken in wat uiterlijkheid, maar Kerstmiswerke lijkheid: het Christuskind, eens ge boren in de velden van Bethlehem, thans herboren voor ons en in ons. Glorie aan God en den menschen vrede! Tot volgend jaar rust in visscherij-conflict Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini| NIEUWE HAABLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et.. Inget nnededeetlngen 50 cent; Idem op peg één 65 cent per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor «io kleine annonces „Omroepers" r!e de rubriek (Correggio, Dresden) Onze Romeinsche correspondent seinde d.d. 24 December: Zooals wij reeds in het kort meldden, ontving de H. Vader heden het College van Kardinalen en sprak Hij in Zijn antwoord op de Kerstwenschen, Hem overgebracht, o.a. over de conciliatie en de tegenwoordige ver houdingen tusschen Kerk en Staat in Italië. De deken van het College van Kardinalen, Z. Em. Kardinaal Granito di Belmonte, die na mens het geheele College van Kardinalen en de Romeinsche praelatuur het woord voerde, herinnerde aan den plotselingen hartaanval van den H. Vader in de laatste dagen van Novem ber j.l. „Te Deum laudamuB", aldus de Kardinaal, voor het feit, dat de hemel wederom niet in gebreke is gebleven. Hij zeide gaarne te ge denken dat naast de H. Theresia van Lisieux, de drie jongste Zaligen van Gods Kerk voor den H. Vader een voorspraak waren geweest. Voorts herinnerde de Kardinaal aan de grootmoedig heid, waarmede de H. Vader zijn leven had opgeofferd om tenslotte bij den aanblik van de vele gevaren die de H. Kerk thans bedreigen, te wijzen op de profetie van Christus: Zooals zij Mij vervolgd hebben, zoo zullen zij ook U vervolgen. Voor zwaar pessimisme is echter geen plaats, want, zooals de H. Vader steeds gezegd heeft: „De toekomst ligt in Gods handen en dus in goede handen." De Kardinaal eindigde met den wensch, dat het den Vader gegeven mocht zijn de drie heldinnen, die Hij dit jaar zalig verklaarde, eveneens heilig te mogen verklaren. PAUS PIUS XI het H. College niet alleen voor de Kerstwen schen, maar ook voor den steun, dien Hij van de Kardinalen bij het bestuur van deH. Kerk had mogen ondervinden. Het is heden, aldus de H. Vader, de Vigilie dag voor Kerstmis, maar het is heden als het ware nog een andere Vigiliedag, nJ. die van het tweede lustrum van de Conciliatie tusschen Italië en den H. Stoel. Van verschillende zijden was den H. Vader gevraagd daaraan een ge dachte te wijden en in verband daarmede een wenk te geven, die noodzakelijk scheen. Zeker is, dat het zeer bijzondere auditorium van thans daartoe een aansporing is. De H. Vader haast zich te verzekeren dat Zijn viering van dat tweede lustrum een hymne zou zijn van den allergrootsten dank aan de goddelijke goedheid, Die Hem reeds bij Zijn eerste encycliek de woorden in den geest en in de pen gaf; „Ego cogito cogitationes pacis et non afflictionis." (Ik koester gedachten van vrede en'niet van verdrukking) Na God brengt de H. Vader dank aan den souverein van Italië en zijn onvergelijkelijken minister, aan wien voornamelijk de bekroning van de onderhandelingen toegeschreven moet worden, en aan Kardinaal Gasparri en markies Francesco Pacelli. Maar de H. Vader ziet zich helaas ver plicht te zeggen, dat het tweede lustrum Hem niet die serene blijdschap kan schen ken, welke Hij zou wenschen. Zware zorgen drukken Hem, allereerst vanwege de veel vuldige kwellingen de H. Vader wil niet zeggen algemeens, maar zeer zeker zijn de kwellingen zeer talrijk en komen zij in verschillende plaatsen voor waaraan de Katholieke Actie, de oogappel des Pausen, bloot staat. De Katholieke Actie doet, zooals uit de beslag legging op verschillende zetels en archieven gebleken is, niet aan politiek, noch wil zij een concurrentie zijn voor bepaalde organisaties. Zij beoogt alleen goede Christenen te kweeken, die hun Christendom daadwerkelijk beleven, waar door tegelijkertijd ook eerste klas elementen voor het algemeen welzijn worden gevormd. Dit hebben wij, aldus de H. Vader, meermalen aangetoond. Gelet op den ijver in lagere ran gen is het duidelijk dat de kwellingen en pla gerijen van hoogerhand worden toegelaten en toestemming daartoe wordt verleend. Deze aan vallen komen voor in geheel Italië. Gisteren nog werd melding gemaakt van dergelijke aanvallen in Venetië, Turijn en Bergamo, thans in Milaan, waar de persoon van onzen beminden aarts bisschop, is aangevallen om een uiteenzetting, welke hij gegeven had met onze volle toe stemming. «D God, onze Schepper en onze Redder, heeft Zijn werk gewijd aan den individueelen mensch en heeft hem geboden de maatschappij te dienen. Deze maatschappij echter moet den mensch zijn vrijheid en integriteit waar-borgen. Vervolgens sprak de H. Vader over de schen ding van het Concordaat met Italië, juist waar dit het huwelijk betreft, wat voor den Katho liek van het allergrootste belang is. Deze schending heeft den H. Vader diep in het hart getroffen. Hij wil niet in discussie treden met hen, die beweren, dat het Concor daat niet geschonden is. Hij wil slechts één ding constateeren, een principieel feit, en wel dat de interpretatie van een tweezijdig accocrd niet afhangt van de interpretatie van één der partijen. Verder doelende op het bezoek van Adolf Hitler aan Rome in het begin van dit jaar, zeide Z.H. de Paus: „Wanneer Ik denk aan de apotheose van een kruis, dat, vijandig aan het kruis van Christus werd opgericht in deze stad Rome, wanneer ik denk aan de beleedigingen, het concordaat aangedaan, alsmede aan andere zaken welke ik heb besproken, dan acht ik het niet overbodig te denken, dat men ten slotte wel eenigen eerbied mag hebben voor mijn grijze haren An plaats daarvan wenscht men alles met voeten te treden. Of wil men dan werkelijk nog erger dan lomp zijn?" De Heilige Vader besloot Zijn toespraak tot de Kardinalen met te herinneren aan Paus Leo XIII. Als de H. Vader de woorden van Paus Leo XIII gebruikt, dan wil Hij ook diens groot moedige vergevengsgezindheid indachtig zijn. Zoo bidt Hij God de geesten te verlichten en de harten gevoelig te maken voor waarheid en rechtvaardigheid. Ook nu weer offert de H. Vader Zijn leven op, opdat de binnenlandsche vrede moge blij ven bestaan, alsook de vrede voor de zielen en 't geweten der menschen, voor den voorspoed en welvaart van Italië, dat hem onder alle dierbare landen dezer aarde het dierbaarst is, evenals Christus Zijn vaderland lief had, Hij Die Zich heeft gegeven om gemarteld te wor den en te sterven voor het heil van de mensch heid. Bestuurd door den gezagvoerder Von Weyrother heeft het K.L.M.-toestel „Koeti lang" Zaterdagmiddag een drietal vluchten van Eelde naar de Waddeneilanden Schier monnikoog en Ameland gemaakt. Bij de eerste vlucht zaten in het toestel drie passagiers en 1250 kilogram post, waarvan 850 Kg. voor Schiermonnikoog en 400 Kg. voor Ameland. Van Ameland werden op de terugreis naar Eelde 12 passagiers meegenomen, waarvan drie bestemd voor Amsterdam en 9 voor Groningen. Vervolgens werd een tweede vlucht gemaakt naar Schiermonnikoog met 9 passagiers, terwijl er zeven mee terug werden genomen. Nadat de gezagvoerder de inzittenden op Eelde had afgezet, vloog hij het toestel naar Den Hel der, naar De Kooy, waar 12 passagiers en 800 Kg. post van de torpedoboot, die Vrijdag 'n mis lukte poging deed Ameland te bereiken, werden opgenomen. Hiermede werd naar Eelde terugge keerd, waar nog een passagier aan boord kwam. Opnieuw steeg het toestel op, thans weer naar Ameland, waar de passagiers en de lading post werden afgezet. De terugreis naar Eelde werd aanvaard met twintig passagiers, onder wie kleine kinderen. Negen reizigers waren bestemd voor Amsterdam en elf voor Groningen. Laat in den middag is de Koetilang naar Schiphol teruggekeerd met aan boord 12 passa giers en 300 kilogram post. Totaal zijn per K.L.M.-vliegtuig Zaterdag naar en van de eilanden vervoerd 60 passagiers en 3000 kilogram post. BERLIJN, 24 Dec. (Reuter> In een blijkbaar geïnspireerd artikel van den „Deut sche Dienst'; wordt senator Pittman, lid van den Senaat der Vereenigde Staten, een struikroover genoemd. Zijn verklaring inzake het anti-fascistische gevoel van Amerika wordt een „knap uitgedach te, brutale verstoring van den Kerstvrede" ge noemd. Naar Reuter verneemt, is men aan het mi nisterie van Buitenlandsche Zaken te Berlijn druk bezig met te overwegen, welke reactie zal volgen op de verwerping van het protest tegen de redevoering van Ickes. Het is nog niet zeker of er iets voor Kerstmis zal geschieden, maar het is mogelijk, dat nog een korte mdedeeling verstrekt wordt. Intusschen heeft de Wilhelmstrasse besloten geen verderen stap te doen in de controverse met Washington tot na Kerstmis. Evenals de vorige jaren heeft Hitier vanmid dag te midden van de oude partijleden in de groote zaal van de Löwenbraukeller het Kerst feest gevierd. De Führer hield een toespraak, waarin hij herinnerde aan hetgeen in het afgeloopen jaar tot stand is gebracht en hij besloot zijn rede met een hoopvollen blik op het komende jaar. WASHINGTON, 24 Dec. (Reuter). „Ik zal doen, wat in mijn vermogen ligt om den dag te verhaasten, die voorspeld is door Isaias, den dag, waarop de menschen hun zwaarden zullen omsmeden tot ploegscha ren, waarop geen volk het zwaard meer zal opheffen tegen een ander volk en zij den oorlog niet meer zullen leeren", zeide Roo sevelt heden in zijn jaarlijksche Kerstbood schap tot het Amerikaansche volk. Roosevelt bracht verder de vredespogingen van het Westelijk halfrond in herinnering en zeide het als een gelukkige omstandigheid te beschouwen, dat de pan-Amerikaansche be sprekingen te Lima met goed succes zouden worden afgesloten, kort na den geboortedag van den Vorst des Vredes. Aan het slot van zijn boodschap zeide Roo sevelt: „Wij wenschen den vrede. Wij wenschen vrede en zullen werken voor den vrede. Wij begeeren noch grondgebieden, noch bezittin gen van eenige andere natie of volk". ROME, 24 Dec. (Reuter) Officieel wordt te Rome bekend gemaakt, dat aan Engeland en Duitschland is medegedeeld, dat Italië het Italiaansch-Fransche verdrag inzake Tunis van 1935 heeft opgezegd. De Kerstrede van den H. Vader. Ontevredenheid in Duitsche kringen over de verklaring van Pittman en Ickes. Slowaaksche patriotten willen herziening van de grens met Hongarije. Beginselen der Amerikaansche solidari teit te Lima vastgelegd. Aanvullingsbegrooting van Sociale Zaken voor 1938. Tijdelijke verhooging van het uurloon van het P.T.T.-personeel in tijdelijken dienst. De „Koetilang heeft Zaterdagmiddag drie vluchten naar Schiermonnikoog en Ameland gemaakt. Ook het eiland Texel is thans geisoleerd. De ijsbanen mogen door de werkver schaffing geveegd worden. Vertegenwoordiger van bierhandel is te Rotterdam aangehouden wegens verduis tering van f 8.000. Stand der clearing met Duitschland per 23 December. TOKIO, 24 Dec. (Reuter) Het Japansche departement van Buitenlandsche Zaken deelt mede, dat Litwinof den Japanschen ambassa deur gisteren verzekerd heeft, dat de Sovjet- regeering bereid is de onderhandelingen over de visscherij het volgend jaar voort te zetten. VERWACHTING, geldig van hedenoch- tend vroeg tot hedenavond: VOOR HET GEHEELE LAND: Matige tot lichte vorst, meest zwaar bewolkt, geen sneeuwval van beteekenis, meest matige Noordoostelijke tot Ooste- lijken wind. r\ VWU VA HUIT111III II TI r I I I T I f J Stand op Zondag 1 uur v.m.: 769.1 Vorige stand: 766.6

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1