De nationalisten melden aanzienlijke successen Duitsche bladen ergeren zich Overeenkomst van bruin en rood m IsWangTsjingWei gevlucht? Ameland nog in zijn isolement Het nieuws van heden TERREINWINST VAN 600 VIERK. KILOMETER DE BAROMETER I HEERKENS THIJSSEN a Co. f GLASVERZEKERINGEN VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE. NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM WOENSDAG 28 DECEMBER 1938 - OCHTENDBLAD VIJF EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 21554 Heftige aanvallen op het Vaticaan, Jezuïeten en Joden Na het overlijden van E. Vandervelde De begrafenis zal Vrijdagmiddag a.s. plaatsvinden Ingelijfde Slowaken worden opstandig Bloedig incident in aan Hongarije afgestaan dorp Zwitsersche defensie wordt versterkt RUIM 500 DOODEN TIJDENS KERSTDAGEN IN AMERIKA De Osservatore over Russische en Duitsche pogingen om de Kerstviering te doen ontaarden Kardinaal Skrbensky overleden Kardinaal Kakowski ernstig ziek ZAL Z. H. DE PAUS AL OP 15 JAN. ROME VERLATEN? Het Weer urn Bommen maken nieuwe slachtoffers Tsjang Kai Sjek spreekt geruchten over oneenigheid beslist tegen Een driejarenplan in Japan opgesteld Van het strijdtooneel Lawine in Japan maakt vele slachtoffers Rechtsche luchtmacht is actief Als de wind noordwest blijft, is wellicht binnenkort geregelde vaart mogelijk De „Insulinde" bracht proviand rond De „Insulinde" weer thuis Gasvergiftiging in ziekenhuis te Praag Communistische partij door Praag ontbonden CONFERENTIE TE LIMA WERD GESLOTEN 1932. Oorlog in de lucht Mexico verleent geen olie-concessies meer DE „RELIEF"-SCHULD VAN POLEN 28.600 aan Nederland betaald Jhr. Mr. Dr. E. A. VAN BERESTEYN NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez. ■nededeellngen 50 cent; Idem op pag. één S5 cent per regel. BI] contract sterk verlaagde prijzen Voor do kleine annonces „Omroeoar»" rle de rubriek BERLIJN, 27 Dec. (Havas). De „Angriff" publiceert een hoofdartikel, waarin een felle aanval wordt gedaan op het Vaticaan. Zonder twijfel is dit een antwoord op de jongste verklaring van Z. H. den Paus in zake de totalitaire beginselen, waarover tot nu toe in de Duitsche pers is gezwegen. Het blad schrijft, dat het Vaticaan zich op het oogenblik bijna uitsluitend bezorgd maakt over het Jodenvraagstuk, terwijl het verzuimde te protesteeren tegen de Britsche actie in Palestina. Het nationaal-socialistische orgaan besluit met de verklaring, dat het oude devies van de kruistochten „God wil het" moeilijk te ver eenigen is met een dergelijke religieuze politiek. Het „Schwarze Korps", orgaan van de S.S., heeft aangekondigd, dat binnenkort een einde zal worden gemaakt aan het Jodenvraagstuk in Duitschland. In verband hiermede merkt het orgaan op, dat er een opmerkenswaardige parallel te trek ken is tusschen de Joodsche taktiek en de kat achtige voorzichtigheid van het klerikalisme. Deze beide groepen hebben niets gemeen met den adelaar, doch gelijken meer op een aal. De klerikale aal is evenwel nog moeilijker te vangen dan de Joodsche. De Jezuieten worden vervolgens „geestelijke slangen zonder rugge- graat" genoemd, welke door den staat niet kun nen worden gevoed. Deze bedreigingen schijnen een bevestiging van geruchten, welke te Berlijn de ronde heb ben gedaan over een hervatting van den strijd tegen het „klerikalisme" en over financieele maatregelen tegen de Kerk. BRUSSEL, 27 Dec. CBelga) Vanochtend heeft de minister-president, Spaak, zich naar de woning van Vandervelde begeven om namens de regeering een condoleance-bezoek af te leg- "gen bij de weduwe van den overledene. Het bureau van den Algemeenen Raad van de Belgische Socialistische Partij is vanochtend bijeengekomen om de begrafenis van Vander velde te regelen. By testament heeft de over ledene bepaald, dat aali de begrafenis geen of ficieel karakter mag worden gegeven. By de begrafenis, Vrijdagmiddag 13 uur, zal alleen de Brouckère, voorzitter van de Socia listische Arbeiders-Internationale, als persoonlijk vriend van den overledene het woord voeren. In de Kamer zal Vandervelde worden vervan gen door Meysmans, oud-vice-voorzitter. Direct nadat hem het overlijden van Van dervelde was medegedeeld, heeft de Koning een condoleantietelegram aan mevr. Vandervelde ge zonden. Verder heeft hy aan een zijner adju danten, generaal Six, opgedragen om het stof- feiyk overschot de laatste eer te gaan bewijzen. BOEDAPEST, 27 Dec. (Havas). Het Hongaar- sdhe Telegraafagentsc'hap bericht, dat de Slowaaksche bevolking van het door Slowakye aan Hongarije afgestane dorp Nagyusrany zich op 25 December na de nachtmis voor het post huis der gendarmerie heeft verzameld en ge- eischt, dat het dorp aan Tsjecho-Slowakije zou worden teruggeschonken. De gendarmen ver spreidden de menigte, welke een dreigende hou ding had aangenomen. Den volgenden ochtend verzamelden de Slo waken, thans gewapend met stokken en mes sen, zich wederom voor het posthuis. De drei gende houding van de menigte noodzaakte de politie om van de vuurwapenen gebruik te ma ken. Een betooger werd gedood en verscheidene gewond. In welingelichte kringen is men van mee ning, dat deze betooging een gevolg is van op ruiing, welke wordt geleid uit de stad Nitra. BERN, 27 Dec. (Havas) Het rapport van den Federalen Raad inzake de landsverdediging is heden goedgekeurd. Het programma omvat vooral versterking van de bewapening, in het bijzonder van de territo riale troepen, verdediging tegen tankaanvallen, de ontwikkeling van de luchtmacht en de verde diging tegen aanvallen uit de lucht, verbete ring van het fortenstelsel en begin van het aan leggen van forten in het binnenland. De kosten worden geraamd op 350 millioen Zwitsersche Francs. NEW YORK, 27 Dec. (Havas) Tijdens de Kerstdagen zijn in de Vereenigde Stfrten 508 personen een gewelddadigen dood gestorven. Ongeveer vierhonderd hiervan zyn ten gevolge van auto-ongevallen omgekomen. Het nieuwste Fransche vliegtuigmoederschip „Bearn" Onze Romeinsehe correspondent seinde d.d. 27 December: Onder den titel „Heilige avond, zonder heiligheid" schrijft de hoofd redacteur van de Osservatore Romano over de overeenkomsten in doelstellingen van Bolsjewisme en Nationaal Socialisme. Het artikel constateert bitter, dat zoowel in Rus land als in Duitschland aanzienlijke pogin gen in het werk zyn gesteld door het mili tante atheïsme om het godsdienstige gevoel in het volk aan den vooravond van Kerst mis te verstikken. Het blad schryft, dat in Rusland het atheïs me geen Ersatz gevonden heeft voor den gods dienst, dien het bestrydt, terwijl dat in Duitsch land anders is. „Voor de nationaal-socialistische wereld, aldus het blad, wordt een niet mindei hardnekkige negatie van het Christelijke omge zet in dat nieuw-heidensche, pantheïstische mysticisme, dat beweert tegen het atheïsme te stryden en zich zelfs opwerpt tot verdediger van geloof en godsdienst tegen het materialis tische bolsjewisme, aldus een recht opeischen- de op de dankbaarheid van hen, die het ver volgt.' Dit werk van godsdienstvernietiging' is nog gevaarlijker dan het openiyk beleden atheïsme. „Het is voldoende de nationaal-socialistische pers door te lezen om het streven te zien, dat de laatste dagen tot uiting komt om het ka rakter van Kerstmis te doen ontaarden dooi profane denkbeelden in de plaats te stellen van de Christelijke beteekenis dezer viering." Het orgaan van het Vaticaan vergelijkt de Russische opvattingen met de nationaal-socia listische en verklaart: „De uitersten raken el kander bij den afbraak van dat geloof, die mo raal, die gedachten en die Christehjke zeden, welke zich stellen tegenover hun gemeenschap- peiyke doeleinden. Deze nu bestaan er in alle glorie aan God te ontzeggen om haar aan den mensch te geven. Laten wij onze oogen wenden naar de verschillende deelen der wereld en in het bijzonder daarheen, waar men ruwweg den Heer loochent. Er is geen vrede tusschen de volkeren, de klassen, noch in de gewetens, want er heerscht geen vrede met rechtvaardigheid, naastenliefde en menschelijke solidariteit." Kardinaal Skrbensky, de laatste kardi naal, die door Leo XIII tot die waardigheid verheven werd, is in den ouderdom van 75 jaar te Olomouk (Olmiitz) overleden. Reeds in 1922 verkreeg Kardinaal Skrbensky om gezondheidsredenen ontslag als Aartsbis schop van Olomouk. WARSCHAU, 27 Dec. (P.A.T.) De gezond heidstoestand van Kardinaal Kakowski, aarts bisschop van Warschau, baart ernstige bezorgd heid. De kardinaal is 76 jaar oud. Prof. Milani heeft, naar men ons meldt, den H. Vader aangeraden reeds 15 Januari naar Castel Gandolfo te vertrekken. Men acht het zeer waarschijnlijk, dat de H. Va der aan den wensch van Zijn geneesheer gevolg zal geven. Heden zyn ten Vaticane de nieuwjaarsrecep ties begonnen. De H. Vader ontving de gezan ten van Duitschland, Frankrijk, Italië, België, Brazilië en het nationale Spanje. Op Kerstdag ontving de H. Vader verschillende Kerstbood schappen, o. a. van de Koningen van Italië, België en Roemenië, den president van Frank rijk, de aartshertogin van Luxemburg en den .president van Haiti. VOOR DE KUSTSTROOK: Matige tot lichten dooi, wisselend bewolkt, enkele buitjes, matige tijdelijk krachtige S N.-W. tot Noordelijken wind. VOOR HET BINNENLAND: Matige tot lichten dooi, wisselend bewolkt, plaatselijk eenige buitjes, matige tot =5 zwakken Noord-Westelijke tot Noordelij- ken wind. mililllllllllllllllllllllllllHIIIMMIIIIMIIIIIIIIIIIMIIilllllllllllllllllillllllllU ASSURANTIEBEZORGERS 1 I DAMRAK 60 - AMSTERDAM Tel. 45014 45016 riiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiMiiiiiiiiiïi SARAGOSSA, 27 Dec. (Havas). De resul taten, die de troepen van Franco in de eerste vier dagen van hun offensief hebben behaald, zijn de volgende: 600 vierk. kilo meter terreinwinst en 15 dorpen bezet. De rechtschen zijn meer dan 27 k.m. doorge drongen in den flank van den tegenstander en 30 vyandeiyke vliegtuigen werden neer gehaald. Verder hebben de rechtschen bijna 4.000 krijgsgevangenen gemaakt. Barcelona bericht daarentegen: Na het of fensief van de rechtschen aan het Catalaansche front, dat thans vijf dagen heeft geduurd, hebben de troepen van Franco, naar van re- geeringszijde wordt gemeld, geen resultaten bereikt. De vijand heeft zyn aanval gedaan over een frontbreedte van honderd kilometer, van Tremp tot de Llano de Lerida langs de Segre. Alleen de sector bij Seros is prijsgegeven, maar bij Tremp, Balaguer en Lerida zyn de stellingen ongewijzigd. De strijd gaat zeer hevig voort in den sector, die begrensd wordt door de Sierra Razos en de hoogten van Hesa. De regeeringstroepen, die de rechtschen in de flank aanvallen, veroveren geleidelijk den zak, die dreigend werd uitge stulpt in de richting van Borjas Blancas. Over de geheele linie houden de regeeringstroepen den opmarsch der Italiaansche troepen in dezen sector tegen. Ook zijn berichten ontvangen over een beweging der rechtschen ten Zuiden van In verhand met de feestdagen heeft de voorzorgsmaatregelen genomen. Engelsche Britsche regeering in Palestina speciale wachtposten in de straten van Bethlehem TSJOENKING, 27 Dec. (A.N.P.). In de wekelijksche bijeenkomst ter herdenking van Soen Jat Sen in het hoofdgebouw van de Kwomintang heeft Tsjang Kai Sjek de geruchten over oneenigheid met Wang Tsjing Wei met stelligheid tegengesproken. De generalissimus zeide volgens het Chinee- sche Persbureau, dat Wang Tsjing Wei, toen hy op weg was van Tsjoenking naar Koenming, plotseling de symptomen van een hartaanval bemerkte en derhalve direct doorreisde naai Hanoi om zich daar onder doktersbehandeling te stellen. Tsjang Kai Sjek zeide, dat hij zulks uitsluitend om persooolijke redenen had ge daan. Na de verklaring van Konoje van 12 de zer waren de Japanneezen echter begonnen, talrijke ongegronde geruchten te verspreiden. De oprechtheid van Wang Tsjing Wei in het open bare en particuliere leven, aldus Tsjang Kai Sjek, is echter algemeen bekend. Persoonlijk ben ik hem den grootsten dank verschuldigd. Zou Wang Tsjing Wei er ten aanzien van de nationale politiek een afwijkende meening op na houden, dan nog kan er, gezien zijn nauwe vriendschapsbanden met alle leden van de cen trale regeering en vooral zijn persoonlijke hechte vriendschap met mjj, niets zyn, dat niet openhartig kan worden besproken. Wanneer zich een nieuw gezichtspunt voordoet ten aanzien van de belangrijkste vraag: vrede of oorlog, waarbij het gaat om leven of dood van ons land, is het onmogelijk, dat een lid van de re- geeringspartij, of ik persoonlijk, hier niet vooraf van hoor. De trouw van Wang Tsjing Wei aan partij en staat, aldus besloot Tsjang Kai Sjek. heeft zich van den aanvang af geopenbaard. Ik vertrouw daarom, dat ons volk geen. woord zal gelooven van de kwaadwillige geruchten, die onze tegenstander verspreid heeft. Volgens vroegere geruchten uit Hongkong daarentegen zou, naar Havas meldt, er wel de gelijk sprake zijn van een breuk tusschen Tsjang Kai Sjek en Wang Tsjing Wiei. Maandagmiddag hebben Japansche vlieg tuigen Tsjoenking gebombardeerd. Volgens een bericht uit Taiyoean zijn de Japansche strijdkrachten een georgani seerde zuiveringscampagne in West-Sjansi begonnen. Gistermiddag hebben zij bezit genomen van Yoemenkau, waar zich een veer over de Gele Rivier bevindt en waar 6.000 man Chineesche' troepen de laatste zes maanden sterke verdedigingswerken had den aangelegd. Uit Tokio wordt gemeld, dat het bureau tot nationale industrieele organisatie een plan var. drie jaar heeft opgesteld tot vergrooting van de productie-capaciteit van de Japansche Indus trie. Het plan houdt in het bijzonder rekening met de economische samenwerking, welke be staat tusschen Japan, Mandsjoekwo en China. De regeering wordt aanbevolen het land in moeilijke omstandigheden onafhankelijk te ma ken van het buitenland, vooral wat betreft de sleutel-industrieën zooals de metaalindustrie, de petroleumindustrie, machinebouw, scheeps bouw en het opwekken van electrlsche energie, alsmede het vervaardigen van synthetische pro ducten. Het plan zal in 1939 in werking worden ge steld. TOKIO, 27 Dec. (Domei.) Een lawine heeft een in aanbouw zijnd water-krachtstation te Sjiadani, in de prefectuur Toyama, bedolven, ten gevolge waarvan 93 van de 125 arbeiders werden begraven. Van 39 arbeiders wist men hedenmiddag om 4 uur. dat zij om het leven waren gekomen. Verder waren 11 arbeiders min of meer zwaar gewond, terwijl omtrent het lot van 43 anderen nog niets bekend is. Almatres. De aanwezigheid der Italiaansche troepen bezielt de linksche soldaten tot den strüd De persdienst der Spaansche regeering deelt mede, dat bij de bombardementen cioor de rechtsche luchtmacht in de afgeloopen twee da gen 35 personen om het leven zijn gekomen en 130 gewond. Zes patiënten werden gewond bil het bombardement op het hospitaal te Tone Ambarra, dat in brand vloog. Tijdens het vanmorgen op de haven van Bar celona gerichte bombardement zijn vier Engel sche stoomschepen geraakt. De Stancroft zonk aan boord van de Newshabel en de Ioke Wiltel werd schade aangericht, de Flante bleef onge deerd. Bij het bombardement vielen een doode en vijf gewonden. Uit Valencia wordt bericht: Vanochtend heeft een watervliegtuig van de- luchtmacht van Franco een aantal visschersschepen nabij Kaap Ipach met mitralleurs bestookt. Twee personen werden gedood en vijf gewond. De Britsche gezant, O'Malley, is naar Londen vertrokken, teneinde met het ministerie van Buitenlandsche Zaken te spreken over het in cident met het diplomatieke valies te Irun. De internationale commissie van den Volken bond, welke toezicht moet houden op het te rugtrekken van de buitenlandsche vrijwilligers, is vandaag te Madrid aangekomen, zy zal daar twee dagen blijven. Hoewel de dooi thans is ingetreden en de wind gunstig is voor den afvoer van het ys, is Ameland nog steeds niet uit zyn iso lement verlost. De Zuidkust is nog door een massieve ijsvlakte omgeven, al is er bij eb eenige beweging merkbaar. Men verwacht, dat, in dien de wind Noord-West blijft, het ijs binnen zeer korten tijd zal afdrijven en weer een geregelde vaart mogelijk zal kunnen zijn. Aangezien de Friesche kust by Zwartehaan vry van ijs is, zal de „Friesland", de vracht en passagiersboot van den dienst Pallum Zwartehaan, vandaag trachten den vasten wal te bereiken, terwijl ook de postboot NesHol- werd een poging zal ondernemen, den dienst te onderhouden. De kans is groot, dat het isolement van Ameland nog eenige dagen zal voortduren. Na een tocht van 28 uur bij zeer ongunstige weersomstandigheden, is de reddingboot „In suline" van de Noord- en Zuid-Hollandsche Reddings Maatschappij Dinsdagavond zes uur te Oostmahom teruggekeerd. Maandag was de boot van Oostmahom ver trokken, om hulp te bieden aan drie schepen, die bij Rottumeroog in het ijs bekneld zaten. Aan boord van de „Insulinde" bevond zich een matroos van den Duitschen schelpenzuigei „Ost-Friesland", die in het ijs vast zat. De overige leden der bemanning van de „Ost- Friesland" wilden, evenals de opvarenden van de beide andere schepen, aan boord blijven. Nadat de „Insulinde" de schepen Maandag van levensmiddelen had voorzien, is de red dingboot naar Rottumeroog doorgevaren, ten einde aldaar den geïsoleerden bewoners even eens proviand te brengen. De boot verleende verder assistentie bij de berging van de door het ijs weggedreven mo torboot, die de verbinding tusschen Rottumer oog en den vasten wal onderhoudt. PRAAG, 27 Dec. (Havas) In het ziekenhuis van de Barmhartige Broeders te Praag zijn drie verpleegden, ten gevolge van vergiftiging door lichtgas om het leven gekomen, terwijl 23 andere zieken en twee leden van het verplegend perso neel in levensgevaar verkeeren. PRAAG, 27 Dec. (Reuter) Officieel wordt medegedeeld, dat de regeering de Communis tische Partij ontbonden en haar bezittingen in beslag genomen heeft. LIMA, 27' Dec. (Havas) De conferentie te Lima is vandaag gesloten met de voorlezing van de sluitingsacte. In het algemeen is men tevre den over de bereikte resultaten, waardoor zoowel de band tusschen de Amerikaansche republieken onderling, als hun eenheid tegenover de buiten- wereld is versterkt Kardinaal Skrbensky, Aartsbisschop van Olmütz, is aldaar overleden. Fransche 4 pet. leening, groot f 175 mil lioen, in Nederland en Zwitserland ge plaatst. Dr. Mag. D. baron Sloet tot Everlo over leden Memorie van Antwoord betreffende het wetsontwerp ten aanzien van terugvorde ring van gelden, gestort of betaald in verband met art. 8 der Crisiszuivelwet Radio-rede van prof. Aalberse in een serie uitzendingen van het R. K. Werk liedenverbond. De kosten van sneeuwruiming komen niet voor rekening van het Werkver- schaffingssubsidiefonds. Ameland is nog niet uit zijn isolement verlost. De Elfstedentocht is voorloopig uitge steld. Vergelijkende cijfers van de pas geëin digde koude-periode met die van Fe bruari 1929. New-Yorksche beurs: gedrukte handel en lager koersen. Het weerbericht was als een oor logscommuniqué: een veldslag in de lucht tusschen depressies, tusschen windrichtingen en koude of warmte- golven. Nu is de dooi gekomen met een bliksemvaart en wat in korten tijd tot een wonder van witte schoon heid geworden was en tot een ijs- vreugde voor duizenden is binnen lut tele uren verworden tot modder en vieze leelijkheid. We bekijken den uit slag van dit luchtgevecht met het oog van vóór- of tegenstander. De schaat- senliefhebber heeft spijthonderd anderen verblijden zicht over zóó snelle uitkomst uit een vorstperiode. Strenge heeren regeeren niet lang. Streng was de tyran maar zijn rijk heeft uit". Menschen die haast heb ben om bij hun graf te komen ver zuchten nu al „zoo gaan we gelukkig snel naar den zomer!" Intusschen hebben we. hoe we het weerbericht ook bekijken, den toestand te aan vaarden. Laten we er mede tevreden zijn! MEXICO, 27 Dec. (DNB.) De Kamer heeft haar goedkeuring gehecht aan het voorstel der regeering, dat voor de winning van aardolie geen concessies meer zullen worden verleend. Het land zal voortaan de olierijkdommen zelf exploiteeren. De Poolsche gezant te 's-Gravenhage, dr. W. Babinski, heeft namens de Poolsche regeering aan het ministerie van Buitenlandsche Zaken te 's-Gravenhage laten toekomen een chêque van 28.600, zijnde een verdere afbetaling van de zg. „relief'-schuld van Polen aan Nederland. Dinsdag 3 Januari zal het 25-jarig voorzitter schap van de Centrale Vereeniging voor open bare leeszalen en bibliotheken van jhr. mr. dr. E. A. van Beresteyn worden herdacht in het gebouw der openbare leeszaal, Voetiusstraat 2 te Utrecht. In deze te half drie aanvangende byeenkomst zal een plaquette in brons, van de hand van den heer Wienecke, met beeltenis van den voorzitter worden aangeboden. Ver schillende toespraken zullen worden gehouden. (T^ I VWVUnmillMMIlDI) IJl» J 4/y? Stand op Woensdag 1 uur v.m.755.7 Vorige stand 756.4

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1