Siwdta
L0TTGERING
RYNBENDE'S
Kerstmis beteekende voor Spanje
bloedige strijd
E. Vandervelde t
Treinramp in den
Kerstnacht
m
SMIT'S
W ater schade
Het nieuws van heden
CENTRALE RADIO ONTVANGST
VOORTZETTING VAN HET
RECHTSCHE OFFENSIEF
GEEN VERZOENING VAN
BLUM EN FAURE
RESTAURANT
DEN HOUT
FISK safti flight
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 27 DECEMDER 1938 - AVONDBLAD
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
ZEER OUDE GENEVER
In de afgeloopen vier dagen rukten
de rechtschen over een diepte
van bijna 30 K.M. op
Verzet van Barcelona
nog krachtig
Weer brandde het
te Rotterdam
De leider der socialisten in België
hedenochtend overleden
Partij grondnoten vormde gretig
voedsel voor het vuur
De Kerstdagen in de
Ver. Staten
4 - 4
V
Twee personentreinen in
Roemenië met elkaar
in botsing
SS dooden en 325
gewonden
COMMENE AMBASSADEUR
BIJ HET VATICAAN
SAN MARCO-PLEIN ONDER
WATER
De dooi is ingevallen. Het is thans uit met de. sneeuw- en ijspret
Het Weer
nog rilt, dan
Zevenhonderd kippen
verbrand
Brandweerman te Winschoten
breekt een been
Karei Capekt
Kerstboodschap van
Kardinaal Verdier
Drie schepen in nood
bij Oostmahorn
Weet wat U eet!
OLIEBOLLEN
APPELBEIGNETS
APPELFLAPPEN
BERLINERBOLLEN
SNEEUWBALLEN
Idem met Slagroom
'Luxe Bakkerijen
aan Vloerkleeden
11561 TELEF. 10771
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
VOORKOMT
MOEILIJKHEDEN
ét* nATunfiAnt
WTACKt en5ALADE5AU5
Strooper ontlastte zijn
geweten
f TE DEN HAAG
BEZUIDEHHOUTSÈHEWEG 11-13
BIJ STAATSSPOOR
Het aangewezen adres voor Uw maaltijden
SPECIAAL MENU OP VASTENDAGEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
voor den Man van Oud-Vader-
landsch. slag. Ivoorkleurig -
Pittig - maar ioch zachi van
smaak.
Per liierkruik f 3.75
BURGOS, 27 Dec. Gedurende de Kerst
dagen werd de strijd in Spanje met onver
minderde heftigheid gevoerd. Zondagavond
deelde Radio Nacional omtrent de militaire
operaties in Catalonië mede:
De rechtsche troepen zetten hun schitte
renden opmarsch aan het front van Cata
lonië voort en zij hebben alle gestelde objec
tieven bereikt. In den Noordelijken sector
van dit front werd over een diepte van tien
kilometer opgerukt.
De rechtsche eenheden bezetten o.a. de dorpen
Garrosa, Las Gavillas, Aspa en Almatret. In den
Zuidelijken sector zijn de rechtsche strijdkrach
ten acht kilometer opgerukt, waarbij de tegen
stand van den vijand op schitterende wijze
werd gebroken.
Het is nog altijd onder buitengewoon ongun
stige omstandigheden, dat de soldaten van beide
partijen in Catalonië strijd moeten leveren. Het
heeft opgehouden met sneeuwen, maar nu is de
koude weer toegenomen. In vele sectoren be
vinden zich nog geen behoorlijk begaanbare
wegen, zoodat de soldaten zich door het berg
landschap een weg moeten banen. Vandaar, dat
vele militairen hun schoenen hebben uitgetrok
ken, hun voeten met dikke doeken omwikkel
den, en aldus den tocht door de sneeuw en over
de stukken rots voortzetten.
Desondanks wisten de nationalisten in de
afgeloopen vier dagen over een gemiddelde
diepte van bijna 30 K.M. op te rukken.
Volgens personen te Burgos en aan het front
kan men zeggen, dat Franco's offensief in de
richting van Barcelona in zijn beginstadium
geslaagd is. Op den vierden dag van den alge-
meenen aanval hebben de rechtsche troepen
den strijd energiek voortgezet in alle sectoren,
waar zij bij hun eersten aanval wiggen in het
vijandelijke front hadden gedreven. Het eerst
volgende doel is thans Grana della Albages en
Castel Dasens, van waaruit de rechtsche troepen
den weg LeridaTarragona onmiddellijk be
dreigen.
Het offensief wordt ondernomen door zes le
gerkorpsen en een korps van legionarissen, dat
voor een derde deel bestaat uit Italiaansche
infanterie. Franco beschikt over minstens 500
vliegtuigen.
Maandagavond te 20 uur deelde het radio
station te Malaga mede, dat de rechtsche troe
pen de belangrijke stad Borjas Blancas hebben
bezet. Zij zijn ook binnengedrongen in de pro
vincie Tarragona, waar hun tegenstanders in
de Sierra Llena een machtig stelsel van ver
sterkingen hebben aangelegd.
Onder de lawine van granaten hebben de
republikeinen, naar Havas uit Lerida meldt,
aanvankelijk weinig verzet geboden, doch later
kwam daarin verandering, al scheen er weinig
samenhang te bestaan tusschen de verschillende
tegenaanvallen.
Omtrent het verloop van den strijd in den
Noordelijken sector wordt uit Burgos slechts
gemeld, dat de troepen daar 10 K.M. konden
vorderen. De sneeuw ligt veel hooger dan in
den Zuidelijken sector, zoodat de opmarsch ook
veel moeilijker is.
In het officieele legerbericht van 't ministerie
van Defensie wordt gezegd, dat de republikein-
sche troepen in de zone van Tremp zich schit
terend verweren en den vijand zware verliezen
toebrengen. Aanvallen in de sectoren van de
Segre en Cogull zijn afgeslagen. Tijdens een
luchtgevecht zijn vijf vliegtuigen der' nationa
listen neergeschoten. Vliegtuigen van Franco
hebben Reus gebombardeerd, met het gevolg,
dat negen menschen in deze stad den dood
hebben gevonden.
Maandag hebben vier rechtsche driemotorige
vliegtuigen Almedijar (bij Estremadura) gebom
bardeerd. Er zy'n dertien personen gedood, 22
werden gewond en veertien huizen werden ver
woest.
IJs-oogst bij Berlijn. Met een cirkelzaag
worden de ijsblokken uitgesneden om ze
voor andere doeleinden te gebruiken
BRUSSEL, 27 Dec. (Belga). Vanochtend
om half zes is de leider der Belgische so
cialisten Emile Vandervelde overleden.
Zondag heeft Vandervelde met zijn vriend
Louis de Brouckere den voorzitter van de
tweede internationale, het noenmaal gebruikt
in het gebouw van de socialistische partij. Des
avonds werd Vandervelde, na een bezoek aan
een bioscoop, onwel. Sedert Maandagavond half
elf was hij buiten bewustzijn geweest.
De Belgische politicus, jurist en schrijver,
Emile Vandervelde werd in 1865 geboren en is
dus 73 jaar oud geworden. Hij heeft zijn studie
volbracht aan de Universiteit van Brussel.
Reeds op 20-jarigen leeftijd trad hij toe tot
de arbeidersbeweging. In 1894 werd hij lid van
het parlement, in 1914 minister van staat. In
de oorlogsjaren was hij minister zonder porte
feuille en minister voor de levensmiddelenvoor
ziening. In 1917 en 1918 was hij lid van den
raad van oorlog. In 1918 werd hij minister van
oorlog, terwijl hij van 19251927 de portefeuil
le van Buitenlandsche Zaken had. Tot Janu
ari 1937 was hij in de regeering van Van
Zeeland minister van Volksgezondheid.
Hij was hoogleeraar aan de Universiteit van
Brussel, bestuurslid der werkliedenpartij, en
van de socialistische internationale.
Van zijn hand verschenen verscheidene wer
ken.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is om
half twee brand uitgebroken op de tweede ver
dieping van een pand aan de tweede Lom
bardstraat te Rotterdam, bewoond door de fa
milie J. J. D.
De brand is vermoedelijk te wijten aan het
feit, dat vuur uit de kachel is gevallen. De be
woners hebben zich in allerijl in veiligheid
moeten stellen, daar het vuur in razende snel
heid om zich heen greep, zoodat ook weldra de
zolderverdieping in lichter laaie stond. Hoewel
direct eenige slangenwagens in dienst werden
gesteld, heeft men niet kunnen voorkomen, dat
het vuur eveneens oversloeg naar het belenden
de pand, waarin is ondergebracht het pakhuis
van den heer W. M. Hierin lagen groote voor
raden grondnoten opgeslagen, die een gretige
prooi voor het vuur vormden.
Inmiddels waren reeds zes stralen van slan
genwagens in dienst gesteld, maar er was geen
kijk op, dat men het vuur, dat in beide pan
den nog hoog oplaaide, meester kon worden.
Daarom heeft hoofdman Ph. van Ommeren,
die de leiding van het blusschingswerk had, 'n
motcrspuit ontboden, die met één straal ging
werken, waarop men spoedig het vuur .onder
de knie had. Een tweede straal van de motor
spuit, die in reserve was gehouden, heeft men
niet in dienst behoeven te stellen.
De zolderverdieping en de tweede étage van
het pand zijn uitgebrand. De bewoner was niet
verzekerd.
Het pakhtus en de voorraden van den heer
M. hebben veel brand- en waterschade opge-
loopen. Hier was alles verzekerd. Tot Zondag
ochtend twaalf uur is men bezig geweest met
het nablusschen met. drie stralen. Tevens heeft
men tot dat tijdstip de handen vol gehad met
het opruimingswerk. Er waren n.l. heel wat
zakken grondnoten naar buiten geworpen.
NEW-YORK, 27 Dec. (Reuter). Gedurende
de Kerstdagen zijn in de Vereenigde Staten
344 personen om het leven gekomen bij auto
ongelukken, branden, zelfmoorden en gevallen
van verdrinking. Alleen bij verkeersongelukken
werden 263 personen gedood.
In de meeste steden was het voor den tijd
van het jaar nogal warm. In de kerken was
het zeer druk. Er werd gebeden voor de slacht
offers der vervolgingen in Europa.
Ook Marken heeft geprofiteerd van de gelegenheid en talrijke bewoners van het
eiland hebben een baantje op de gladde ijzers gemaakt
BOEKAREST, 26 Dec. (Havas). In den
Kerstnacht is een personentrein, die van Ga-
latz op weg was naar Chisinau, nabij het
station Vaicaitzei in Zuid-Bessarabië in bot
sing gekomen met een van den tegenoverge-
stelden kant komenden personentrein.
Uit de puinhoopen heeft men reeds 85 doo
den geborgen, alsmede 325 gewonden, waar
van er velen in zorgwekkenden toestand
verkecren.
De slachtoffers zijn meest vacantiegaugers,
die van de lage Kersttarieven gebruik maakten
om naar huis terug te keeren en daar Kerstmis
te vieren. Men vreest, dat er onder de puinhoo
pen van de houten wagons nog meer gewonden
liggen.
Het reddingswerk werd ernstig bemoeilijkt
doordat tengevolge van het slechte weer het ver
keer groote vertraging ondervond en de telefoon
leidingen waren verbroken. Niettemin heeft men
uit Galatz twee treinen met dokters en ver
plegend personeel kunnen zenden.
De twee locomotieven waren volkomen ver
nield. Zeven wagens waren totaal verbrijzeld
en alle overige min of meer beschadigd.
In den loop van den nacht hebben de Roe-
meensche ministers van Verkeer en Volksge
zondheid zich naar de plaats van de ramp be
geven.
Uit het voorloopig onderzoek is gebleken, dat
de van Galatz komende trein te Vaicaitzei op
den van den tegenovergsstelden kant komenden
trein had moeten wachten, doch door tot nu toe
nog niet opgehelderde oorzaak is doorgereden.
Het schijnt, dat de stationschef te Galatz den
machinist een schriftelijke opdracht had gege
ven, niet zooals gewoonlijk op het enkelsporige
traject te Frecatai op den trein uit tegenover
gestelde richting te wachten, doch eerst op het
volgende station, Etulea, omdat de andere trein
vertraging had. Deze tweede trein wachtte ech
ter niet te Etulea.
De stationschefs van Galatz en Frecatai zijn
in hechtenis genomen.
BOEKAREST, 27 Dec. (Havas). Het agent
schap Rador deelt mede. dat Commene be
noemd is tot ambassadeur bij den Heiligen
Stoel.
VENETIë, 24 Dec. (D.N.B.) De krachtige
wind heeft in Venetië het water opgestuwd
en de stad op alle laaggelegen deelen - over
stroomd. Het San Marco-plein kan men slechts
in bootjes oversteken. Talrijke winkels hebben
waterschade gekregen.
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
1 VOOR DE KUSTSTROOK:
lichte tot matige dooi, wisselende bewol-
king, geen neerslag van beteekenis, mati
js ge, tijdelijk krachtige Noordwestelijke
wind.
VOOR HET BINNENLAND:
des nachts temperatuur om het vriespunt,
overdag lichte tot matige dooi, wisselend
bewolkt met plaatselijk nevel in den
nacht en den ochtend, geen neerslag van
beteekenis, meest matige Noordwestelijke
wind.
1 WAARSCHUWING VOOR HET
VERKEER:
gewaarschuwd wordt tegen het gevaar
van plaatselijk gladde wegen in het Zuid-
oosten des lands.
EE Zon op v.m. 8.11 onder n.m. 3.50 uur.
Licht op n.m. 4.20. Maan op v.m. 10.31
mder n.m. 10.10. Eerste kwartier 29 Dec.
j
Heerlijke, vlug
oplossende
a n ij s blokjes
10 cis. per pakje
FIRMA TONNEMA Cie. SNEEK
Den tweeden Kerstdag, 's middags omstreeks
'half vier, heeft een felle brand gewoed in het
woonhuis van den etaleur Brinkman en het
aangrenzende pakhuis van den kippenkoopman
H. Beerkma aan het Omsmedingskanaal te
Winschoten.
De brandweer uit Winschoten bestreed het
vuur met drie stralen, doch kon niet verhin
deren, dat het geheele pakhuis een prooi der
vlammen werd, terwijl het woonhuis gedeelte
lijk werd vernield. De inboedel is voor een deel
gered Zevenhonderd kippen kwamen in de
vlammen om, terwijl twee auto's zijn ver
brand.
De oorzaak van den brand is onbekend. De
schade wordt door verzekering gedekt.
De zestigjarige brandwacht R. Boelsen uit
V/inschoten is bij dit blusschingswerk zoo on
gelukkig komen te vallen, dat hij een been
brak. De man is ter verpleging in het R.K.
Ziekenhuis te Winschoten opgenomen.
PRAAG, 25 Dec. (Havas) Na een korte
ziekte is op 48-jarigen leeftijd te Praag over
leden de'schrijver Karei Gapek, een der opmer
kelijkste figuren in de litteraire wereld van
Tsjecho-Slowakije.
Capek was een persoonlijke vriend van pre
sident Masaryk. Hij werd herhaaldelijk genoemd
als candidaat voor den Nobelprijs. Over zijn
bezoek aan Nederland schreef Capek een ook
hier te lande veel gelezen boekje „Holland", dat
hy eigenhandig illustreerde.,
PARIJS, 26 Dec. (Havas) "De commissie
voor de resoluties van het Socialistisch
Partijcongres is er niet in geslaagd, een ac-
coord over de buitenlandsche politiek tot
stand te brengen tusschen de groep-Blum
en de groep-Faure. Beide groepen hand
haven hun standpunt. In de commissie kreeg
de motie-Blum-Zyromski-Lebas (tegen de
politiek van München) 18 stemmen. De
motie van Paul Faure, welke voortzetting
van de vredespolitiek van München beoogt,
kreeg 11 stemmen. Vier commissieleden heb
ben zich onthouden.
By de opening der zitting van het congres
las eerst Paul Faure, de secretaris-generaal der
partij, zijn motie voor. Hij zegt daarin, dat her
bewapening geen doel kan zijn en dat bestrij
ding van het fascisme niet beteekent het voeren
van oorlog met een fascistisch land. De party
moet streven naar een vreedzaam bestaan van de
democratische naast de dictatoriale landen. De
Fransche internationale politiek moet alleen
door de vredesbelangen geleid worden. Dat zal
siechts bereikt kunnen worden door een opgeven
van den bewapeningswedloop. Een Fransch-
Duitsche entente wordt beschouwd als het voor
spel van een algemeene verzoening.
Blum kreeg daarop de gelegenheid zijn motie
voor te lezen, waarin het volgende wordt gezegd.
De partij veroordeelt eenstemmig den oorlog.
Het gaat thans om de vraag, of de partij zich
nog kan houden aan haar historische houding
en doctrinair standpunt. De partij moet de oor
logsgevaren vaststellen, welke door de accoor-
den van München nog zijn toegenomen, al is de
oorlog zelf uitgesteld. De party moet erkennen,
dat de zuiver socialistische methodes van den
stryd tegen de oorlogsgevaren thans niet meer
toegepast kunnen worden. De partij verklaart
dus, zonder voorbehoud deel te nemen aan de
verdediging van het land tegen alles, wat de
integriteit van het geheele grondgebied en de
souvereiniteit van zijn politieke onafhankelijk
heid zou bedreigen. Die taak bestaat uit het
geven van de hoogste technische doeltreffend
heid aan de nationale verdediging. Op de col
lectieve veiligheid alleen kan niet meer gerekend
worden. De verdragen van wederzijdschen bij
stand, waaraan men zich niet meer wenscht te
houden, moeten opgezegd worden. Wel gehand
haafd moeten worden de verdragen met Enge
land en de Sovjet-Unie.
De motie spreekt zich dan verder uit tegen
de bezetting door een tegenstander van het
nationalistische Spanje, de Balearen en de Ca-
narische eilanden, zy richt zich niet tegen
rechtstreeksche besprekingen met de dictaturen,
mits die tot een regeling van alle Europeesche
problemen leiden. Er wordt gepleit voor een uit
gebreide internationale conferentie, ter verkrij
ging van regelingen, die leiden tot een politieke
entente en economische samenwerking der vol
ken.
Uitvoerig lichtte Blum daarna zijn motie toe.
Naar Havas verder verneemt, bestaat er ook
over de binnenlandsche politiek verdeeldheid
tusschen de verschillende groepen. Het aantal
sprekers is zoo groot, dat de spreektijd gerant
soeneerd moest worden.
Bij de stemming op het Congres over de
buitenlandsche politiek behaalde Blum 4322
stemmen, Paul Faure 2837 en Gukowsky 60
stemmen. Er waren 1014 onthoudingen, ter-
wyi er 181 stemgerechtigden afwezig waren.
De motie tegen de wetsdecreten en de re
geering Daladier verkreeg 7616 stemmen.
PARIJS, 27 Dec. (Havas). De aartsbisschop
van Parijs, Kardinaal Verdier, heeft per radio
een Kerstboodschap uitgezonden, waarin hij
vredeswenschen uitsprak en een beroep deed
op de eenheid van alle Franschen.
„Vlak bij ons en in het verre oosten vloeit
nog steeds menschelijk bloed. Intusschen brengt
deze Kerstmis ons, naar het schijnt, verwach
tingen en het is slechts van ons afhankelijk
die te versterken. Tijdens het afloopende jaar
hebben wy uren van angstige ongerustheid be
leefd. De oorlog stond voor onze deur. De he
mel aan den eenen kant en aan den anderen
de actieve samenwerking tusschen Frankryk
en een groote verbonden natie nebben hem
verwyderd. De eenheid van Frankryk en En
geland is nauwer dan ooit. Dat vormt onze
eerste hoop". De tweede hoop zag de Kardi
naal in de eenheid, die tusschen de Franschen
ontstaat en in het herlevend vertrouwen. De
Kardinaal eindigde met een verheerlijking
van de vrijheid, „die de ware eer des men
schen blijft, de voorwaarde voor zijn verdien
ste en tenslotte de beste waarborg voor zyn
geluk".
Volgens een op het reddingsstation te Oost
mahorn ontvangen bericht, afgezonden door de
kustwacht te Rottumeroog, bevonden zich Maan
dag in de nabijheid van dit eiland drie vaar
tuigen, die in het ijs bekneld zaten, in een
moeilijke positie.
Een dezer vaartuigen, een te Leer in Duitsch-
land thuis behoorende schelpenzuiger, bevaren
door schipper Houwing, had de vlag geheschen.
De motorreddingboot „Insulinde" van de Noord-
Zuidhollandsche Redding Maatschappij, onder
bevel van schipper Toxopeus, is toen van Oost
mahorn ter assistentie uitgevaren. Wegens het
vele drijfijs op de Wadden moest de redding
boot den geheelen nacht buitengaats biyven
en zou by het aanbreken van den dag trach
ten de in nood verkeerende vaartuigen te be
reiken.
Aangezien deze vaartuigen reeds geduren
de de geheele winterperiode geen verbinding
met de kust hebben gehad, vreest men dat
er een ernstig gebrek aan voedsel en water
zal zijn.
De beide andere vaartuigen behooren in de
provincie Groningen thuis.
VIJF EN ZESTICSTE JAARGANG No. 21553
op Oudejaarsavond:
UITSLUITEND MET
ROOMBOTER BEREID!
Tel. 10876 13714 11643 12193
Frankrijks antwoordnota te Rome over
handigd.
De Amerikaansche republieken verkla
ren zich te Lima solidair.
Krachtige voortzetting van het rechtsche
offensief in Spanje.
De leider der Belgische socialisten Emile
Vandervelde hedenochtend overleden.
De bekende Tsjechische schrijver Karei
Capek overleden.
Ernstige treinramp in Roemenië.
Geen verzoening tusschen Blum en Faure
Nabij Oostmahorn verkeeren drie sche
pen in nood.
Benoemingen in het Aartsbisdom en in
het bisdom Haarlem.
Felle branden te Rotterdam en Win
schoten.
Talrijke arrestaties in verband met het
zedenschandaal te Batavia.
o
DE FMHPftOEVEB CEBPUIKT AVAklU I F*
Sluit 1938 af met een aansluiting-
op de radio centrale
Dit verzekert U een storingvrye ontvangst
Op Oudejaarsnacht tot na 2 uur
Haarlem Tel. lOOlO
In den Kerstnacht van 1929 is te Stouten-
burg de jachtopziener Kuyt doodgeschoten.
Eenige personen werden van dien moord ver
dacht en allereerst viel de aandacht op enkele
beruchte typen uit het stroopersgilde.
Drie stroopers uit Nijkerkerveen hebben dan
ook te Utrecht in voorarrest gezeten.
Thans schijnt, zoo meldt het „Nieuws van den
Dag", een zekere K. uit Amersfoort, die kort
geleden is aangehouden wegens diefstal van
kippen, in het Huis van Bewaring zijn geweten
ontlast te hebben met de bekentenis, dat hy
met nog iemand den moord heeft gepleegd. Hij
is een van de drie stroopers, die destyds in
voorarrest hebben gezeten.
K. werd eenige weken geleden aangehouden
door de marechaussee, omdat hij werd verdacht
van kippendicfstal. Hij werd aangetroffen met
een fazant en een kip in eên zak. De kip miste
den kop. K. beweerde die te hebben gekocht en
hij mocht verder rijden. Maar hy kreeg een
waarschuwing voor het gemis van een achter
licht. Toen de wachtmeester der marechaussêe
op zijn verdere ronde een afgesneden kippen
kop vond, begreep hij. dat K. hem had voor
gelogen. K. werd weer aangehouden en toen
bleek de kop op het kippenlichaam te passen.
K. werd toen als verdacht van kippendiefstal
aangehouden en naar Utrecht overgebracht.
Daar werd hij veroordeeld tot zes maanden ge
vangenisstraf.