Ontnuchtering en liquidatie
De „nieuwe geest
overwon
We luisteren
FINANCIEN
Een oud tijdperk
afgesloten
DE BREUK VAN IRAN
MET FRANKRIJK
ZORGEN??... HOOFDPIJN??
Buitenlandsch overzicht
Kerkelijk leven
Dagfilm
VRIJDAG 30 DECEMBER 1938
Woordspeling in humoristisch
blad de aanleiding?
De Jeugdluchtvaart
in Nederland
Groeiende belangstelling
voor de organisatie
VOOR HET MISDEELDE KIND
De „Ronde door Nederland" een
groot succes
Uit het bewakingsgebied
verwijderd
Weer thuis
OFFICIEELE CRISIS
PUBLICATIE
Merken van biggen
NIEUWJAARS-RECEPTIE
MGR. HUIBERS
Audiëntie Aartsbisschop
Naar de missie
Zaterdag 31 December
Wanneer geldt een weg
als openbaar?
Principieele beslissing van
de Kroon
GOUVERNEUR KIELSTRA
BIJ DE KONINGIN
BURGEMEESTER STRAMAN
OVERLEDEN
UIT HET MIJNBEDRIJF
De productie van November
DE VLUCHT VAN DE REIGER
AUDIËNTIE TEN HOVE
Oud-Hageveld
Wanneer men de politieke gebeurtenissen in
het jaar 1938, welks laatste uren wij beleven,
aou willen samenvatten, zou men ze kunnen
kenmerken met de woorden: ontnuchtering qp
liquidatie. Bij alle verscheidenheid vertoonden
de belangrijkste feiten, die in dit jaar voorvielen,
achteraf gezien eenzelfde tendenz: die van het
definitief afsluiten van een periode, die na den
wereldoorlog met zoovéél geestdrift begonnen
was, en die twintig jaren later op een hopelooze
mislukking zou uitloopen. Niet dat ministers
heengingen en dat grenzen wegvielen, is belang
rijk, doch de nieuwe ideeën, die de komende
ministers brachten en die ten grondslag lagen
aan die wijziging van grenzen, kenmerken het
jaar. Die ideeën waren niet van het jaar 1938
zelf; hun ontstaan dateert van veel vroeger, men
sou zelfs kunnen zeggen van het oogenblik,
waarop de nieuwe orde van den na-oorlogschen
tijd geschapen werd. Want ondanks den fraaien
vorm en de deugdelijkheid dier beginselen wier
den zij aangevoerd met een macht, die een
noodlottige verhouding van overwinnaars en
overwonnenen schiep; het verzet bleef in de
harten leven. En het heeft succes gehad: dit
jaar heeft de overwinning beleefd van hen, die
overwonnen schenen. De erkenning van Cham
berlain, dat Duitschland in de afgeloopen twin
tig jaar niet behandeld is zooals het tegenover
een groote natie betaamde, kwam laat; en zij
was het resultaat van eerr verbeten verzet tegen
de vernedering van een volk, die zooveel ram
pen over de wereld gebracht heeft.
Het succes van de nieuwe ideeën is belichaamd
in het succes van de beide mogendheden, die
gemeenlijk worden aangeduid met de „as". Aan
vankelijk is over die politieke formatie geglim
lacht; men heeft de kracht ervan betwijfeld,
doch later gevoelig moeten ondervinden. Ook
binnen die politieke formatie werkten krach
ten, die tegengesteld waren, doch het totale
resultaat ervan was voordeelig voor de beide
bondgenooten, al werkte de „as" met schokken.
Anderzijds heeft de Voikenbonds-idee en de
nauw daarmee verbonden democratische ge
dachte gevoelig geleden, niet omdat de begin
selen ondeugdelijk waren, doch omdat dege
nen, die haar krachtigste steunpilaren waren,
die gedachten dienstbaar maakten aan een zelf
zuchtige politiek, die er slechts op uit was
voordeelen voor zichzelf te behalen, ten koste
van de zwakkeren. De tragische val van Oos
tenrijk demonstreerde duidelijk, hoezeer deze
politiek schipbreuk moest lijden. Deze kleine
staat, poover restant van de eens zoo machtige
Donau-monarchie, was op den duur een troe
telkind geworden van de Volkenbondsstaten, die
Oostenrijk innerlijk verzwakt wilden houden,
doch uiterlijk wenschten te gebruiken als een
middel, om Duitschland in toom te houden. De
innerlijke zwakte van dien staat, waartegen
staatslieden van buitengewoon formaat zich
teweer stelden, is fataal geworden; Oostenrijk
is voor een groot deel ten gronde gegaan aan
zijn innerlijke verscheurdheid. Daardoor alleen
kon het Duitschland van Hitier een doorbraak
forceeren aan een rront, waar de soldaten niet
meer eensgezind achter hun vaandel stonden.
Die doorbraak was gewaagd zelfs in Duitsch
land Waren er velen, die nog de oude ideeën
niet verlaten hadden, en die het waagstuk niet
aandurfden: vandaar de geruchtmakende mu
taties in de hoogste leidende kringen, die in
Februari plaats vonden. De partij, die waagde,
won. Schuschnigg stond alleen, verlaten door
hen, die hem hadden moeten helpen, doch die
zelf met eigen moeilijkheden te kampen had
den. Het „Rood-wit-rood tot in den dood" werd
enkele dagen later weggevaagd door een nieuwe
Jeu ze, die het lot van den laatsten bondskan
selier en dat van zijn land tot een tragedie
maakte.
Hoezeer de situatie gewijzigd was in de Mid-
dellandsche Zee kwam kort daarop tot uiting
In de nieuwe relaties, die tusschen Londen en
Borne ontstonden. Nog in het vroege voorjaar
had het krachtig optreden van den toenmaligen
Britschen minister van Buitenlandsche Zaken.
Anthony Eden, een eind gemaakt aan de pira
terij van duikbooten in de Oude Wereldzee. Zag
de Britsche premier echter toen reeds, hoezeer
de verhoudingen waren gewijzigd? Chamber
lain stuurde aan op een verbeterde betrekking
met Rome, die gebaseerd was op het inzicht,
dat Engeland niet meer de eenige macht was.
die over dit deel van den zeeweg naar Indië
heerschte; Eden ts op 20 Februari daaraan ten
offer gebracht. Het Paasch-accoord, fel om
streden in het Britsche parlement, kwam tot
stand; het was de erkenning van het feit, dat
Italië een groote mogendheid geworden was, die
met de anderen kon concurreeren. Weliswaar
is de inwerkingtreding ervan opgeschort door
andere oorzaken, doch de erkenning was er; een
oude suprematie was opnieuw geliquideerd.
Den diepsten val evenwel maakte Frankrijk mee;
Frankrijk, dat door innerlijke verdeeldheid en
partij-ideologie zoozeer geleden had, dat het
zijn systeem, moeizaam in Oost-Europa opge
bouwd, als een kaartenhuis zag ineenstorten.
Reeds in Mei namen de geruchten, die prelu
deerden op het toekomstig lot van Tsjecho-
Slowakfje, vasten vorm aan: op meldingen over
een geheime mobilisatie In Duitschland nam
Praag de noodig geachte tegenmaatregelen. Zij
waren het begin van een ontwikkeling, die naar
een instorting van den Tsjecho-Slowaakschen
staat leidde, zooals die geschapen was door de
mogendheden van Versailles. De Iilmiddels tot
stand gekomen Fransch-Britsche Entente kon
die ontwikkeling niet meer tegenhouden. De fei
ten liggen nog versch in het geheugen: de
eischen van de Sudeten-Duitschers, die telkens
verder gingen in de richting van een aansluiting
bij het Derde Rijk; de zending van Lord Run-
ciman als bemiddelaar, die het hopelooze van
zijn taak dagelijks duidelijker inzag; de feite
lijke toestemming tot afscheiding van de Sude-
ten-Duitsche gebieden door Praag ondet
Fransch-Britschen druk. Een oogenblik scheen
het, dat de vérgaande eischen van den Duit-
schen rijkskanselier toch nog de wereld zouden
storten in den chaos van een al-vernielenden
oorlog een op het laatste oogenblik tot stand
gekomen conferentie te München redde de
wereld voor deze ellende.
Te München werd dan definitief met den
geest van Versailles gebroken; het systeem van
de collectieve veiligheid stortte ineen, nadat te
Geneve de kleine staten, beducht geworden,
zich reeds uit de wankele bouwsels hadden te
ruggetrokken. De „nieuwe orde" was begonnen
ten koste van Tsjecho-Slowakije, dat het laat
ste slachtoffer zou zijn van een falend systeem.
München zou een nieuw tijdperk inluiden,
dat de vreedzame samenwerking te zien zou
geven van allen. De laatste maanden van het
jaar hebben evenwel een ontwikkeling getoond,
die wel den nieuwen geest demonstreerde, doch
die weinig hoopgevend is voor de verwachtingen,
die gesteld Waren. Die nieuwe gebeurtenissen en
de verwachtingen, die zij voor de toekomst wek
ten, mogen wij overdenken op den laatsten dag
van het heengaande jaar.
PARIJS, 30 Dec. '(Havas) Gezaghebbende
kringen bevestigen, dat de regeering van Iran
het initiatief heeft genomen tot verbreking der
diplomatieke betrekkingen met Frankrijk.
Gisteren heeft de Fransche regeering door
tusschenkomst van haar gezant te Teheran ken
nis gekregen \an dit besluit der regeering van
Iran.
Sepah Bodi, de gezant van Iran te Parijs, zou
zich vanochtend naar het ministerie van Bui
tenlandsche Zaken begeven om mededeeling te
doen van de redenen, welke zijn regeering tot
haar besluit hebben gebracht.
Zooals men weet, aldus Havas, heeft de ge
zant van Iran een jaar geleden bij den Quai
d'Orsay geprotesteerd naar aanleiding van een
op den Sjah van Iran betrekking hebbende
woordspeling, welke in een tijdschrift was ge
publiceerd. Deze woordspeling was ten paleize
te Teheran verkeerd opgevat.
Men meent te weten, dat de redenen, welke
worden aangevoerd ter rechtvaardiging van de
nieuwe breuk van denzelfden aard zijn. Er is,
naar het schijnt, thans weer sprake van een
humoristisch blad, dat een gemakkelijk te be
grijpen woordspeling had gemaakt, welke even
zeer vrij van iedere kwade bedoeling is.
De heer H. Walaardt Sacré, voorzitter van de
Centrale Jeugdcommissie der Kon. Ned. Ver.
voor Luchtvaart, schrijft ons:
Iedere nieuwe beweging heeft haar bestaans
recht te bewijzen, alvorens zij de belangstelling
van anderen kan trekken. Helaas wordt te on
zent het gezegde „Eerst de kat uit den boom
kijken" in vele gevallen gebruikt om anderen
het werk te laten doen, ten einde dan, als alles
goed gaat, in het „opgemaakte bedje" te stap
pen, de vruchten van dat werk te plukken en
eventueel zelf met de eer te gaan strijken. Soms
kan het ook wel eens nuttig zijn eerst de kat
uit den boom te kijken, omdat maar al te dik
wijls bewegingen in het leven worden geroepen,
welke inderdaad geen bestaansrecht hebben.
Niet alzoo echter is het gesteld met de Neder-
landsche Jeugdluchtvaartbeweging. Deze heeft
inderdaad getoond in een behoefte te voorzien en
zij heeft in de vier jaren, dat zij bestaat, het
bewijs geleverd, dat zij van groote beteekenis is
voor de verdere ontwikkeling van onze lucht
vaart.
Het menschdom is voortdurend aan verande
ringen onderhevig en op het stramien van der
menschen natuur, aanleg en karakter worden
telkens nieuwe figuren geborduurd en andere
kleuren aangebracht. Nieuwe inzichten winnen
veld, nieuwe vindingen brengen wijziging in de
verhoudingen en deze ontwikkeling plegen wij
dan vooruitgang te noemen.
Steeds moet het de jeugd zijn, die deze evolu
tie doorvoert; de jonge generaties nemen de
fakkel van den vooruitgang over van de ouderen
en dragen deze op hun beurt weder over aan
een volgend geslacht.
Een der ontwikkelingen der techniek, die be
stemd is een zeer ingrijpende rol te spelen in de
maatschappelijke verhoudingen en haar nu
reeds speelt is de luchtvaart. Zij doet de af
standen op onze aarde ineenschrompelen en
brengt de volkeren dichter tot elkaar. Om haar
tot haar recht te brengen, vooral om haar te
doen uitgroeien tot een middel van beter onder
ling begrijpen, waardoor weder een verminde
ring van belangentegenstellingen ontstaat, is de
jeugd noodig.
De oudere generatie is zoo licht geneigd tot
conservatisme; eerst de jonge generatie, opge
groeid met de luchtvaart en vol vertrouwen in
haar mogelijkheden, zal deze tot volle ontwik
keling kunnen brengen.
Zooals wij hiervoren schreven heeft de Jeugd-
luchtvaartorganisatie reeds het bewijs geleverd,
dat zij van groote beteekenis is voor de ontwik
keling van de luchtvaart. Nu reeds blijkt, dat
die jongeren, die hun tijd nuttig in de Jeugd-
luchtvaartorganisatie hebben besteed, over ca
paciteiten beschikken, welke hen geschikt ma
ken het zweefvliegen spoedig onder de knie te
krijgen. Wanneer men nu ook nog aanneemt,
dat een goed zweefvlieger het motorvliegen spoe
diger leert dan hij, die zich direct op laatstge
noemden vorm van de luchtvaart toelegt, dan
schuilt hierin reeds een aanwijzing, dat in de
Jeugdluchtvaartorganisatie de grondslagen voor
verdere ontwikkeling van de luchtvaart worden
gelegd. En niet alleen de practische beoefening
van de luchtvaart zelve is het doel van de
Jeugdorganisatie, maar zij is ook een introductie
tot alle andere beroepen, die met de luchtvaart
in verband staan; en dat zijn er vele, want er is
bijna geen tak van wetenschap of practijk, of de
luchtvaart houdt er op een of andere wijze con
tact mede.
H. M. de Koningin heeft Zich in Haar rede,
welke Zij op 31 Augustus 1938 voor het Neder-
landsche volk gehouden heeft, ook nog speciaal
tot de jeugd gewend. Zij heeft de jongeren op
de groote verantwoordelijkheid gewezen, die op
hen rust, want, zoo sprak Hare Majesteit; „Van
hun karakter, flinkheid, voortvarendheid, aan
passingsvermogen en helder Inzicht zal de terug
keer tot betere tijden in hooge mate afhankelijk
zijn."
De terugkeer tot die betere tijden kan mede
bevorderd worden door de luchtvaart. De terug
keer tot die betere tijden toch zal mede afhan
kelijk zijn van beter onderling begrijpen en van
vermindering van belangen-tegenstellingen. Wij
toonden reeds aan, dat de luchtvaart een middel
is om deze belangrijke factoren tot hun volle
recht te brengen.
De Nederlandsche Jeugdluchtvaartorganisatie
staat klaar om de taak te vervullen, die H. M.
de Koningin van de jongeren gevraagd heeft.
Zij kan dat des te beter, omdat zij wortel ge
schoten heeft in alle groepen van de Nederland
sche bevolking. De Katholieke Jeugdbeweging
heeft zich reeds federatief aangesloten bij de
Jeugdluchtvaartorganisatie der K.N.V.v.L.; de
leiding in de Padvindersbeweging staat klaar
om spoedig in een of anderen vorm hetzelfde
te doen, terwijl het hoofdbestuur van den Ar
beiders Sportbond principieel zijn instemming
met ons streven heeft betuigd en samenwerking
in uitzicht heeft gesteld.
Dat is dus een nieuwe fase in de Nederland
sche Jeugdluchtvaartorganisatie. Zij heeft de
belangstelling van groote groepen in ons land
weten op te wekken, met wie zij straks in één
organisatieverband zal optrekken, om de Neder
landsche Luchtvaart tot volle ontplooiing en
ontwikkeling te brengen. Het is daarom een na
tionaal belang om die Jeugdluchtvaart te steu
nen en op te voeren. Sluit u dan, in plaatsen
waar reeds Jeugdluchtvaartclubs zijn, daarbij
aan; en zorgt er voor dat in plaatsen, waar nog
geen clubs zijn, deze worden gevormd. De door
de Kon. Ned. Vereeniging voor Luchtvaart in
het leven geroepen Centrale Jeugd Commissie
der K.N.V.V.L. is gaarne bereid daarbij van voor
lichting te dienen.
Het adres van haar secretariaat is Leeuwen-
daallaan 19, Rijswijk Z.H., waar alle gewenschte
inlichtingen worden verstrekt.
De centrale propaganda-commissie schrijft:
Het aantal oplossingen, ingekomen op de prijs
vraag „De ronde door Nederland", bedraagt
thans bijna 100.000, dat is ruim 20.000 meer dan
verleden jaar. Bijna alle oplossingen waren
volledig en goed.
Dit heeft de commissie aanleiding gegeven
om een groot aantal inzenders met een extra
troostprijs te verrassen, door aan de reeds uit
geloofde prijzen nog 200 Deventer koeken toe te
voegen.
De trekking der prijzen moest, ten gevolge
van het overgroote aantal inzendingen, worden
uitgesteld en is thans bepaald op Donderdag 5
Januari as. te 2 uur n.m.
De laatste week is thans aangebroken, de
week van de Nieuwjaarscorrespondentie. Moge
iedereen het jaar besluiten met een goede daao
ten bate van het arme, misdeelde kind, door
voor al zijn Nieuwjaarswenschen te gebruiken
zegels en kaarten „voor het kind".
Dan zal de twee-ton-actie van verleden jaar
overtroffen kunnen worden.
Op last van den inspecteur der Kon. Mare
chaussee is aan den Duitscher M. te Bleifer-
heide-Kerkrade het verblijf in het bewakings
gebied ontzegd wegens voortdurende smokke
larij.
Huisvrouw O. te Tegelen, die voor een maand
door de Duitsche douane werd gearresteerd, ver
dacht van deviezensmokkelarij, is wederom in
den huiselijken kring teruggekeerd.
uW UmÜie. vrienden
V, alle binnenlandsche
De Landbouw-Crisis-Organisatie voor Noord
holland maakt bekend, dat aangiften voor mer-
king van biggen met biggenmerken 1938 uiterlijk
3 Januari 1939 des middags 12 uur door de Afd.
Kantoorhouders moeten zijn ontvangen.
Tevens wordt er op gewezen, dat verzoeken
om overdracht van biggenmerken 1938 vóór 10
Januari 1939 ingediend moeten worden. Aanvra
gen welke na dien datum worden ontvangen
zullen afgewezen worden.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal op
Nieuwjaarsdag receptie verleenen voor leeken,
broeders en zusters van 12 tot 1 uur en voor de
Priesters van 1 tot 2 uur.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
de volgende week alleen Maandag, Dinsdag en
Donderdag audiëntie verleenen.
Per s.s. Maaskerk zullen op 1 Januari uit
Amsterdam vertrekken naar de Goudkust (West
Afrika) de Paters: C. Hulsen, uit Nijmegen;
J. v. d. Kooy, uit Den Haag en Th. Veldboer
u.„ Rotterdam.
Naar de Beneden-Volta (West Afrika) de Pa
ters: J. van Doeswijk uit Lisse en W. Bond,
uit Amsterdam.
Naar Kumasi (West-Afrika)Pater Th. Cup,
uit Arcen.
djcbcbcbcbcfccbcbefccfociK&cLcbeLcfceLcbcbcbcfccfecbcbcbcLcLcLciïefccLJjctcbcbcfccbcÏDcLcfccbcbcbcLeÏDcbcbefc ^jekdscLcbcfccLcfccLcfccbcbcfc
HILVERSUM I, 187? en 4155 M.
KRO-Uitzending
8.009.15 Gramofoonmuziek.
8.15 Berichten.
10.00 Gramofoonmuziek.
11.30 Godsdienstige causerie.
12.00 Berichten.
12.15 KRO-Melodisten en solist.
2.00 Voor de rijpere jeugd.
2.30 Gramofoonmuziek.
2.45 Kinderuurtje.
4.00 Berichten. KRO-orkest.
5.45 KRO-Nachtegaaltjes.
6.15 Gramofoonmuziek.
6.20 Journalistiek weekoverzicht.
6.45 Berichten.
7.00 Berichten.
7.15 Causerie „Oud-Jaar".
7.35 Actueele aetherflitsen.
8.00 Berichten ANP.
8.15 Meditatie met muzikale omlijsting.
8.35 Met de KRO-MÏcrofoon door 1938.
10.40 „Wat denkt gij van het oude Jaar?"
causerie.
11.15 KRO-Melodisten en solist.
11.45 Gramofoonmuziek.
12.00 De KRO-klok slaat twaalf.
12.00 Causerie „Zalig Nieuwjaar".
12.10 Gramofoonmuziek.
12.15 Gelukwensch van zeevarenden en
gramofoonmuziek.
HILVERSUM II, 301.5 M.
8.00—10.00 VARA. 10.20—7.00 VARA.
9.00 VARA. 12.30—2.00 AVRO
8.00
8.16
10.20
12.00
12.15
12.50
2.00
2.15
2.30
4.50
5.30
5.35
6.00
6.28
6.30
9.00
10.00
11.10
11.15
11.35
11.50
12.00
12.01
12.30
1.00
Gramofoonmuziek.
Berichten.
Voor Arbeiders.
Esmeralda.
Berichten.
Groninger Orkestvereeniginte, solis
ten en Toonkunstkoor Rekker".
Filmkwartiertje.
Gramofoonmuziek.
Reportage.
U S. O., soliste en Toonkunstkoor.
Weldadigheidspostzegels.
Filmland.
Orgelspel.
Berichten.
Voor schakers.
VARA-orkest en solist.
„En nu.... Oké".
Berichten ANP.
VARA-orkest en solist.
Oudejaarsavondtoespraak.
Zang en orgel.
Uitluiden van het Oude Jaar te Am
sterdam.
Causerie: „Bij den aanvang van het
Nieuwe Jaar". Hierna: Gelukwen-
schen namens opvarenden van sche
pen en gramofoonmuziek.
Toespraak: Gelukwenschen aan sche
ndingen.
Gramofoonmuziek.
DROITWICH, 1500 M.
11.20 Gramofoonmuziek.
11.50 BBC-Midland-orkest.
12.50 Gramofoonmuziek.
1.20 Aston Hippodrome-orkest.
2.05 Orgelspel.
2.35 BBC-Northern Ireland-orkest.
3.25 Enfield Central-Orkest.
4.00 Uit Kaapstad: Sportreportage.
4.50 3e acte opera „Hansel und Gretel"
5.30 Hugo Rignold's orkest.
7.05 BBC-Theater-orkest.
8.20 Variété-programma.
11.00 BBC-orkest.
RADIO-PARIS, 1648 M.
9.05, 10.00 en 11.20 Gramofoonmuziek.
12.30 Zang.
1.10 Pascal-orkest.
2.35 Gramofoonmuziek.
2.50 Zang.
3.30 Gramofoonmuziek.
3.35 Zang.
3.50 Gramofoonmuziek.
5.00 Zang.
5.15 Gramofoonmuziek.
8.35 Pianovoordracht.
8.50 Oudejaarsavond-programma.
10.50 Gramofoonmuziek.
11.20 J. Bouillon's orkest.
12.50 Vlsciano-orkest.
KEULEN, 456 M.
11.20 Weensch Symphonie-orkest.
1.30 Gramofoonmuziek.
3.20 Amusementsorkest.
5.50 Gramofoonmuziek.
6.50 „Der Vogelhandier", operette.
8.50 Oudejaarsavondprogramma.
12.50 Bernard Etté's orkest.
BRUSSEL, 322 en 484 M.
322 M.
12.20 Gramofoonmuziek.
12.50 en 1.30 Salonorkest.
1.50 Gramofoonmuziek.
2.25 Gramofoonmuziek.
3.25 Gramofoonmuziek.
4.35 Symphonie-orkest en soliste.
6.20 Salonorkest, solist.
8.20 Oudejaarsavondrevue.
10.30 José Schnyders-orkest.
11.20 Gramofoonmuziek.
11.30 Vervolg concert.
484 M.
12.20 Gramofoonmuziek.
12.50 en 1.30 Sarba-orkest.
1.50 en 2.55 Gramofoonmuziek.
3.20 Pianovoordracht.
4.25 Gramofoonmuziek.
5.35 en 6.00 Paul Godwin's orkest.
6.35 Gramofoonmuziek.
7.10 en 7.35 Gramofoonmuziek.
8.20 Oudejaarsavondprogramma.
11.20 Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
7.20 Gevarieerd concert.
10.05 Gramofoonmuziek.
11.25 Vroolijk programma.
Herhaaldelijk hebben zich, na de inwer
kingtreding van de Wegenwet, vraagpunten
voorgedaan ten aanzien van de rechtsgel
digheid van het eigendomsrecht, dat parti
culieren óp bepaalde wegen of weggedeelten
lieten gelden. In één dier geschillen heeft
thans de Kroon een principieele uitspraak
gedaan, zij het dan ook in tegenspraak met
de adviezen, verstrekt door den Raad van
State.
Het ging om het Noordzijdsche pad in de
gemeente Noordeloos (Z.H.), dat, volgens mevr.
M. J. V.v. H. te Rotterdam, ten onrechte öp den
legger der wegen was geplaatst. Gedeputeerden
waren van een andere meening en daarom ging
degene, die meende het volle recht op dien weg
te hebben, in beroep bij de Kroon. Appellante
voerde o.a. aan, dat nimmer eenig openbaar
lichaam aan den weg eenig onderhoud besteed
de, noch ooit een uitdrukkelijke bestemming tot
openbaren weg van de zijde der rechthebbenden
geschiedde. Voorts werd in het beroepschrift
er op gewezen, dat lang vóór het inwerking
treden van de Wegenwet ter plaatse een bord
„verboden toegang" heeft gestaan. Het andere
einde van het aan appellante toebehoorend weg
gedeelte was ook voorzien geweest van een der
gelijk bord. dat echter van tijd tot tijd door de
straatjeugd werd verwijderd. Maar in elk geval
had gedurende méér dan een jaar onafgebroken
vóór het inwerkingtreden van de Wegenwet en
na het tijdstip van 30 jaren vóór het inwerking
treden daarvan, Op een der eindpunten van het
aangegeven weggedeelte een bord gestaan niet
„verboden toegang". Meermalen waren lieden,
die zonder toestemming van den eigenaar van
dezen weg gebruik maakten, door den kanton
rechter veroordeeld. Een erkenning van appel-
lante's recht van de zijde van het gemeente
bestuur van Noordeloos, kon aldus appel
lante worden gezien in de omstandigheid,
dat bij het aanleggen van de waterleiding al
daar is afgebogen naar den berm waarbij men
dus haar verharden weg heeft bntzien. Appel
lante verzocht, het haar toebehoorend gedeelte
van den weg alsnog van den legger af te voeren.
De afdeeling Geschillen van Bestuur van
den Raad van state schaarde zich, in haar
advies aan de Koningin, aan de zijde van
de eigenares van den weg.
Zij merkte o.a. op, dat de rechthebbende wel
iswaar reeds tientallen van jaren (met uitzon
dering echter van een tijdvak, vallende om
streeks 1929 of 1930) het publiek op het weg
gedeelte heeft toegelaten, terwijl voorts reeds
sedert 1853 de weg als openbare weg op den
legger voorkwam, doch dat uit een en ander
in het licht van de overige omstandigheden
géén genoegzame aanwijzing kan worden ge
put, om de bestemming van het weggedeelte
door den rechthebbende tot openbaren weg te
mbgen aannemen.
Bovendien is nimmer eenig protest van de
zijde der overheid vernomen tegen de plaatsing
van het bord „verboden toegang", terwijl
aldus de Raad van State tevens in aanmer
king dient te worden genomen, dat niets er op
wijst, dat van het voeren van schouw of eeniger-
lei andere feitelijke bemoeiing met dit weg
gedeelte door de overheid ooit sprake is ge
weest. Als inderdaad de rechthebbende het weg
gedeelte tot openbaren weg had bestemd, zou
het vorenvermelde toch in de rede hebben
gelegen. De Raad van State kwam tot de con
clusie, dat het onderhavige weggedeelte niet
openbaar is en dat de legger behoorde te worden
gewijzigd, zooals door de appellante werd ge-
wenscht.
De minister van Waterstaat kon zich met
dit advies niet vereenigen en was van oor
deel, dat het Noordzij dschepad een openbare
weg was.
Door plaatsing van een bord „verboden toe
gang" kan aan een openbaren weg het karakter
van openbaarheid niet ontnomen worden. Ver
der merkte de minister in zijn briefwisseling met
den Raad van state op, dat voor de vraag, of
in een bepaald geval de rechthebbende aan
zijn weg de bestemming van openbaarheid heeft
gegeven, beslissend is de rechtsopvatting, welke
hieromtrent vóór de inwerkingtreding van de
Wegenwet heerschte, n.l. de opvatting, dat niet
een uitdrukkelijke bestemmingsdaad bewezen
behoefde te worden, maar dat de bestemming
kon worden afgeleid uit allerlei andere feiten.
Nog liet de minister uitkomen, dat het betrok
ken pad meer dan 80 jaren op de opeenvolgende
leggers werd vermeld, zonder dat door de recht
hebbenden daartegen bezwaren waren inge
bracht. Dat het voetpad van weinig belang is,
kan geen Overweging van beteekenis zijn met
betrekking tot de vraag van de openbaarheid
van dat pad.
Wat betreft het uitblijven van reacties op
het plaatsen van een bord met „verboden toe
gang", zegt de minister, dat dit verklaard kan
worden door de omstandigheid, dat het pad
van weinig belang was. Daar tenslotte het pad
niet bij den polder, maar bij particulieren in
onderhoud was, ligt het voor de hand, dat het
polderbestuur nimmer eenige daad van onder
houd daaraan had verricht.
De Raad van State heeft opnieuw zijn mee
ning nader uiteengezet, doch de minister van
Waterstaat handhaafde zijn eenmaal ingeno
men standpunt en adviseerde aan de Koningin
het beroep tegen het besluit van Gedeputeerde
Staten ongegrond te verklaren.
Blijkens het in Stsbl. 2591 opgenomen Kon.
Besl. heeft de Koningin zich met het oordeel
van minister van Buuren kunnen vereenigen.
Van officieele zijde bericht men ons, dat
H. M. de Koningin Donderdagnamiddag ten
paleize Noordeinde te Den Haag den gouver
neur van Suriname, Z. Exc. prof. mr. J. C.
Kielstra, in audiëntie heeft ontvangen.
Na afloop hiervan heeft prof. Kielstra met
mevrouw Kielstra als gast aan den disch van
H. M. de Koningin aangezeten.
Mede waren als gasten aanwezig de secreta
ris-generaal van het departement van Kolo
niën, jhr. mr. O. E. W. Six, raadadviseur van
het Huis van H. M. de Koningin en mevrouw
Six.
Donderdagnacht om half vier is in een zie
kenhuis te Den Haag overleden de heer J. A. A.
Straman, burgemeester van Ouderkerk aan den
Amstel.
De overledene, die den leeftijd van 48 jaar be
reikte, was sedert November 1920 burgemeester
van genoemde gemeente.
De heer Straman was ridder in de Orde van
Oranje Nassau.
Dr. J. B.
Wltno tloiMnitli
MEENK'S Zenuw-Hoofdpijnpoeders
Over!!!! 5 ct. per poeder
U blijft slank, fit, flink
Dr. J. B. MEENK'S
Bloedzuiverende ontlasting-pillen
40 ct. per doosje
De beurs te Parijs nam met voldoening
kennis van het optreden van den minister
van Financiën, Paul Reynaud, bij de behan
deling van de begrooting, welke, evenals zijn
radio-rede, een goeden indruk maakte. De
minister sprak zijn vertrouwen uit in het
herstel van den economischen toestand,
zonder dat hiertoe de liberale politiek be
hoeft verlaten te worden. Inzake de hou
ding van Italië tegenover Frankrijk ziet de
beurs hierin 'n verbetering en toont zij geen
vrees voor een militair optreden van het
land.
Volgens officieel besluit zal de beurs te
Parijs in 1939 tot nader order des Zaterdags
gesloten blijven. In de periode 1 Mei tot 31
October is de sluiting definitief.
De Londensche beurs sympathiseert met
de hoopvolle conjunctuur-vooruitzichten in
de Vereen. Staten en stelt, in verband hier
mede, meer belangstelling in Amerikaan-
sche fondsen.
In verband met de lichte reactie in het
Pond Sterling is de goudprijs te Londen met
Vz d. gestegen. 512.000 werd aan goud
omgezet.
De Republic Steel boekte in het tweede
half jaar een stijging der productie van
21 pet. tot 67 pet. der capaciteit. Na de
eerste reactie in de laatste weken, verwacht
men na de jaarwisseling een verdere stij
ging. Het aantal arbeiders steeg van 11.000
tot 48.000 man.
De staalproductie in Amerika bedroeg in
het midden der week iets meer dan 40 pet.
der capaciteit, tegen 31 pet. aan het begin
der week. Een verdere stijging wordt in de
volgende week verwacht.
De koperschroot-prijs in Amerika steeg
met Va dollarcent tot S% d.c. per lb. De
exportkoperprijs steeg van 10.30 tot 10.55 d.c.
De Amerikaansche eerste klasse spoorwe
gen boekten in November aan netto-ont
vangsten 49.66 mill., tegen 32.51 mill, in
November 1937. In de eerste elf maanden
323.35 mill., tegen 564.20 mill, in de over
eenkomstige periode van het vorig jaar
De New YorkNew Haven and Hartford
Rrd boekte sedert September j.l. vrij be
langrijke inkomsten als gevolg van de con
junctuur-verbetering. In December waren
de inkomsten uit het vrachtvervoer 19 pet.
orooter dan in December 1937.
De automobielproductie in de Vereen.
Staten is in November sterk gestegen. Zij
bedroeg 320:340 personen- en 52.010 vracht
auto's tegen respect. 187.490 en 22.030 wa
gens in October j.l.
Goed geïnformeerde kringen beweren, dat
in 1939 15 pet. meer autobanden zullen wor
den verkocht dan in 1938, n.l. 50 millioen,
tegen 43 millioen banden. De bandenvoor-
raden bij de fabrikanten zijn thans tot een
minimum gedaald.
De American trowc, una Light boekte in
het jaar per einde November een netto
winst van 9.76 mill, of 0.04 per aandeel
tegen S 11.27 mill, of 0.54 p.a. in het vorig
jaar. In de laatste drie maanden per einde
November 2.59 mill, of 0.06 per aandeel,
tegen 2.54 mill, of 0.04 p.a. in de over
eenkomstige periode van het vorig jaar.
De koperverkoopen in Amerika bedroegen
Woensdag 780.000 lb.
De invoer van goud in Amerika is in de
laatste maanden sterk gestegen en bedroeg
in November 178 mill., waarvan 99 miü.
uit Engeland en 27 millioen uit Nederland
kwam. De buitenlandsche gouddepóts ste
gen van 295 mill, begin 1937, tot 530
mill, tegen December 1938.
Het electrische stroomverbruik in A.me-
rika is in de afgeloopen week ten opzichte
van het verbruik in dezelfde week van het
vorig jaar met 13 pet. gestegen.
Het Pond Sterling bewoog zich hedenoch
tend te A'dam op 8.558.56/2 (v. sl. 8.57),
de Dollar op 1.83%—1.84 (1.83 13/16), de
'Frank op 4.83—4.84 (4.84), de Belga op 30.99
—31.03 (30.99) en de Zwitsersche Frank op
41.47/241.55 (41.51).
De Nivas verkocht 1928 tons superieure
suiker en 268 tons bruine suiker voor con
sumptie.
Het totaal aantal arbeiders der gezamenlijke
steenkolenmijnen in Limburg bedroeg op 1 De
cember 1938 ondergronds 20.565, bovengronds
11.678.
De totale netto-productie der gezamenlijke
steenkolenmijnen in Limburg bedroeg geduren
de de maand November 1938 1.142.860.561 ton
steenkolen.
Het aantal werkdagen, waarop het bedrijf ge
durende de maand November 1938 regelmatig
werd uitgeoefend, bedroeg bij de onderscheidene
mijnen:
Domaniale Mijn Mij. 25, mijnen Laura en Ver
eeniging 25, Oranje Nassau-mijnen 25, mijnen
Willem-Sophia 24, Staatsmijnen in Limburg 25
De „Reiger" is vanmorgen om 5.10 uur uit
Caïro vertrokken en om 10.30 uur te Bengasi ge
land. Vandaar wordt de reis voortgezet naar
Napels.
Van officieele zijde bericht men ons, dat
H. M. de Koningin heden ten paleize Noord-
einde te Den Haag de gebruikelijke jaarlijkscn
audiëntie heeft verleend aan de voorzitters va n
de Eerste en Tweede Kamer van de Staten-
Generaal.
Het bosch van „Oud Hageveld" te Voorhout
is door de gemeente aangekocht als natuu -
monument en om er de ambtswoning van de
burgemeester te bouwen.
